okutux tatkikati

ئاپتور:مۇھەممەت ئىمىن

... ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﻪزﻣﯩﺨﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺧﻮﺟﺎﻳﯩﻨﻠﯩﺮى ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﻗﺎرﺷﻰ ﺋﺎﻟﺴﺎ، دۇﻛﺎﻧلاردا ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﮬﺎراق-ﺗﺎﻣﺎﻛﺎ ﺳﯧﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﺴﻪ؛ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶﻗﯩﻠﯩﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩلارﻧﯩﯔ ﺳﯜرۈﺷﺘﯜرۈﺷﻜﻪ ۋاﻗﺘﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺴﻪ؛ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻗﯩﺴﯩﻢﻛﯩﺸﯩﻠﻪر ﺳﻪﺑﯩﻲ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﺋﺎﻟﺪاپ، ﻳﺎﻗﺎ ﻳﯘرﺗلاردا ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ، ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎش «ﺗﯩﺠﺎرەت»ﻟﻪرﮔﻪ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺴﺎ؛ ﺑﯘلارﻧﻰ ﺳﯜرۈﺷﺘﯜرﯨﺪﯨﻐﺎن ﺋﻮرۇﻧﻨﯩﯔ ﺗﺎﻳﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ... ﺑﯘﻧﺪاق ﺋﻪﮬﯟاﻟﺪا ﻗﺎﻧﺪاﻗﻤﯘ ﺑﺎﻟﯩلار ﺋﺎﺳﺮاﻟﻐﺎن ﺑﻮﻟﯩﺪۇ؟

 20 - ﺋﻪﺳﯩﺮدە دۇﻧﻴﺎ ﻣﯩﺴﻠﯩﺴﯩﺰ دەرﯨﺠﯩﺪە ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﺪى: ﺋﺎدەﻣﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﻤﻰﺋﺎﺷﺘﻰ، ﺋﺎڭ - ﺋﯩﺪﯨﻴﻪ ﺋﯧﻘﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪا ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺟﻪزﺑﺪار ﺳﻪﮬﯩﭙﯩﻠﻪر ﻳﺎرﯨﺘﯩﻠﺪى؛ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﯩﯔﻣﺎددﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟى ﺗﯘرﻣﯘﺷﻰ زور دەرﯨﺠﯩﺪە ﻳﺎﺧﺸﯩلاﻧﺪى. ﺑﯩﺮاق، ﻣﺎددﯨﻲ ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﯩﯔﻳﯜﻛﺴﯩﻠﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧلارﻧﯩﯔ ﺑﻪﺧﺘﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻰ ۋە ﻣﺎلاﻣﻪﺗﻠﯩﺮى ﮬﻪرﻗﺎﻧﺪاق ﺑﯩﺮ دەۋردﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ. ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﯩﯔ ﭘﯘﺧﺘﺎ ﺷﻮﺗﯩﺴﯩﺪا ﻣﻪزﻣﯘت ﻗﻪدەم ﺑﯩﻠﻪن ﺋﯚرﻟﻪۋاﺗﻘﺎن ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻏﻪرب ﺋﻪﻟﻠﯩﺮﯨﺪە، ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎرﻗﺎ ﻛﯚرۈﻧﯜش ﻗﯩﻠﻐﺎن ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎدﯨﻲ ﻗﯩﻤﻤﻪت ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﻰ ﻣﺎددﯨﻲ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﻮﻳﯘﻧﺪۇرﻏﺎن ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ، ﻣﻪﻧﯩﯟى ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﯜﺳﯩﺰ ﺟﺎراﮬﻪﺗﻠﻪرﮔﻪ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘﺎر ﻗﯩﻠﺪى. ﭘﯘل، ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ، ﺷﻪﺧﺴﯩﻲ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪت ﻛﯜرﯨﺸﯩﺪە ﺋﺎدەم ﺋﻮرﮔﺎﻧﯩﺰﻣﻠﯩﺮى، ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩﻖ ﭼﯩﺮاي، ﻧﺎزۇك ﺑﻪدەن، ﺋﯩﻠﻠﯩﻖ ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘم، ﺳﺎﺧﺘﺎ ﻛﯜﻟﻜﯩﻠﻪر ﺋﯩﺶ ﻳﯜرۈﺷﺘﯜرۈﺷﺘﯩﻜﻰ ﺑﺎزﯨﺮى ﺋﯩﺘﺘﯩﻚ ۋاﺳﯩﺘﯩﻠﻪرﮔﻪﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪى. ﺋﯩﻨﺴﺎن ﺑﯩﻠﻪن ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪت ﻗﺎﻧﯘﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈرۈﻟﺪى. ﺋﺎدەﻣﻠﻪر ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯧﮭﯩﺮ-ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪت ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﯘرﺑﺎﻧﯩﻐﺎﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ. ﺑﺎﻟﯩلار ۋە ﻳﺎﺷلارﻧﯩﯔ زەﮬﻪرﮔﻪ زﯨﻴﺎدە ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﻰ، ﺋﯘﻳﻪر-ﺑﯘﻳﻪردە ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﯘرﯨﺪﯨﻐﺎن ﻧﺎﻣﺎﻳﯩﺸلار، ﭘﺎرﺗﻠﯩﺘﯩﺶ ۋەﻗﻪﻟﯩﺮى؛ دۇﻧﻴﺎدﯨﻜﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜك دۆﻟﻪﺗﻠﻪرﻧﯩﻤﯘﺋﻪﻧﺪﯨﺸﯩﮕﻪ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘۋاﺗﻘﺎن ﺗﯧﺮرورﯨﺰﯨﻤﭽﯩلار؛ ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ، ﺳﺎرﺳﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎش ﻳﯘﻗﯘﻣﻠﯘق ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎن ﺑﻪﺧﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮل ﺳﻮزۇﺷﻰ  _ ﻣﻪﻧﯩﯟى ﺋﯧﻜﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﺴﻰ ﺑﯘزۇﻟﻐﺎن ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ دﯦﺮەك ﺑﯧﺮﯨﺪۇ. ﺑﯘﻧﺪاق ﻣﻪﻧﯩﯟى ﺑﯘﻟﻐﯩﻨﯩﺶ ﻏﻪرب ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﮬﻪرﺧﯩﻞ ۋاﺳﯩﺘﻪ، ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪر ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ دﯨﻴﺎرﯨﻤﯩﺰﻏﯩﻤﯘ ﺗﻪﺳﯩﺮﻛﯚرﺳﯩﺘﯩﭗ، ﻳﺎﻣﺎن ﺳﯜﭘﻪﺗﻠﯩﻚ «ﺋﯚﺳﻤﻪ»دەك ﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﯩﯔ روﮬﯩﻲ دۇﻧﻴﺎﺳﯩﻨﻰ ﭼﯩﺮﯨﺘﯩﺸﻜﻪﺑﺎﺷﻠﯩﺪى. ﻧﺎۋادا ﺋﯜﻧﯜﻣﻠﯜك ﺋﯘﺳﯘﻟلار ﺑﯩﻠﻪن، ﺋﺎﭘﻪت  ﻳﺎﻣﺮاپ ﻛﯧﺘﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪى ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻧﺪا، «ﻏﻮرا ﻏﻮرﯨﻨﻰ ﻛﯚرﺳﻪ ﺋﺎلا ﺑﻮﭘﺘﯘ» دﯦﮕﻪﻧﺪەك، ﻳﺎﺷلار ۋە ﺋﯚﺳﻤﯜرﻟﻪر ﺷﺎﻟﻐﯘت ﻣﻪدەﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﺪە ﮬﯧﭽﻜﯩﻤﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎن ﺋﺎدەﻣﻠﻪرﮔﻪ ﺋﯚزﮔﯩﺮﯨﭗ، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻛﺮﯨﺰﯨﺴﻘﺎ ﭘﯧﺘﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ. «ﺋﯚﺳﻤﻪ»ﻧﯩﯔ ﺷﯩﭙﺎﺳﻰ ﻗﺎﻧﺪاﻗﺘﯘر ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﺎﭘﻮﻧﯩﻴﯩﺪە ﺋﻪﻣﻪس، ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺟﺎﮬﺎن ﺧﻪﻟﻘﻰﺋﯩﻨﺘﯩﻠﯩﯟاﺗﻘﺎن، ﻣﻪﻧﯩﯟى ﻣﯩﺮاﺳلارﻏﺎ ﺑﺎي زﯦﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰدا. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜن ﺑﯩﺰ ﺋﯚزﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺧﺎس رﯨﺴﺎﻟﯩﻠﻪر ﺑﯩﻠﻪن ﺋﯘزاق ﺋﯜﻧﯜﻣﻠﯜك، ﻗﯘۋۋەﺗﻠﯩﻚ «دورا»لارﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎپ ﺋﯚزﯨﻤﯩﺰﻧﻰ داۋاﻟﯩﺸﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﻮﻏﺮا ﻛﯧﻠﯩﺪۇ،  ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ »دورا« ﺑﻮﻟﺴﯩلا ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪۇ، ﺋﯘﻧﻰﻗﺎﻧﺪاق ﺋﯩﺴﺘﯧﻤﺎل ﻗﯩﻠﯩﺸﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﻣﺎﮬﺎرەت.

