«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»نىڭ خىسلىتى ۋە قىممىتى

（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ئاساسىي مەزمۇنى:بۇ ماقالىدە ئاساسلىقى ئۇيغۇر بۈگۈنكى زامان بالىلار ئەدەبىياتى يازغۇچىسى مەمتىمىن ياقۇپ كۆكتۇغنىڭ«يىگىلى بولىدىغان كىتاب» ناملىق بالىلار رۇمانىنىڭ بەدىئىي ئالاھىدىلىكى،پىرسۇناژ ئوبرازى،تىل ئالاھىدىلىكى،تەربىيۋى ئەھمىيتى،رېئالنى قىممىتى توغرىسىدا تەھىلىل ئېلىپ بېرىلدى.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ئاچقۇچلۇق سۆزلەر:«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»،بالىلار ئەدەبىياتى،بەدىئىي ئالاھىدىلىك،بالىلار تەربىيسى،رىئالنى ئەھمىيتى                       （بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
كىرىش سۆز（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
     بىز ئەدەبىياتنى ئىنسانلارنىڭ روھى ئۇزۇقى ۋە ئىنسانلارنىڭ ھاياتى بىلەن تەبىئەتنىڭ سىرلىرىنى ئېچىپ بېرىدىغان ئەقىل كانى دىسەك،ئۇنداقتا ئەدەبىياتنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى بولغان بالىلار ئەدەبىياتىنى بالىلارنىڭ مەنىۋىي-روھىي ئۇزۇقى،ئۇلارنى توغرا كىشىلىك تۇرمۇش يولىغا باشلايدىغان يىتەكچى دەپ قارايمىز.(1)（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  ئۇيغۇر بالىلار ئەدەبىياتى پۈتۈن ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنىڭ بىر تەركىبىي قىسمى.ئۇيغۇر بالىلار ئەدەبىياتنىڭ تارىخىي تەرەققىياتىنى ۋاراقلاپ كۆرگىنىمىزدە نۇرغۇنلىغان نادىر بالىلار ئەسەرلىرنىڭ مەيدانغا كەلگەنلىكىنى،رېئال تۇرمۇشىمىزغا نەزەر سالىدىغان بولساق،ئاشۇ نادىر ئەسەرلەردىن ھەقىقىي زوق ۋە چوڭقۇر تەربىيەگە ئېگە بولىۋاتقان سەبىي بالىلارنى كۆرەلەيمىز.بۇنىڭدىن بالىلار ئەدەبىياتنىڭ بالىلارغا بولغان ئىستىتىك قىممىتى ۋە تەربىيۋى ئەھميتىنىڭ ناھايتى چوڭ ئىكەنلىكىنى بىلەلەيمىز.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  بالىلار ئەدەبىياتى كۈنسىرى تەرەققى قىىلىپ،بالىلارنىڭ مەنىۋىي تۇرمۇشىنى موللاشتۇرۇپ،بېيىتىپ كەلدى.بالىلارنىڭ سەبىي قەلبىگە ئادىمىيلىك ئۇرۇقلىرىنى چېچىپ،كەلگۈسى ئەۋلادلارنىڭ ساغلام،ئەقىللىق چوڭ بولۇشى ئۈچۈن ئۆز بۇرچىنى ئادا قىلىپ كەلمەكتە.
（http://bbs.oylirim.cn）! c! }+ z& }& Z/ L8 U% x( P/ M% c  بالىلار ۋەتەننىڭ،مىللەتنىڭ كەلگۈسى،سوتسىيالىستىك زامانىۋىيلاشتۇرۇش ئىشلىرىنىڭ ئىز باسارلىرى،با（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
لىلارنىڭ گۈزەل كىلەچەكنى يارىتىشى ئەلۋەتتە تەربىيەگە مۇھتاج.بالىلارنى تەربىيلەش پەقەت ئاتا-ئانىنىڭلا مەسئۇلىيتى بولماستىن،بەلكى پۈتكۈل جەمىيەت ئەزالىرىنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەجبۇرىيتى.قايسى بىر دانا« بىر بالىنى تەربىيلەش ئۈچۈن بىر يېزا كېتىدۇ دەپتىكەن».بىزنىڭ يازغۇچى-شائىرلىمىز بۇ نوقتىنى چۈشىنىپ يېتىپ،ئىلھام قۇشلىرىنى بالىلارنىڭ چەكسىز دۇنياسىغا ئۇچۇرما قىلىپ،تەسەۋۋۇر يىپلىرىغا كۆپلىگەن بىلىم دۇردانىلىرىنى ئۆتكۈزۈپ،بالىلار قەلبىگە مارجان قىلىپ تىزىپ كەلمەكتە.
（http://bbs.oylirim.cn）. i  }! V4 s2 ~* \% O  بالىلار ئەدەبىيات يازغۇچىسى مەمتىمىن ياقۇپمۇ ئۆز نۆۋىتىدە بالىلار ئۈچۈن قەلەم تۇلپارىنى ئانا ۋەتەننىڭ چەكسىز دالالىرىغا قۇيۇپ بېرىپ،بالىلار ئۈچۈن كاتتا سوۋغا «يىگىلى بولىغان كىتاب»نى كىچىك ئۇقۇرمەنلەرنىڭ ھۇزۇرىغا سۇندى.مەن رۇماننى تۇنجى قۇلۇمغا ئالغىنىمدا رۇمان ماۋزۇسى مېنى جەلىپ قىلىۋالدى،خىيالىمدا قانداق كىتابتۇ بۇ يىگىلى بولىدىغان دەپ ئويلىدىم،شۇنىڭ بىلەن زور قىزىقىش ئىلكىدە رۇماننى ئۇقۇپ تۈگەتتىم.ھاياجانلىق ھىس تۇيغۇلىرى تەرەپ-تەرەپتىن ۋۇجۇدۇمنى ئەسىرگە ئالدى،شۇ ھاياجانلىق تۇيغۇلىرىمنى قەلەم ئارقىلىق كەڭ ئۇقۇرمەنلەر بىلەن ئورتاقلاشماقچى بولۇپ،قەغەز يۈزىگە تىزىپ چىقتىم.
