ئامېرىكا چاۋشيەن ئۇرۇشىغا قانداق ئارىلىشىپ قالغان؟ـــ جەريان ۋە پاكىتلار(6)

ئىزاھاتلار:
[1]دىن ئەچېسۇن:« ئەچېسۇن ئەسلىمىلىرى»، شاڭخەي تەرجىمە نەشرىياتى 1978-يىل نەشرى (1969-يىلىدىكى ئېنگلىزچە نەشرىدىن تەرجىمە قىلىنغان)، 227-~229-بەتلەر، 233-بەت؛ «ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى» (Foreign Relations of the United States)، 1950-يىلى، 1-توم، ۋاشىڭتون ئالاھىدە رايونى 1977-يىل نەشرى،237-،292-بەتلەر؛ كلېي بلەيېر رەتلىگەن:« گېنېرالنىڭ يۈز جەڭ توپلىمى ـــ برەدلېينىڭ تەرجىمىھالى»، ھەربىي ئىشلار تەرجىمە نەشرىياتى، 1985-يىل نەشرى (1983-يىلىدىكى ئېنگلىزچە نەشرىدىن تەرجىمە قىلىنغان)، 679-بەت؛ جوسېف گوردەن:«چاۋشيەن ئۇرۇشى ـــ ئاشكارىلانمىغان ئىچكى ئەھۋاللار»، ئازادلىق ئارمىيە نەشرىياتى 1990-يىل نەشرى (1982-يىلىدىكى ئېنگلىزچە نەشرىدىن تەرجىمە قىلىنغان)، 99-بەت.
[2]ۋاقىت جەدىۋىلى ئامېرىكىنىڭ شەرقىي قىسىم ۋاقتىنى كۆرسىتىدۇ (نەقىل ئېلىنغان مەزمۇنلاردىكىسى يەنىلا سېئۇل ۋاقتى)، ۋاشىڭتون بىلەن سېئۇلنىڭ ۋاقىت پەرقى 14 سائەت. بۇ بىر جەريانغا بولغان بايانلار ئاساسلىقى «ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى»غا ئاساسلانغان، 1950-يىلى، 7-توم، ۋاشىڭتون ئالاھىدە رايونى 1976-يىل نەشرى،125-~269-بەتلەر؛ ھاررىي ترۇمېن:«ترۇمېن ئەسلىمىلىرى: سىناق ۋە ئۈمىدلىك يىللار(1946~1953)»، ئۈچ بىرلەشمە كىتابخانىسى 1974-يىل نەشرى (1956-يىلىدىكى ئېنگلىزچە نەشرىدىن تەرجىمە قىلىنغان)، 393-~413-بەتلەر؛ «ئەچېسۇن ئەسلىمىلىرى»، 261-~278-بەتلەر؛ گراھام پېيج:« چاۋشيەن توغرىسىدىكى قارار: 1950-يىل 6-ئاينىڭ 24-كۈنىدىن 30-كۈنىگىچە» (The Korean Decision：June 24-30，1950)، نيۇيورك 1968-يىل نەشرى، 90-~241-بەتلەر؛ جوسېف گوردەننىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 34-~114-بەتلەر؛ جون تولەند:« ئۇزاققا سوزۇلغان ئۇرۇش ـــ ئامېرىكىلىقلارنىڭ نەزىرىدىكى چاۋشيەن ئۇرۇشى»، جۇڭگو ئىجتىمائىي پەنلەر نەشرىياتى، 1993-يىل نەشرى (1991-يىلىدىكى ئېنگلىزچە نەشرىدىن تەرجىمە قىلىنغان)، 21-~56-بەتلەر. يۇقىرىدا بايان قىلىنغان ماتېرىياللاردىن ئارىلاشتۇرۇپ بىرتەرەپ قىلىنغانلىقتىن، سېلىشتۇرۇش ئارقىلىق خىللاندى ۋە رەتلەندى، مەخسۇس نەقىللەنگەن مەزمۇنلاردىن باشقىلىرىغا قايتا بىر-بىرلەپ نەقىل مەنزىلى ئەسكەرتىلمىدى.
[3]«ترۇمېن ئەسلىمىلىرى»، 395-بەت؛ «ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى»، 1950- يىلى، 7-توم، 125-، 126-بەتلەر.
[4]بەزى ئەسەرلەردە ھەربىي ساھەسىدىكى بۇ ئىككى نەپەر رەھبەر بۇ ۋاقىتتا ئاللىقاچان ئامېرىكىغا قايتىپ كېلىپ بولغان، ئەمما ھەرخىل سەۋەپلەر تۈپەيلىدىن شۇ كۈنى كەچتىكى كېڭەش ۋە قارار چىقىرىشقا قاتناشمىغان دېيىلگەن ئىدى.
[5]«ترۇمېن ئەسلىمىلىرى»، 399-، 400-بەتلەر.
[6]«ئەچېسۇن ئەسلىمىلىرى»، 269-، 270-بەتلەر.
[7]«چاۋشيەن توغرىسىدىكى قارار»، 240-،241-بەتلەر.
[8]«ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى»، 1950- يىلى، 7-توم، 263-بەت.
[9]«ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى»، 1950- يىلى، 7-توم، 140-بەت.
[10]«ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى»، 1950- يىلى، 7-توم، 140-بەت.
[11]مەسېۋ بانكېر رىجۋېي:«چاۋشيەن ئۇرۇشى»، ھەربىي ئىشلار ئىلمىي نەشرىياتى، 1983-يىل نەشرى (1967-يىلىدىكى ئېنگلىزچە نەشرىدىن تەرجىمە قىلىنغان)، 3-، 20-بەتلەر.
