تەۋپىق مۇنبىرى - Powered by phpwind

ھېمىڭۋاينىڭ ئۇسلۇبى كىشىنى تولىمۇ ھۇزۇرلاندۇرىدۇ.ياۋرۇپا ۋە ئامېرىكىدا ئۆزكىچە خارەكتىرگە ئىگە.بولۇپمۇ ئۇنىڭ«ئەلۋىدا،قورالىم»(1929)، «بوۋاي ۋە دېڭىز»(1952)دېگەن ئەسەرلىرى بىر مەھەل تازا بازار تاپقان.ئۇئىپادىلەش سەنئىتىگە ئاجايىپ كامىل بولغاچقا،1954-يىلى نوبىل مۇكاپىتىغا ئېرىشكەن.

ھېمىڭۋاي سۆز ئىشىلتىشكە ناھايتى ماھىر،بولۇپمۇ«تېلېگىرامما شەكلى»دىكى قىسقا دىئالوگلار ئارقىلىق پېردۇناژلارنىڭ خارەكتىرىنى يېڭى ېە تەبىئىي ھالدا سۆرەتلەپ چىقالايدۇ.قىسقا-قىسقا مەنزىرە تەسۋىرلىرى ئارقىلىق باش قەھرىمانىڭ روھى دۇنياسىنى روشەن گەۋدۈلەندۈرۈپ بېرەلەيدۇ. ھېمىڭۋاينىڭ قەلىمىدىن ھاياتلىقنىڭ قېنىق رەڭلىرىنى كۆرگىلى بولمايدۇ،ئىجتىمائىيتۇرمۇش كۆرىنىشلىرىمۇ بىر قەدەر ئاز ئۇچىرايدۇ.ئۇ تۇرمۇشنىڭ تار كوچىلىرىدىكى يەككە-يىگانە پېرسۇناژلارنى سىدام سىزىش ئۇسۇلى بىلەن قەغەز يۈزىدە كونكىرىت جانلىق تەسۋىرلەپ،ئوقۇرمەنلەرنى پېرسۇناژ قەلبىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىكى ئىچكى تۇيغۇلىرى ۋە يۇشۇرۇن ئەكىس ئەتتۈرگەن ئىجتىمائىي ئەھمىيىتى بىلەن تەسىرلەندۈرىدۇ.بۇ ھېمىڭۋاينىڭ ئۆزگىچە سەنئەت ئۇسلۇب ۋە ئىجادىيەت مىلودىيىسىنى شەكىللەندۈرگەن.

«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»دېگەن بۇ قىسقىغىنا ھېكايىدە ھېمىڭۋاينىڭ بۇ خىل ئىجادىيەت ئالاھىدىلىكى تولۇق ئىپادىلەنگەن.

ھېكايە باشلىنىش بىلەن،ئوقۇرمەنلەرنىڭ كۆز ئالدىغا جانلىق بىر كۆرىنىش كېلىدۇ:لەيلىمە كۆۋرۈكتىن قىستىلىپ ئۆتۈۋاتقان ھارۋا،ماشىنا،پىيادىلەر،ئۈستۋېشى توپا-چاڭ،ھېرىپ ھېچ مادارى قالمىغان كۆۋرۈك بويىدائۆزى يالغۇز ئولتۇرغان بوۋاي...مانا بۇ بىر نەچچە قۇرلا كېلىدىغان سۆز ئارقىلىق دۈشمەنلەرنىڭ يېقىنلاپ كېلىشى بىلەن كىشىلەرنىڭ جان قايغۇسىدا گاڭگىراپ قالغانلىقنى چىنلىق بىلەن تەسۋىرلەپ،غېرىبسىنىب قالغان يالغۇز بوۋاينىڭ ئوبىرازىنى تېخىمۇ يارقىن ئىپادىلىپ بەرگەن.

«بوۋاي ھېرىپ كەتكىنىدىن پۇتىنى يېرىم قەدەم يۆتكەشكىمۇ ماجارى قالمىغانىدى.»ئەمما،ئۇنىڭ شۇ چاغدىكى ئىچكى دۇنياسى قانداق ئىدى؟ ھېمىڭۋاي بۇنى «كۈلۈمسىرىدى»دېگەن سۆز ئارقىلىق شەرھىلىگەن.

كۆۋرۈك بېشىدا دۈشمەنلەرنىڭ كېلىشىنى كۆزىتىپ تۇرۇۋاتقان ئەسكەر بوۋاينىڭ ئالدىغا كېلىپ،قەيەردىن كەلدىڭىز؟دەپ سورىغاندا،بوۋاينىڭ سولغۇن چىرايىغا كۈلكە يۈگۈرىدۇ.

بۇ«كۈلكە»بوۋاينىڭ يۇرىتىغا بولغان مۇھابىتىنى ئەكىس ئەتتۈرىدۇ.بۇ«كۈلكە»ئۇرۇش مەزگىلىدىكى بىر نەچچە مىڭلىغان كىشىنىڭ يۇرىتىغا بولغان چوڭقۇر مۇھەبىتىنىڭ چوڭقۇر نامايەندىسى.