（http://bbs.oylirim.cn）0 C) V' E+ I3 }9 w4 K+ A) \6 ~7 Q1.رۇماننىڭ بەدىئىي مۇۋاپىقىيتى（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
    رۇمان چۈش ئارقىلىق باشلىنىپ،بالىلارنى تەسەۋۋۇر دۇنياسىغا باشلاپ كىرىدۇ.چۈش بىلەن رېئاللىق چەمبەرچاس باغلىنىپ،فانتازىيلىك ئامىللار ياردىمىدە چۈشتىكى خىيالىي تەسەۋۋۇرلارنى رېئالنى تۇرمۇشقا يېقىنلاشتۇرىلىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
   «فانتازىيە ۋە تەسەۋۋۇرلار ھەرگىزمۇ قۇرۇق خام خىيال بولماستىن،بەلكى كۈندىن-كۈنگە يۈكسىلىۋاتقان ئىلىم-پەن نەتىجىلىرىنىڭ مەھسۇلى.»(2)
（http://bbs.oylirim.cn）: f9 h1 z  A& [- \' K   بالىلارنىڭ تەسەۋۋۇر،كۆزىتىش،پىكىر قىلىش ئىقتىدارىنى،ئىجادچانىلىق روھىنى يىتىلدۈرۈشتە فانتازىيە ئالاھىدە رول ئوينايدۇ.چۈنكى بالىلار خىيالغا،تەسەۋۋۇرغا ئامراق كىلىدۇ،بۇ ئارقىلىق بالىلار كىشىلىك دۇنيا قارشىنى يىتىلدۈرۈشكە باشلايدۇ،خىيال مەلۇم ئىدىيەنىڭ شەكىللىنىشىگە تۈرتكە بولىدۇ. «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»تا چۈش ئارقىلىق ئەسەرنى سەكرەتمىلىككە ئىگە قىلىپ،فانتازىيە دۇنياسىغا باشلاپ كىرىپ،سۇبىكتىپ خىيال بىلەن ئوبىكتىپ رېئاللىقنى تېخىمۇ يېقىنلاشتۇرۇپ،باش پىرسۇناژ بىلكيارنىڭ يۈگەنسىز خىياللىرىنى قوزغىتىپ،رېئاللىقنىڭ بىپايان ئاسمىنىدا ئۇچۇرما قىلىدۇ.ئاخىرى يىگىلى بولىدىغان كىتابنى ياساپ چىقىش ئىرادىسىنىڭ شەكىللىنىشىگە تۈرتكە بولىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  بالىلا ئەدەبىياتىغا مول ئىلىم-پەن،مەدەنىيەت،تۇرمۇش،ئادىمىيلىك پەزىلەت ۋە ئەخلاققا دائىر مول بىلىملەر جۇغلانغان بولىدۇ.بۇ تەربىيۋى ئەھمىيەتكە ئىگە بىلىملەر گۈزەل،جانلىق،ئۆزگىچە خاركتېرگە ئىگە
（http://bbs.oylirim.cn）4 Z' s) i7 p( jبەدىئىي ئوبرازلار ئارقىلىق بالىلار قەلبىگە سىڭىپ كېرىپ،بىلىم دائىرسىنى كېڭەيتىشكە،ئەقلى بۇلىقىنى
（http://bbs.oylirim.cn）: q* T+ [  d& W  W6 {4 c; Oئېچىشقا،ئادىمىيلىك پەزىلەتنى يىتىلدۈرۈشكە،نەزەر دائېرسىنى كېڭەيتىشكە تۇلۇقلىمىق،كۈچەيتمىلىك    رول ئوينايدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）# N8 T; k4 f" f& W) G+ t2 c   1)  رۇمان ماۋزۇسىنىڭ جەلىبكارلىقى
（http://bbs.oylirim.cn）6 L8 M$ ]: p# O   ئەدەبىي ئەسەرلەردە ئەسەرگە قۇيۇلغان ماۋزۇ پۈتۈن ئەسەرنىڭ كىچىكلىتىلگەن مودىلى.بىز ئەسەرنى ئۇقۇشتىن بۇرۇن تۇنجى بولۇپ كۆرىدىغىنىمىز يەنىلا ماۋزۇ،ماۋزۇغا قاراپ ئاپتۇرنىڭ بىزگە نېمە دىمەكچى بولغىنىنى ھەرخىل پەرەز قىلىمىز.ماۋزۇ ھەققىدىكى ئويلىنىشلىرىمىز بىزگە ئەسەرنى ئۇقۇپ چىقىشقا ئۈندەيدۇ. ئادەتتە ئەدەبىي ئەسەرلەر ماۋزۇسىغا ئوبرازلىق،ئىخچام،مېغىزلىق،قىزىقارلىق،جەلىپكار بولۇش،قاراتمىلىقى كۈچلۈك بۇلۇشتەك تەلەپلەر قۇيۇلىدۇ.شۇڭا ماۋزۇغا بىر قاراپلا ئەسەرنىڭ باش-ئاخىرىنى بىلىپ بولىدىغان ئەمەس،بەلكى ئۇقۇرمەننى ئويلاندۇرۇپ،ئەسەر ئىچىگە باشلاپ كىرەلىگۈدەك سىمۋوللۇق ماۋزۇلار قۇيۇلۇشى كېرەك.مۇشۇ نوقتىدىن ئالغاندا،«يىگىلى بولىدىغان كىتاب» ناملىق بۇ ماۋزۇنىڭ ئوبرازلىققا ۋە قاراتمىلىققا ئىگە ئىكەنلىكىنى بىلىمىز،رۇماندىكى پۈتۈن تەپسىلاتلار ئاشۇ ماۋزۇ ئاستىدا قانات يايدۇرۇلغان،پۈتۈن تەپسىلاتلار مارجاندەك بىر يىپقا ئۆتكۈزۈلۈپ،بۇ ماۋزۇنى تېخىمۇ گەۋدىلەندۈرگەن.