| گۈلنىھال |
2014-03-02 11:28 |
گۈلنىھال： دوستلۇق ھەققىدە ( دەرس تېكىستى )
دوستلۇق ھەققىدە D(?#oCCA
oQB1fs
ur5
n {0#
شەمسۇلمائالى قابۇس VrG |/ 2
DavpjwSn
> PH in%#
ئەي ئوغۇل ، ئەقىل ئىگىلىرى ئۆزىگە دوست تېپىشقا تىرىشىدۇ ، ھەرخىل ئادەملەر بىلەن دوست بولۇشتىن قاچمايدۇ . دوستسىزلىقىتىن قېرىنداشسىزلىق ياخشىراق . بىر پەيلاسوپتىن « دوست ئارتۇقمۇ قېرىنداش ئارتۇقمۇ ؟ » دەپ سورالغاندا ، پەيلاسوپ : « ئەگەر قېرىنداش ۋاپادار ، شەپقەتلىك ، مېھىرلىك بولسا قېرىنداش ئارتۇق . ئەگەر قېرىنداش كۆيۈملۈك ، ۋاپادار بولمىسا يات ۋاپادار --- دوست ئارتۇق » دەپ جاۋاب بەرگەن . دوستلۇققا سوۋغات ، تۆھپە ئەۋەتىش ۋە ئادەمگەرچىلىك بىلەن دوستلۇقىنى مۇستەھكەملەش لازىم دوستلۇق رىشتىسىنى يېڭىلاشقا تىرىشىشى لازىم . دوستلۇققا رىئايە قىلمىغان كىشى دوستسىز قالىدۇ . كىشىنىڭ دوستلىرى كۆپ بولسا ئەيىبلىرى يېپىلىدۇ ، ياخشىلىقلىرى ئاشكارە بولىدۇ . يېڭى دوست تۇتساڭ ، كونا دوستلىرىڭدىن يۈز ئۆرىمە . ياخشى دوست ئۇلۇغ خەزىنىدۇر . ھەمىشە دوستۇڭ كۆپ بولۇشنىڭ پىكىرىدە بولۇشۇڭ كېرەك . ئەمما ، ھەن بىلەن شەكىلدە دوستتەك يۈرۈپ يېرىم دوستلۇق قىلسا ، بۇنداق دوستلارغا ئىككىنچى سىرىڭىنى ئېيتما . لىكىن ئۇلارغا مېھىرلىك بولغايسەن سەندىن ياخشىلىق كۆرسە يېرىم دوستلۇقتىن پۈتۈن دوستلۇققا ئۆزگىرىدۇ . دوستلىرىڭ بىلەن سوغۇقچىلىق پەيدا بولۇشتىن ساقلىنىشىڭ زۆرۈر . مۇبادا دوستلىرىڭ بىلەن ئارىدا يىراقلىشىش - ئاغرىنىش يۈز بەرسە ، تېز ئۈزىرە ئېيتىپ ، ئەپۇ سورىغىن . ياخشى مۇئامىلىدە بولغىن ، دوستۇڭنىڭ مىجەزىگە قاراپ ھەرىكەت قىل . دوستلىرىڭنىڭ دوستلرىغا قولۇڭدىن كېلىشىچە ياردەم قىل . چۈنكى ، دوستلىرىڭىنىڭ دوستلىرىمۇ ساڭا دوستتۇر . ئەمما ، دۈشمىنىڭگە دوست بولغان دوستتىن ساقلىنىشىڭ كېرەك ، ئۇنىڭغا سىرىڭىنى بىلدۈرمە . ئۇنىڭ دۈشمىنىڭ بىلەن بولغان دوستلۇقى ساڭا