| tursun |
2013-09-21 03:07 |
ئوقۇغۇچىلاردا- يېزىقچىلىق ئىقتىدار ...بۇژغۇن
ئوقۇغۇچىلارنىڭ يېزىقچىلىق ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈشتە قايسى جەھەتتىن ئىزدىنىش كېرەك؟ a lyA#zao|
dl+c+w"
(ئىزدىنىش ۋە تەتقىقات) P?zL`czWd
AZnFOS
ئاپتورى:تۇرسۇن ھۈسەيىن بۇژغۇن p%5(Qqmlk
vZI x >
يېزىقچىلىق ئىلمىنىڭ تۈپ مەقسىدى-ئۇنىڭ ئالاھىيدىلىكى ۋە تۈپ ۋەزىپىسىنى پۇختا ئىگىلىگەن ئاساستا،بۇ ھەقتىكى نەزىريە ۋە ئەمەلىيەت ئۆزئارا زىچ بىرلەشتۈرۈلگەن ئاساسىي ساۋات خاراكتېرىدىكى بىلىملەرنى ئەستايىدىل ئۆزلەشتۈرۈپ،چۈشەنچىنى تېخىمۇ چۇڭقۇرلاشتۇرۇپ،كەڭ ئوقۇغۇچىلارنىڭ يېزىقچىلىق بىلىمى ۋە ئەمەلىي ماھارىتىنى {mA#'75a#
ئۆستۈرۈپ،ھەر خىل ژانىر،شەكىلدىكى ماقالە-ئەسەرلەرنى ئۆز ئىقتىدار دائىرىسىدە بىمالال يازالايدىغان قىلىپ،تەدرىجى ھالدا ئوقۇغۇچىلارنىڭ مۇستەقىل ھالدا ئىنتىلىش، ئىجاد قىلىش ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈپ،ئۆزلىرى تەلمۈرگەن،ھەۋەس قىلغان گۈزەل تىل-ئەدەبىيات باغچىسىنىڭ ئىشىكىنى بىمالال ئاچالايدىغان قابىلىيەتنى يېتىلدۈرۈشتىن ئىبارەتتۇر... jNAboSf2Y
_J0(GuG=~
بۇنىڭ ئۈچۈن قايسى تەرەپلەردىن ئىزدىنىشكە تېگىشلىك...؟ KXcE@q9
(~^KXJ{->
1.ئالدى بىلەن تىل -ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرىدا يېزىقچىلىق ئوقۇتۇشىنىڭ تىل ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىنىڭ مۇھىم بىر تەركىۋى قىسمى بولۇشتەك خاراكتېرىگە قارىتا تونۇشى ئەتراپلىق ھەم پۇختا بولۇش،بۇ ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارغا gO bP
نىسبەتەن«يېزىقچىلىق ئوقۇتۇشىنىڭ ئۇنچىۋالا سىرلىق ئەمەسلىكىنى ھېس قىلدۇرۇش.» |q 0iX2W
2.ئوقۇتقۇچى-ئۆز نۆۋىتىدە ماھىر سەنئەتكار بولۇش سۈپىتى بىلەن كەڭ ئوقۇغۇچىلارنى تەدرىجى ھالدا ئەدەبىياتنىڭ `12Y2W 9
رەڭدار باغچىسىغا باشلاپ كىرىپ،ئۇلارغا ئۆزلىرى ھېس قىلمىغان دەرىجىدە گۈزەللىك تۇيغۇسى،سەنئەت تۇيغۇسى،سۆيۈنۈش ۋە پەخىرلىنىش تۇيغۇسى ئاتا قىلىش كېرەك. wArzMt}[
3.ئوقۇتقۇچى -دەرسخانا ئوقۇتۇش تىلىغا(نۇتقىغا) ئالاھىيدە دىققەت قىلىش؛سۆزلىگەندە،سۇئال تاشلىغاندا،باھالىغاندا ھەم يەكۈنلىگەندە سەگەكلىك بىلەن سۆزلەش؛سۇئاللارنى ئېنىق ۋە چۈشىنىشلىك،شۇنداقلا باغلىنىشلىق لايىھەلەش؛ئىلمىي ھەم توغرا باھالاشقا ئەھمىيەت بىرىش؛شۇ ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ توغرا سۆزلەش،ئەتراپلىق ئويلاش،لوگىكىلىق تەپەككۇر يۇرگۇزۇش،ئۆزئارا قايىل قىلارلىق ھالدا باھالاش ھەم خۇلاسىلاش،شۇنداقلا نۇتۇق جەھەتتىن ئەركىن رىقابەتلىشىش،سۇئاللار ئۈستىدە دادىل مۇلاھىيزە ئېلىپ بىرىشتەك جۇشقۇن كەيپىياتلىرىنى يېتىلدۈرۈشكە پۇختا ئاساس سالغىلى بولىدۇ. s+a#x(7{
