查看完整版本: [-- گۈلنىھال : خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى --]

تەۋپىق مۇنبىرى -> مۇھاكىمە خاراكتىرلىك ئەسەرلەر -> گۈلنىھال : خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى [打印本页]

登录 -> 注册 -> 回复主题 -> 发表主题

گۈلنىھال

2014-05-26 23:12

گۈلنىھال : خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى

خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى توغرىسىدا

             ئەكبەرجان يۈسۈۋاجى


     قىسقىچە مەزمۇنى :
بۇ ماقالىدە ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى يەنى ،تىل ئشلىتىش،گرامماتىكىلىق خۇسۇسىيەت،ئستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنىڭ قوشاق تىلىدىكى رولى قاتارلىق جەھەتلەردە مۇھاكىمە ئېلىپ بېرىلىدۇ .
  ئاچقۇچلۇق سۆزلەر : ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرى ، تىل ئالاھىدىلىك ، قوشاق تىلى ، ئىپادىلەش ئۈنۈمى

ئۇيغۇر خـەلق قوشاقلىرى خەلـق ئېغىز ئەدەبىياتىدىكى ئـەڭ بۇرۇن بارلىـقـقا كەلگەن ، تارقىلىش ۋە ئىجاد قىلىنىش جەھەتتە ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىكلىرى بىلەن خەلـق ئېغىز ئەدەبىياتىنىڭ باشقا ژانىرلىرىدىن پەرقلىنىپ تۇرىدىغان مۇھىم بىر تۈر ھېسابلىنىدۇ . ئۇيغۇر خەلـق  قوشاقـلىرى ناھايىتى ئۇزۇن زامانلاردىن بىـرى ئ-ەمگەكچان ، باتـۇر، پەم-پاراسەتلىك ئۇيغۇر خەلـقى تەرىپىدىن ئىجاد قىلىنىپ ، ئېغىزدىن –ئېغىزغا تارقىلىپ بۈگۈنگىچە داۋاملىشىپ كەلدى ، ھەمدە ئۇيـغـۇر خەلـق قوشاقلىرى ئۆزىنىڭ ئۇيغۇر خەلـقىنىڭ ئۇزاق تارىخى دەۋىرلـەردىن بۇيانـقـى بـەختىيار ھـاياتى ، شانلىق غەلبىللىرى ،تۇرمۇشىدىكى ئىجتىمائـى ئـۆزگىرىشلـەر ،ھـاياتقا ۋە ۋەتەنگە بولغان چوڭقۇر مۇھـەببىتى ،شۇنىڭ بىلەن بىرگە ئېزلىشكـە قـارشى كۆرەشلىرى ،جـاپالىق ئـەمگەك ،تۈگىمەس زۇلۇملارغا بولغان نارازىلىقـى ،مىھـرى-مـۇھـەببەتـكـە،بـەخىت-سائادەتلىك تـۇرمۇشقا بولغان تەلپۈنۈشلىرى قاتارلىقلارنى ئەڭ ئىخچام ،بىۋاستە،يارقىن تىل بىلەن ئىپادىلەپ ،ئۇيغۇر خەلقىگە ئېستىتىك زوق بەرگەنلىكى بىلەنمۇ ئالاھىدە خاراكتىرلىندۇ .
