| گۈلرۇخ |
2014-03-03 22:46 |
ئانا تىلىم (دەرس تەييارلىقى)
تەييارلىق سىنىقى ۋە يېڭى دەرىسكە باشلاپ كىرىش: rK]Cr9W M
1.«ياشىسۇن»،«ئايدىڭ كېچە لىرىكىسى»،«سەھەردىكى سەھرا»قاتارلىق ئۈچ پارچە شېئىرنىڭ ئىدىيىۋى مەزمۇنىنى خۇلاسىلەپ بېرىڭ. +8Ymw:D7a
2.شائىر سەھرا كىشىلىرىنىڭ ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈشىنىڭ ئاساسىنى نېمىدىن تاپقان؟ 3c6b6
3 . 3-ئاينىڭ 8-كۈنى قانداق كۈن؟5-ئاينىڭ 4-كۈنى قانداق كۈن؟ھەر يىلى 2-ئاينىڭ 21-كۈنىنىڭ قانداق كۈن ئىكەنلىكىنى بىلەمسىز؟ Y U5(g^<
ھەر يىلى 2-ئاينىڭ 21-كۈنى «خەلىقئارالىق ئانا تىل كۈنى». po Vx8oO8
4.ئابدۇكېرىم ئابلىزنىڭ«چۈشەنمىدىم»دېگەن ئېتوتىنى كۆردىڭىزمۇ؟قانداق مەزمۇن سۆزلەنگەن؟ (VEpVn3{
قوش تىل مائارىپى يولغا قويۇلغاندىن كېيىن،بەزى ئاز بىر قىسىم كىشىلەردە،قوش تىل مائارىپىنىڭ ئەسلى مەقسىتىنى چۈشەنمەسلىك،نوقۇل ھالدا باشقا تىلنى ئۆگۈنۈشكىلا ئېسىلىۋېلىپ،ئۆز ئانا تىلنى پۇختا ئىگەللىيەلمەسلىك،ئۇنتۇپ كېتىش ئەھۋاللىرى كۆرۈلىۋاتىدۇ. /-+ xQn]
«كۆپ تىللىق بولۇش شەرەپ،ئانا تىلنى بىلمەسلىك نومۇس» ![_*(8v}S
ئۇنداقتا ئەخمەت ئىمىننىڭ «ئانا تىلىم»دېگەن نەسىرىنى يەنىمۇ چوڭقۇر چۈشۈنۈپ باقايلى. 4;]hK!AXS
19.ئانا تىلىم ^2on.N q>
ئەخمەت ئىمىن $oU* 9}}Rn
ئوقۇتۇش نىشانى: BJsz2t :0
1.بىلىم بېرىش نىشانى: Ix!Iw[CNd
لېرىك نەسىرلەرنىڭ ئاساسلىق ئالاھىدىلىكىنى ئەسەر مەزمۇنى بىلەن بىرلەشتۈرۈپ چۈشۈنىشكە يېتەكلەش. Vp*KfS]
2.ئىقتىدار يېتىلدۈرۈش نىشانى: O% (fx!c`
يازغۇچىنىڭ ئۆز ئانا تىلىغا بولغان مۇھەببىتىنى قانداق ئوبرازلىق سۆز-جۈملىلەر ئارقىلىق ئىپادە قىلغانلىقىنى بىلدۈرۈش. 1#*a:F&re
3.ھېسسىيات،پوزىتسىيە قىممەت قارىشى: =;3Sx::=
ئانا تىلنى پۇختا ئىگەللەش،چىن دىلىدىن سۆيۈش،قەدىرلەش،تەرەققى قىلدۇرۇش ۋە ئەۋلادلارغا يەتكۈزۈش روھىنى يېتىلدۈرۈش. iZNts%Y]
مۇھىم نۇقتا: Q}K#' Og
ئاپتورنىڭ ئىدىيىۋى ھېسسىياتىنى،ئىپادىلەش ئۇسۇلىنى چۈشۈنىش. M?:c)&$]D
قىيىن نۇقتا: g[I b,la_a
ئوبرازلىق سۆز-جۈملىلەرنى تېپىش ۋە مەزمۇنىنى ئىگەللەش. X M#T'S9y8
ئوقۇتۇش ۋاستىللىرى: دەرىسلىك كىتاب، ئوقۇتۇش قوللانمىسى. e~@ [ 18
ئوقۇتۇش ئۇسۇلى: ?~;:jz|9<'