4.تىل ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى-«ئۈلگىنىڭ كۈچى-چەكسىزدۇر»دېگەن ھېكمەتتىن قىلچە يىراقلىشىپ كەتمەسلىك
!-8y;,P
كېرەك.ئوقۇغۇچىلارغا يېزىقچىلىق ماھارىتىنى ھەقىقى سىڭدۈرۈش-تىل ئەدەبىيات ئوقۇتۇشى بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان 67 wq8|
ھەم شۇ كەسپنىڭ نېنىنى يەۋاتقان تىل ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ شەرەپلىك مەجبۇرىيىتى ھەم مەسئۇلىيىتىدۇر. IKnXtydeI}
ئوقۇغۇچىلارغا ئورۇنلاشتۇرۇلغان تۈرلۈك شەكىل،تۈرلۈك مەزمۇنلاردىكى يېزىقچىلىق تاپشۇرىقىنى ئورۇنلاشتىن ئاۋۋال ,sn
9&E
ئوقۇتقۇچى ئۆز قەلىمى،ئۆز تەپەككۈرى ئاساسىدا يېزىپ چېققان شۇ قېتىملىق ئورۇنلاشتۇرۇلغان تاپشۇرۇق تەلىپىگە I>@Qfc
bG
ماس كېلىدىغان ئەسىرىنى كۆز ئالدىدىكى ئوقۇغۇچىلىرىغا ئۈلگە قىلىپ ئوقۇپ بىرىش،ئەسەر يېزىش پەقەت قولىدىن كەلمىگەن ئەھۋالدا شۇ تاپشۇرۇق مەزمۇنىغا ماس كېلىدىغان ماقالە-ئەسەرلەرنى ئالدىن تەييارلاپ ئۈلگە قىلىپ ئوقۇپ بەرسىمۇ بولىدۇ.مۇشۇنداق قىلغاندا:بىرىنجىدىن-ئوقۇغۇچىلاردا:«بىزنىڭ مۇئەللىممۇ بوش ئەمەسكەن...» دېگەن تۇيغۇنى قوزغىساق؛ئىككىنجىدىن_بالىلارنىڭ ماقالە-ئەسەر ئوقۇش جەھەتتىكى ھېسىياتىنى يېتىلدۈرەلەيمىز. @BqSu|'Du,
ئۈچىنجىدىن_ئوقۇغۇچىلارنى تۇيدۇرماستىن يېزىقچىلىق باغچىسىغا بىمالال باشلاپ كېرەلەيمىز. ,/..f!bp
تۆتىنجىدىن_ئوقۇغۇچىلاردا كۆپ كىتاپ ئوقۇش، چۈشىنىپ ئوقۇش ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرەلەيمىز.شۇڭا،«ئۈلگىنىڭ ^-K ~ y
رولى»غا قەتئىي سەل قاراشقا بولمايدۇ. |3 v+&eVi
5.ئوقۇغۇچىلار تىل-ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىدىن مەمنۇنلۇق،رازىمەنلىك،خۇشاللىق ھېس قىلىشقان چېغىدا،ئوقۇتقۇچى
ماھىرلىق بىلەن ئوقۇغۇچىلارغا كۈندە بەش بەت كىتاب ئوقۇپ،ئوقۇغانلىرىدىن«كىتاب ئوقۇش خاتىرسى»يېزىشقا RU,!F99' 1
يېتەكلەش،كۈندە بىر سائەت (دەرستىن سىرت) ۋاقىت چىقىرىپ بالىلار يېزىپ كەلگەن ھەر كۈنلۈك كىتاب ئوقۇش خاتىرسىنى دەل ۋاقتىدا تەكشۈرۈپ باھالاش،ياخشى يېزىلغانلىرىنى سىنىپتا ئومۇملاشتۇرۇش ئارقىلىق تەدرىجى &y.6Hiy&
ھالدا ئوقۇغان مەزمۇنلاردىن ئۆزىگە ئەڭ تەسىر قىلغان سۆز-جۈملىلەردىن: q%k _C0
(1)تىل تەسۋىرى،پىسخىك تەسۋىر،تاشقى قىياپەت تەسۋىرى،دىئالوگ،مونۇلۇگ،رتورىك خىتاپ،رتورىك سۇئال، Z+ C&?K
جانلاندۇرۇش،ئوخشىتىش،سىمۋول،مۇبالىغە،سىلىشتۇرۇش،تەكرارلاش ....قوللىنىلغان ئۈلگىلەردىن خاتىرە قالدۇرسا؛ S&;D
(2)شۇ پارچىدا ئۈلگە قىلىنغان ھېكمەتلىك سۆزلەر،ئىدىيۇملار ھەم ماقال-تەمسىللەرنى ئۆزئارا پەرەقلەندۈرۈپ ئىشلىتەلەيدىغان ئىقتىدارغا ئىگە قىلغىلى بولىدۇ. B I
0 A
0
(3)پىرسۇناژلار خارەكتېرىنى پىششىق ئىگىلەپ،ئۆزلىرىگە تەسىر قىلغانلىرىنى خارەكتېر جەھەتتىن تەھلىل قىلىپ 1<3!