ئومۇمەن ، ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرى ئۆزىنىڭ تېماتىـك مەزمۇنىنىڭ كەڭلىكى ، ھېـسياتنىڭ چىنلىقـى ، ئىجتىمائـى تـۇرمـۇش بىلەن بـولغان مۇنـاسىۋىتىنىڭ قويۇقلۇقـى ، پەلسەپىۋى پىكىرىنىڭ چوڭقۇرلۇقـى ، شەكـلىنىڭ خىلـمۇخىللىقـى ، بەدىئـى ۋاستىللىرىنىڭ گۈزەللىكـى ، تىلىنىڭ جانلىق ۋە راۋانلىقـى قـاتـارلىـق ئالاھىدىلىكلىرى بىلەن خەلق ئېغىز ئەدەبىياتىدا يۇلتۇزدەك چاقناپ تۇرىدۇ .مەيلى ئەمگەك قوشاقلىرى ، تۇرمۇش قوشاقلىرىدا بولسۇن ۋەياكـى تارىخـى قـوشاقـلاردا بولسۇن بۇ خىل ئالاھىدىلىك ھامان گەۋدىلىنىپ تۇرىدۇ .
خەلق قوشاقلىرىنىڭ بۇ خىل ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە بولۇشىنى ئۇنىڭ جانلىق ، راۋان ، ئـوبرازلىق تىلىدىن ئايرىپ قارىغىلـى بولمايدۇ . خەلـق قوشاقـلىرىدا ئىشـلىتىلگـەن تىل خەلـق تىلـى بولۇپ ، خـەلـق تىـل سەنـئىتىنىـڭ يـارقـىـن ئىپادىلىنىشىدۇر .دىمەككى ، خەلق قـوشاقـلىرى بۇ خىل تىل سەنئىتى ئارقىلىق ئىجتىمائى رىئاللىقنى ، كىشىلەرنىڭ ھېس-تۇيغۇسىنى ئىپادىلەپلا قـالماستىن ، بەلكـى خەلـق قوشاقـلىرىنىڭ زوقـلاندۇرۇش كۈچىنى ۋە ئىجتىمائى ئۈنۈمىنى زور دەرىجىدە يۇقرى كۆتۈرگەن . بۇ ماقالىدە خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى ئۈستىدىلا توختىلىمىز .
1.        تىل ئىشلىتىش جەھەتتە:
1) خەلـق قـوشاقـلىرىنىڭ تىلـى ئـاممىباب ، جانلىق بولـۇپ،خەلـق تىلىـغا يېقىن .خەلـق قـوشاقـلىرىدا ئىشلىتىلـگەن تىل كەڭ خەلـق ئـاممىسـى ئورتـاق قوللىنىۋاتقان ، ئۇلارنىڭ پىكىرىگە ، ھېس-تۇيغۇسىغا ماسلاشقان تىل بولـۇپ ، پىكىرنـى چـۈشىنىشلىك ئىپادىلەشنىڭ نەمۇنىسـى . ئـۇزاق تارىخـى تەرەقـقىيات جەريانىدا بۇ خىل تىل تەدرىجىي قېلىپلاشقان بولۇپ ،خەلق قوشاقلىرىنىڭ ئاساسىي ئۆلچەملىرىدىن بىرى بولۇپ قالـدى . چـۈنكـى ،ئاممىباب ، جـانلىق تىل بىلـەن پىكىرنى ئىپادىلىگەندە ئۇنى توقۇشمۇ ، چۈشۈنۈشمۇ ، ئەستە قالدۇرۇشمۇ ،ناخشا قىلىپ ئوقۇشمۇ ئاسان بولىدۇ . خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىلىغا قويۇلغان بۇ خىل تەلەپ خەلـق قوشاقـلىرىنىڭ تارقىلىش دائىرسىنىڭ كـەڭ بولـۇشىغا ، ئاممىۋىيلىقـقا ، ئومۇمىيلىقـقا ئىگە بولـۇشىغا شارائىت يارىتىدۇ .بۇنىڭـغا خەلـق ئارىسىدا كەڭ تارقىلىپ ، ناخشا قىلىپ ئېيتىلىۋاتقان تۆۋەندىكى قوشاق تىپىك مىسال بولالايدۇ :