[12]جون تولەندنىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 19-بەت.
[13]«ترۇمېن ئەسلىمىلىرى»، 403-بەت.
[14]«ئەچېسۇن ئەسلىمىلىرى»، 266-بەت.
[15]گۇۋېيجۈن:« گۇۋېيجۈن ئەسلىمىلىرى»، 8-قىسىم، جۇڭخۇا كىتاب ئىدارىسى، 1989-يىل نەشرى، 649-بەت.
[16]جوسېف گوردەننىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 55-بەت.
[17]«ئەچېسۇن ئەسلىمىلىرى»، 265-بەت.
[18]«ترۇمېن ئەسلىمىلىرى»، 398-بەت.
[19]«ترۇمېن ئەسلىمىلىرى»، 400-بەت.
[20]كلېي بلەيېرنىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 693-بەت.
[21]جون سپانېر:« ترۇمېن بىلەن مەك ئارسۇرنىڭ توقۇنۇشى ۋە چاۋشيەن ئۇرۇشى» (The Truman-MacArthur Controversy and the Korean War)، نيۇيورك 1965-يىل نەشرى، 31-،32-بەتلەر.
[22]«ئەچېسۇن ئەسلىمىلىرى»، 268-بەت.
[23]گۇۋېيجۈننىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 649-بەت.
[24]جون تولەندنىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 39-بەت.
[25]جوسېف گوردەننىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 55-بەت.
[26]«ئامېرىكىنىڭ تاشقى ئالاقىسى»، 1950- يىلى، 1-توم، 329-بەت.
[27]جون سپانېرنىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 33-بەت.
[28]ئامېرىكىنىڭ ب د ت دا تۇرۇشلۇق ئورۇنباسار باش ئەلچىسى گروسنىڭ ئەسلىمىسىگە ئاساسلانغاندا، ئۇ 6-ئاينىڭ 25-كۈنى سەھەردە ب د ت باش كاتىپى ۋە ئۇنىڭ ياردەمچىسى بىلەن كېڭىشىپ، ئەگەر سوۋېت ئىتتىپاقى ۋەكىلى چۈشتىن كېيىن خەۋپسىزلىك كېڭىشىگە قايتسا ھەمدە رەت قىلىش ھوقۇقىنى ئىشلەتسە، ئۇلار بىردەك 48 سائەت ئىچىدە ب د ت نىڭ جىددىي ئالاھىدە يىغىنىنى ئېچىپ بۇ مەسىلىنى ھەل قىلسا بولىدۇ، دەپ قارىغان ئىدى. فرانسىس ھېللېر تۈزگەن:«چاۋشيەن ئۇرۇشى: 25 يىلدىن كېيىنكى كۆزىتىش» (The Korean War： A 25-Year Perspective)، لاۋرېنس 1977-يىل نەشرى، 22-بەت.
[29]جوسېف گوردەننىڭ يۇقىرىدىكى كىتابى، 86-بەت.
[30]رۇزمارىي فۇت:« چاۋشيەن ئۇرۇشىنىڭ سىرىنى ئېچىش: ئون يىلدىن بۇيانقى چاۋشيەن توقۇنۇشى ھەققىدىكى سىياسىي تەھلىل» (Making Known the Unknown War: Policy Analysis of the Korean Conflict in the Last Decade)، «دىپلوماتىيە تارىخى»غا بېسىلغان، 1991-يىللىق 15-توم، 4-سان، 416-بەت. سېرگېي گونچاروۋ، جون لېۋز، شۆ لىتەي:« مۇئەييەنلەشتۈرۈلمىگەن شېرىكلەر: ستالىن، ماۋزېدۇڭ بىلەن چاۋشيەن ئۇرۇشى» (Uncertain Partners: Stalin, Mao, and the Korean War)، ستەنفورد 1993-يىل نەشرى، 161-بەت. ئەينى چاغدا ستالىننىڭ قانداق ئويلاشقانلىقى ئېنىق ئەمەس، ياكى ئۇ بۇنداق بولۇشىنىڭ زۆرۈرىيىتى يوق، شىمالىي چاۋشيەن ئۇرۇش غەلىبىسىگە ئېرىشسە بولىدۇ، دەپ قارىغان بولۇشىمۇ مۇمكىن، ۋەياكى ئۇ سوۋېت ئىتتىپاقى ب د ت دا رەت قىلىش ھوقۇقىنى ئىشلىتىپ، جامائەت پىكىرىنىڭ گۇمانى ۋە ئەيىپلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشتىن ساقلىنىشنى ئويلىغان بولۇشىمۇ مۇمكىن. بىراق مەيلى قانداقلا بولمىسۇن، خۇددى گرومىكونىڭ كۆز قارىشىغا ئوخشاش، ستالىننىڭ قارارى «بىردەملىك ھاياجاندىن چىقىرىلغان ئەمەس» ئىدى.
 

بۇ ماقالە «دۇنيا تارىخى»نىڭ 1995-يىللىق 3-سانىدا ئېلان قىلىنغان. تەرجىمە قىلىشتا پايدىلانغان مەنزىل:

ئەنقا تورى

تەرجىمىسى ئەسلى يوللانغان مەنزىل:

نىدا بلوگى