ئەسەر مەزمۇنى ۋە كۆنۈكمە سوئاللىرى ئاساسىدا ھالقىلىق سۆز-جۈملىلەرنىڭ مەزمۇنىنى ئىگەللىتىش مۇھىم نۇقتا قىلىنىپ،مۇلاھىزە ۋە مۇنازىرە شەكلى بىلەن ئانا تىلنىڭ مۇھىملىقى ئىگەللىتىلىدۇ. #hf
ak
ئوقۇتۇش جەريانى: Ucm :S-
1.نەسىر دېگەن نېمە؟ئۇ قانچە تۈرگە بۆلۈنىدۇ؟لېرىك نەسىر دېگەنچۇ؟لېرىك نەسىرنىڭ قانداق خۇسۇسىيەتلىرى بار؟ A~ +S1
ج: نەسىر-مەزمۇنى،شەكلى،تىلى،ئىپادىلەش ئۇسۇلى جەھەتتە ئەڭ جانلىق،ئەڭ ئەركىن،ئەڭ ئىخچام ۋە ئەڭ ئاز چەكلىمىگە ئۇچرايدىغان wUQw!%?>
تۈردىكى ئەدەبىي ئەسەرلەر. تار مەنىدىكى نەسىر-شېئىرى ئەسەرلەر،ئېپىك ئەسەرلەر،سەھنە ئەسەرلىرى بىلەن بىر قاتاردا تۇرىدىغان ھەم لېرىك ^#1.l=s
ھەم ئېپىك ھەم دراماتىك ئەسەرلەرنىڭ بەزى ئالاھىدىلىكىنى ئۆزىدە ئومۇملاشتۇرغان بىر خىل ئەدەبىي ژانىر. 2aB^WY'tC
نەسىر مەزمۇننىڭ خاراكتىرى ۋە ئىپادىلەش ئۇسۇلىغا ئاساسەن ئېپىك نەسىر،لىرىك نەسىر،مۇھاكىمىلىق نەسىر دەپ ئۈچ تۈرگە بۆلۈنىدۇ. )+"'oY$]}
لىرىك نەسىر-ئاپتورنىڭ تۇرمۇشتىن ئالغان تەسىراتىنى ئىپادىلەش ۋە ئىدىيىۋى-ھېسسىياتنى ئىزھار قىلىش ئاساس قىلىنغان نەسىر. pY~,(s|Qb
لېرىك نەسىرنىڭ خۇسۇسىيەتلىرى:1)مەزمۇن دائىرسى كەڭ،تەسۋىرلەش ئوبىيكتى خىلمۇ-خىل بولىدۇ.
,H 2D
2)تىلى كۆركەم، تاللانغان،يېقىملىق، بەدئىيلىكى بىر قەدەر يۇقىرى بولۇپ،ئوقۇرمەنلەرنىڭ قەلبىدە چوڭقۇر تەسىرات پەيدا قىلىدۇ. ZA9sTc[
g
3)تىلى ئوبرازلىق ، ئاھاڭدار بولۇپ، جەلىب قىلىش كۈچى كۈچلۈك بولىدۇ. #gaQaUjR
2.چوڭقۇر مەنىلىك، ئوبرازلىق سۆز-جۈملىلەرنى تاللاپ چىقىڭ ھەمدە ئاپتورنىڭ ئۆز ھېسسىياتىنى قانداق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر ئارقىلىق ئىپادىلىگەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ c$`
4*
6
بېقىڭ. )VK }m9Ae
بۇ سوئالنى ئورۇنلاشتۇرۇشتىكى مەقسەت: ئوقۇغۇچىلارنىڭ نەسىردىكى ھېسسىيات ۋە پىكىرنى ئىگىلىشىگە ،شۇ ئاساستا ئەسەردىكى چوڭقۇر مەنىلىك |*X*n*oI
ۋە ئوبرازلىق سۆز-جۈملىلەرنى تاللاپ چىقىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشتىن ئىبارەت. 6PF8
/@ Nh
ئەسەردە ئاساسلىق،ئوخشىتىش،رېتورىك خىتاب قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر قوللىنىلغان. G"59cv8z4R
3.«ئەي ئانا تىلىم- ئانىلىرىم سۆزلىگەن تىل،ئاتىلىرىم سۆزلىگەن تىل؛سەن ئاكىلىرىم سۆزلىگەن تىل،ئاچىلىرىم سۆزلىگەن تىل؛سەن ئىنىلىرىم سۆزلىگەن تىل، \[>9UC%