   مەن ئۆلەرمەن ، مەن ئۆلەرمەن ،      مەن ئۆلۈپ تۇپراقتا ياتسام ،
يولدا قويماڭلار  مېنى .               كىم مېنى ياد ئەيلىسۇن .
يولدا قويساڭلار قويۇڭلار ،             دوستلىرىم غەمكىن بولۇپ ،
چۆلدە قويماڭلار مېنى .               دۈشمەنلىرىم شاد ئەيلىسۇن .

دېمەك ، بۇ قوشاقتا كىشىلەرگە ناتونۇش بىرەرمۇ سۆز-جۈملە يوق .
  2) دەل ، توغـرا ،ئوبرازلىق تىل ۋاستىسىنىڭ ياردىمىدە لىرىـك ھىسياتنـى ئىپادىلـەپ ، كـەڭ خەلـق ئـاممىسىنىڭ مۇھەببـەت-نەپرىتىنى ، خـۇشالـلىـق-  قايغۇسىنى، ئوبرازلىق ئەكىس ئەتتۈرگەن .خەلىق قوشاقلىرىدا بۇ خىل ئالاھىدىلىك بىر قەدەر گەۋدىلىك ئىپادىلەنگەن .
مەسلەن :

    سەن تىرىك دەمسەن مېنى ،         مەن ئۆزۈم غېرىب بەندە ،
    مەنغۇ تىرىك ئۆلگەندىمەن .        كىيىشىم كۇلاھ  جەندە .
    تىرىك ئايرىلغان يارىمنىڭ ،        كۆيەكنى تولا تارتتىم ،
    ئوتىدا  كۆيگەندىمەن  .            مادارىم قالمىدى تەندە .
يۇقىرىدىكـى قوشاقـلاردا قوشاق تىلىغا ئالاھىدە ئەھـمىيەت بەرگەن بولۇپ ، ئىپادىلىمەكچى بولغان ئوي-پىكىرنـى دەل ، توغرا ، ئوبرازلىق تىلنىڭ ياردىمـى بىلەن ئەكىس ئەتتۈرۈپ بەرگەن . ئېنىقكى ، قوشاق تىلىنىڭ بۇ خىل ئالاھىدىلىكى خـەلـقنىڭ مـۇھـەببەت-نەپرىتىنى ، قـايغۇ –ھـەسرەت ۋە شاد- خۇراملىقىنـى ، تەسۋىرلەشتـە تۈرتكىلىك رول ئـوينىغان . بۇ خىل ئالاھىدىلىكنى يەنە ‹‹ سادىـر پالۋان قوشاقلىرى ›› ، ‹‹ خاڭ قوشاقلىرى ›› ، ‹‹ كۆچ-كۆچ قوشىقى ›› ، ‹‹ نۇزۇگۇم  قوشاقلىرى ›› دىن كۆرىۋىلىش مۇمكىن .
3) ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرىدا ئاددىي سۆزلەر ئارقىلىق ، خەلق ئاممىسىنىڭ مۇرەككەپ ، تىراگىدىيلىك ھاياتى ئىپادىلەنگەن . قوشاقلاردىكى ئاددىيلىق ( سۆز ئىشلىتىش جەھەتتىكى ) قوشاق تىلىنىڭ ئاممىبابلىقى بىلەن بىر سەپتە قوشاقنىڭ ئىپادىلەش ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇشقا ياردەم بېرىدۇ . بۇ خىل ئاددىي سۆزلەرنىڭ كېلىش مەنبەسى ئاساسى لۇغەت تەركىبىدىكى سۆزلەر بولۇپ ،ئومۇمەن قىلىپ ئېيىتقاندا ئىشلىتىش نىسبىتى يۇقرى ، ھاياتى كۈچى زور ، سۆز ياساش ئىقتىدارى كۈچلۈك ، ئاممىبابلىقى ئۈستۈن ، يۈكسەك تۇراقلاشقان سۆزلەردىن تەركىب تاپىدۇ . بۇ سۆزلەر ھـەم ئـۇزاق تارىخـقـا ئىگە بولۇپ ، خەلـق ئارىسىدا كەڭ قوللىنىلغان ۋەتۇراقلا- شـقـان .شۇڭـا بۇ خىل سۆزلەر خەلـق قوشاقـلىرىدا ئەڭ كۆپ ئۇچرايدۇ . ھەم بۇ سۆزلەرنىڭ سۆز ياساش خۇسۇسىيىتى ناھايىتى كۈچلۈك بولۇپ ھەممىسى دىگۈدەك ئوخشاش خۇسۇسىيەتكە ئىگە .
مەسلەن :

ئالىمىڭنى كەڭ ياراتتىڭ ،
زامانەڭنى تار
ئىتلىرىڭنى دورغا قىلدىڭ
مۈشۈكلىرىڭنى خار
ئىشىكىڭدىن ئالدى چۆجىنى
قانىتى يوق سار