خاتىرە قالدۇرالايدۇ.
(4)ئابزاس-بۆلەك،قاتلاملارغا ئايرىشنىڭ پىرىنسىپ،قائىدە-قانۇنىيەتلىرىنى،رولى ۋە ئەھمىيتىنى ئەمەلىي كۈزىتىش ئارقىلىق بارا-بارا چۈشىنىپ يېتەلەيدۇ. kS$m$
D
(5)كىتاب ئوقۇش جەريانىدا تىنىش بەلگىلىرىنىڭ قانداق رول ئوينايدىغانلىقىنى ھېس قىلىشىدۇ. g=x1}nm
(6)ۋەقەلىك ۋە ۋەقەلىك يۈز بەرگەن تۈرلۈك مۇھىت ھەمدە شۇ مۇھىت تەسۋىرى بىلەن پىششىق تونۇشۇش پۇرسىتىگە ئىگە بولالايدۇ،شۇنداقلا مۇھىت تەسۋىرىدىكى ئوبرازلىق،تەسىرلىك نوقتىلاردىن قىسقا خاتىرە قالدۇرۇپ،ئۆزلىرىنىڭ W1p5F\ wt
كېيىنكى ئىجادىيەت قەدىمى ئۈچۈن پۇختا ئاساس تۇرغۇزۇپ،مۇستەقىل قەلەم تەۋرىتىشكە ماس كېلىدىغان ئىقتىدار قۇرۇلمىسىنى شەكىللەندۇرىدۇ. ?FwjbG<
6.تىل-ئەدەبىيات دەرسىنىڭ يېزىقچىلىق مەشقى ئوقۇتۇشىدا چوقۇم ئىمكانىيەت يارىتىپ،ئوقۇغۇچىلارنى كەڭ تەبىئەت RaLc}F)9
قوينىغا باشلاپ بېرىپ،ئۇلارنى شەيئىلەرنى ۋە ئۇلارنىڭ ئۆزگىرىش ھالەتلىرىنى،تەبىئەت ھادىسلىرىنى،تۇرمۇشنىڭ ھەر خىل قاتلاملىق مەنزىرىلىرىنى كۈزىتىشكە تەشكىللەپ،ئوقۇغۇچىلارنى تۇرمۇشقا،تەبىئەتكە ھەمدە تۈرلۈك شەيئىلەرگە 2Jc9}
|,
يېقىنلاشتۇرۇپ،كەڭ تەبىئەت دۇنياسىدىن ھوزۇرلاندۇرۇپ،تۈرلۈك شەيئىي ۋە ھادىسىلەرگە قارىتا كۈزىتىش_قول سىلىپ 41jlfKiOm
ئىشلەش_پىكىر يۈرگۈزۈش_ماتىريال تاللاش_قەلەم تەۋرىتىش_قايتا-قايتا پىششىقلاش_باھالاش_ئۈلگە تىكلەش_ lF.y
Q
ئومۇمىيۇزلۇك خۇلاسىلاش ئارقىلىق ئويلىغانلىرىنى ئىجاد قىلالايدىغان،ئىجاد قىلغانلىرى ئۈستىدە دادىل پىكىر يۈرگۈزەلەيدىغان جانلىق تەپەككۈر شەكلىنى يېتىلدۈرگىلى بولىدۇ. 'K|tgsvgme
7.دەرسلىككە بېرىلگەن تېكىستلەر ۋە ئوقۇغان دەرستىن سىرتقى ئەدەبىي ئەسەرلەردە كۆرۈلگەن مەسىلىلەرنى بايقاشقا j\.\ePmk]
تەشكىللەش ئارقىلىق،ئوقۇغۇچىلارنىڭ«تەتقىقاتلىق،گۇمانتارلىق،ئىزدىنىشلىك ئۆگىنىش ئىقتىدارى»نى بارلىققا كەلتۈرگىلى بولىدۇ. _=R
K
قارايدىغان بولساق،بالىلار كۈزىتىشكە ماھىر،بايقاشقا ۋە تەسسەۋۇر قىلىشقا ھېرىسمەن كىلىدۇ. m kHcGB!~
مەسىلەن:تولۇقسىز 8-يىللىق 2-مەۋسۇم ئۈچۈن تۈزۈلگەن «2-قىسىم تىل ئەدەبىيات دەرسلىكى» 14-تېما ZMI
