ئاتىلار بايرىمىنىڭ كېلىپ چىقىش تارىخى

ئاتىلار بايرىمىنىڭ كېلىپ چىقىش تارىخى

دۇنيادىكى بىرىنجى ئاتىلار بايرىمى ، 1910-يىلى ئامېرىكىدا پەيدا بولغان .

        1909 يىلى ، ئامىرىكىنىڭ ۋاشىنگىتون شىتاتى سىپوكېن (Spokane) شەھىرىدە تۇرۇشلۇق دود خانىم (Mrs. Dodd, Sonora Louise Smart Dodd)چىركاۋنىڭ ئانىلار بايرىمىغا ئويۇشتۇرغان پائالىيىتىدىن قايتىش يولىدا چوڭقۇر تەسىرلىنىپ :"دۇنيادا نېمە ئۈچۈن ئاتىلارنى خاتىرىلەيدىغان بايرام يوقتۇ ؟" دەپ ئويلاپ قالغان .

        دود خانىم 13 ياش ۋاقتىدا ئاپىسى ئالەمدىن ئۆتكەن ، دود خانىمنىڭ ئاتىسى ۋىللىيام.سىمارت ئەپەندىم (Mr. William Smart)ئامېرىكىنىڭ ۋاشىنگىتون شىتاتى شەرقى رايوندىكى بىر يېزىنىڭ دېھقانچىلىق ئورنىدا يالغۇز ئالتە بالىنى بېقىپ چوڭ قىلىپ قاتارغا قوشقان . سىمارت ئەپەندىم  ئامېرىكا جەنوب-شىمال ئۇرۇشىغا قاتناشقان بولۇپ شەرەپنامىگە ئېرىشكەن ، ئۇ ئايالى ئالەمدىن ئۆتكەندىن كېيىن قايتا ئۇرۇشقا قاتناشماسلىققا ۋەدە قىلىپ ، پۈتۈن ۋۇجۇدى بىلەن ئالتە بالىنى چوڭ قىلىشقا ئىرادە تىكلىگەن .

        دود خانىم ئۆينىڭ ئىككىنجىسى بولۇپ ، ئۆيدىكى بىردىنبىر قىز بالا . قىزلارغا خاس بولغان ئىنچىكىلىك ، ئەستايىدىللىق ئالاھىدىلىكى ئاتىسىنىڭ قانچىلىك جاپا تارتىۋاتقانلىقىنى تېخىمۇ چوڭقۇر چۈشىنىپ يەتكەن . سىمارت ئەپەندىن كۈندۈزى جاپالىق ئىشلەپ ، كەچتە قايتىپ كېلىپ يەنە ئۆي ئىشلىرىنى قىلىپ ، بالىلارنىڭ ھالىدىن خەۋەر ئېلىپ قىلغان . نەچچە ئون يىل جاپالىق ۋاقىتتىن كېيىن ، بالىلارمۇ ئالدى كەينى بولۇپ چوڭ بولغان ، بالىلار ئەمدى ئاتىسىنىڭ كېيىنكى ئۆمرىنى ئارامخۇدا ، راھەت ئىچىدە ئۆتكۈزۈشنى پىلانلاۋاتقاندا ، سىمارت ئەپەندىن بەدىنى زىيادە چارچاش سەۋەبىدىن تۈگەپ كەتكەن .

        1909 يىلى دەل شۇ سىمارت ئەپەندىمنىڭ ئالەمدىن ئۆتكەن ۋاقتى . دود خانىم چىركاۋنىڭ پائالىيىتىگە قاتنىشىپ بولغاندىن كېيىن ، ئاتىسىنى قاتتىق سېغىنغان . ئۇ شۇ ۋاقىتتا ئاتىسىنىڭ بالىلارنى تەربىيلەپ بېقىش جەريانىدا قىلغان مېھىر مۇھەببىتى ، تىرىشچانلىقى ھەرگىزمۇ بىرەر ئانىلارنىڭ جاپاسىدىن قېلىشمايدىغانلىقىنى چوڭقۇر چۈشىنىپ يەتكەن .

        دود خانىم ئۆزىنىڭ ئويىنى چىركاۋدىكى (Rev. Rasmus) راسمۇس ئىسىملىك پوپقا ئېيتقان ، ھەم ئالاھىدە بىر كۈننىڭ بولۇشى ، بۇ كۈندە ئۇلۇغ سىمارت ئەپەندىمگە بولغان ھۆرمىتىنى بىلدۈرگىلى بولىدىغانلىقىنى ، ھەم شۇنىڭ بىلەن بىرگە مۇشۇ ئالاھىدە كۈندە پۈتۈن دۇنيادىكى ئۇلۇغ ئاتىلارنى مەدھىيلىگىلى بولىدىغانلىقىنى ئۆتۈنگەن .

