شەھەر مەدەنىيىتى ۋە مىللىي ئەنئەنە

شەھەر مەدەنىيىتى ۋە مىللىي ئەنئەنە

شەھەر مەدەنىيىتى ۋە مىللىي ئەنئەنە قۇربانجان توختى ( ئازىق ) يېزىدا خىزمەت قىلغىنىمغا ئالايىتەن سەككىز يىل بولۇپ قالغان ئىدى . يېقىندا ، خىزمەت مۇناسىۋىتى بىلەن شەھەردە ئىككى ئايلىق ۋاقتىنچە خىزمەت ئىشلىشىمگە توغرا كەلدى . بۇ جەرياندا بىر ئىش مىنى تولىمۇ ئەپسۇسلاندۇردى . بىر كۈنى ، تونۇشقىنىمىزغا ئۇزاق بولغان ، مەن تولىمۇ ھۆرمەتلەيدىغان بىر دوستۇم (شەھەردە ئىشلەيدىغان) بىلەن كۆرۈشۈپ ، پاراڭلىشىش ئۈچۈن ئۇنىڭ ئىشخانىسىغا كىردىم . __ ئەسسالامۇئەلەيكۇم ! سالام - سائەتنىڭ نوچىسىنى قىلىپ ، كۆرۈشۈش ئۈچۈن ئۇنىڭغا قولۇمنى تەڭلىدىم . بىراق ، كۆرۈشۈشكە مەيلى يوق ، زورىغا تەڭلەنگەن ئۇنىڭ قولى مېنىڭ قىزغىن كەيپىياتىمغا سوغۇق سۇ سەپكەندەك بولدى . مەندە ئۇنىڭغا بولغان ھۆرمەت تۇيغۇسى بىردىنلا بىر بېلەت بىلەن ئىنكار قىلىنغاندەك تۇيۇلدى . شۇنىڭ بىلەن ، ئاچچىقىمدا ھېلىقى ئاغىنەمگە سۆزلەپلا كەتتىم : __ باشلىق بولساڭ ئۆزەڭگە ، سالام قىلسا نېمىنداق زۇۋان سۈرمەيسەن ؟ كۆرۈشكىلى تېخى قولۇڭنى بەرمەيسەن ؟ ئۇنداق قىلما ، ئارىمىزدا قائىدە - يۇسۇن يوقاپ كەتمىسۇن ؟ __ ياق ، ئاداش ، خىزمەت ئالدىراشچىلىقى . ئۇنىڭ ئۈستىگە باشقىلار بىلەن قول ئېلىشىپ كۆرۈشمىگىلىمۇ ئۇزۇن بوپتىكەن . شەھەر دېگەندە بۇنداق ئىشلارنى توغرا چۈشىنىشكە بولىدۇ ، نېمىنداق قىلىپ كىتىسەن . __ ...... يەنە سۆزلەي دىدىم - يۇ ، گېپىمنى ئىچىمگە يۈتۈپ ئەھۋال سوراپلا چىقىپ كەتتىم . بەرھەق ، مانا مۇشۇنداق ئېسىل ئەنئەنىلىرىمىز ، ئۆرپ - ئادەتلىرىمىز ، قائىدە - يۇسۇنلىرىمىز دوستۇمغا ىوخشاش « شەھەر مەدەنىيەتچىلىرى » نىڭ يەكلىشىگە ئۇچراپ كەلمەكتە ، دائىم دېگۈدەك ئېسىل ئەنئەنىۋى ئەخلاق - پەزىلەتلەرنى ، قائىدە - يۇسۇنلارنى ئېسىدىن چىقىرىپ قويماقتا . ھەدېسىلا ، « دەۋر تەرەققىياتى » ، « شەھەر مەدەنىيىتى » نى جار سېلىپ ، مىللىي ئۆرپ - ئادەت ، ئېسىل ئەنئەنىلەردىن بىزار بولماقتا . خۇددى بۇ ئىش « كونىلىق » تەك ، بىر خىل ئارتۇقچە ئىشتەك بىلىنىپ ، زامانىۋى شەھەر مەدەنىيىتىنىڭ « چاڭ - توزاڭ » ، « سۈپرەندە » لىرى قاتارىدا كۆزدىن يوقاتماقچى بولۇۋاتىدۇ . ئۇلارنىڭ نەزىرىدە : دەۋر ئۆزگەرسە ، مىللەتنىڭ ئەنئەنىسى ، قائىدە - يۇسۇنلىرىمۇ ئۆزگىرىشى ۋە چاڭلىشىشى كېرەك . تېخى تۈنۈگۈنلا بىزگە يېتىپ كەلگەن شەھەر مەدەنىيىتى ، كۈندە مىڭ خىل ئۆزگۈرۈپ يىتىشەلمەيۋاتقان موداكەشلىك ، مۇھىم ياكى مۇھىم بولمىغان خىزمەت ئالدىراشچىلىقى قانداقمۇ بىز ئۈچۈن ئەبەدىي قىممىتىنى يوقاتمايدىغان « گۆھەر » لىرىمىزنى يەكلىيەلىسۇن ؟! قانداقمۇ ئۇنى بىر تىپىك بىلەن كۆزدىن نېرى قىلالىسۇن ؟! بىزنىڭ ئېسىل ئەنئەنىلىرىمىز ، ئۆرپ - ئادەتلىرىمىز ، قائىدە - يۇسۇنلىرىمىز ھەقىقەتەن يېزىلاردا ئۆز قىممىتىنى تاپماقتا . دەرۋەقە ، بىر مىللەت ئۆز ئەنئەنىسىنىڭ تارىخىيلىقى ۋە ئېسىللىكى بىلەن يۈز - ئابروي تاپالايدۇ . ئۇ دەۋر تەرەققىياتىغا ماس ھالدا ئۆزلۈكىسىز پىششىقلىندۇ ۋە يېڭلىنىدۇ ، ئەمما ھەر ۋاقىت ئۆز خاسلىقىنى ۋە قىممىتىنى يوقاتمايدۇ . شۇڭلاشقا ، دەۋر تەرەققىياتى قانچىكى تىز ئۆزگەرسىمۇ ، ئۆز مىللىتىمىزنىڭ ئېسىل ئەنئەنىسى ، قائىدە - يۇسۇنلىرىدىن ۋاز كېچىشكە ۋە ئۇنى باشقا مىللەت ئالدىدا خارلاشقا ، مەسخىرە قىلىپ چۈشۈرۈشكە بولمايدۇ . ئەكىسچە ، ئۆز سۆز- ھەرىكىتىمىز ئارقىلىق « ئېسىل » لىككىنى ساقلاشقا ، ئاسراشقا ۋە ئىپادىلەشكە ، گۈزەل مىللىي ئەنئەنىمىزنى بۇندىن كېيىنكى تارىخ بېتىدە تېخىمۇ جۇلالىتىشقا تىرىشايلى . ( ئاپتۇر - ئاتۇش شەھەر ئازاق يېزىلىق مائارىپ ئىشخانىسىدا )