vzQYI
«مۇساپىرلار قاۋىقى»دا دېگەن تېكىستنى ئوقۇتقاندا...« /yS/*ET8
(1) ئا ئوقۇغۇچى:«...ئولتۇرغانلار تاماقلىرىنى چېكىپ كېتىشتى...»دېگەن بىر تەسۋىردە «تاماقلىرىنى...»دېگەن B!zqvShF
سۆز جايىدا قوللىنىلمىغان؛بۇنى«تامغاقلىرىنى» دېسە توغرا بولاتتى دەپ يەكۈنلىگەن بولسا؛ Y;6%pm $
(2) ب ئوقۇغۇچى :«...يۈزۈمنى سىيلىسام بەش قولنىڭ ئىزى بىلىنىپ قاپتۇ...»دېگەن بىر تەسۋىر بار بولۇپ،بۇنىڭدا u }~%9 Pi
«قولنىڭ»نىڭ ئەمەس،«بارماقنىڭ» دەپ ئالغان بولسا تېخىمۇ جايىغا چۈشكەن بولاتتى،دەپ پىكىر بايان قىلدى. =Ft Ja3mHK
(3) س ئوقۇغۇچى:«...بىر نەچچە لوبەننى تۇتۇۋىلىپ...»دېگەن پارچىدىمۇ «لوبەننى...»دېگەن سۆزنىڭ ئورنىغا njN]0l{p
«خوجايىنلارنى»دەپ ئىشلەتكەن بولسا،ئۇيغۇر تىل ئەدەبىياتنىڭ خارەكتېرىگىمۇ ھۆرمەت قىلىنغان بولاتتى 9 ?~ Y
ئەمەسمۇ؟-دەپ تەھلىل يۈرگۈزدى.دېمەك،بالىلارنى ئوقۇغان كىتاب،دەرسلىك تېكىستلىرى ئۈستىدە كۈزىتىشكە، c/\$AJV.H
ئىزدىنىشكە،تەھلىل قىلىشقا ياخشى تەشكىللىگەندىلا،ئۇلار تىلدىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش،سۆزلەرنى جايىدا ئىشلىتىشتىن ئىبارەت تەتقىقاتلىق ئۆگىنىش ئىقتىدارىنى ساغلام يېتىلدۈرگىلى بولىدۇ. bxA1fA;
8.يېڭى سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى چوقۇم توغرا چۈشەندۈرۈشكە ئەھمىيەت بېرىش ئىنتايىن مۇھىمدۇر. pRLs*/Bw
2007-يىلى شىنجاڭ ئۇنۋېرىستېتى نەشىرياتى نەشىر قىلىپ تارقاتقان «يېڭى دەرسلىك ئىسلاھاتى بويىچەتۈزۈلگەن | U4t 8
تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپ تىل-ئەدەبىيات دەرسلىك تېكىستلىرىدە ئۇچرايدىغان يېڭى سۆزلۈكلەر ئىزاھاتلىق لوغىتى» r9d dVD
(3-قىسىم)دا يۇقارقى مەسىلىلەرگە تولۇق ئەھمىيەت بېرىلمىگەن. {BlKVs Q
(1)پوكەي_«دۇكان،ماگىزىن»دەپ ئىزاھلانغان؛ئەسلىدە«پوكەي»نى:«دۇكان،ماگىزىنلاردا پىركازچىك بىلەن خېرىدارنى ئايرىپ تۇرىدىغان توساق،ياكى پۇل يېغىدىغان ئۈستەل...» دەپ ئىزاھلىغان بولسا ھەم توغرا،ھەم چۈشىنىشلىك بولاتتى. }.R].
