查看完整版本: [-- ئەدەبىيات بىلىم نوقتىللىرى(5) --]

تەۋپىق مۇنبىرى -> ئەدەبى بىلىملەر -> ئەدەبىيات بىلىم نوقتىللىرى(5) [打印本页] 登录 -> 注册 -> 回复主题 -> 发表主题

tawpek 2013-08-23 18:02

ئەدەبىيات بىلىم نوقتىللىرى(5)

ئەدەبىيات بىلىم نوقتىللىرى(5) vj,OX~|  
         غەزەل مەسنەۋىدىن ئىككى جەھەتتىن پەرىقلىنىدۇ . ZlG|U]mM5  
بىرىنچىدىن ؛ غەزەل ئاساسەن لىرىكىلىق بولۇپ ،قىزغىن ھسيات ۋە ھاياجان بىلەن يىزىلىدۇ . ::`#qa4!  
ئىككىنچىدىن ؛ شەكىل جەھەتتىن ئۇنىڭ دەسلەپكى بىيىتى ئۆز-ئارا قاپىيەداش بولىدۇ .ئۇنىڭدىن كىيىكى ھەر بىر كۇپلىتنىڭ بىرىنچى مىسراسى ئوچۇق قالدۇرلۇپ ئىككىنچى مىسراسى دەسلەپكى كۇپلىت بىلەن قاپىيەداش بولۇپ كىلىدۇ .بىيىت سانى تاق بولۇپ ئادەتتە بەش بىيىتتىن 13بىيىتقىچە يىزىلىدۇ ھازىرقى شېئىريىتىمىزدە بىيىتلەرنىڭ سانى بۇنىڭ بىلەن چەكلەنمەيدۇ بۇ شەكىل بىلەن تۈزەلگەن توپلام « غەزەللىيات »دەپ ئاتىلىدۇ  oo4aw1d  
تىلىمىزدىكى تۇراقلىق ئىبارىلەر  ماقال،تەمسىل،ئىدىئوم،ھىكمەت دەپ تۆت تۈرگە بۆلىنىدۇ. ;eY.4/*R  
شەكىلداش سۆزلەر  شەكلى بىر خىل  ئەمما مەنىسى ھەرخىل  بولغان سۆزلەرگە قارىتىلغان. مەنىداش سۆزلەر بولسا  شەكلى ھەر خىل مەنىسى بىر خىل بولغان سۆزلەرگە قارىتىلغان 4}xw&x  
لۇغەت تەركىبىگە  كىرىدىغان سۆزلەر  ئاساسىي لۇغەت تەركىبگە كىرىدىغان سۆزلەر   ۋە ئادەتتىكى لۇغەت تەركىبىگە كىرىدىغان سۆزلەر دەپ  ئىككىگە بۆلىنىدۇ {'@`: p&3r  
تىلىمىزدىكى فونىتىكىلىق ئۆزگۈرۈشلەر  تاۋۇشلارنىڭ ئاجىزلىشىشى(‹‹ئا ئە›› تاۋشلىرىنىڭ ‹‹ئې ياكى ئى›› تاۋۇشىغا ئاجىزلىشىشى ) ،تاۋۇشلارنىڭ قوشۇلۇپ قېلىشى(‹‹ي›› تاۋۇشىنىڭ قوشۇلۇپ قېلىشى)، تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى(‹‹ئى، ئۇ قاتارلىق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى) غا قارىتىلغان . *'to#_n&W  
سوزۇق تاۋۇشلاردىكى ماسلىشىش  تىل ئورنى جەھەتتىكى ماسلىشىش  ۋە لەۋ ھالىتى جەھەتتىكى ماسلىشىش دەپ ئىككى تۇرگە   بۆلىنىدۇ. Nbvs_>N   
ئۈزۈك تاۋۇشلارنىڭ ماسلىشىشى  سۆزلەرنىڭ ئاخىرىدىكى  ئۈزۈك تاۋۇشنىڭ جاراڭلىق ياكى جاراڭسىز بولۇشىغا قاراپ ،قوشۇمچىلارنىڭ شۇنىڭغا ماس شەكلىنىڭ  ئۇلىنىپ كېلىشىگە قارىتىلغان . &,8F!)[9  
ئىپادىلەش ئۇسۇللىرى-بايان ،تەسۋىر،لىرىكا،چۈشەندۈرۈش،مۇھاكىمە. aM7=>  
لىرىك شېئىرلارنىڭ تۇرلىرى:  تەبىئەت لىرىكىسى،مۇھەببەت لىرىكىسى،ئىنتىم لىرىكىسى،سىياسىي لىرىكا،قەسىدە ،مەرسىيە،قوشاق ،ھەجىۋىي شېئىر قاتارلىقلار . E*AI}:or;  
ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ياڭزىڭشېڭ تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلگەن،لۇتپۇللا مۇتەللىپ شېڭسىسەي  تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلگەن. L.?QZN%cN  
/bbs/read.php?tid=7552                                   L+.&e4f'oj  
   2013-7-24 #1De#uZ  