   بۇ قوشاقتا ‹‹ دورغا ›› دېگەن سۆز ئادەتتىكى لۇغەت تەركىبىگە كىرگەندىن باشقا، قالغان ھەممىسى ئاساسى لۇغەت تەركىبىدىكى سۆزلەر بولۇپ ، كۇندىلىك تۇمۇشتا كۆپ ئىشلىتىلىدىغان ، ھاياتى كۈچى زور سۆزلەردۇر .بۇ خىل سۆزلەرنىڭ قوشاقلاردا ئىشلىتىلىشى قوشاقلارنى ھاياتى كۈچكە ئىگە قىلىپ ، مەنە جەھەتتە كۆپ قاتلاملىقنى شەكىللەندۈرگەن  .
     4) خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىلى بەلگىلىك يەرلىك ئالاھىدىلىككە ياكى يەرلىك ئالاھىدىلىككە ئىگە بولۇپ ، ئوخشاش بىر پىكىرنى ئوخشاش بولمىغان رايونلاردا ئوخشىمىغان سۆزلەرنىڭ ياردىمىدە ئىپادىلەيدۇ .قوشاق تىلىنىڭ رايون ئالاھىدىلىككە ياكى يەرلىك ئالاھىدىلىككە ئىگە بولۇشى ئىجتىمائى ، تەبىئي مۇھىتنىڭ ئوخشاش بولماسلىقى ، بەزى ئادەتلەردىكى پەرقلەر سەۋەبىدىن پەيدا بولغان . مەسلەن :
      جەنۇبى شىنجاڭنىڭ خەلق قوشاقلىرىدا يارنىڭ كۆزىنى ‹‹ بۇلاق ›› قا ئوخشۇتۇپ ئېلىنسا ، شىمالى شىنجاڭنىڭ تاغلىق رايونلىرىدا يارنىڭ كۆزىنى ‹‹ كىيىك ›› ئوخشۇتۇپ ئالىدۇ .
      تىل ئىشلەتكـەن چاغدا تۈزلـەڭلىك رايونلاردا باغ-ۋارانلارنـى ، گۈل-گىياھلارنى ، نەقىل كەلتۈرۈپ ئالىدىغان  ، تاغلىق رايونلاردا بولسا ئىگىز ،ھەيۋەت تاغلارنى ، دەل-دەرەخلەرنى ،ھايۋانلارنى نەقىل كەلتۈرۈپ ئالىدىغان ، لوپنۇرغا ئوخشاش رايونلاردا بولسا دەريا-كۆللەرنى ، بىلېقلارنى نەقىل كەلتۈرۈپ پىكىرنى قوشاق شەكىلدە بايان قىلىدىغان ئەھۋاللار ئۇچراپ قالىدۇ . لوپنۇر رايونى جۇغراپىيلىك ئورۇن جەھەتتىن چەترەك جايغا جايلاشقانلىقى ھەم تارىم بويىدا چارۋىچىلىق ، بىلېقچىلىق بىلەن شۇغۇللانغانلىقى ئۈچۈن دەرت-ئەلەمدە كۆزىدىن ئاققان يېشىنى دەرياغا ، دەريا ئۈستىدىكى كىمىگە ئوخشۇتۇپ ئالىدۇ .ئەلۋەتتە تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى بۇ خىل ئۆزگىچىلىك خەلق قوشاقلىرىنى رەڭدارلىققا ئىگە قىلىدۇ .
      ئۇنىڭدىن باشقا قوشاقلارنى ناخشا قلىپ ئوقۇغاندا ئىشلىتىدىغان ‹‹ ئايەي ، جانىمەي ، ئاللايەي ، ۋاي دادەي ، يار-يار ، بالىخان دادەي ، ...›› دېگەندەك سۆزلەرمۇ بەلگىلىك يەرلىك ئالاھىدىلىككە ئىگە بولۇپ ، ئوخشىمىغان جايلاردا بۇ سۆزلەرنىڭ ئىشلىتىلىشى ئوخشىمايدۇ .
      5) ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرىدا ماقال-تەمسىللەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ قوشاق تىلىنىڭ ئىپادىلەش ئۈنۈمىنى ئاشۇرغان . ماقال-تەمسىللەر خەلقنىڭ ھايات كەچۈرمىشلىرىدىن يىغىنچاقلىغان ھېكمەتلىك ۋە ئىبرەتلىك سۆزلەر بولۇپ ، ھاياتتىكى بىرەر ھادىسىنى ئېنىق ۋە ئورۇنلۇق گەۋدىلەندۈرۈپ بىرىدىغان ئىبارىدۇر . ئۇيغۇر خەلق ماقال- تەمسىللرى ئۇيغۇر خەلق تىلىنىڭ جەۋھىرى بولۇپ، ئۇ تىلغا چوڭقۇر مەنە بېرىدۇ .پىكىرنى جانلىق ، ئىخچام دەلمۇ-دەل ئوبرازلىق ئىپادىلەشكە ياردەم بېرىدۇ،ئۇ ھەمدە كىشىلىك تۇرمۇشنىڭ جەۋھىرى بولغاچقا، ھەرقانداق كىشى ئۆز پىكرىنىڭ قايىل قىلىش كۈچىنى ئاشۇرۇش ئۈچۈن ھامان ماقال- تەمسىللەرنىڭ رولىدىن پايدىلىنىدۇ، مۇقەررەركى ماقال- تەمسىللەرنىڭ قوشاقلاردا ئىشلىتىلىشىمۇ ئۇمۇمىي ھادىسە بولۇپ ، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئۆز ھايات سەزگۈرەشتىلىرىنى ماقال –تەمسللەرگە باغلاپ بايان قىلىشى، ئاغزاكى ئىجادىيەتنىڭ نەمۇنىسى بولغان قوشاقلارغا كىرگۈزىلىشى قوشاق تىلىنى تېخىمۇ قاراتمىلىققا ئىگە قىلىپ ، ئېستىتىك كۈچىنى ئاشۇرىدۇ.
مەسلەن :