4gT
(2) سىپتا_«نېپىز،قىلىن ئەمەس -يوپكا»دەپ ئىزاھلانغان. «سىپتا» دېگەن سۆزنى «سېلىق،كۆركەم،يارىشىملىق» 8 K/o /
دەپ ئىزاھلىغان بولسا توغرا بولاتتى... ^,M& PP6
مەسىلەن:«بۇ كىيىم تولىمۇ سىپتا(سېلىق،يارىشىملىق...)تىكىلىپتۇ-ھە!» دېگەن جۈملىنى «بۇ كىيىم تولىمۇ نېپىز qm& Z_6P w
(قىلىن ئەمەس،يوپكا) تىكىلىپتۇ-ھە!»دېگىلى بولمايدۇ ئەلۋەتتە. :9V d=M6,
دېمەك،بۇ لوغەتتە بۇنداق مىساللار ئىنتايىن كۆپ،شۇڭا،تىل-ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى ئوقۇغۇچىلارغا يېڭى سۆز- @~l?hf
ئاتالغۇلارنى چۈشەندۈرگەندە توغرا چۈشەندۈرۈش،مەنىسىنى خاتا ئىزاھلاشتىن قەتئىي ساقلىنىش كېرەك.بۇنداق بولغاندا ئوقۇغۇچىلارنىڭ يېزىقچىلىق ئەمەلىيتىدە سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى توغرا،دەل جايىدا ئورۇنلۇق قوللىنىش ئىقتىدارىغا ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلغىلى بولىدۇ. ,LHQ@/}A C
9.ئوقۇغۇچىلارغا يېزىقچىلىق مەشقى ئورۇنلاشتۇرغاندا ،سىنىپتىكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ كەڭ ئىجتىمائىي بوشلۇقتىكى رەڭدار ئۆزگۈرۈشلەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش ئىقتىدارىنى ئاساس قىلىپ،ئوخشىمىغان ئوبېيكتىغا قارىتا قىيىنلىق +.b@rU6H
دەرىجسى ماس كېلىدىغان يېزىقچىلىق تاپشۇرىقى ئورۇنلاشتۇرۇپ،ئەستايىدىل باھالاش،باھا سۆزىنىمۇ ئالاھىيدە X0 .-q%5
ئويلىشىش،ئەستايىدىل تۈزىتىپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ روھىيغا ۋە قىزىقىشىغا ئىلھام بېرىش؛سەل ئاددىي يېزىلغان ماقالە-ئەسەرلەرگە قارىتا ھەرگىزمۇ يىنىكلىك بىلەن خۇلاسىلىۋەتمەسلىك كېرەك.ئەگەر«يىنىكلىك»پوزىتسىيىسىنى قوللانسىڭىز QF fK EMN
ئۇلارنىڭ يېزىقچىلىق ماھارىتىنى يېتىلدۈرۈش نىشانىغا مۇۋاپىقىيەتلىك يېتىش ئۇياقتا تۇرسۇن،يېزىقچىلىق ئوقۇتۇش f
@c s
قانۇنىيىتىگىمۇ خىلاپلىق قىلغان بولىسىز...! s;0eD5b>x
yeCR{{B/'
مەن بۇ جەھەتتە ئۆزگىچىراق ئۇسۇل قوللىنىپ،تاپشۇرۇققا بالىلارنىڭ ئىقتىدارىغا مۇۋاپىق ھالدا باھا يېزىپ، N+vU@)_lC
ئۇلارغا ھەر دائىم مەدەت ۋە ئىلھام بېرىپ كەلدىم.... {xC CUU