(1) ﭘﻪن-ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻛﯜﻧﺴﯧﺮى ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻨﯩﯟاﺗﻘﺎن ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﺎﻟﯩﻤلار، دوﻛﺘﻮرلار، ﭘﺮوﻓﯧﺴﺴﻮرلارﻧﯩﯔ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﯩﺪە زاﻣﺎﻧﯩﯟى ﺋﻮﻗﯘﺗﯘش ۋاﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮى ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖﻳﺎﺷلار-ﺋﯚﺳﻤﯜرﻟﻪرﻧﻰ ﺑﯘرۇﻧﻘﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﮬﻪﺳﺴﻪ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ، ﺋﯩﻘﺘﯩﺪارﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜرﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ، ﮬﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺋﺎدەم ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜرۈش ﻧﺎﺗﺎﻳﯩﻦ. ﺋﯩﻨﺴﺎن ﺋﻪﺧلاق، ﻏﺎﻳﻪ، ﺋﯧﺘﯩﻘﺎدﺗﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪا، ﺋﯘ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ، ﺋﯩﻘﺘﯩﺪارﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻴﻨﻪزەر، ﺋﯩﻨﺴﺎن ﺑﻪﺧﺘﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎرا ﻛﯚﻟﻪﯕﮕﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ. ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪن ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪا، ﺋﯩﻠﯩﻢ - ﭘﻪن ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﮕﯩﻠﻪش ﺑﯩﻠﻪن ﺑﯩﺮ ۋاﻗﯩﺘﺘﺎ، ﺋﻪدەپ- ﺋﻪﺧلاق ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﻰ، ﻣﯧﮭﯩﺮ-ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﻰ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻲ ﭘﻪزﯨﻠﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘش، ﮔﯜزەل ﺧﺎراﻛﺘﯧﺮ ﻳﯧﺘﯩﻠﺪۈرۈش ﺑﻪك ﻣﯘﮬﯩﻢ.
ﺑﯩﺮ ﺋﺎدەم ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ، ﻣﻪﻛﺘﻪپ، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮرﺗﺎق ﮬﻪﻣﻜﺎرﻟﯩﻘﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪا ﺋﯚﺳﯜپ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺪۇ. ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰدە ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩلار «ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪش ﻧﻮﻗﯘل ﮬﺎﻟﺪا ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯖلا ۋەزﯨﭙﯩﺴﻰ» دەپ ﻗﺎراپ، ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ۋە ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔﺗﻪﯕﺪاﺷﺴﯩﺰ ﺋﻮرﻧﯩﻐﺎ ﺳﻪل ﻗﺎراﻳﺪۇ. ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ، ﺑﯩﺮ ﺑﺎلا ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﺎﺧﺸﻰﺋﻮﻗﯘﺳﯩﻤﯘ،  ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪە ﺋﻪدەپ-ﺋﻪﺧلاق، ﻣﯧﮭﯩﺮ-ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﮬﺮۇم ﻗﺎﻟﺴﺎ، ﺋﯚزى ﻳﺎﺷﺎۋاﺗﻘﺎن ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯧﮭﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ۋە ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻴﺎت ﻳﯚﻧﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﯩﺴﻪ، ﺋﯚزى ﺑﯩﻠﻪن ﺋﯚزﮔﯩﻠﻪر ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﺎزۇك ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﻪرﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪرەپ ﻗﯩلاﻟﻤﯩﺴﺎ، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﺎرﺷﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ. ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﺮى ﺑﯩﻠﻪﻧلا ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪزاﺳﻰ ﺑﻮلاﻟﻤﺎﻳﺪۇ. ﺑﯩﺰدە ﻧﯘرﻏﯘن ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪر دەل ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪﯨﻦﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺪۇ. ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩلارﻧﯩﯔ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﺴﯩﺰﻟﯩﻘﻰ، ﺳﺎداﻗﻪﺗﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻰ، ﺋﻪﻳﺶ-ﺋﯩﺸﺮەت، ﻛﻪﻳﭗ- ﺳﺎﭘﺎﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺸﻰ، ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﯟى ﮬﺎۋاﺳﯩﻨﻰ ﺗﯘﻣﺎﻧلاﺷﺘﯘرۇۋﯦﺘﯩﺪۇ. ﺑﺎﻟﯩلار دۇﻧﻴﺎﻧﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚزﯨﺘﯩﺪۇ، ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺪۇ. ﮔﯜزەل ﺋﻪﺧلاق ﺗﯘﻧﺠﯘﻗﻘﺎن، ﺋﻪر-ﺋﺎﻳﺎل، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﺎ ﺑﯩﻠﻪن ﺑﺎلا ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪت ﻳﯩﮕﯩﻠﻪپ ﻛﻪﺗﻜﻪن ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪە ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﻐﺎن ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪاﻗﺮاق ﺋﺎدەم ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘرﻣﻪﻧﻠﻪر ﻗﯩﻴﺎﺳﻠﯩﻴﺎلاﻳﺪۇ. ﭼﯜﻧﻜﻰ-ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﻰ. ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩلارﻧﯩﯔ ﮬﻪرﺑﯩﺮ ﮬﻪرﯨﻜﯩﺘﻰ، ﮔﻪپ - ﺳﯚزى، ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ۋە ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜرﻟﯜك زﯨﺪدﯨﻴﻪﺗﻠﻪرﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯘرﻏﺎن ﺋﯩﻨﻜﺎﺳﻰ، ﻗﯧﺮﯨﻨﺪاﺷﻠﯩﺮى، ﻗﻮﻟﯘم - ﻗﻮﺷﻨﯩلار ﺑﯩﻠﻪن ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ... ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ، ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﺎﻟﯩلار ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ.