سىڭىللىرىم سۆزلىگەن تىل،سەن باللىرىمنىڭ تىلى؛سەن ھەممىمىزنىڭ تىلى!ھەممىمىزنىڭ تىلى سەن بىلەن، پەقەت سەن بىلەن چىققان.» A[dvEb;r
يۇقىرقى لىرىكىلىق جۈملىلەردىكى «ئانا،ئاتا،ئاكا،ئاچا....»قاتارلىقلار سۆزلىگەن تىل پەقەت شۇلارنىڭ تىلىنىلا كۆرسىتەمدۇ ياكى باشقىچە مەنىسىمۇ بارمۇ؟ NO K/<_/
ج:باشقىچە مەنىسى بار. يەنى ئۇ تىل ئەجدادلىرىمىز سۆزلىگەن، ئەجدادنى ئەۋلادقا چاتقان، ئۆتمۈش بىلەن كېلەچەكنى باغلايدىغان تىلدۇر. `}no9$l~
4.«ئاتامنىڭ‹ قارا، بالام›دېگەنلىرىدىن مەن خۇددى تەرەپنى پەرق قىلىدىغان كومپاسقا ئېرىشىمەن. sK=}E=
ئانامنىڭ‹ئويلا،بالام› دېگەنلىرىدىن مەن خۇددى قاراڭغۇلۇقنى يورۇتىدىغان مەشئەلگە ئېرىشىمەن. y WHiw<
جانانىمنىڭ ‹بېقىڭ،جېنىم›دېيىشلىرىدىن مەن گويا چاڭقىغان يۈرەكنى سۇغۇرىدىغان بۇلاققا ئېرىشىمەن. TE-;X,gDV_
بالامنىڭ‹ مانا، دادا› دېيىشلىرىدىن مەن گويا مېنى كۆككە ئۆرلىتىدىغان قاناتقا ئېرىشىمەن.» dYojm1 MQ
يۇقىرىقى پارچىدا ئاپتورنىڭ نېمە ئۈچۈن تۇرمۇشتىكى ئەڭ ئاددىي، ئادەتتىكى سۆزلەرنى تاللىشىدىكى سەۋەپ ھەققىدە پىكىر ئالماشتۇرۇپ بېقىڭلار. o#d$[oa
ج:تۇرمۇشتىكى مانا مۇشۇنداق ئاددىي سۆزلەر تۇرمۇشنى مول مەنىگە ئىگە قىلىدۇ.ئاپتور شۇ سەۋەپتىن ئانا تىلىمىزدىكى دائىم دېگۈدەك ئىستىمال قىلىنىدىغان E0bFx5e5fu
مانا مۇشۇنداق ئاددىي سۆزلەرنى ئىشلىتىش ئارقىلىق، ئانا تىلىمىزنىڭ قەلب تارىمىزغا تەسىر كۆرسىتىدىغان سېھرى قۇدىرىتىنى نامايان قىلغان. >
I%zd/q?
5.مەيلى كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا بولسۇن، مەيلى ئېلان تەشۋىقاتتا بولسۇن ۋە ياكى ۋىۋىسكىلاردا بولسۇن ئانا تىلنى توغرا قوللانماسلىق ئەھۋااللىرى بارمۇ؟ ]]
V^:"ne
مەسىلەن: «قەغەز پارچىللىرىنى قالايمىقان تاشلىماڭ»،دېگەن بىلەن « قالايمىقان قەغەز پارچىللىرىنى تاشلىماڭ»يەنە «يەرگە قالايمىقان تۈكۈرمەڭ» دېگەن aT/KT,!
بىلەن «قالايمىقان يەرگە تۈكۈرمەڭ»دېگەن جۈملىنىڭ پەرقى بارمۇ؟ .5k^f5a
تاپشۇرۇق؛ wG6FS
ئانا تىلنىڭ قوللىنىشىدىكى خاتالىقلار ۋە ئۇنى تۈزىتىش مەسىلىسى ھەققىدىكى كۆز قارىشىڭلارنى ئەمەلىي پاكىتلار ئارقىلىق ئىپادىلەپ، بىر پارچە مۇھاكىمە gx&7 3f
ماقالىسى يېزىپ كېلىڭ. G\IocZ3Gz
R^?PAHE 7
k%a?SU<
f
6A@Lj *:2m
|
|