ﺋﻪﻻﺋﯩﺪدﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪنى

ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﻰ

   تېببىي ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ ﺋﻪﻟﻼﻣﻪ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﻰ ﻗﺎﺭﺍﺧﺎﻧﯩﻴﻼﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺩﻩﯞﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ تېباﺑﯩﺘﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ تېباﺑﯩﺘﯩﮕﻪ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﺑﯧﻐﯩﺸﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﯩﻠﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺭﻩﺟﻪﭖ ﻳﯜﺳﯜﭖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ئۆﺯﯨﻨﯩﯔ « ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺕ ﺧﻮﺗﻪنى ۋﻩ ﺋﻪﻟﻼﻣﻪ ﻛﻪﻧﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ» ﻧﺎﻣﻠﯩﻖﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﯩﺪﻩ : «ﺋﻪﻻﺋﯩﺪدﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﻰ ﻣﯩﻼﺩﻯ 1160-ﻳﯩﻠﻰ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻧﺎھىيىسىگە ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﻖ ﺑﻮﺭﺯﺍﺕ ﺭﺍﻳﻮﻧﻰ (ﺑﺎﻏﭽﺎ ﻳﯧﺰﺍ)ﺧﻪﻟﯩﭽﻪ ﻛﻪﻧﺘﯩﺪﻩ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ» ﺩﻩﭖ ﻳﺎﺯﺳﺎ، ﻣﻪﺭﮬﯘﻡ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﮭﯩﻤﯩﺖ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﮬﺎﺟﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﻛﯜﻣﻠﻪﺭ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ -ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﺑﯩﺮﺩﻩﻙ «ﻣﯩﻼﺩﻯ 1150-ﻳﯩﻠﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ » ﺩﻩﭖﻳﺎﺯﻏﺎﻥ. ﺋﺎﻟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﯩﻠﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ «1150-ﻳﯩﻠﻰ» ﻧﻰ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﮭﯩﻤﯩﺖ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﮬﺎﺟﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ سېلىشتۇرۇپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ . ئۆﺯﯨﻨﻰ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﯞﻻﺩﻟﯩﺮﻯ ﮬﯧﺴﺎﺑﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ تېۋﯨﭙﻼﺭﻣﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﻳﯩﻠﻨﻰ ﻧﻪﺳﻪﭖ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ . ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯩﺰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩﺋﺎﺑﺪﯗﻟﮭﯩﻤﯩﺖ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﮬﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﻠﯩﻚ،ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻳﻤﯩﺰ. 

   ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﻰ ﺧﻮﺟﺎ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ دىنىي ﺯﺍﺕ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ئۆﺳﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺋﻮﻏﻠﯩﻨﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﻖ ﺗﻪﺭبىيىلەﺷﻜﻪ كۆﭘﺮﻩﻙ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ . ﺋﯘ ئۆﺳﻤﯜﺭﻟﯜﻙ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪﻩ ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺋﯩﻠﻤﯩﺪﻩ ﺧﯧﻠﯩﻼ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ، ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﻠﯩﻤﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺰﻏﯩﻨﻠﯩﻘﯩﻐﺎ يېتەﺭﻟﯩﻚ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺖ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻜﻰ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﻳﯘﺭﺗﻰ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ « ﺳﺎﭼﯩﻴﻪ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻰ » ﮔﻪ ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﯞﻩ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺋﯩﮕﯩﻠﻪﭖ، ئۆﺯﯨﻨﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﻖ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯗﺷﻘﺎ ﺋﻪﯞﻩﺗﻜﻪﻥ، ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﺭﻩﺏ، ﭘﺎﺭﯨﺲ ﺗﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻗﯧﺘﯩﺮﻗﯩﻨﯩﭗ ئۆگىنىش، ﺋﯚﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﺵ، ﻣﻪﺯكۇر ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻨﯩﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﺷﯘﭖ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ، ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﺯﯦﮭﻨﻰ ﻛﯜﭼﯩﻨﻰ ﺗﯩﺒﺎﺑﻪﺕ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﻰ ئۆﮔﯩﻨﯩﺸﯩﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ . ﺑﯘ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﺘﻪ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻻﺭ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻤﺪﯨﻦ كۆڭۈل ﻗﻮﻳﯘپ ﺩﻩﺭﺱ ﺑﻪﺭﮔﻪﭼﻜﻪ ﯞﻩ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻏﻼﺷﻘﺎ ﺩىققەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﭼﻘﺎ، ﺋﯘ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﮕﻪ ﻗﯩﺴﯩﻘﺎ ﻣﯘﺩﺩﻩﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻼ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻤﺪﯨﻦ ﺧﯧﻠﯩﻼ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﯩﻠﯩﻤﮕﻪ ئىگە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﭖ، ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ئۆﺳﻜﻪﻥ ﻳﯘﺭﺗﻰ ﺧﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ، ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﺧﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯘﺭﺕ ﺟﺎﻣﺎﺋﯩﺘﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ <<ﺳﺎﭼﯩﻴﻪ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻰ>>ﻧﻰﺋﻪﻻ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﭖ ﺋﻪﻟﻼﻣﻪ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﯘﻧﯟﺍﻧﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﯩﻚ ﺧﻪﯞﯨﺮﻯ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺗﯧﺰﻻ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ . ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ ئۆﮔﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﻼ كۆﭘﯩﻴﯩﭗ، ﺋۆﻳﻰ ﺗﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ . ﺋﻮﻏﻠﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﻪﻳﯩﺮﻟﯩﻚ ﺋﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘﯞﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ سۆيۈﻧﮕﻪﻥ ﺧﻮﺟﺎﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺋﯘﻧﻰ ئاﺯ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ كۆﭘﻠﻪﭖ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺶ ﭘﯘﺭﺳﯩﺘﯩﮓ ئىگە ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﺪﻩ ﭼﻮﯓ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺩﺭﯨﺲ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ . ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ، ﺋﻪﻟﻼﻣﻪ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﺍشلىقتا ئۆﺗﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ، ﺑﻪﺯﻯﻣﻪﻟﯘماﺗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭىغاﻧﺪﺍ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﺎﻣﻰ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﮬﺎﻟﻘﯩﭗ ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ ﺗﯘﺗﯘﭖ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﯩﻐﻰﺋﯜﺯﯛﻟﻤﯩﮕﻪﻥ، ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﻯ 3000ﺩﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. 

   ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺶ، ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ، ﺋۆﺯﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ئۆﺗﻜﻪﻥ ﺗﯩﺒﺒﻰﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﯞﻩﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻲ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ . ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﻯ ﺋﺎﻟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻲﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﺩﺍ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺧﺎﺩﯨﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﺳﺘﻪﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﻪﯞﻩﻥ ﺳﺎﺩﯨﺮ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ھۆﻛﻤﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﻣﺎﺩﺩﯨﻠﯩﻖ ﭼﺎﺭﯨﻠﯩﺮﻯ ﮬﻪﻣﺪﻩ ﻳﺎﻟﻐﺎﻥ تېۋﯨﭙﻼﺭ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻲ ﯞﻩ ﺭﻭﮬﯩﻲ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ئۈﭼﯜﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﺎﺯﺍﻻﺭ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ . «ﺋﻪﻟﻘﯩﻘﮭﯘﺗﯩﺒﺒﯩﻴﻪ» (ﺗﯩﺒﺎﺑﻪﺕ ﻗﺎﻧﻮﻧﻠﯩﺮﻯ)ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ 11-ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻦﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺩﻩﯞىرﻟﻪﺭﺩﻩ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ تېباﺑﻪﺕ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯩﻠﯩﺮﻯ سۆﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﮬﻪﻡ ﮬﻪﺭﺧﯩﻞ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﺍﯞﺍﻻﺵ ﻗﺎﺋﯩﺪﻩ - ﭘﯩﺮﯨﻨﺴﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺟﻪﯞﮬﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﻧﺎھاﻳﯩﺘﻰ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻕ ﯞﻩﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . «ﺯﯗﺑﺪﻩﺗﯩﻞ ﻗﺎﯞﺍﻧﯩﻞ ﺋﯩﻼﺝ» (ﺩﺍﯞﺍﻻﺵﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺟﻪﯞھەﺭﻟﯩﺮﻯ)ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻤﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﻪﺗﻼﺭ ﺑﺎﺭ . ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺑﺎﻗﻰ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪﯨﻦﺑﺎﺷﻘﺎ «كۆپﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﺍﯞﺍﻻﺵ رېتسىپلىرى» ، «دﺍﯞﺍﻻﺵ ﻗﺎنۇﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧﯘﻻﺳﻪ» ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ، ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ئۆز ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ  ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻠﯩﺪﻯ . ﺑﯘ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﯖﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺳﯜﭘﯩﺪﯨﺪﻩ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ تېباﺑﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ تېگىشلىك ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪﻳﺪﯗ. 