        راسمۇس پوپ سىمارت ئەپەندىمنىڭ ھېكايىسىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن ، سىمارت ئەپەندىمنىڭ روھىدىن ، مېھىر مۇھەببىتىدىن چوڭقۇر تەسىرلەنگەن ، ھەم دود خانىمىڭ "ئاتىلار بايرىمى"دەك بۇ خىل ئويىنى قوللىغان . دود خانىم 1910 يىلى ئەتىيازدا بۇ پائالىيەتنى رەسمى قانات يايدۇرغان . ئۇزاق ئۆتمەي ھەر قايسى چېركاۋلارنىڭ قوللىشىغا ئېرىشكەن ، ئۇ ئارقىدىنلا شەھەر باشلىقى ، شىتات باشلىقلىرىغا خەت يېزىپ ئۆزىنىڭ ئويى، كۆز قارىشىنى ئىپادىلىگەن . دودخانىمنىڭ ئۆزلۈكسىز تىرىشچانلىقى ئاستىدا ، سىپوكىن شەھەر باشلىقى ھەم ۋاشىنگىتون شىتات باشلىقى قوللايدىغانلىقىنى ئوچۇق بىلدۈرگەن ، ھەم شۇ يىلىنىڭ 6 ئاينىڭ 19 كۈنى ئامېرىكا ۋاشىنگىتون شىتاتى دۇنيادا تۇنجى بولۇپ ئاتىلار بايرىمىنى ئۆتكۈزگەن .

        1924 يىلى ، ئامېرىكا پرېزىدېنتى كالۋىن كۇلىج (Calvin Coolidge) ئاتىلار بايرىمىنى قوللاپ ئامېرىكىنىڭ بايرىمى قىلىپ بېكىتكەن ؛ 1966 يىلى ، ئامېرىكا پرېزىدېنتى لىيندون جونسون(Lyndon Johnson) شۇ يىلىنىڭ 6ئاينىڭ 3-يەكشەنبە كۈنىنى ئاتىلار بايرىمى قىلپ بېكېتكەن . يەنى سىمارت ئەپەندىمنىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى ئامېرىكىنىڭ دادىلار بايرىمى قىلىپ بېكىتكەن ؛ 1982 يىلى ئامېرىكا پرېزىدېنتى رىچارد نىكسون (Richard Nixon) يازما ھۆججەت چىقىرىپ ، ھەر يېلى 6 ئاينىڭ 3-ھەپتىسىنى ئامېرىكىنىڭ ئاتىلار بايرىمى قىلىپ بېكىتكەن ، ھەمدە ئامېرىكىنىڭ مەڭگۈلۈك بايرىمى قىلىپ بېكىتكەن .

        دۆلىتىمىز تەيۋەن ئۆلكىسىنىڭ ئاتىلار بايرىمىنىڭ كېلىش مەنبەسى ، گومىن ھۆكىمىتى دەۋرىگە بارىدۇ . مىنگونىڭ 34 -يىلىنىڭ 8 ئاينىڭ 8 كۈنى ، شاڭخەيدىكى قىسمەن نامى بار كىشىلەر ئاتىلار بايرىمىنى تەبرىكلەش پائالىيىتىنى تەۋسىيە قىلىشى بىلەنلا ، شەھەر خەلقى قىزغىن ئاۋاز قوشۇپ ، داغدۇغىلىق ھالدا بايرامنى ئۆتكۈزگەن . ياپونغا قارشى ئۇرۇش غەلىبە قىلغاندىن كېيىن ، شاڭخەيدىكى ھەر قايسى تەبىقىدىكى نامى بار كىشىلەر بىرلىشىپ شاڭخەي ھۆكۈمىتىنىڭ مەركەزگە "بابا--爸爸"دىگەن  سۆزگە ئاھاڭداش قىلىپ 8ئاينىڭ8كۈنىنى (خەنزۇ تىلىدا 8نىڭ ئوقۇلۇشىمۇ "با"شۇڭا 8ئاينىڭ 8 كۈنىنى بابا دەپ ئوقۇيدۇ)دۆلەت نىڭ دادىلار بايرىمى قىلىپ بېكىتكەن .