بولغان دوستلۇقتىن ئارتۇقراق بولۇشى ۋە ئۇ ساڭا خائىنلىق قىلىشى ئېھتىمالغا يېقىن . لىكىن ، ئەقىللىق دوست بولۇپ ، دۈشمىنىڭ بىلەن سېنىڭ ئاراڭنى ياخشىلاشقا ئىجتىھات قىلسا ، زىيىنى يوق ، بەلكى پايدىسى بار . يەنە بىلىشىڭ لازىمكى ، دوستۇڭغا دۈشمەن بولغان دوستڭدىن ئالاھىدە ئېھتىيات قىل . بۇ ئېيتقانلىرىم دۇنيا ۋە جەمىئىيەت ئىشلىرىغا قارىتىلغان . ئەگەر بىر دوستۇڭ ئەرزىمەس ۋە ئازلا بىر نەرسە ئۈچۈن سەندىن باشقىلارغا شىكايەت قىلسا ، بۇنداق دوستۇڭدىن خاتىرجەم بولما ۋە دوستلۇق ئۈمىدىنى قىلما . مۇناپىق دوستتىن ھەزەر قىل ، مۇناپىق دوست شۇكى ، تاشقى كۆرۈنۈشتە دوست بولۇپ ، ئىچكى جەھەتتە ( قەلبىدە ) دۈشمەنلەر بىلەن مۇئامىلە - يېقىنچىلىق قىلىدۇ . بۇنداق كىشىلەردىن قاتتىق ئېھتىيات قىلىشىڭ لازىم . ئەقىلسىز دوستتىنمۇ غاپىل بولما ، دانالار ئېيىتقانكى : « ئەقىلسىز دوستتىن ئەقىللىق دۈشمەن ياخشى » . چۈنكى ، ئەقلىسىز دوستتىن زىيان يېتىش ئېھتىمالى بار ، ئەقىللىق دۈشمەندىن پايدا ئېلىش ئېھتىمالى بار . دۇنيادا ھېچ كىشىنى ئەيىپسىز دەپ قىياس قىلما ، ھۈنەرسىز كىشىلەرنى دوست تۇتما ، چۈنكى ھۈنەرسىز كىشىلەردىن ياخشىلىك كەلمەيدۇ . شاراپ مەجلىسىدە ئۆزۈڭ بىلەن شاراب ئىچكەنلەرنىڭ زەممىسىنى قارا - قويۇق دوست دەپ ھېساپلىما ، ئۇلارنىڭ بەزىلىرى ھاراق دوستىلىرىدۇر . يالغۇزلۇقىنى يامان ئادەملەر بىلەن ھەمسۆھبەت بولۇشتىن ئەلا بىلگىن . « يامان ئادەملەر بىلەن ھەمسۆھبەت بولۇشتىن يالغۇزلۇق ياخشى » دۇر ، ياخشى دوستنىڭ ئالامىتى شۇكى ، دوستىدىن بىر نەرسىنى ئايىمايدۇ ، دوستنىڭ قولى قىسقا بولۇپ ، ئۇنىڭدىن ياخشىلىق كۆرمىسىمۇ ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرىمەيدۇ . دوستى ۋاپات بولغاندا ، دوستىنىڭ ئەۋلادىغا ، تۇغقانىلىرىغا ياخشىلىق قىلىدۇ . قەبرىسىگە بېرىپ خۇدادىن مەغپىرەت ۋە رەھمەت تىلەپ ، دوستىنىڭ روھىغا دۇئا قىلىدۇ .