بۇ ماۋزۇ يازغۇچىنىڭ بەدىئىي ماھارىتىنىڭ مەھسۇلى.بۇ ماۋزۇ رۇماننىڭ بەدىئىي قىممىتىنى نامايان قىلىشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.«يىگىلى بولىدىغان كىتاب» بۇ ماۋزۇنىڭ ئۆزىلا كۈچلۈك قاراتمىلىققا ئىگە،ئويلاپ باقايلى، بىز ئەزەلدىن يىگىلى بولىدىغان كىتابنى كۈرۈشكە تۈگۈل،ئاڭلاپمۇ باقمىغان،كىتابنىمۇ يىگىلى بولامدۇ دەپ ئويلىشىمىز مۇمكىن.ماۋزۇنىڭ تەسەۋۋۇر تۈسى قۇيۇق،فانتازىيلىك پۇرىقى كۈچلۈك،سىھرى كۈچى تارتىشچانلىققا ئىگە.بۇ بالىلارنىلا ئەمەس،چوڭلارنىڭمۇ دىققىتىنى تارتىدۇ،قىزىقتۇرىدۇ.ئاپتۇرنىڭ ماۋزۇ قاتلىمىغا ئىجادچانلىق روھى يۇشۇرۇنغان.رۇماننى ئۇقۇپ چىقسىڭىز ھەققىىي ئىجادچانلىقنىڭ نېمىلىكىنى،قەيەردە ئىكەنلىكىنى بىلەلەيسىز.بۇ ماۋزۇ مۇنداقلا قۇيۇلمىغان،بەلكى رۇماننىڭ مەزمۇن قاتلىمى بىلەن چەمبەرچاس باغلانغان،رۇماندا باشتىن-ئاخىرى يىگىلى بولىدىغان كىتاب ئۈستىدە بايقاش،تەھىلىل-تەتقىقات ئېلىپ بېرىش،تەجرىبە قىلىپ ئەمەلىيەت سىنىقدىن ئۆتكۈزۈش،كەڭ كۆلەمدە ئىشلەپچىقىرىش قاتارلىق مەزمۇنلارنى ئاساىي لىنىيە قىلىپ راۋاجلىنىدۇ.باشقا تەپسىلاتلار يۇقارقى مەزمۇنلارنى بىردەكلىككە ئىگە قىلىپ،رۇمان ماۋزۇسىنى پۈتۈن ئەسەرگە چەمبەرچاس باغلاپ تۇرىدۇ.ماۋزۇ پۈتۈن ئەسەرنىڭ ئاساسلىق ۋەقەلىكى،تەرەققىياتىنى ئالغا سىلجىتىدىغان ئاساسلىق يىتەكچى.ماۋزۇ ئۆزىنىڭ جەلىپكارلىقى بىلەن بالىلارنىڭ پىسخىكىسىغا  يېقىنلاشقان.بالىلارنىڭ قىزىقىشى كەڭرى،سىرلىق تۈسكە ئىگە ئاجايىپ-غارايىپ،غەلىتە نەرسىلەرگە بەكرەك قىزىقىدۇ،قىزقىش بالىلارنىڭ زىھنىنى ئاچىدۇ،بالىلارنى تەسەۋۋۇر دۇنياسىغا باشلاپ كىرىدۇ.شۇڭا ئەدەبىي ئەسەرلەرنىڭ ماۋزۇسىمۇ بالىلارنىڭ قىزىقىشىنى قوزغاشتىكى ئاساسلىق ئامىللارنىڭ بىرى.«يىگىلى بولىدىغان كىتاب» چوڭقۇر تەسەۋۋۇرغا،سىمۋوللۇق مەنىگە،ئويلاندۇرۇش كچىگە ئىگە ماۋزۇ.بۇ ماۋزۇ رۇشەن ئۆزگىچىلىك ھاسىل قىلغان.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
2) رۇماننىڭ تىلى ئىخچام،ئوبرازلىق،ئاممىباب،ئىستىلىستىكىىلىق تۈسى قۇيۇق   （بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
بالىلار ئەسەرلىرى چۇقۇم بالىلارنىڭ ياش قۇرامىغا،پىسخىك ئالاھىدىلىكىگە،چۈشىنىش سەۋىيسىگە ماسلىشىش ئۈچۈن،ئەسەر تىلى ئاددى،چۈشنىشلىك،ئاممىباب،جانلىق بولۇشى،ئىستىتىك زوق قوزغىيالىشى ،تىل تەربىيسى بىرەلىشى كېرەك.
（http://bbs.oylirim.cn）! u8 U- m# b# O* l     ئاپتۇر «يىگىلى بولىدىغان كىتاب» رۇمانىنىڭ تىلىنى ناھايىتى پىششىقلاپ ئىشلەپ بالىلار چۈشەنگۈدەك ئاددى ھەم ئىخچام ئوبرازلىق سۆزلەرنى تاللاپ ئىشلەتكەنلىكىنى ھىس قىلىمىز.رۇماننى ئۇقۇغۇنىمىزدا چۈشنىكسىز،مۇرەككەپ  سۆز-جۈملىلەردىن خالى،ھەم دەبدەبىلىك سۆزلەر ئىشلتىلمىگەن،بىر ئۇقۇپلا چۈشىنەلەيمىز،ئاپتۇر بۇ جەھەتتە ناھايىتى ئەستايىدىللىق بىلەن رۇمان تىلىنى پىششىقلاپ ئىشلەشكە خېلى كۈچ سەرپ قىلغان.بۇنى رۇماندىكى تەپسىلاتلاردىن كۈرۈۋالالايمىز.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  «-سىز نېمىشقا ئوينىمايسىز،ھەممىسى ئۇغۇل بالىلار دەپمۇ؟-سورىدى بىلىكيار.