مەسىلەن:بىر قىسىم باھالىرىمدىن ئۆرنەك يوللاي... yMNLsR~ rh
(1) >t"]gQHtx
ۋاقىت دېگەن ئاتقان ئوق، k "P2J}4eO
ئاڭا سالما تاشلىغىن. s'^zudx
چۈشەنمىگەن سۇئالنى، 4Pljyq:
سوراپ ئۆگەن،قاچمىغىن...! fJ Ch
باش ئەگدۈرۈپ ۋاقىتنى، e^@/ Bm+B
مۈشكۈللەرنى قاتلىغىن. (oxe\ Qk
ئارزۇيۇم شۇ سېنىڭدىن، r2T?LO0N{
داۋانلاردىن ئاتلىغىن...! cLl fncI
(2) qD\%8l.] Z
نېمە بولدى ساڭا؟ $ Yz &x%Lb
جاۋاپ بەر ماڭا. EGwY|+3
«ئانا«-ھەققىدە، lkg-l
ئويلىرىڭ شۇما.؟ ^BM /K&7^
مەن ئىشەنمەيمەن، Ut-6!kAm
سېنىڭ ئويۇڭغا. 3i(k6)H$4
ئويلىرىڭ چەكسىز،
Kc udWW]
ئوخشار دولقۇنغا. A2&&iL=j/
قايتا ياز ،بالام... savz>E &
بېرەي مەن-سالام.! M{kPEl&Z
GIVs)~/Eq
(3) M ]` Q4\
يۇقارقى سۇئاللىرىڭىز ئاساسىدا قاناتلانغان تەسەۋۋۇرىڭىزنى ئۈزۈپ قويماي داۋاملاشتۇرۇڭ،ئۈمىد بار سىزدە...! W,{`)NWg
(4) J+* rjd I
ئىنساننىڭ ئەقلىنى ئاچىدۇ كىتاب، e3>Re![_.
كىتابسىز ئىنسانلار ئۆمرىدۇر-بىتاپ. /1li^
قانچە كۆپ ئوقۇساڭ كىتاب دېگەننى، >!)VkDAG
بۇلبۇلدەك تىنمايدۇ تىللىرىڭ ئويناپ. 9_>4~!x`
ئوقۇغىن،ئويۇننىڭ ئورنىدا كىتاب، b "FsT
قەلبىڭگە ئورنىسۇن ئۇنىڭدىن-ھېكمەت. $g$`fR
)
شۇ مۈشكۈل داۋاندىن ئۆتسەڭ بىمالال، |16
:Zoq
تۇيۇلار ئەل-يۇرتقا ھاياتىڭ قىممەت. Na~_=3+a
ئەي ئوغلۇم،ئوقۇغىن،ھارماي ئېزدەنگىن، f d,~Yj$R?
ئاتاڭنىڭ ئارزۇسى سەندە مۇجەسسەم. $GO'L2oLwn
ئىزىڭدىن رەڭدار گۈل خۇش پۇراق چاچسا، *i?qOv /=>
«مۈشكۈللەر ئالدىڭغا بوپ كېلەر-سەنەم!» {H+?DMh
(5) 4a @iR2e
مۈشكۈللەر ئالدىدا ئەگمە ھەرگىز باش، |TUpv*pq
ئىرادەڭ چىڭ بولسا يەنجىلىدۇ-تاش...! _(z"l"l=$
(6) aXJe"IT.u
ئىملاغا يەنىمۇ كۆڭۈل بۆلۈڭ سىز، V]O
:;(W_
بىر ئوقۇپ ئۇنىڭدىن ھوزۇرلانساق-بىز. xqtjtH9X
(7) QLUe{@ivc
ھايالىق بولغىن،ھاياسىز بولما، e"CLhaT
ئەلگە ۋاپادار بول،ۋاپاسىز بولما. c~'kW`sNV
ھەر بىر قەدىمىڭ ئەلگە باغلانسۇن، E nvs[YZe
ھالال ياشىغىن،نىشانسىز بولما. 3PA'Uk"5Z
(8) `-H:j:U{
بەش نومۇرنى ئىملاغا، mb/[2y <
تارتىۋالدىم-بىلسىڭىز. 3I5WDuq
ئەسەر ياخشى چېقىپتۇ، i-?zwVmn
خەتكە كۆڭۈل بولسىڭىز.؟ !T* B{+|
(9) W\,lII0
ئىملا دېگەن چىرايلىق بولسا، .NT&>X~.V