:d) y
دوستلىرىڭىنىڭ كۆپلىكىگە قاراپ ئۇنىڭدىن بىپەرۋە بولما . مىڭ دوستۇڭ بولسىمۇ ئۆزۈڭنى ئۆزۈڭ سۆيگەندىن ئارتۇق سۆيمەيدۇ . راھەت - پاراغەت ۋە مېھنەت ، يوقسۇزلۇق ۋاقىتلىرىدا دوستلۇقنى بۇزمىغان چىن دوستتۇر . مۇنداق دوست بەك ئاز تېپىلىدۇ . سېنىڭ بېشىڭغا قاتتىق كۈنلەر كېلىپ بالا ۋە جاپاغا دۇچار بولغاندا سەندىن قېچىپ دۈشمىنىڭگە دوست بولغان ئادەم سېنىڭ دوستۇڭ ئەمەس . دوستلىرىڭدىن كۆڭلۈڭ ئاغرىغان ۋاقىتلاردىمۇ ، بۇرۇنقى خۇشال چاغلاردىكىدەك مۇئامىلە قىل . دوستۇڭغا ھەرگىز سىرىڭنى بىلدۈرمە . چۈنكى ، ئاراڭلاردا ئىناقسىزلىق پەيدا بولسا ، ساڭا زىيانكەشلىك قىلىدۇ . بۇ چاغدا پۇشايمان پايدا قىلمايدۇ . يوقسۇل بلساڭ بايلار بىلەن دوست بولما ، كەمبىغەل بىلەن ھېچ كىشى دوست بولمايدۇ . خۇسۇسەن بايلار كەمبىغەللەر بىلەن دوست بولمايدۇ . ھەرقاچان ئۆز دەرىجە ، ئۆز مەرتىۋەڭدىكى ئادەملەر بىلەن دوستلۇققا ئۆتكىن . ئەمما ، سەن باي بولساڭ كەمبىغەل ، يوقسۇللار بىلەن دوست بولۇشۇڭ سائادەتتۇر . ئەگەر كىشىلەر بىلەن دوست بولساڭ ، دوستلۇققا رىئايە قىل . خەقمۇ سەن بىلەن بولغان دوستلۇق ھەققىنى ئادا قىلىدۇ . دوستلىرىڭغا نىسبەتەن كۆڭلۈڭنى سەمىمىي تۇت ، ئاقكۆڭۈل بول ، ھەممە ئىشلىرىڭنىڭ ئاقىۋىتى ياخشى بولىدۇ . ئەگەر دوستۇڭ ھەققىدە سەندىن گۇناھ ئۆتمەي ئۇ سەندىن كۆڭۈل ئۈزسە ، ئۇنىڭدىن ئۈزىرە ئېيتىشقا ئالدىرىما . سەۋەپسىز سەندىن كۆڭۈل ئۈزگەن كىشى دوستلۇققا يارىمايدۇ . سەندىن پايدا ئۈمىد قىلىپ دوست بولغان ئادەم بىلەن دوست بولما . ئاداۋەت تۇتىدىغان ئادەم بىلەن دوستلۇق مۇناسىۋەتتە بولما . چۈنكى ، بىر ئادەمنىڭ كۆڭلى ئاداۋەت بىلەن تولسا ، ئۇنىڭ كۆڭلىدە دوستلۇق مۇھەببىتى ئورۇن ئالمايدۇ . مۇھەببەت ، دوستلۇق ، زوق بىر نۇردۇر . ئاداۋەت بىر قاراڭغۇ زۇلمەتتۇر . بۇ ئىككىسى بىر يەردە ئورۇن تۇتمايدۇ . يەنە ھەسەتخور ، كۆڭلى تار ، بىراۋنىڭ ياخشى كۈنىگە چىدىمايدىغان ئادەم بىلەن دوست بولما . چۈنكى ، ئۇنىڭ كۆڭلىدىن ھەسەت زەھىرى ئۆكسىمەيدۇ . ھەر قاچان ساڭا ئازار يەتكۈزۈش ، زىيان يەتكۈزۈش مەقسىتىدە بولىدۇ . سېنىڭ دوستلۇق قىلغىنىڭ ئۇنڭ زەھەرلىك كۆڭلىگە تەسىر قىلمايدۇ .
*\# ?)q
&pN/+,0E
\F8*HPM=*
ئەي كۆڭۈل قاچقىن باياۋانلاردا ۋەھشىيلەر كەبى ، 2t,N9@u=UN
بولمىغىن ئۈلپەت يامانلار بىرلە ياخشىلار كەبى . teKx^ 'c'
=%ok:+D]
>UQY3C
تۇتقىچە ئۈلپەت يامانلار بىرلە ، يالغۇزلۇقتا بول ، ! ^aJS'aq
لەئىل كانى ئىچرە قىينالغان بەدەخشانلىق كەبى . sV]I]DR
^%!#Q].
K/
K -u
h
مەنبە : تولۇقسىز تىل - ئەدەبىيات 8 - يىللىق 2 - مەسۇم دەرسلىك كىتاب .
ao"2kqa)r
h_[{-
WC
گۈلنىھال aFnel8
2014 - يىلى 2 - مارت |
|