（http://bbs.oylirim.cn）4 {0 D( u+ c/ d' w- V; x8 H  -ياق ئۇنداق ئەمەس،-دېدى قىز،-مەن ۋاقتىمنى ئۇيۇنغا مەشغۇل بولۇپ بىھۇدە ئۆتكۈزۈۋىتىشنى خالىمايمەن.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
     -دائىملا مۇشۇنداق كىتاب ئۇقۇمسىز؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
   -ھەئە،دائىم ھىكايە-چۆچەكلەرنى،شېئىرلارنى ئۇقۇيمەن،بەزىدە دەرسلىك كىتابلىرىمنى ئەكېلىپ ئۈگۈنۈش قىلىمەن،تاپشۇرۇقلىرىمنى ئىشلەيمەن،بەزىدە خەنزۇتىلى كىتابىمنى ئەكېلىپ سۆزلۈكلەرنى،تىكىستلەرنى يادلايمەن.
（http://bbs.oylirim.cn）8 k. y7 p6 v! m: @) I: M  ئۇيۇننىمۇ ئانچە –مۇنچە ئويناپ قۇيۇڭ،بۇنداق ئۈگۈنۈش قىلىۋەرسىڭىز،كېيىن ئۈگۈنۈشتىن زېرىكىدىغان بولۇپ قالىسىز.»(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 74-بەت) بۇ بىلىكيار بىلەن گۈلنۇرنىڭ قىسىقىغىنە دىئالۇگى.بۇ ناھايىتى جانلىق،تىلى بالىلارچە،ھەم ئىنتايىن ئەھمىيەتلىك مەزمۇن مۇجسسەم بولغان بىر دىئالۇگ.بۇ پىرسۇناژلار ئارقىلىق بالىلار ئۇيۇننىمۇ ئويناش،ئەمما ھەددىدىن زىيادە بېرىلىپ كەتمەسلىكىنى،ئۇيۇننىمۇ،ئۈگۈنۈشنىمۇ تەڭ ئېلىپ مېڭىشنىڭ لازىملىقىنى بىلىۋالىدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）" x( c; `7 E0 h/ E6 H    ھەممىمىزگە مەلۇم،ئەدەبىيات-تىل سەنئىتى.ھەرقاندق بىر ئەسەر ئالدى بىلەن تىل ئارقىلىق باشقىلارغا تەسىر قىلىدۇ.ئەگەر تىلى ياخشى بولمىسا ئۇ بىر پاخال ئەسەرگە ئايلىنىپ قالىدۇ.شۇڭا يازغۇچىلار ئەسەرنىڭ تىلىغا ناھايىتى ئەھمىيەت بېرىش كېرەك.
（http://bbs.oylirim.cn）) l+ B' o$ S! ]+ j  f: J/ h% F6 U: g   لۇشۇن ئېيىتقاندەك:«كىتابخان سۆز ئارقىلىق پىرسۇناژلارنى بىلىۋالىدۇ»[3].بۇنىڭدىن شۇنى بىلىۋېلىشقا بولىدىكى،تىل-ئەدەبىي ئىجادىيەتنىڭ ئاساسىي ماتېرىيالى.بالىلار ئەدەبىياتىغا نىسبەتەن تېخىمۇ شۇنداق،بالىلار پىرسۇناژ تىلى ئارقىلىق پىرسۇناژنىڭ خاراكتېرىنى بىلىۋالالايدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）) Y+ e2 H3 c6 q6 u; M    بالىلارغا ئانا تىلنى ئۈگۈنۈشتە ئانا تىلنىڭ قائىدى-قانۇنىيەتلىرىنى ئىگىلەپ،ئانا تىلنى قائىدىلىك،رەتلىك،چىرايلىق سۆزلەشتە،ئانا تىلنىڭ بايلىقىنى قوغداشتا ۋە ئۇنى كېڭەيتىشتە بالىلار ئەدەبىياتى ئەسەرلىرىنىڭ تىلى مۇھىم رول ئوينايدۇ.«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»نىڭ سۆز بايلىقى مول،بالىلارنىڭ ئانا تىلنى ئۈگۈنۈش ئىھتىياجىنى قاندۇرالايدۇ.بالىلار بۇ كىتابنىڭ مەيلى قايسى بېتىىنى ۋاراقلاپ ئۇقۇسۇن،ھەممىسىنى ئۇقۇپ چۈشىنەلەيدۇ،ئانا تىلنىڭ گۈزەل سۆز-ئىبارىلىرىدىن زوق ئالايدۇ، ئانا تىلىنى مۇستەھكەملىيەلەيدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ئوبرازلىق تىل ئەدەبىي ئەسەرنىڭ قايىل قىلىش كۈچىنى،بەدىئىي قىممىتىنى زور دەرىجىدە ئاشۇرۇش،ئەسەر تىلىنىڭ گۈزەل،ئىخچام،ئوبرازلىق بولۇشى يەنە ئۆز نۆۋىتىدە ئىستلىستىكىلىق ۋاستىلەردىن ئايرىلالمايدۇ.بالىلار ئەدەبىياتى ئەسەرلىرىدە ئادەتتىكى ئىپادىلەش ئۇسۇللىرىنى جانلىق قوللانغاندىن باشقا،ھەرخىل ئىستىلىستىلىكىق ۋاستىلاردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ،ئەسەرنىڭ بەدىئىيلىكىنى يۇقىرى كۈتۈرۈش تەلەپ قىلىنىدۇ.ئاپتۇر «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»تا مەشھۇر شەخىسلەرنىڭ سۆزلىرىدىن نەقىل كەلتۈرۈش،ئوخشىتىش،تەسەۋۋۇر،مۇبالىغە،ئىدىئوم،ھىكمەتلىك سۆزلەر،خەلق ئارىسىدىكى ماقال-تەمسىللەر،ئەپسانە-رىۋايەتلەردىن ناھايىتى جانلىق پايدىلىنىپ،رۇماندا بەدىئىي ئۆزگۈچىلىك ياراتقان.بۇ ئارقىلىق بالىلارنى ئويلاندۇرۇپ ،تەپەككۇر دۇنياسىغا باشلاپ كىرىپ،ھايات ھەققىدە يېڭى بىلىملەرنى،ھەقىقەتلەرنى دەسلەپكى قەدەمدە ئۈگۈتىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