ئەمما، ھېمىڭۋاي بۇ خىل ئورتاقلىق ئۈستىدە توختالمىغان،ئۇنىڭ ئۆتكۈر قەلىمى دەرھال بوۋاينىڭ ئىچكى دۇنياسىنى چوڭقۇرلاپ قېزىشقا ئۆتىدۇ.ئۇ ئەسكەر بىلەن بوۋاينىڭ بىر نەچچە ئېغىز دىئالوگى ئارقىلىق بوۋاينىڭ ئىچكى دۇنياسىنى ئېچىپ بېرىدۇ.

يەتمىش ئالتە ياشلىق بۇ بوۋاينىڭ ھېچبىر يۆلەنچۈكى يوق.ئىگە چاقىسىز،بىر مۈشۈك،ئىككى ئۆچكە بىلەن تۆت جۈپ كەپتەر ئۇنىڭ ئۆمۈرلۈك ھەمراھى.ئۇرۇش ئۇنى يۇرتىدىن ئايرىلىشقا مەجبۇر قىلغان،گاڭگىرىتىپ قويغان،ئەس-يادىنى چىرمىۋالغان ئۇنىڭ بىلەن تەقدىرداش ئۆي ھايۋانلىرى.ئۇ ئۇلاردىن ئايرىلىپ قالغىنىغا ئۆكىنىدۇ ھەمدى ئۇلارنىڭ بىرەر پاجىىئىگە يولۇقۇپ قېلىشىدىن قاتتىق ئەنسىرەيدۇ.

بوۋاي بىلەن ئەسكەرنىڭ ئون نەچچە ئېغىز دىئالوگىدا«مەن ئۆي ھايۋانلىرى بېقىۋاتاتىم»دېگەن سۆزنى كۆپ قېتىم تەكرارلىشى ھەرگىزمۇ ئادىيلا ئېيتىلغان ئەمەس،بەلكى بۇ بوۋاينىڭ ئەڭ ئاخىرقى تەسەللىينى يوقاتقاندا،يۈرۈكىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىنى چىققان ئۈمۈتسىزلەرچە نالىسى.ئاجىز قەلىبنىڭ ئۇرۇشنىڭ ۋەھىمىسىدىن مۇجۇلغان چاغدىكى ئەكىس ساداسى.بۇ نالە ئۇرۇشقا قىلغا كۈچلۈك شىكايەت ۋە كۈرۈشى.«ككۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»دېگەن بۇ ھېكايە ماھىيەت جەھەتتىن ئۇرۇشقا قارشى يېزىلغان بىر پارچە ئەيىبنامە.ۋەھالەنكى،ئۇرۇشقا قارشى بۇئەيىبنامە ھېمىڭۋاينىڭ قەلىمىدە باشقىچە بىر خىل ئۇسلۇبتا يېزىلغان.

ھېمىڭۋاينىڭ ئاخىرىمۇ ئۆزگىچە بىر خىلى ئۇسلۇبتا چۈشۈرۈلگەن:ھارۋىنى قېلىن تۇمان قاپلاپ،ئەتىراپنى ئىلغا قىلغىلى بولمايدۇ،كۆۋرۈك بويىدا ئولتۇرغا ئۈستىۋېشى توپا-چاڭ بوۋاي تىنماي:«مەن ئۆي ھايۋانلىرى بېقىۋاتقان» دەيدۇ.

ئاپتۇ مانا شۇنىڭغا ئوخشاش ئاددىي تەسۋىرلەر ئارقىلىق ھېچبىر يار يۆلىكى يوق بىر بوۋاينىڭ ئۇرۇش ئوتى ھەممە يەرنى قاپلىغان،كىشىلەر جان قايغۇسىدا قالغان چاغدىكى ئۆزگىچە ئىچكى دۇنياسىنى ئېچىپ بەرگەن،ئۇرۇشنىڭ قەبىھلىكىنى پاش قىلغان.ھېكايىنى ئوقۇغاندا،ئۇلار خۇددىي تىرىكتەكلا تۇيۇلىدۇ،كىشىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدۇ.

ئىخچام تىل يېڭى كۆرۈنۈش ۋە چوڭقۇر مەنە«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»نىڭ سەنئەت جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى ھۇجۇتقا كەلتۈرگەن.بۇ كىچىك ھېكايە ئارقىلىق بىز ھېمىڭۋاينىڭ ئىجادىيەت ئۇسلۇبىنىڭ ئومۇمىي كۆرۈنىشىنى مەلۇم دەرىجىدە چۈشىنىۋالالايمىز،شۇنداقلا قىسقا قۇرلار ئارىسىدا چاقناپ تۇرغا سەنئەتتىن ھۇزۇر ئالىمىز.

«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»ھەقىقەتەن ۋەقەلىك بىلەن ئارقا كۆرۈنۈش ياخشى بىرلەشتۈرۈلگەن ئېسىل ھېكايە.

ھېمىڭۋاي ۋە «كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي» ھېكايىسى