كۆرگەنلەرگە ھوزۇر بېغىشلار. i'wF>EBz
ساڭا قانچە ئېيتتىمغۇ-ئوغلۇم، :6?&FzD`
يەنە شۇنداق كەتتى بىقىشلار. 3~
دېققەت قىلىڭ ئىملا دېگەنگە، aELT"b,x
ئاغرىتمىسۇن قولنى سىقىشلار...! ?0mJBA
%-/:p s
2w|u
)ow )
مۇشۇنداق ئىلھام ۋە مەدەتلەر تۇرتكىسىدە،بۇۋىمەريەم ئابلىمىت ھەم ئابدۇۋىلى ئابدۇشۈكۈر (ئۆتكۈر قاپىيە)دەك T DIOK
بالا شائىرلارنى تەربىيەلەپ قاتارغا قوشالىدىم.مەن بۇنىڭدىن پەخىرلىنىمەن. F Rt/{(jro
10.يېزىقچىلىق مەشقىدە ئوقۇغۇچىلارغا«قىلىپ»بەلگىلەپ تەپەككۈرنى بوغۇپ قويۇشتىن ساقلىنىپ،ئۇلارنىڭ ئۆز ئىقتىدارىنى بىمالال،ئەركىن نامايەن قىلالايدىغان ئازادە مۇھىت يارىتىش،ئۇلارنىڭ ئۆزلىرى خالىغان تېمىدا،خالىغان ماۋزۇ ۋە ژانىردا بىرەر پارچە ماقالە-ئەسەرنى ۋۇجۇتقا چېقىرىشىغا مەدەت بېرىش ھەم بۇ تەسەۋۋۇرنى ئەركىن M3@fc,Ch
قاناتلاندۇرۇپ،ئىخچام ئەمما ئوبرازلىق ئىپادىلەش ماھارىتىگە ئىشىنىش،شۇنداقلا تولۇق ھۆرمەت قىلىش كېرەك. Z 03 4wn\N
ئەكسىنچە،ئۇلارغا چەكلىمە،دائىرە بەلگىلەپ شۇ دائىرىدىن چەتنەپ كەتنىگەن ئاساستا يېزىشنى ئورۇنلاشتۇرساق، b *F~%K^i$
ئوقۇغۇچىلار تەپەككۈرنى ئەركىن،ئوبرازلىق قاناتلاندۇرالماي قالىدۇ-دە،تەسەۋۋۇر-خىياللىرى نابۇت بولىدۇ.شۇڭا،بۇ نوقتىغا ئالاھىيدە دىققەت قىلىش كېرەك. J+ZdZa}Ob
11.ئوقۇغۇچىلارنىڭ دەرسخانىدىكى خىياللىرىمۇ يېزىقچىلىق ھەۋىسىنى قوزغاشتىكى بىر ياخشى پۇرسەت ۋە مۇھىم پەيتتۇر.سىز دەرس سۆزلەۋاتقاندا«خىيال سۈرۈپ ئولتۇرغان ئوقۇغۇچى»نى كۆرسىڭىز ھەرگىزمۇ خىيالىنى بۆلىۋەتمەڭ. [l%fL9
ئەكسىنچە،ئۇنىڭ يىنىغا بېرىپ:«دەرھال قەلەم ئېلىپ ھازىر ئويلىغانلىرىڭىزنى يېزىپ چېقىڭ،بىر ئورتاقلىشىپ باقايلى» C.)&FW2F_
دېسىڭىز،ئوقۇغۇچى دەماللىققا خىجىل بولىدۇ؛ئەمما خىياللىرىنىڭ ئاجايىپ گۈزەللىگىنى يېزىپ سىزگە كۆرسىتىش نىيىتىدە يېزىشقا كېرىشىدۇ.بۇ جەرياندا سىز ۋاقىت،دەرس سۈرئىتى جەھەتتىن ئازراق قۇربانلىق بىرىسىز.بۇ چوڭ مەسىلە ئەمەس.بۇ ئارقىلىق سىز ئۇلارنى شۇ خىياللىرى ئاساسىدا ئەپچىللىك بىلەن ئەدەبىيات يېزىقچىلىقىنىڭ ئاجايىپ رەڭدار دۇنياسىغا بىمالال قەدەم بېسىشىغا يېتەكلىيەلەيسىز ھەم زور مۇۋاپىقىيەت قازىنالايسىز. uU(G_E ?
a]Da`$T
12.ئوقۇغۇچىلاردىكى«سىز بىلەن بىز ھەم ئۇ» ياقتۇرۇپ كەتمەيدىغان «غەلىتە مىجەز»لىك خارەكتېرىگىمۇ ئالاھىيدە ئەھمىيەت بېرىش - ئوقۇغۇچىلارنىڭ يېزىقچىلىق ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈشتە بىر ياخشى كۆزنەك. a^\- }4yR
ئادەتتە،ئوقۇتقۇچىلار يېزىقچىلىق ئوقۇتۇشىدا «بۇ كۆزنەك»نىڭ مۇھىملىقىغا سەل قاراپ،يېتەكلەش ئۇسۇلىغا دېققەت قىلماي،ھە دىسىلا بۇ خىل مىجەزلىك ئوقۇغۇچىلاردىن«ئىنتىزامسىز،كاللىسىنىڭ دەردى بار...» دېگەندەك wJos'aTmE
سۆز-ئىبارىلەرنى ئىشلىتىپ،ئۇلارنى رەنجىتىپ يۈرۈشكە كۆنۈپ كەتكەن.بىراق«بۇ خىل مىجەزلىك بالىلار» مول تەسەۋۋۇر كۈچىگە،ئىنتايىن كۈچلۈك تىل بايلىقىغا ئىگە بولىدۇ.شۇڭا،ئۇلارنىڭ روھىي دۇنياسىغا زەربە بېرىشنىڭ ئورنىغا ئۇلار بىلەن پىكىرداش،سىرداش بولۇش،ئۇلارنىڭ شۇ خىل «غەلىتە مىجەز-قىزىقىش»دىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش yCkW2p]s,K
ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىگە بولغان ئىشەنچىسىنى تۇرغۇزۇش ئاساسىدا يېزىقچىلىققا تەبىئىي قىزىقىدىغان خارەكتېرىنى a.}:d30
يېتىلدۈرەلەيمىز. iWN.3 |r
13.ئوقۇغۇچىلاردىكى «دورامچىلىق ۋە تەقلىت قىلىپ يېزىش»ئادەتلىرىگىمۇ مەلۇم مەزگىل پۇرسەت ۋە ۋاقىت بېرىش كېرەك.بۇنداق قىلىش ئوقۇغۇچىلاردا تەدرىجى مۇستەقىل ئىجادچانلىق تۇيغۇسىنى شەكىللەندۈرۈشكە پايدىلىق. 'tV"^K QHI
14.تەتىل ۋە دەم ئىلىش مەزگىللىرىدىكى تاپشۇرۇق ئۈنۈمىگىمۇ سەل قاراشقا بولمايدۇ.ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەتىل ۋە 1YIux,2\
دەم ئىلىش كۈنلىرىدىن مۇۋاپىق ۋاقىت چېقىرىپ،:«بىر ياخشى كىتاب ئوقۇپ كۈندىلىك خاتىرە يېزىش»،«بىر ياخشى بالىلار كارتون فىلىمى كۆرۈپ،ئالغان تەسىراتىنى يېزىپ كىلىش»،«بىر ياخشى ناخشا ئۆگىنىش ھەمدە ئۇنىڭ تەربىيىۋى ئەھمىيىتىنى تەھلىل قىلىپ يېزىپ كىلىش» ،«تەتىل جەريانىدا ئۆز بىشىدىن بىۋاستە ئۆتكۈزگەن مەلۇم بىر dW{o+9 nw
ۋەقەنى چۆرىدەپ،خالىغان ژانىردا بىر پارچە ئەسەر يېزىپ كىلىش».....قاتارلىق شەكىللەردە يېزىقچىلىق مەشىقى =
JbdsYI(
(تاپشۇرۇقى)ئورۇنلاشتۇرغاندا ئۈنۈمى ئىنتايىن ياخشى بولىدۇ.بۇنداق قىلغاندا ئوقۇغۇچىلار ئۆز قىزىقىشى بويىچە )Vg{Y [!
تۈرلۈك ژانىردىكى ماقالە-ئەسەرلەرنى يېزىپ كېلىپ،ساۋاقداشلىرى ھەمدە تىل-ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى بىلەن ,p*
ntj{
ئورتاقلىشىشقا ئالدىرايدۇ. ]cLEuE^&
دېمەك،يۇقارقىدەك نوقتىلاردىن ئىزدەنگەندە ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەمەلىي يېزىقچىلىق ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈشتە <r7qq$
ئاجايىپ مۇۋاپىقىيەتلەرنى قولغا كەلتۈرگىلى بولىدۇ.! , Y g5X
vh. Wm?qQ
liugaRO8J
eHR &N.2
|
|