مەسلەن:«ئادەمنىڭ ئۆمرى بىرخەزىنىگە ئوخشايدۇ.ئادەم ھاياتتىكى بىھۇدە ئىشلار بىلەن ئۇنى ئۇرۇنسىز خەجلىۋەتسە بولمايدۇ،پۇل تۈگەپ كەتسە ئۇنىڭ ئورنىنى تولدۇرۋالغىلى بولىدۇ،ئەمما ئۆمۈر تۈگەپ كەتسە ئۇنىڭ ئورنىنى تولدۇرۋالغىلى بولمايدۇ».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب،75-بەت)
（http://bbs.oylirim.cn）$ z7 e9 \. U0 bبۇ ھىكمەتتىن بالىلارنىڭ ھاياتىنى بىھۇدە ئىشلار ئۈچۈن سەرپ قىلماي،ئەھمىيەتلىك ئىشلارغا سەرپ قىلىشقا،بىر ئۆمۈر خەجىلىسىمۇ تۈگىمەيدىغان بىلىم ئۈگۈنۈشكە،ئادىمىيلىك بىلىملىرىنى ئۈگۈنۈشكە،ھاياتىنى ھەقىقىي مەنىگە ئىگە قىلىپ ياشاشقا دەۋەت قىلغان.بۇ ھىكىمەتكە ھايات ھەققىدىكى   چوڭقۇر،پەلسەپىۋى پىكىرلەر جۇغلانغان.بالىلارغا ھەقىقىي مەنىدىكى ھاياتنىڭ قانداق بولىدىغانلىقى ،چەكلىك ئۆمۈرنى ئەھمىيەتلىك ئىشلارغا سەرپ قىلىشى،ھاياتىنى قەدىرلەشى جەھەتتە تەربىيە بىرىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
     ماقال-تەمسىللەر خەلق تەپەككۇرىنىڭ توغرا،ئىخچام ۋە ئوبرازلىق ئىپادىسى بولغاچقا،بىز كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا دائىم قوللىنىلىدۇ.بالىلار ئەدەبىيات ئەسەرلىرىدە ماقال-تەمسىللەرنىڭ رولى ۋە قايىل قىلىش كۈچىدىن پايدىلىنىپ بالىلارنى تەربىيلەپ،ئەجدادلارنىڭ قىممەتلىك تۇرمۇش ھىكمەتلىرى بىلەن بالىلارنىڭ مەنىۋىي تۇرمۇشىنى بېيىتماقتا.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»رۇمانىدا ماقال-تەمسىللەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ،ئىپادىلىمەكچى بولغان ئوي-پىكىرنى،ئىخچام،جانلىق،ئوبرازلىق ئىپادىلەپ،بالىلارنى ئەسەردىكى قۇرۇق بايانلاردىن زىرىكتۈرۈپ قۇيۇشتىن ساقلانغان،ھەم بالىلارنىڭ زىھنى قۇۋۋىتىنى ئېچىپ،چوڭقۇرراق تەپەككۇر قىلىش پۇرسىتىنى ياراتقان.مەسلەن:«بىلمەسلىك ئەيىپ ئەمەس،سورىماسلىق ئەيىپ».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب  52-بەت)  بۇ ماقالدا بالىلارنى بىلىم ئىگىلەش يولىدا بىلمىگەن نەرسىلەرنى چۇقۇم باشقىلاردىن سۇراپ ئۈگۈنۈش،بولمىسا نۇرغۇن بىلىملەردىن قۇرۇق قالىدىغانلىقى،شۇڭا بىلمىگەن نەرسىلەرنى باشقىلاردىن سۇراپ ئۈگۈنۈۋېلىش لازىملىقى،ئۈگەنمەسلىكنىڭ ئەيىپى يەنىلا ئۆزىدە ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرىدۇ.بۇ ماقال بالىلارغا قانداق ئۈگۈنۈش جەھەتتە قوزغىتىش بېرىدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）$ r7 B) {$ A5 R6 X5 c& L«ئۆيدىكى ھىساپ تالاغا توغرا كەلمەپتۇ».(يىگلى بولىدىغان كىتاب 27-بەت)بۇ ماقالدا ئۆيدە قىلىنىغان گەپلەر،كۆڭلىدە ئويلىغانلىرى،سىرىتقى ئەمەلىيەت بىلەن بىردەك بولماسلىقتەك ئەھۋال ئىپادە قىلىنغان. بۇ ماقال ئارقىلىق بالىلارغا ئىش قىلغاندا ئەمەلىيەتنى ئاساس قىلىش،ئۆيدە ئولتۇرۇپلا ئۇنى قىلىمەن،بۇنى قىلىمەن دېمەي كۆڭلىدە ئويلىغىنىنى ئەمەلىيەتكە باغلاپ،رېئاللىققا ماسلاشتۇرۇش توغرىسىداتەلىم بېرىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