ئەنۋەرچەرچەن 2013-08-23 23:40
قىممەتلىك يازمىڭىزغا رەخمەت.

تىلداش 2013-08-24 14:21
<<تىلىمىزدىكى فونىتىكىلىق ئۆزگۈرۈشلەر  تاۋۇشلارنىڭ ئاجىزلىشىشى(‹‹ئا ئە›› تاۋشلىرىنىڭ ‹‹ئې ياكى ئى›› تاۋۇشىغا ئاجىزلىشىشى ) >> N Hiac(&*  
^Na3VP  
<<ئاجىزلىشىش>> ھادىسىسىدەيۇقىرقى<<ئا،ئە>>دىن  باشقا يەنە<<ئۇ>>نىڭمۇ <<ئى>>غا ئاجىزلىشىش ھادىسىسى (شەرتلىك فۇنېتىكىلىك قۇرۇلمىدا)كۆرۈلىدۇ.مەسىلەن:<<ئاجىزلىشىدۇ+غان=ئاجىزلىشىدىغان>> ... Tq?7-_MLC$  
________________________________ zygH-3C7o  
<<تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى(‹‹ئى، ئۇ قاتارلىق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى) غا قارىتىلغان.>> A0,h 7 
<<چۈشۈپ قېلىش>> ھادىسىسىمۇ يۇقىرقى<<ئى،ئۇ>>دىن باشقا <<ن>>نىڭ چۈشۈپ قېلىشىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. مەسىلەن:<<مەن+نىڭ=مېنىڭ،سەن+نىڭ=سېنىڭ>>قاتارلىق چەكلىك سۆزلەردە كۆرۈلىدۇ. $R%tD.d3  
____________________________________ (&SPMhs_|(  
يۇقىردىكى <<فونىتىكىلىق ئۆزگۈرۈشلەر >>دائىرىسىگە<<نۆۋەتلىشىش>> ۋە <<ئالمىشىش>> لارمۇ كىرىدۇ.يەنى،<<ئالمىشىش_ئايرىم  سۆزلەرگە بەزى كېلىش قوشۇمچىلىرى قوشۇلغاندا،ئاساسەن بىرىنچى تاۋۇشىدىن باشقا تاۋۇشلاردا  ئالمىشىش پەيدا بولىدۇ.مەسىلەن:<<ماڭا،ساڭا، ئاڭا،شۇڭا>>. gO{$p q}  
<< نۆۋەتلىشىش_ <<پ>>لىق رەۋىشداشلارغا <<ئا،ئە>>دىن باشلانغان ياردەمچى پېئىللار قوشۇلغاندا <<پ>>تاۋۇشى<<ۋ>>تاۋۇشى بىلەن نۆۋەتلىشىدۇ. مەسىلەن:<<نۆۋەتلىشىپ+ئال=نۆۋەتلىشىۋال،ئالمىشىپ+ئال=ئالمىشىۋال>>؛ يېزىۋەت،يېزىۋېلىپ، يېزىۋالدىم...... ^ WF_IH&  
  تەۋپىق ئىنىمىزنىڭ يوللانمىغا سىڭدۈرگەن ئەجرىگە كۆپتىن كۆپ تەشەككۈر...


查看完整版本: [-- ئەدەبىيات بىلىم نوقتىللىرى(5) --] [-- top --]


Powered by phpwind v8.7 Code ©2003-2011 phpwind
Gzip enabled