ﻳﺎش ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺸﯘﻧﺎس ﺋﺎﺑﺪۇرﯦﮭﯩﻢ دۆﻟﻪت ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪەك: «ﭘﻪرزەﻧﺘﻠﻪر ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻘﺎﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻤﯩﺴﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚزى ﺗﺎﭘﺎﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ، ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻛﻪم ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺴﺎ ۋارﯨﺴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗﺋﯧﺮﯨﺸﻤﻪك ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪس ﻧﻪرﺳﻪ ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪت. ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯩﺮ ﺋﺎدەﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪە ﺳﯚﻳﯜش - ﺳﯚﻳﯜﻟﯜش، ﻛﯚﻳﯜﻧﯜش - ﻛﯚﻳﯜﻧﯜﻟﯜش ﺳﻪرﮔﯜزەﺷﺘﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ، ﺋﯘﻧﺪاق ﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻮﭼﯘن ﻛﯩﺸﯩﻠﻪر ﺑﯩﻠﻪن ﻗﯩﺰﻏﯩﻦﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺗﻠﯩﻚ ﻛﻪﻳﭙﯩﻴﺎﺗﺘﺎ ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻟﯩﺸﻰ ﺑﻪك ﻗﯩﻴﯩﻦ، ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ  _ ﮬﯧﭽﻘﺎﻧﺪاق ﺑﯩﺮﺋﻮرﮔﺎن ﺋﻮرﻧﯩﻨﻰ ﺋﺎلاﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎن ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﻰ». ﺋﺎدەﻣﻨﻰﺋﻪﭘﺴﯘﺳلاﻧﺪۇرﯨﺪﯨﻐﺎن ﻳﯧﺮى ﺷﯘﻛﻰ، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰدە ﺋﯚزى ﺗﯜزۈك ﺑﺎلا ﺑﻮلاﻟﻤﺎي ﺗﯘرۇپ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩﯟاﺗﻘﺎن، ﺋﯚزﯨﻨﻰ ﺗﯜزۈك ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻤﻪي ﺗﯘرۇپ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩﯟاﺗﻘﺎن ﺋﺎدەﻣﻠﻪر ﺗﺎلاي. ﻧﯘرﻏﯘن ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩلار ﺋﯚزﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻰ، ﭘﻪرزەﻧﺘﻠﯩﺮى ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘپ ﻗﯧﻠﯩﺸﻘﺎن: ﺷﻪﮬﻪرﻟﻪردﯨﻜﻰ ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩلار ﺋﺎﻳﯩﻐﻰ ﭼﯩﻘﻤﺎس ﺗﻮي-ﺗﯚﻛﯜن، ﺑﻪزﻣﻪ-ﻣﻪﺷﺮەﭘﻠﻪرﻧﯩﯔ،  ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺠﺎد ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟاﺗﻘﺎن ﺗﯜﮔﯩﻤﻪس ﭼﺎﻳلارﻧﯩﯔﮬﻪﻟﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﯩﺪە ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﮬﻪﻣﺮاھ ﺑﻮلاﻟﻤﺎﻳﯟاﺗﯩﺪۇ؛ ﻳﯧﺰا-ﻗﯩﺸلاﻗلاردﯨﻜﻰ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩلار ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯧﺘﯩﺰ-ﺋﯧﺮﯨﻖ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﺷﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮلاﻟﻤﺎي، ﺑﺎﻟﯩلار ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﯟاﺗﯩﺪۇ. ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎن زﯨﻴﺎﻧﻜﻪﺷﻠﯩﻜﺘﯘر. ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪە ﻳﺎﺧﺸﻰﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮلاﻟﻤﯩﻐﺎن ﺑﺎﻟﯩلار ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮلاﻟﯩﺸﻰﻧﺎﺗﺎﻳﯩﻦ. ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩلار ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﯩﻦ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلاردﯨﻦ ﻗﺎﻗﺸﺎﻳﺪۇ، ﺑﺎﻟﯩلار ﻳﺎﻣﺎن ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ، ﺋﯚزﮔﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﺴﻪ، ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻮﻗﯘﻳﺎﻟﻤﯩﺴﺎ، ﺳﻪۋەﺑﯩﻨﻰﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻜﯩلا ﺋﺎرﺗﯩﭗ ﻗﻮﻳﯩﺪۇ. دەرۋەﻗﻪ ﻧﯚۋەﺗﺘﻪ ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﻤﯘ ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩلارﻧﯩﯔﻛﯜﺗﻜﯩﻨﯩﺪەك ﺋﯜﻧﯜم ﺑﻪرﻣﻪﻳﺪﯨﻐﺎن ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪى. ﺷﯘﻧﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪرﺗﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ، راﻳﻮﻧﯩﻤﯩﺰدﯨﻜﻰﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪر دەۋرﻧﯩﯔ ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﻣﺎس ﮬﺎﻟﺪا ﺋﯚزﯨﻨﻰ ﺋﯩﺴلاھ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯜﻟﮕﯜرەﻟﻤﯩﺪى. ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلار ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﮬﻪﻗﻠﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪۇ - ﻳﯘ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلارﻧﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎ ﻗﺎدﯨﺮﺋﻪﻣﻪس (ﭘﯘﻟﻰ ﺑﺎر ﺋﺎدەﻣﺪە ﺋﯚزﯨﮕﻪ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﻧﻪرﺳﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟلاپ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﺶ ﮬﻮﻗﯘﻗﻰﺑﻮلاﺗﺘﻰ). ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلار ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﻪﻟﻤﯩﺴﻪ، ﺋﯚزﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﻧﻪرﺳﯩﻨﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﯩﻦ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺴﺎ، ﺑﯘﻧﺪاق ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻧﻰ ﻧﯧﻤﻪ دﯦﮕﯜﻟﯜك؟