«بۇغداينىڭ باھانىسىدا قارمۇق سۇ ئىچىپتۇ».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 206-بەت) بۇ تەمسىلدە  بىر ئادم قىلغان ئىشتىن بىرقانچە ئادەمنىڭ تەڭ مەنپەئەتلىنىدىغان ئىدىيە ئالغا سۈرۈلگەن.بۇ بالىلارغا ئىش قىلغاندا باشقىلارمۇ تەڭ مەنپەئەتلىنەلەيدىغان ئىشلارنى قىلىش،ئۇمۇمغا پايدىلق بولغان ئىشلارنى كۆپ قىلىش،شۇنداقلاياخشى ئىشلارنى كۆپ قىلىشقا دەۋەت قىلىدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）7 ]$ X3 F" d3 i: {6 i; d' w  3) رۇماننىڭ ئۇچۇرلۇق قىممىتى ناھايىتى يۇقىرى（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ھەقىقىي مەنىدىكى ئەدەبىياتنىڭ ئۇقۇرمەنگە بېرىدىغان ئىستىتىك زوقى،بەدىئىي زوقى ناھايىتى چوڭقۇر بولىدۇ.ئەدەبىياتنىڭ ۋەزىپىسى-ئادەم تەبىيلەش.بالىلار ئەدەبىياتىمۇ ئۆز نۆۋىتىدە بالىلارنى تەربىيلەش ۋەزىپىسىنى ئۆز ئۈستىگە ئېلىپ،بالىلارنىڭ ئەتراپلىق تەربىيلىنىشى ئۈچۈن مول بىلىم بىلەن تەمىن ئېتىپ كەلمەكتە.  ھەرقانداق بىر ئەدەبىي ئەسەرگە نۇرغۇن بىلىملەردىن ئۇچۇرلار جۇغلانغان بولىدۇ. «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»تا ئاپتۇر نۇرغۇن تەربىيۋى ئەھمىيەتكە ئىگە بىلىملەردىن بىزگە ئۇچۇر بېرىدۇ.مەسلەن:كىلاسسىك ئەدىپلىرىمىزدىن يۈسۈپ خاس ھاجىپ ۋە« قۇتادغۇبىلىك»،مەھمۇد قەشقىرى ۋە «تۈركىي تىللار دىۋانى»،ئەلشىر نەۋائى ۋە «خەمىسە »قاتارلىق ئەدىبلىرىمىز ۋە ئۇلارنىڭ ئەسەرلىرىنى تىلغا ئېلىپ ئۆتىدۇ،بىلىكيارنى چۈشىدە ئۇلار بىلەن غايىبانە ئۇچراشتۇرۇپ،ئۇلارنىڭ ھىكمەتلىك سۆزلىرىنى ئاڭلاشقا مۇيەسسەر قىلىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
«-ئەسسالامۇئەلەيكۇم،پىشۋا بوۋىلىرىم!
（http://bbs.oylirim.cn）# A: s  [% U+ |: O+ H7 l) d-ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام،بالام تىنىچ-ئامان تۇردۇڭمۇ؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
-ياخشى ھۆرمەتلىك بوۋىلىرىم،بۇ راستىنلا سىلەرمۇ؟ مەن سىلەر بىلەن بۇنداق كۈرۈشۈپ قالارمەن دەپ ھەرگىز ئويلىمىغانىدىم.
（http://bbs.oylirim.cn）+ T8 x, \0 i$ w-ئوغلۇم،-دېدى مەھمۇد كاشىغەرىي بىلىكيارغا بىر خىل ئامراقلىق نەزىرى بىلەن قاراپ،بىز سېنىڭ ئۇلۇغ بىر ئىش ئۈچۈن تۇتۇش قىلىۋاتقانلىقىڭنى بىلىپ ساڭا مەدەت بىرىپ قۇيايلى دەپ كەلدۇق».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب151-بەت) يۈسۈپ خاس ھاجىپ ۋ ئەلشىر نەۋائىلارمۇ بىلىكيارغا يۈرەك سۆزلىرىنى ئېيىتتى.بۇلارنىڭ سۆزلىرى بىلىكيارغا زور ئىلھام ۋە ئىشەنچ تۇيغۇسى ئاتا قىلىدۇ.ئاپتۇر بۇ ئارقىلىق بىلىكيارغا ئوخشاش،شۇنداقلا مۇشۇ رۇماننى ئۇقۇغان ھەربىر ئۇقۇرمەننى بۇ بۈيۈك ئۇستازلار بىلەن ئۇچراشتۇرىدۇ.بۇنىڭدا ئاپتۇرنىڭ بالىلارغا مۇشۇنداق ئەزىز كىشىلىرىمىزنى بىلدۈرىشى، ئاپتۇردىكى يۈكسەك مەسئۇلىيەتچانلىقنى بىلدۈرىدۇ.رۇماندا بۇنىڭدىن باشقا يەنە بالىلار بىلىشكە تىگىشلىك يەنە نۇرغۇن ئۇچۇرلار بار.مەسلەن:«ئۇنداقتا جاۋاب بېرىپ باققىنچۇ،مەھمۇد قەشقىرى ئۆزىنىڭ بۈيۈك ئەسىرى<تۈركىي تىللار دىۋانى>نى قاچان يېزىپ كىمگە تەقدىم قىلغان؟»،«  تەڭ يانلىق ئۈچ بۇلۇڭنىڭ ئىككىنجى خۇسۇسىيتى نېمە؟ »،« كىۋەزنى دۇنيادا تۇنجى بولۇپ كىم ئۆستۈرگەن؟».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 162-،163-بەت)    مانا بۇ سۇ******رنىڭ جاۋابلىرىنى بىلىكيارنىڭ دادىسى،سىڭلىسى ئارقىلىق بالىلارغا بىلدۈرىدۇ.مەھمۇد قەشقىرى توغرىسىدا ئۇچۇر بېرىدۇ.ماتىماتكا ۋە تارىخى بىلىملەردىن بالىلارنى خەۋەردار قىلىدۇ. ئەڭ مۇھىمى  كىلاسسىك ئەدىبلىرىمىز توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنىڭ تەربىيۋى ئەھمىيتى چوڭ.ئاپتۇرنىڭ كىلاسسىك ئەدىبلىرىمىز ۋە ئەسەرلىرىگە بولغان يۈكسەك مەسئۇلىيەتچانلىق تۇيغۇسى ۋە ئىپتىخارلىق تۇيغۇسىنىڭ مەنىۋىي ھاسىلاتلىرى دىيىشكە بولىدۇ.