جاپانى كىم تولا تارتسا ،             تەلىيىم بولسا مېنىڭ ،
گۆھەرنى شۇ ئالۇر تاشتىن.           يانغان چىراغ ئۆچەرمىدى.
گۆھەرنى ئالغۇچە تاشتىن،             ئىشەنگەن شۇ تاغلىدىن ،
نى سەۋدا ئۆتەر باشتىن .             كىيىكلىرىم قاچارمىدى.

بىرىنچى كۇپىلىتتا ماقال –تەمسىل قوشاقتا ناھايىتى تەبىئىي سىڭىشكەن بولۇپ ، بۇ قوشاقنى ھەم قوشاق، ھەم ماقال دىيىشكە بولىدۇ . ئىككىنچى كۇپلىتتا بولسا ماقال –تەمسىل قوشاقتا ئۆزلەشتۈرۈپ ئىشلىتىلگەن .
2) گىرامماتىكىلىق خۇسۇسىيەت جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكى
1)فونېتىكا جەھەتتە ‹‹فونېتىكا›› دېگەن تىلنىڭ ئۈچ تەركىبى قىسمىنڭ بىرى ، ئۇنىسبەتەن مۇستەقىللىققە ئىگە ،خەلق قوشاقلىرىدىكى مۇتلەق كۆپ ساندىكى سۆزلەر تاۋۇشلارنىڭ  ئاجىزلىشىش قانۇنىيىتىگە بويسۇنسىمۇ، بىراق ئازساندىكى بىر قىسىم سۆزلەر ئەينەنلىكىنى ساقلىغان ھالدا ئاجىزلاشماي كېلىدۇ.
مەسىلەن:

                        يارىمنىڭ مېڭىشلارى،
                        ماڭسا قول سېلىشلارى.
                        ھېچ كىشىگە ئوخشىماس،
                        قايرىلىپ قاراشلارى.

بۇ قوشاقتىكى ‹‹ مېڭىشلارى ،سېلىشلارى، قاراشلىرى، ›› قاتارلىق سۆزلەردىكى ‹‹ئا›› تاۋۇشى ‹‹ئى›› غا ئاجىزلاشماي ئەينەنلىكىنى ساقلىغان . ئۇنىڭدىن باشقا يەنە خەلق قوشاقلىرى تەركىبىدىكى سۆزلەر تاۋۇشلارنىڭ ماسلىشىش قانۇنىيتىگە ئاساسىي جەھەتتىن ئەمەل قىلغان بولۇپ، مەيلى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ لەۋ ، تىل ئورنى جەھەتتىن بولسۇن ۋە ياكى ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ جاراڭلىق ياكى جاراڭسىز بولۇشى جەھەتتىن ماسلىشىپ كېلىدۇ .
مەسلەن :

                        ئاھ ئۇرارمەن ،ئاھ ئۇرارمەن ،
                       ئاھلىرىم تۇتقاي سېنى .
                        كۆز يېشىم دەريا بولۇپ،
                       بىلېقلىرىم يۇتقاي سېنى.