ﻣﺎﺋﺎرﯨﭗ ﺳﯧﭙﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯜرﻛﯜم ﻣﯘﻧﻪۋۋەر ﺋﯘﺳﺘﺎزلار، ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﻰ ﺳﻪﮔﻪك ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﯩلار، ﺋﻪدﯨﺒﻠﻪر ﻣﺎﺋﺎرﯨﭙﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻧﯚۋەﺗﺘﯩﻜﻰ ﻛﺮﯨﺰﯨﺴﻠﯩﺮى، ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﻰ، ﺑﯜﮔﯜﻧﻰ، ﻛﯧﻠﻪﭼﯩﻜﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﮬﺎﻛﯩﻤﻪ ﻳﯜرﮔﯜزۈپ ﺑﯩﺮﻣﯘﻧﭽﻪ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪرﻧﻰ ﺋﯧلان ﻗﯩﻠﺪى. ﺑﯘﻣﺎﮬﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻛﺮﯨﺰﯨﺴﺘﺎ ﺗﯘرۇۋاﺗﻘﺎن ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﻣﺎﺋﺎرﯨﭙﻘﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎن دﯨﺌﺎﮔﻨﻮز ﺋﯩﺪى. ﺋﻪﭘﺴﯘس دﯨﺌﺎﮔﻨﻮز دﯨﺌﺎﮔﻨﻮز ﭘﯧﺘﻰ ﻗﯧﻠﯩﯟەردى؛ ﺋﯘلارﻧﯩﯔ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﺮى ﮬﯧﭽﺒﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪا ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلار ﺋﺎرﯨﺴﯩﺪا ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻣﯘﮬﺎﻛﯩﻤﻪ ﺋﻮﺑﻴﯧﻜﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘش ﻛﯧﺮەك ﺋﯩﺪى. ﺑﯩﺮاق، ﺋﺎز ﺳﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻴﯩﺘﻰ ﺋﻮﻳﻐﺎق ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلاردﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯘرﻣﯘش ﮬﻪﻟﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎش ﻛﯚﺗﯜرەﻟﻤﻪﻳﯟاﺗﻘﺎﻧلار ﺋﯘلارﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﺎدەم ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺧﻪۋەرﺳﯩﺰ ﻳﺎﺷﯩﻤﺎﻗﺘﺎ. ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯧﮭﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﺎﻟﻤﺎﻳﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ، ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩلارﻧﯩﯔ ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﯩﻨﯩﺪەك ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩلاﻟﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﻳﺎﻟﻐﯘز ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯖلا ﺳﻪۋەﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﻪﻣﻪس. ﻣﻪﻛﺘﻪپ دۆﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﺎﺋﺎرﯨﭗ ﻓﺎﯕﺠﯧﻨﯩﻨﻰ، ﺋﻮﻗﯘﺗﯘش ﭘﯩلاﻧﯩﻨﻰ، ﺗﻪﻟﯩﻢ-ﺗﻪرﺑﯩﻴﻪ ۋەزﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﺠﺮا ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪن ﺑﯩﺮﮔﻪ، ﺋﯚزى ﺗﯘرۇۋاﺗﻘﺎن راﻳﻮﻧﺪﯨﻜﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮى دەرﯨﺠﯩﻠﯩﻚ ﺧﻪﻟﻖ ﮬﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻠﯩﺮى، ﻣﺎﺋﺎرﯨﭗﻣﻪﻣﯘرﯨﻲ ﺗﺎرﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯘرۇﺷﻰ ۋە ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘل ﻗﯩﻠﯩﺪۇ. ﺑﺎﺷﻘﯘرۇش ۋە ﻳﯧﺘﻪﻛﻠﻪش ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ۋە ﺗﻮﻏﺮا ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻣﯘ ﺋﯚزﯨﮕﻪ ﺧﺎس روﻟﯩﻨﻰ ﺟﺎرى ﻗﯩﻠﺪۇرالاﻳﺪۇ. ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﻗﺎﻧﺪاﻗﺘﯘر ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻛﺎن-ﻛﺎرﺧﺎﻧﺎ، ﺋﯩﺪارە-ﺋﻮرﮔﺎﻧلار ۋە ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﻮرۇﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗﺎرﯨﺪا ﺑﺎﺷﻘﯘرۇﻟﺴﺎ، ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﻮﻏﺮا ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻧﯩﯖلا ﺋﻪﻣﻪس، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلارﻧﯩﯖﻤﯘ ﺧﯩﺰﻣﻪت ﺋﺎﻛﺘﯩﭙﻠﯩﻘﻰ ﺗﯚۋەﻧﻠﻪپ، ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎدەم ﺑﯘﻳﺮﯨﻐﺎﻧﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎن ﮬﺎﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ. ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎڭ راﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﺪا ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪر ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻗﯘش ﻣﻪۋﺳﯘﻣﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﯘﻗﯩﺮى ﺋﻮرۇﻧلاﺷﺘﯘرﻏﺎن ﺑﯘﻳﺮۇﻗلاردﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﻮﻧﻨﻰﺗﺎﭘﺸﯘرۇۋاﻟﯩﺪۇ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلار ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﻗﺎﻳﺴﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﺎۋۋال ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪي ﮔﺎﯕﮕﯩﺮاپ ﻗﺎﻟﯩﺪۇ. ﺋﻪﮔﻪر ﺳﻪن ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪا ﺳﯧﻨﻰ ﺳﺎﻗلاپ ﺗﯘرﻏﺎن ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ دەپ ﺳﯩﻨﯩﭙﻘﺎ ﻛﯧﺘﯩﭗﻗﺎﻟﺴﺎڭ، «ﺑﻮﻳﯘﻧﺘﺎۋﻟﯩﻖ» ﻗﯩﻠﻐﺎن ﺑﻮﻟﯩﺴﻪن. ﺳﯩﻨﯩﭙﻘﺎ ﺑﺎرﻣﯩﺴﺎڭ، ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﺷﻨﺎﻟﯩﻘﯩﺪا ﺗﯘرﻏﺎن ﺋﻮﻣﺎق ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺳﺎﺋﻪت-ﺳﺎﺋﻪﺗﻠﻪپ ﺑﯩﻜﺎر ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﻰ ﻗﺎﻟﻐﺎن. ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﯔﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﻗﯩﻠﭽﻪ ﺋﺎلاﻗﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎن ﺳﺎﺧﺘﺎ ﺋﺎرﺧﯩﭗ ﻳﺎﺳﺎش. ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰﺑﻮﻟﻐﺎﻧﯩﻜﻪﻧﺴﻪن، ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﺳﯧﻨﻰ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻗﻮﻳﺴﺎ، ﺋﯩﺪﯨﻴﻪﯕﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﺴﯘن-ﺋﯚﺗﻤﯩﺴﯘن، ﺗﻮﻏﺮا-ﺧﺎﺗﺎﺳﻰ، ﺋﯜﻧﯜﻣﯩﻨﻰﺳﯜرۈﺷﺘﯜرﻣﻪي ۋاﻗﺘﯩﺪا ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯔ ﻛﯧﺮەك، ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ «ﺋﻮرۇﻧلاﺷﺘﯘرۇﺷﻘﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﻤﯩﻐﺎن» ﺑﻮﻟﯩﺴﻪن.

ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﺎﮬﺎلاش ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ۋە ﺋﺎدﯨﻞ ﺋﻪﻣﻪس؛ ﺑﯘ ﺋﯚز ﻧﯚۋﯨﺘﯩﺪە ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلارﻧﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﺎﮬﺎلاﺷﻘﺎ ﭼﯧﺘﯩﻠﯩﺪۇ. ﻣﺎﺋﺎرﯨﭗ ﻣﻪﻣﯘرﯨﻲﺗﺎرﻣﺎﻗﻠﯩﺮى ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺗﺎش ﺑﺎﺷﻘﯘرۇپ، ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺗﺎش ﺑﺎﮬﺎلاﻳﺪۇ. ﻣﯘﭘﻪﺗﺘﯩﺶﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎن ﻛﯜﻧﻠﻪردە ﺗﻪﻛﺸﯜرۈش ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺶ ۋە ﺷﯘ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﺎرﺧﯩﭗﺗﯘرﻏﯘزۇش، ﻛﯜﺗﯜۋﯦﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺗﻪﻳﻴﺎرﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪش ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﻰ. ﻗﯩﺰﯨﻖ ﻳﯧﺮى ﺷﯘﻛﻰ، ﺗﻪﻛﺸﯜرۈﺷﺘﻪﺗﻪﻛﺸﯜرﮔﯜﭼﯩﻠﻪر ﻳﺎﻛﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜرﺗﻜﯜﭼﯩﻠﻪر ﺋﯚزﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﯩﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﺎﻛﻰﺋﺎﻟﺪاۋاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘرۇپ ﺗﻪﻛﺸﯜرۈش ﻳﺎﻛﻰ ﺗﻪﻛﺸﯜرﺗﯜﺷﻜﻪ ﺋﺎدەﺗﻠﻪﻧﮕﻪن. ﺑﯩﺮﻗﺎﻧﭽﻪﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺗﻪﻛﺸﯜرۈش ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺑﺎﮬﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪۇ. ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﻣﯘدﯨﺮﯨﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪن ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪا، «ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﮬﺎﺳﻰ»، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪن ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪا، «ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﻣﯘدﯨﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﮬﺎﺳﻰ» ﺑﻪﻛﻤﯘ ﻣﯘﮬﯩﻢ. ﺷﯘﯕﺎ ﮬﻪرﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪا ﺋﯚزﯨﮕﻪ ﺧﺎس ﻗﺎرﯨﺸﻰ ۋە ﻳﯧﺘﻪرﻟﯩﻚ ﭼﺎرە-ﺗﻪدﺑﯩﺮﻟﯩﺮى ﺑﺎر. «ﭼﺎرە-ﺗﻪدﺑﯩﺮ» ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ زﯨﻴﺎن ﺗﺎرﺗﯩﺪﯨﻐﺎن ﮔﻪپ. ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلارﻧﯩﯔ ﺗﺎرﺗﻘﺎن زﯨﻴﯩﻨﻰ ﮬﯧﭻ ﮔﻪپ ﺋﻪﻣﻪس، ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪردﯨﻜﻰ ﻧﺎﻣﯘۋاﭘﯩﻖ ﺗﯜزۈﻣﻠﻪر، ﺋﯩﻠﻤﯩﻲﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎن ﺑﺎﺷﻘﯘرۇش ﺋﯘﺳﯘﻟﻠﯩﺮى، ﺳﺎﺧﺘﺎ ﺷﺎن - ﺷﯚﮬﺮەﺗﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻗﯘرﺑﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗﻛﯧﺘﯩﯟاﺗﯩﺪۇ.

ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪاق ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلارﻣﯘ ﺑﺎرﻛﻰ، ﺋﯘلار دەرﺳﻠﯩﻚ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﭼﺎلا-ﺑﯘلا ﻳﺎدلاپ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلارﻧﻰ زﯦﺮﯨﻜﺘﯜرۈۋﯦﺘﯩﺪﯨﻐﺎن ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلارﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪۇ؛ دەرﺳﻠﯩﻜﻨﻰ ﺗﯘرﻣﯘﺷﻘﺎ، ﮬﺎﻳﺎﺗﻘﺎﺑﺎﻏلاپ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎن ﻛﯩﺮﮔﯜزۈۋﯦﺘﯩﺪۇ؛ ﮬﻪر ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﮬﯧﻜﻤﻪت ﭘﯘراپ ﺗﯘرﯨﺪﯨﻐﺎن ﻟﯧﻜﺴﯩﻴﯩﻠﯩﺮى ﺑﯩﻠﻪن ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلارﻧﻰ ﻣﺎﮔﯩﻨﯩﺘﺘﻪك رام ﻗﯩﻠﯩﯟاﻟﯩﺪۇ، ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلارﻏﺎ ﺋﺎدەم ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯩﺪۇ؛ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘش ﭘﺮوﮔﺮاﻣﻤﯩﺴﯩﺪا، ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﭘﯩلاﻧﯩﺪا ﺗﯩﻠﻐﺎﺋﯧﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎن ﻧﺎزۇك ﮬﺎﻟﻘﯩلارﻧﻰ، ﻗﯩﺰﯨﻘﺎرﻟﯩﻖ، ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻣﯩﺴﺎﻟلارﻏﺎ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜرۈپ، ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلارﻧﯩﯔ روﮬﯩﻲ دۇﻧﻴﺎﺳﯩﻐﺎ ﺳﯩﯖﯩﭗ ﻛﯩﺮەﻟﻪﻳﺪۇ. ﺗﻪرﺑﯩﻴﻪ روﮬﯩﻲ ﮬﺎدﯨﺴﻪ، ﺋﯘﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺋﯧﯖﯩﻐﺎ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚرﺳﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨلا ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﮬﻪرﯨﻜﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ. ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩلارﻧﯩﯔ روﮬﯩﻲ دۇﻧﻴﺎﺳﯩﺪا ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻟﯩﻨﺎﻟﻤﯩﻐﺎن ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻛﯜﺗﻜﯩﻠﻰﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ. ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪاق ﻧﺎزۇك ﺟﻪرﻳﺎﻧﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪاﻗﺘﯘر ﺑﯩﺮ «ﺋﯚﻟﭽﻪم»، «ﻧﻮﻣﯘر» ﺑﯩﻠﻪن ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ. ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘﭘﻪﺗﺘﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻣﯘ ﺋﯚﻟﭽﻪم ﺗﯜزۈپ ﺑﯧﺮەﻟﻤﻪﻳﺪۇ. ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎرﯨﻐﺎﻧﺪا، ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪردﯨﻜﻰ «ﺑﺎﮬﺎلاش ﺋﯚﻟﭽﻪم» ﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺴلاھ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧﺪا، ﺗﻪﻟﯩﻢ-ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﻳﻮﺷﯘرۇن ﻛﯜﭼﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ. ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلار ﮬﺎزﯨﺮﻗﻰ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ۋاﻗﺘﻰ ﺋﯚﺗﻜﻪن دورﯨﺪەك، ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﺗﻪﺳﯩﺮﻛﯚرﺳﯩﺘﻪﻟﻤﻪﻳﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ، ﺑﯩﺮﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻠلار ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﺋﯚزﻟﯩﺮى ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﯩﮕﻪن ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘرۇپ، ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﻟﯩلاردﯨﻦ دادلاپ، ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺷﻜﻪ ﺋﺎﻣﺎﻟﺴﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ دﯦﻴﯩﺸﯩﯟاﺗﻘﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕلاپ ﻗﺎﻟﯩﻤﻪن. ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺷﻜﻪ ﺋﺎﻣﺎﻟﺴﯩﺰ ﻗﯧﻠﯩﺶ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﺪا ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎلاﮬﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ دﯦﺮەك ﺑﯧﺮﯨﺪۇ. ﺑﯘﻧﺪاق دﯦﺴﻪم، ﺋﯘلار ﺗﯚﻣﯜر ﺗﺎۋاق ﺋﻮرﻧﯩﺪا ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﻐﺎن «ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎلاﮬﯩﻴﻪت» ﮔﯘۋاﮬﻨﺎﻣﯩﺴﯩﻨﻰﻛﯚﺗﯜرۈپ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ، ۋﯨﺠﺪاﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻐﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪن ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪا، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎلاﮬﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﮬﺎزﯨﺮلاﺷﻘﺎ ﻣﺎﺋﺎرﯨﭗ ﻣﻪﻣﯘرﯨﻲ ﺗﺎرﻣﺎﻗﻠﯩﺮى ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐﺎن ﺷﻪرﺗﻠﻪردﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ، ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘرﻏﯘن ﺷﻪرﺗﻠﻪرﻧﻰ ﮬﺎزﯨﺮﻟﯩﺸﻰ؛ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﻐﯘﺳﻰ، ﺋﺎزاﺑﯩﻐﺎﻳﯩﻐﻠﯩﻴﺎلاﻳﺪﯨﻐﺎن، ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺗﻪﻧﺘﻪﻧﯩﺴﯩﮕﻪ ﻛﯜﻟﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎن، ۋەﺗﻪن، ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔﻛﯧﻠﻪﭼﯩﻜﯩﮕﻪ ﻣﻪﺳﺌﯘل ﺑﻮﻟﯘش ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﺪا ﺋﯚز ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﺧﯩﺮﻟﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎن ﺑﻮﻟﯘﺷﻰﻛﯧﺮەك.

(2) ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺑﯘرۇﻧﻘﯩلارﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎي ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﻪﻗﯩﻠﻐﻪﻣﯘۋاﭘﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪت. ﺳﻪۋەﺑﯩﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ دەۋرﻧﻰ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘرﺳﺎﻗلا ﮬﯧﺲ ﻗﯩلالاﻳﻤﯩﺰ. دەۋر ﺋﯚزﮔﻪردى، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﺋﯚزﮔﻪردى، ﺑﺎﻟﯩلار ﺋﯚزﮔﻪردى، ﺑﯩﺮاق ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ ﺋﯚزﮔﻪرﻣﯩﺪى. ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﻣﺎس ﮬﺎﻟﺪا ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩلار ﺗﻪرﺑﯩﻴﻪ ﺋﯘﺳﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ، ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘرﯨﻨﻰ، روﮬﯩﻲ دۇﻧﻴﺎﺳﯩﻨﻰ ﻳﯧﯖﯩلاپ ﺋﯜﻟﮕﯜرەﻟﻤﯩﺪى. ﻗﯧﻠﯩﭙﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎن، ۋاﻗﺘﻰ ﺋﯚﺗﻜﻪن ﻧﻪزەرﯨﻴﯩﻠﻪر، ﺑﻪش-ﺋﻮن ﮬﻪﺗﺘﺎ 15-20 ﻳﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪا ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﯟاﻟﻐﺎن ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮى ﺑﯩﻠﻪن ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﻟﯩلار ﺋﺎﻟﺪﯨﺪا «ﺋﺎﻣﺎﻟﺴﯩﺰ» ﻗﺎﻟﺪى. ﺑﯩﺰ ﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘر ﻛﯚزﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪن ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ دۇﻧﻴﺎﻏﺎ ﻗﺎراپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ: ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎدەﻣﻠﻪردﯨﻦ ﻧﯧﻤﯩﻠﻪرﻧﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪﻛﯚزﯨﺘﯩﭗ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ؛ ﭘﻪن - ﻣﻪدەﻧﯩﻴﻪت ﻳﯜﻛﺴﻪك ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻴﺎﺗلارﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪن ﺋﻪﻟﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺑﺎلا ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪش ﺋﯘﺳﯘﻟﻠﯩﺮى ﺑﯩﻠﻪن ﺋﯚزﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯖﻜﯩﻨﻰ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘرۇپ ﻛﯚرەﻳﻠﻰ؛ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨلا ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺗﯜﮔﯜﻧﻰ ﺋﯚزﻟﯜﻛﯩﺪﯨﻦ ﮬﻪل ﺑﻮﻟﯩﺪۇ.

ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﯜﻟﺪﯨﻜﯩﺪەك ﺋﯜﻧﯜﻣﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮلاﻟﻤﺎﻳﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎرﻗﺎﻛﯚرۈﻧﯜﺷﯩﻨﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺰدەﺷﻜﻪ ﺗﻮﻏﺮا ﻛﯧﻠﯩﺪۇ. ﺋﯘ ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪەك ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻠﯩﻖ، ﺗﻪرﺗﯩﭙﻠﯩﻚ، ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﯩﻚ ﺋﯧﻠﯩﭗﺑﯧﺮﯨﻠﻤﯩﺴﯩﻤﯘ، ﻣﻪﻛﺘﻪپ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎرﯨﻐﺎﻧﺪا ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ، ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ، ﺋﯩﺴﺘﯩﺨﯩﻴﻠﯩﻚ ۋە ﺗﯧﺰ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚرﺳﯩﺘﯩﺸﺘﻪك ﺋﺎلاﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﻪرﮔﻪ ﺋﯩﮕﻪ. ﺋﻪﺗﺮاﭘﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻗﺎراﻳﺪﯨﻐﺎن ﺑﻮﻟﺴﺎق، ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚرﺳﯩﺘﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎن ﺷﻪﻳﺌﯩﻠﻪرﻧﻰ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﺋﺎز ﺋﯘﭼﺮﯨﺘﯩﻤﯩﺰ. ﭼﻮﯕلارﻧﯩﯔ ﮬﻪرﺑﯩﺮ ﮬﻪرﯨﻜﯩﺘﻰ ﺑﺎﻟﯩلار ﺋﯜﭼﯜن ﺋﯜﻟﮕﻪ. ﺑﯩﺮاق، ﺑﺎﻟﯩلار ﺋﯚزﻟﯩﺮﯨﮕﻪﺋﯧﮭﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ ﺋﯜﻟﮕﯩﻠﻪرﻧﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺴﺎ ﻗﺎﻧﺪاق ﻗﯩﻠﯩﺪۇ؟ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﮬﻪرﻗﺎﻧﺪاق ﺑﯩﺮﺋﻮرﮔﯩﻨﯩﻨﯩﯔ، ﮬﻪرﺑﯩﺮ ﺷﻪﺧﺴﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﺋﺎﺳﺮﯨﺸﻰ، ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﻛﯚﻳﯜﻧﯜﺷﻰ ﺋﻪﻗﻪﻟﻠﯩﻲﺗﻪﻟﻪپ. ﺑﯩﺮاق، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﻛﯚﻳﯜﻧﯜش ۋە ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪش ﺋﻪﻣﻪس، ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ-ﺑﯩﻠﻤﻪي  ﺋﯘلارﻏﺎ زﯨﻴﺎﻧﻜﻪﺷﻠﯩﻚﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘۋاﺗﯩﺪۇ. ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﭼﯜﺷﻜﯜن ﺋﻪﺧلاﻗﻨﻰ ﻳﯘﻗﺘﯘرۇۋﯦﻠﯩﺸﻰ، ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﻛﯩﺮﯨﺸﻰﭼﻪﻛﻠﻪﻧﮕﻪن ﻛﯚﯕﯜل ﺋﯧﭽﯩﺶ ﺳﻮرۇﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﻪﻟﻤﻪس ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ، ﺋﯩﭽﯩﻤﻠﯩﻚ، زەﮬﻪرﮔﻪﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺸﻰ _ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺑﯘزۇﻟﯘﺷﯩﻐﺎ، ﺋﯚز ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺗﻠﯩﺸﯩﺸﯩﻐﺎﻳﯧﺘﻪرﻟﯩﻚ ﺷﺎراﺋﯩﺖ ﮬﺎزﯨﺮلاپ ﺑﯧﺮﯨﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈرۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪۇ. ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﻚﺑﻪزﻣﯩﺨﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺧﻮﺟﺎﻳﯩﻨﻰ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﻗﺎرﺷﻰ ﺋﺎﻟﺴﺎ، دۇﻛﺎﻧلاردا ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﮬﺎراق، ﺗﺎﻣﺎﻛﺎﺳﯧﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﺴﻪ؛ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﯟاﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩلارﻧﯩﯔ ﺳﯜرۈﺷﺘﯜرۈﺷﻜﻪ ۋاﻗﺘﻰ ﻳﻪﺗﻤﯩﺴﻪ؛ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪر ﺳﻪﺑﯩﻲ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰﺋﺎﻟﺪاپ، ﻳﺎﻗﺎ ﻳﯘرﺗلاردا ﻣﻪﺟﺒﯘرﯨﻲ ﮬﺎﻟﺪا ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ، ﻳﺎﻧﭽﯘﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎش »ﺗﯩﺠﺎرەت«ﻟﻪرﮔﻪ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺴﺎ؛ ﺑﯘلارﻧﻰ ﺳﯜرۈﺷﺘﯜرﯨﺪﯨﻐﺎن ﺋﻮرۇﻧﻨﯩﯔ ﺗﺎﻳﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ ... ﺑﯘﻧﺪاق ﺋﻪﮬﯟاﻟﺪا ﻗﺎﻧﺪاﻗﻤﯘ ﺑﺎﻟﯩلار ﺋﺎﺳﺮاﻟﻐﺎن ﺑﻮﻟﯩﺪۇ؟ ﺋﻪﺧلاق، ۋﯨﺠﺪان، ﻏﯘرۇر، ﮬﻮﻗﯘق، ﭘﯘل، ﺷﻪﺧﺴﯩﻲ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻨﯩﯔ دﯦﺪەﻛﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪن ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ رﯦﺌﺎﻟﻠﯩﻖﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ زەﮬﻪرﻟﯩﻤﻪي ﻗﺎلارﻣﯘ؟

ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺋﻮﻳﯘﻧﭽﯘﻗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎراپ ﺑﺎﻗﺎﻳﻠﻰ: ﺋﯘلار ﮬﺎزﯨﺮ دۇﻧﻴﺎدﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻐﺎر ﻗﻮراﻟلارﻧﯩﯔ ﻣﻮدﯨﻠﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻤﺎلال ﺋﻮﻳﻨﯩﻴﺎلاﻳﺪۇ؛ ﺋﯘلار ﭼﺎﻣﺒﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻖ، رازۋﯦﺪﻛﺎﻓﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﻳﺎﻗﺘﯘرۇپ ﻛﯚرﯨﺪۇ؛ ﻓﯩﻠﯩﻤﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﮬﺮﯨﻤﺎﻧلارﻧﯩﯔ رەﮬﯩﻤﺴﯩﺰﻟﻪرﭼﻪ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮل ﺳﯧﻠﯩﯟاﺗﻘﺎن، ﺑﺎﺷﻘﯩلارﻧﯩﯔﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪن ﺋﻮﻳﻨﯩﺸﯩﯟاﺗﻘﺎن، ﺋﺎدەﻣﻨﯩﯔ ﻳﯜرەك ﺑﺎﻏﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﺰﯨﭗ ﺗﺎﺷلاﻳﺪﯨﻐﺎن ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ، ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻚ ﻛﯚرۈﻧﯜﺷﻠﻪرﻧﻰ ﻣﯩﺨﺘﻪك ﻗﺎدﯨﻠﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘرۇپ ﻛﯚرﯨﺪۇ. ﺷﻪك - ﺷﯜﺑﮭﯩﺴﯩﺰﻛﻰ، ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﯘﮬﯩﺖ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ رەﮬﯩﻤﺴﯩﺰ، ﺑﺎﻏﺮى ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ، ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺗﻜﻪ ﮔﺎداي ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﻪپ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ. ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﻪزاﻟﯩﺮى ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﻪﺧلاﻗﯩﻤﯩﺰﻏﺎ، ﻣﻪدەﻧﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎت ﺑﻮﻟﻐﺎن ﻛﯚرۈﻧﯜﺷﻠﻪرﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﻪردە ﺋﻮﻟﺘﯘرۇپ ﺗﯧﻠﯧﯟﯨﺰورلاردﯨﻦﻛﯚرﯨﺪﯨﻐﺎن ﺑﻮﻟﺪى. ﺗﻪﻣﺮەﺗﻜﯩﻨﯩﯔ دورﯨﺴﯩﻨﻰ ﺗﻮلا ﻣﺎﺧﺘﺎپ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﻰ ﺑﯩﺰار ﻗﯩﻠﯩﯟاﺗﻘﺎن ﺗﯧﻠﯧﯟﯨﺰورﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪدەپ - ﺋﻪﺧلاق ۋە ﺑﺎﻟﯩلار ﮬﻪﻗﻘﯩﺪە ﺗﻪرﺑﯩﻴﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻘﺎ ﺟﯜرﺋﻪت ﻗﯩلاﻟﻤﺎﻳﯟاﺗﯩﺪۇ. ﺋﺎﺧﺒﺎرات، ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎت، ﻣﻪﻧﯩﯟى ﻣﻪدەﻧﯩﻴﻠﯩﻚ ﺋﻮرۇﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﭘﯘل ﭼﯩﻘﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎن ﺑﺎﻟﯩلاردﯨﻦ ﻳﯩﺮاﻗلاپ ﻛﻪﺗﺘﻰ. ﭼﻪت ﺋﻪﻟﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﺑﯧﻐﯩﺸلاﻧﻐﺎن ﻧﻪﺷﺮى - ﺋﻪﭘﻜﺎرﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﭘﻠﯜﻛﻰ، ﺑﺎﻟﯩلار ﻓﻮﻧﺪى، ﺑﺎﻟﯩلار ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮى ۋە ﺑﺎﻟﯩلار ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪت ﺳﻮرۇﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯚﭘﻠﯜﻛﻰ، ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪت ﻣﻪزﻣﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻮﻟﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎدەﻣﻨﻰ ﮬﻪﻳﺮان ﻗﺎﻟﺪۇرﯨﺪۇ. ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪت ﺑﺎﻟﯩلارﻏﺎ ﻛﯚﯕﯜل ﺑﯚﻟﻤﯩﺴﻪ، ﺑﺎﻟﯩلارﻧﯩﯔ ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﮕﻪﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺷﺎراﺋﯩﺘلار ﺑﯩﻠﻪن ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﯩﻴﻪﻟﻤﯩﺴﻪ، ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻲ ﻛﯜﭼﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗﻗﺎﻟﯩﺪۇ، ﺑﺎﻟﯩلار ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺰ ﻗﺎﻟﻐﺎن ﻣﯘﮬﯩﺘﺘﺎ ﻳﺎﺷﺎۋاﺗﻘﺎن ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺑﻪﺧﺘﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻤﯘﻛﯚﭘﯩﻴﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺪۇ. ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯩﺰ ﺑﺎﻟﯩلارﻧﻰ ﺳﯚﻳﻪﻳﻠﻰ، ﺋﯘلارﻏﺎ ﻛﯚﻳﯜﻧﻪﻳﻠﻰ.

ﺗﻪرﺑﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺑﺎﻟﯩلار ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧلا ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﻤﻪﻳﺪۇ. ﮬﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﺘﺎﻳﺎﺷﺎۋاﺗﻘﺎن ﮬﻪرﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎن ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻧﻪﭘﻪﺳﻠﯩﺮﯨﮕﯩﭽﻪ ﮬﻪرﻗﺎﻳﺴﻰ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯚزﯨﻨﻰﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﻠﯩﮕﻪﻧﺪﯨلا ﺗﺎﻛﺎﻣﯘﻟﻠﯘﻗﻘﺎ ﻳﯜزﻟﯩﻨﯩﺪۇ. ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻤﯩﺰدە ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰدﯨﻜﻰ ﺑﺎﻟﯩلار ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺧﯩﺮﺳﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻧﻪزەردە ﺗﯘﺗﯘپ، ﺑﺎﻟﯩلار ﺗﻪرﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﮬﺎﻛﯩﻤﻪﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎردۇق. ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﺮى ﺑﻮﻟﻐﺎن ﺑﺎﻟﯩلار ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﺪە رﯨﻘﺎﺑﻪت ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﺷﺎﻳﺪۇ. رﯨﻘﺎﺑﻪﺗﺘﻪ ﮬﺎﻣﺎن ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻠﻪر ﻳﯧﯖﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪۇ. ﺋﺎﻟﯩﻤلار ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪەك: «21-ﺋﻪﺳﯩﺮدە ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪرﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺋﯧﮭﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪۇ». ﻗﯧﺮﯨﻨﺪاﺷﻠﯩﺮﯨﻢ، ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺑﯘ رﯦﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪۈرەﻳﻠﻰ، ﺋﯘلارﻏﺎ زاﻣﺎﻧﯩﯟى ﭘﻪن-ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯚﮔﯩﺘﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎن ﺋﻪڭ ﺋﯧﮭﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ ﻧﻪرﺳﯩﻠﻪرﻧﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺎﻳﻠﻰ. ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﭼﺎﻏﺪﯨلا ﺑﺎﻟﯩلار «ﻛﯜﻟﻜﯩﺴﯩﺪە ﻛﯜﻟﻪﻟﻪﻳﺪۇ». ﺧﻪﻟﻘﯩﻤﯩﺰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﭘﺎرلاق ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﻨﻰﻛﯜﺗﯜۋاﻟﯩﺪۇ.

(ﺋﺎﭘﺘﻮر: ﻛﯘﭼﺎ ﻧﺎﮬﯩﻴﻪ دۆﯕﻘﻮﺗﺎن ﺑﺎزارﻟﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘرا ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ)

مەنبە: http://www.seltenet.com/Article_Show.asp?ArticleID=218