بالىلار ئەجدادلاردىن قالغان مىراسلارنىڭ ۋارىسى،بالىلار يۇقارقى ئۇچۇرلاردىن كىلاسسىك ئەدىبلىرىمىز ۋە ئۇلارنىڭ ئەسەرلىرى بىلەن غايىبانە تۇنۇشۇپ چىقىدۇ.بۇ ئارقىلىق بالىلارغا ئەدەبىي مىراسلىرىمىزنى تۇنۇشتۇرۇش،بىلدۈرۈش،بالىلارنىڭ ئىپتىخارلىق تۇيغۇسىنى قوزغاپ ،ۋارىسلىق قىلىش ئىددىيسىنى تۇرغۇزۇش بۈگۈنكى كۈندە ئىنتايىن مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە. يەنە «-بىلىكيار ،سەن جاۋاب بەرگىن،كىسەل ئادەملەر تاماقنى نۇرمال يىيەلمىگەندە،دائىم گىلىكوزا سۇيۇقلۇقىنى ئۇكۇل قىلىشقا توغرا كىلىدۇ،بۇ نىمە ئۈچۈن؟».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب  2-بەت) بۇ ئارقىلىق بالىلارغا گىلىكوزىنىڭ ئادەم بەدىنىنى ئۇزۇقلۇق بىلەن تەمىنلەيدىغانلىقى بىلدۈرىدۇ.بۇ بالىلارغا تىببىي ساغلاملىق جەھەتتىن تەربىيە بېرىدۇ.يەنە ياپۇنىيەدە ئىشلەنگەن يىگىلى بولىدىغان كىتاب توغرىسىدا ئۇچۇر بېرىدۇ.دېمەك ئاپتۇر تارىخ،ماتېماتىكا،بىئولۇگىيە،خىمىيە،تىببىي ... قاتارلىق پەنلەردىن سۇئال-جاۋاب ئارقىلىق بالىلارغا بىلىم بېرىدۇ،شۇڭا رۇماننىڭ ئۇچۇرلۇق قىممىتى، تەربىيۋى ئەھمىيتى ئىنتايىن زور دەپ قارايمەن.                                    
（http://bbs.oylirim.cn）+ k+ k$ h% `% e, l* W3 W   2-  بىلىكيار ئوبرازىنىڭ ئۈلگىلىك قىممىتى يۇقىرى                                                     بىزگە مەلۇمكى،بالىلار ئەدەبىياتىدا يارىتىلغان بەدىئىي ئوبرازلار بالىلارنىڭ ئىدىيۋى ئېڭى،بىلىم قۇرۇلمىسى ۋە ئەخلاق-پەزىلىتى،قىزىقىش،ئىجادچانلىق روھىنىڭ شەكىللىنىشىگە،تۇرمۇش قارىشى،غايىسى،ئىرادىسىگە كۈچلۈك تەسىر كۆرسىتىدۇ. نۇرغۇنلىغان مەشھۇر شەخىسلەرنىڭ زور شان-شەرەپكە نائىل بولۇشى، ئەلۋەتتە بالىلىق مەزگىللىرىدە ئۇقۇغان بالىلار ئەسەرلىرى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.شۇڭا بالىلار ئۈچۈن يېزىلغان ياخشى بىر ئەدەبىي ئەسەر بالىلارنىڭ ئۈسۈپ يىتىلىشىگە مەنىۋىي ئۇزۇق بۇلالايدۇ.بالىلار ئەدەبىياتى بالىلارنى تەربىيلەشتە ئەلۋەتتە پىرسۇناژ ئوبرازىنىڭ ياردىمىگە تايىنىدۇ.ياخشى يارىتىلغان پىرسۇناژ ئوبرازى بالىلارنىڭ ھىسياتىغا ۋە ئىدىيسىگە تەسىر كۆرسىتەلەيدۇ.ئادەتتە بالىلار پىسخىكا،مىجەز-خاراكىتىرىگە ماس كىلىدىغان پىرسۇناژلارنى ئۆزىگە ئۈلگە قىلىدۇ.ئۇلارنى دوراپ،ئۇلار قىلغاننى قىلىپ باققۇسى كىلىدۇ.دىمەك بالىلار ئەسەردىكى پىرسۇناژلار ئوبرازىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ.شۇڭا بالىلار ئەسەرلىرىدە يارىتىلغان ئوبرازلار بالىلارنىڭ پىسخكىسىغا ماس كىلىشى،بالىلارنى ئۆزىگە جەلىپ قىلىپ،ئىجادىي تەربىيە بىلەن ئۇلارنىڭ ئىش-ھەركەتلىرىگە تەسىر كۆرسىتىپ ئۇلارنى تەربىيەلەلەيدىغان بولۇشى كېرەك. «يىگىلى بولىدىغان كىتاب» رۇمانىدا يارىتىلغان باش پىرسۇناژ بەدىئىي تىپ دەرىجىسىگە كۆتۈرۈلگەن ئوبراز. بىلىكيار ئۈستىگە يۈكلەنگەن بەدىئىي ئامىللار ناھايىتى كۆپ بولۇپ،ئۇ بالىلار ئىدىيسىدە،روھىتىدە بولۇشقا تىگىشلىك زۆرۈر خاراكتىر ئالاھىدىلىكى شۇنداقلا بالىلارغا ئېلىپ بېرىشقا تىگىشلىك تەربىيلەر بىلىكيار ئوبرازى ئارقىلىق جانلىق گەۋدىلەندۈرگەن،رۇماننىڭ تەربىيۋى تۈسى قۇيۇقلاشتۇرۇلغان.                                                                             رۇمانغا بالىلار بىلىشكە تىگىشلىك نۇرغۇن تەربىيۋى ھاسىلاتلار مۇجەسسەملەنگەن.بىز رۇماننىڭ مەزمۇن بوشلۇقىغا سىڭىپ كىرگىنىمىزدە نۇرغۇن تەربىيۋى قىممەتكە ئىگە تەشەببۇس ۋە كۆز-قاراشلار ئوتتۇرغا قۇيۇلۇپ،رۇماننىڭ قۇيۇق تەربىيۋى مەزمۇنلار بىلەن تۇيۇنغانلىقى بىلەلەيمىز.
