ئەتلەستىكى سەنئەت .... مۇھەممەتئىمىن سابىر
ئەدەبىيات بىلىم نوقتىللىرى(24) BR'I
+lQ U.AjYez 8. ئەتلەستىكى سەنئەت ............................ مۇھەممەتئىمىن سابىر vHAg-Avc مۇھەممەتئىمىن سابىر 1950-يىلى چىرا ناھىيىسىدە تۇغۇلغان.يەرلىك مەدەنىيەت تەتقىقاتچىسى.ئۇنىڭ «ئۇيغۇر قول ھۈنەرۋەنچىلىكى» قاتارلىق كىتابلىرى نەشر قىلىنغان. \MxoZ مەزكۇر تېكىست چۈشەندۈرۈش ماقالىسى،ئەتلەسنىڭ خىلمۇخىل تۈرى،گۈل نۇسخىسى،رەڭلىرى،ئەتلەسنىڭ تۇرمۇش بۇيۇمى ئىكەنلىكى،لېكىن ئەتلەستىكى رەڭلەرنى ۋاستە قىلىپ ئىپادىلەنگەن گۈل نەقىشلىرى،ئوبراز ۋە شەكىللىرگە بەدىئىي سەنئەت مۇجەسسەملەنگەنلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلغان. zkTp`>9R ئەتلەس گۈل نەقىشلىرى يەرلىك پۇراق،كۈچلۈك مىللىي خاسلىققا ئىگە.ئۇ،«رەڭ چىگرىسى ئىنىقسىز بولۇش ئۇسۇلى»ئارقىلىق ئىجاد قىلىنغان تۇتۇق تەسۋىر ئۇسلۇبىدىكى سەنئەت ئەسىرى ئىكەنلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلۇپ،تۆۋەندىكىدەك دەلىلگەن: IHgeQ F
~ تەبىئەت جىسىملىرى ۋە تەبىئەت ھادىسىلىرى ئۆرنەك قىلىنغان گۈل نەقىشلەر،ئۆسۈملۈك ئۆرنەك قىلىنغان گۈل نەقىشلەر،ئىشلەپچىقىرىش قۇراللىرى ئۆرنەك قىلىنغان گۈل نەقىشلەر،ھايۋانات ئەزالىرى ئۆرنەك قىلىنغان گۈل نەقىشلەر،چالغۇ-ئەسۋابلار ئۆرنەك قىلىنغان گۈل نەقىشلەر. ?ER-25S ئەتلەس گۈل نەقىشلىرى مۇئەييەن ئىچكى مەزمۇنغا ئىگە بولۇپ،ئۇيغۇر خەلقىنىڭ تەبىئەت قارىشى،تۇرمۇش قارىشى،ئۆرپ-ئادىتى،ئىدىيىۋى ھېسسىيات مايىللىقىنى ئىپادىلەيدۇ. `@
i5i(( ئەتلەس گۈل نەقىشلىرىدە ئادەم،ھايۋاناتلارنىڭ بىر پۈتۈن ئوبرازى نەقىش ئېلېمېنتى قىلىنمايدۇ. ئەتلەس گۈل نەقىشلىرى تەبىئىي مەۋجۇتلۇق ۋە ئىجتىمائىي ھاياتنى ئۆزىگە مەنبە قىلغان خەلقىمىزنىڭ تەبىئەت قارىشى،مۇھىت قارىشى،گۈزەللىك قارىشى،سۆيگۈ-مۇھەببەت قارىشى،ئېتىقاد قارىشى قاتارلىق ئىدىيىۋى ھېسسىياتىنى رەڭ،شەكىللەر ئارقىلىق ئەتلەس يۈزىدە ئەكس ئەتكەن. بۇ تېكىستتە چۈشەندۈرۈش ئۇسۇللىرىدىن تۈرگە ئايرىش،ئېنىقلىما بېرىش،مىسال كەلتۈرۈش،سانلىق مەلۇمات قاتارلىقلار قوللىنىلغان F}"] 92 . `mye}L2I ئۇيغۇر تىلى *9)SmSs ئارا سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ ماسلىشىشى :ئارا سوزۇق تاۋۇش >> ئې، ئى >>بىلەن تۈزۈلگەن بىر ياكى كۆپ بۇغۇملۇق سۆزلەرنىڭ تەركىبىدە>> ك،گ>> تاۋۇشلىرى بولسا تىل ئالدى سوزۇق تاۋۇشلۇق قوشۇمچە ، >> ك، گ >> بولمىسا تىل كەينى سوزۇق تاۋۇشلۇق قوشۇمچە ئۇلىنىدۇ . مەسىلەن : تىك +كەن=تىككەن ، چىگ+كەن =چىگكەن ، تىل +لار =تىللار )تىل ئالدى سوزۇق تاۋۇشلۇق قوشۇمچە - تەركىبىدە تىل ئالدى سوزۇق تاۋۇشلار بولغان قوشۇمچىلارنى كۆرسىتىدۇ . مەسىلەن: لەر، كە ، دە . . . ++L?+^h تىل كەينى سوزۇق تاۋۇشلۇق قوشۇمچە : تەركىبىدە تىل كەينى سوزۇق تاۋۇشلار بولغان قوشۇمچە . مەسىلەن : لار ، غا ، قا ، دا( . . . 2oJb)CB (M
=Y&M'f qyHZ M}/ /bbs/read.php?tid=11979 jlFk@:y4 |