بۇ قوشاقتىكى ‹‹ئاھلىرىم ، تۇتقاي ، سېنى ، يېشىم ، دەريا ، بولۇپ ،بېلىقلىرىم، يۇتقاي، سېنى ››دېگەن سۆزلەرنى مەيلى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ ماسلىشىشى ، ياكى ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ ماسلىشىشى نوقتىسىدىن ئالايلى ئوخشاشلا تولۇق ماسلىشىش ئالاھىدىلىكىنى بايقىيالايمىز .
قوشاقلار تەركىبىدىكى بەزى سۆزلەردە يەنە تاۋۇشلارنىڭ تارىخى فونتىكىلىق ئۆزگىرىش ھادىسسى كۆرىلىدۇ، بۇ بىر ئۇزاق تارىخي جەريان بولۇپ، بۇ خىل ئۆزگىرىش ئاستا بولىدۇ. بۇ نۇقتا ھەققىدە ‹‹تۈركىي تىللار دىۋانى ›› دىكى قوشاقلار بىلەن ھازىرقى قوشاقلارنى سېلىشتۇرۇش ئارقىلىق تېپىپ چىقىشقا بولىدۇ .
1)        لىكسىكا جەھەتتە :
خەلىق قوشاقلىرىدا ئىشلىتىلگەن سۆزلەر ئاساسەن ئاساسىي لۇغەت تەركىپىدىكى سۆزلەر بولىسىمۇ ، بىراق قىسمەن قوشاقلاردا يەنە ئادەتتىكى لۇغەت تەركىبىدىكى سۆزلەرمۇ ئىشلىتىلىدۇ. بۇ خىل خەلق قوشاقلىرىنىڭ كۆپ خىللىقىنى ، رەڭدارلىقىنى بارلىققا كەلتۈرىدۇ . ئۇنىڭدىن باشقا قوشاقلاردا سۆزنىڭ ئەسلى مەنىسى ۋە كۆچمە مەنىسىدىن ، ئاھاڭداش ، مەنىداش ، شەكىلداش سۆزلەرنىڭ رولىدىن پايدىلىنىپ قوشاقلارنىڭ ئىپادىلەش ئۈنۈمىنى ئاشۇرغان .
مەسلەن :

            ئاتنى توقۇپ يۈگەن سال ،
            چاچنى ئۆرۈپ بەلگە سال .
            كۆڭلۈڭ چۈشمىگەن يارنى ،
            ئالداپ سىلاپ يولغا سال .

   بۇ قوشاقتا ‹‹ سال ›› دېگەن سۆز ئۈچ يەردە تەكرارلانسىمۇ ، ئۇلارنىڭ ھەر بىرى ئايرىم –ئايرىم مەنىگە ئىگە بولۇپ ، بىرىنچى مىسرادىكى ‹‹ سال ›› يۈگەنلەشنى ، ئىككىنچى مىسرادىكى ‹‹ سال ›› چاچنى بەلگىچە قويۇۋىتىشنى ، تۆتىنچى مىسرادىكى ‹‹ سال ›› جۇدا بولۇشنى كۆرسىتىدۇ . بۇنىڭدا شەكىلداش سۆزلەرنىڭ رولىدىن ئۈنۈملۈك پايدىلانغان .
2)        گرامماتىكىلىق (مورفولوگىيە ۋە سىنتاكسىس ) خۇسۇسىيىتى توغرىسىدا . ئۇيغۇر خەلق مۇكەممەل گرامماتىكىلىق قۇرۇلمىغا ئىگە بولۇپ ، قوشاقتا سۆزلەرنىڭ بىر-بىرى بىلەن ماسلىشىپ كىلىشى تەبىئي ماسلىق قانۇنىيتىگە ئىگە .مەيلى تىلدىكى سۆز ياسىغۇچى قوشۇمچىلارنىڭ سۆز ياساش ئالاھىدىلىكى بولسۇن ۋە ياكى سۆزلەرنىڭ بەلگىلىك تەرتىپتە ماسلىشىپ باغلىنىپ كىلىشى بولسۇن ھەممىسى ئوخشاشلا خەلق قوشاقلىرىدا ناھايىتى ماھىرلىق بىلەن قوللىنىلىدۇ .
3)         مەسلەن :

           ئەجەپ بىر زامان بولدى ،      دەردى يوق دەمسەن مېنى ،

توغراق	2014-06-29 23:02
ياىشى تېمىدىن بىرنى يوللاپسىز ، رەھمەت!

گۈلنىھال	2014-06-30 10:41
دەرسلىكتە كۆپ ئوچرايدىغان مەسىلە بولغاچقا يوللىدىم ، سىزگىمۇ رەھمەت !

nadiraay	2014-06-30 11:10
پايدىلىنىش قىممىتى زور بولغان ماتىرىيالدىن يەنە بىرنى يوللاپسىز. ئەجرىڭىزگە كۆپ رەھمەت.

查看完整版本: [-- گۈلنىھال : خەلق قوشاقلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى --] [-- top --]

Powered by phpwind v8.7 Code ©2003-2011 phpwind
Gzip enabled