    ﺋﺎﻟﯩﻤﻨﯩﯔ «ﺋﻪﻟﻐﯩﻘﮭﯘ ﺗﯩﺒﺒﯩﻴﻪ »(تېباﺑﻪﺕ ﻗﺎنۇﻧﻠﯩﺮﻯ)ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﺭﮬﯘﻡﺗﯘﺭﺩﻯ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺋﺎﺧﯘﻧﯘﻡ ﻣﯩﺮﺍﺱ سۈپىتىدﻩ ﺳﺎﻗﻼﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘﻧﻰ 1950-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯئۆپچۈﺭﯨﺴﯩﺪﻩ ﻣﻪﺭﮬﯘﻡ ﺗﯩﺒﺒﯩﻲ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﮭﯩﻤﯩﺖ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﮬﺎﺟﯩﻐﺎ كۆﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ . ﺋﯘﺯﺍﻕئۆﺗﻤﻪﻱ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ «ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺯﻭﺭ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ» ﺩﻩﯞﺭﯨﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺗﯘﺭﺩﻯﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺋﺎﺧﯘﻧﯘﻣﻨﯩﯔ ئۆﻳﯩﺪﯨﻜﻰ كۆﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭ كۆﻳﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ، ﺷﯘﻻﺭﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ «ﺋﻪﻟﻐﯩﻘﮭﯘ ﺗﯩﺒﺒﯩﻴﻪ»ﻣﯘ ﻳﻮﻗﺎﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ . ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ قېتىملىق كۆﻳﺪﯛﺭﯛشتىن ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﻤﻪﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺗﯘﺭﺩﻯ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺋﺎﺧﯘﻧﯘﻡ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ-ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﯜﻳﺌﻮﻏﻠﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻐﺎ كۆﻣﯜﭖ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥﺟﺎﻳﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ . ﮬﺎﺯﯨﺮ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ. 
   ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﯨﺪﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﯩﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻲ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﯩﺘﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﺪﻩ ﺩېگۈدەﻙ ﺋﯘنى «1222-ﻳﯩﻠﻰ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ » ﺩېگەﻧﻠﻪﺭ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﺑﯘ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﮭﯧﻤﯩﺖ ﻳﯜﺳﯜﻑ ﮬﺎﺟﯩﻨﯩﯔﻣﺎﻗﺎﻟﻪ - ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﻩ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﯞﻩ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﻪﺑﻪﻳﺪﯗﻟﻼ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻤﻨﯩﯔ «داغ» ﺭﻭﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺑﯩﺮﺩﻩﻙ ھۆﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﯛﯞﺍﺗﯩﺪﯗ . ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﻰﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﻪﭖ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﯞﺍﭘﺎﺗﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻳﯩﻠﻨﺎﻣﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﯧﺰﻻ ﺋﺎﻳﺪﯨﯖﻼﺷﺘﯘﺭﯗﯞﺍﻻﻻﻳﻤﯩﺰ. 
   كۆﭘﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪﻩﻙ، ﻛﯩﻼﺳﺴﯩﻚ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﺋﺎﻟﯩﻤﻨﯩﯔ ﯞﺍﭘﺎﺗﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ئېنىق ﻳﯩﻠﻨﺎﻣﻪ ﻳﻮﻕ . ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ئۆﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ سۆﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ . ﺑﯩﺰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﺴﻰ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﯞ.ﯞ.ﺑﺎﺗﻮﻟﺪﯨﻨﯩﯔ «ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺳﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﻲﺋﻮﭼﯩﺮﯨﻜﻠﯩﺮﻯ» ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﺑﻠﻪﺕ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ «ﻏﻪﺭبىي ﻳﯘﺭﺗﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﯞﻩ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ » ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﺪا ﺑﯩﺮﺩﻩﻙ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ﻣﯘﯕﻐﯘﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ﻣﻪﻏﻠﯘﺏ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﭼﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﭘﺎﻣﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﺳﺎﺭﻗﯘﻡ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳﺪﺍ ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ، ﺑﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ 1218-يىللىرﻯﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻗﺎﺭﺍﺷﻼﺭﻧﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ كۆﺭﯛﯞﺍﻻﻻﻳﻤﯩﺰ . ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ «ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺳﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﭼﯩﺮﯨﻜﻠﯩﺮﻯ» ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﺧﯧﻠﻰ ﺗﻪپسىلىي ﻣﻪﻟﯘماﺗﻼﺭ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ، ﺷﯘ ﺳﻪﯞﻩﺑﺘﯩﻦ ﺑﯩﺰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ﺋﻪﻟﻼﻣﻪ ﺋﻪﻻﺋﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪد ﺧﻮﺗﻪﻧﯩﻨﻰ ئۆﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﯞﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ 1222-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺑﻪﻟﻜﻰ 1218-ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﻧﻰ كۆﺯﺩﻩ ﺗﯘﺗﯩﺪﯗ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻳﻤﯩﺰ . ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ئېنىق ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻠﻨﺎﻣﯩﻨﻰ كۆﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﻖ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺯۆﺭﯛر ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ.