1.باردۇر

1.باردۇر
جاھالەت ــ ئىلىم-مەرىپەتتىن مەھرۇم بولغان ھالەت ، نادانلىق ، قالاقلىق : قەشقەر شەھىرى ئەسىرلەر بويى ئۇخلاپ تۈگىتەلمىگەن جاھالەت ئۇيقۇسىغا غەرق بولغانىدى .
سەمەرە ــ نەتىجە ، مېۋە ، مەھسۇل : كىشىلەر بۇ ئادەمنى «ھېلىم كىتاب» دەپ ئاتايدۇ . بۇنداق ئاتاش ھېلىمئاخۇن ئاكامغا بولغان ھۆرمەتنىڭ سەمەرىسى .
ۋاقىپ بولۇش ــ بولۇپ ئۆتكەن ياكى بولىدىغان ۋەقە - ھادىسىدىن ، مەخپىي نەرسە ، سىر قاتارلىقلاردىن خەۋىرى بولغان ؛ خەۋەردار : ھاتەم خەتنى ئېلىپ ئېچىپ ئوقۇپ مەزمۇنىدىن ۋاقىپ بولدى .
ئىجتىھات ــ ① زور غەيرەت ، پۈتۈن كۈچى بىلەن ئۇرۇنۇش ، تىرىشىش ؛ تىرىشچانلىق : ئىجتىھات قىلماق. ② قىزىقىش ، ئىشتىياق : لېكىن تاشۋاي ، سەندىكى ئاجايىپ بىر ئىجتىھاتنى كۆرمەپتىمەن .
ئەۋرەت ــ ① شەرىئەت بەلگىلىمىسى بويىچە تەننىڭ كىشىگە كۆرسىتىشكە بولمايدىغان يېرى ، يەنى ئەرلەرنىڭ كىندىكتىن تىزغىچە ، ئاياللارنىڭ بىلەكنىڭ بېغىشىدىن بويۇنغىچە ، بويۇندىن ئوشۇققىچە بولغان قىسمى . ② جىنسى ئەزا : ئەۋرىتىنى ياپماق .
ئىخلاس ــ ① چىن يۈرەكتىن قىلىنغان ئىشەنچ ، چىن كۆڭلىدىن بېرىلىش ، ئىشەنچ بىلەن بېرىلىش ؛ ئەقىدە ، ئىتىقاد ، مېھىر : ئىخلاس باغلىماق . ئىخلاسى قايتماق . ② كۆڭۈل قويۇش ، پۈتۈن دىققىتى ، زېھنى بىلەن كىرىشىش ، بېرىلىش ؛ ئەستايىدىللىق : ئىخلاس بىلەن كىتاب كۆرمەك . ئىخلاس بىلەن ئۆگەنمەك . ＊ ئەكبەر ، مۇئەللىمنىڭ سۆزلىرىنى ئىخلاس بىلەن ئاڭلىدى .
خاتائەن ــ ھەقىقەتكە ، ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن بولمىغان ، ئاداشقان ، يېڭىلىشقان ، ئاساسسىز ، ناتوغرا : خاتا پىكىر . خاتا چۈشەنچە .
زاھىر ــ ① سىرتى ، سىرتقى كۆرۈنۈشى . ② ئوچۇق-ئاشكارا ، روشەن ؛ ئېنىق : زاھىر بولماق . زاھىر ئەتمەك . ③ ئەرلەرنىڭ ئىسمى .
لويى ــ خوجا ، بەگ ، تۆرە .
ئامبال ــ ① چىڭ سۇلالىسىنىڭ شىنجاڭ ۋە ئىچكى موڭغۇللاردا تۇرغۇزغان ئىش بېجىرگۈچى ۋەزىرلىرى . ② ناھىيىنىڭ باشلىقى ، ھاكىم : ئۇ ئۆزىدىن بۇرۇنقى ئامباللارغا ئوخشاش كەينىگە مۇھاپىزەتچى سېلىپ ھەشەم كۆرسىتىپ يۈرمەيتتى . ③ ئەمەلدار ، مەنسەپدار : ئامبالنىڭ ئېتىنى سۇغار ، پۇلىنى ئال (ماقال) .
خۇمدان ــ كۇلالچىلىقتا ، لايدىن ياسالغان ئىدىشلار ياكى خىش قاتارلىقلارنى تاۋلاپ پىشۇرىدىغان مەخسۇس ئوچاق : خش خۇمدىنى .
غېدىر ــ ساپال قاچا ، ساپال چىنە : ئۇنىڭ كۆزدىن يوقالغانلىقىنى كۆرگەن كانچىلار كۈلۈشكەن پېتى چۆچەك ، غېدىرلىرىنى ئېلىشىپ تاش گەمىنىڭ يېنىدا ئېسىقلىق يوغان داش قازانغا قاراپ ماڭدى .
بىغەم ــ غەمسىز : بىغەم ئادەم .＊ ئۇ ، بىغەم ئولتۇرۇپ تۆمۈر سىملارنى كېسىۋاتاتتى .
مۇنەججىم ــ ① ئاسترونومىيە بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ، يۇلتۇزلارغا قاراپ پال سالىدىغان كىشى ؛ ئاسترونوم : ئۇ زامانلاردا كىشىلەر بالىلىرىنىڭ ئىسمىنى قويۇشتا ئاۋۋال مۇنەججىملەرگە پال ئاچقۇزۇپ كۆرۈپ ، ئاندىن كېيىن ئىسىم قويىدىكەن . ② بىرەر ئىشنى ناھايىتى پۇختا ئويلاپ قىلىدىغان ، نۇرغۇن نەرسىنى بىلىدىغان ئادەم : ئۇ بەك مۇنەججىم ، بىرنەرسىدىن ئالدىراپ خۇلاسە چىقارمايدۇ .
ئىنژېنىر ــ تېخنىك خادىملارغا بېرىلىدىغان ئوتتۇرا دەرىجىلىك ئىلمىي ئۇنۋان ياكى تېخنىكىنىڭ بىرەر ساھەسى بويىچە ئالىي مەلۇماتقا ئىگە بولغان مۇتەخەسسىس .
بوھتان ــ ئاساسىي بولمىغان پىكىر ؛ تۆھمەت ، يالا : بوھتان قىلماق . بوھتان چاپلىماق .

ئەنۋەرچەرچەن	2013-08-23 23:31
كېيىنچە ھەممىنى يىغىپ بىر توپلام قىلساق،پايدىلىنىش قىممىتى يەنىمۇ ئېشىپ كېتىدىغۇ دەيمەن،پايدىلىق يوللانمىلىرىڭىزنى ئايىمىنىڭىزدىن خۇشالمەن.

بابۇر0725	2014-03-14 00:03
پايدىلىنىش قىممىتى بەكمۇ يۇقىرىكەن.