（http://bbs.oylirim.cn）0 k" j* \& J  n6 |- J7 c- F6 O1)  بىلىكيار ئوبرازى ئادىمىيلىك پەزىلەتكە باي（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
      «يىگىلى بولىدىغان كىتاب» رۇمانىدا بۈگۈنكى دەۋر ئۇيغۇر بالىلىرىنىڭ رېئال تۇرمۇشى چىنلىق بىلەن ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن.بىر قىسىم بالىلاردىكى بەزى ناچار ئادەتلەرنى تەنقىدلەش ئارقىلىق بالىلارغا ئادىمىيلىك خىسلەت،ۋىجداني غۇرۇر،ئىنساني بۇرچ توغرىسىدا تەلىم-تەربىيە بېرىدۇ. رۇماننىڭ 14-بابىدا بىلىكيار يېزىدىكى بۇۋا-مۇمىسىنىڭ ئۆيىگە بارىدۇ،مۇمىسىنىڭ مىڭ جاپادا ئەتكەن يوبدان ئېشىنى ئىچكىلى ئۇنىمايدۇ،بۇ بىلىكيارلا ئەمەس بەلكى شەھەر تۇرمۇشىدا چوڭ بولغان بىر قىسىم بالىلاردىكى ئۇمۇمىي ھادىسە،چۈنكى بۇلار تۇرمۇشنىڭ قاتتىقچىلىقىنى كۆرمىگەن،يېزىدىكى بالىلاردەك جاپالىق مۇھىتتا چوڭ بولمىغان،ئىلگىرى ئاتا بۇۋىللىرىمىز ھىلغۇ يوبدانكەن،ئۇماچمۇ  ئىچەلمەي نۇرغۇن كۈنلەرنى ئاچ قۇرساق ئۆتكۈزگەن.بۇ بالىلارغا ئۆتمۈشتكى جاپالىق تۇرمۇشنى ئەسلىتىدۇ. بىلكيار يولغا چىقىپ بالىلارنىڭ قۇرۇق زاغرىنى غاجىلاپ كېتىۋاتقانلىقىنى كۆرىدۇ،بەزى بالىلارنىڭ يالاڭ ئاياغ ئىكەنلىكىنى،ھەتتا كىيىملىرىنىڭ نەچچە يىرىگە ياماق چۈشكەنلىكىنى كۆىدۇ، بىر بالىنىڭ بىر پۇتى يوق قولتۇق ھاسىسىغا تايىنىپ مەكتەپكە كېتىۋاتقانلىقىنى،مەكتەپتىكى بالىلارنىڭ دەپتەر-قەلەم يوق يەرگە جىجىلاپ خەت ئۈگۈنۈۋاتقانلىقىنى كۆرىدۇ،ئىچى سىيرىلىدۇ. ئويلاپ باقايلى ئاشۇ بالىلارنىڭ قۇرۇق زاغرىنىڭ ئورنىغا يۇمشاق ئاق نان يىگىسى يوقمۇ؟ئازادە سىنىپلاردا ئولتۇرۇپ،چىرايلىق دەپتەرلەرگە خەت يازغىسى يوقمۇ؟ ئەلۋەتتە بار،ئەمما تۇرمۇش شارائىتى ئۇنىڭغا يار بەرمەيدۇ.  «بىلىكيارنىڭ كۆزى قولتۇق ھاسىسىغا تايانغىنىچە كېتىۋاتقان بىر بالىغا چۈشتى،بالىنىڭ بىر پۇتى تىزىدىنلا يوق ئىدى،بوينىدىكى قىزىل گالىستۇك چوغدەك تاۋلىنىپ تۇراتتى،بۇنى كۈرۈپ بىلىكيارنىڭ يۈرىكى ئېچىشقاندەك بولدى».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 90-بەت) بۇ بالىنىڭ مېيىپلىقىغا قارىماي مەكتەپتىن قالمايدىغانلىقى ھەقىقەتەن كىشىنى تەسىرلەندۈرىدۇ،جەمىيتىمىزدىكى يەتتە ئەزايى ساق بالىلارنىڭ مەكتەپتىن قېچىۋاتقانلىقى كىشىنى قاتتىق ئويغا سالىدۇ.  بۇ خىل كۈرۈنۈشلەر تۇرمۇشىمىزدا ئۇچراپ تۇرىدۇ،ھەقىقەتەن كىشىنىڭ ھىسداشلىقىنى قوزغايدۇ،تەسىرلەندۈرىدۇ،ئاپتۇر بۇ كۈرۈنۈشلەرنى ئىجتىمائىي تۇرمۇش بىلەن كەسكىن سېلىشتۇرۇپ،بىلىكيار ئوبرازى ئارقىلىق بالىلارغا ھازىرقى ياخشى تۇرمۇشنى قەدىرلەپ،جاپالىق مۇھىتتا ياشاۋاتقان ئاشۇ بالىلارغا ئوخشاش قەيسەر،غەيرەتلىك،چىدامچان بولۇشى،تىرىشىپ ئۈگۈنۈپ،ئاتا-ئانىسىنىڭ ئۈمۈدىنى ئاقلىشى، مۇھەممەدجان راشىدىننىڭ «شەھەرلىكلەر سەھرالارغا بېرىپ كېلىڭلا» ناملىق شئېرىدا ئېيىتقاندەك ئاتا-ئانىلارنىڭ بالىلىرىنى يېزىدىكى تۇرمۇش قوينىغا شۇڭغۇتۇپ،ھەقىقىي تۇرمۇشنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى ھىس قىلدۇرىشى،بالىلارنىڭ  ياخشى شارائىتنى قەدىرلەپ،تىرىشىپ ئۈگۈنۈشى،ياخشى تۇرمۇشنىڭ قەدىرىگە يىتىشكە چاقىرىق قىلىدۇ،ئۈندەيدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）/ Z! H, n+ ^( r9 Uبالىلار ئەدەبىيات ئەسەرلىرى بالىلارنى تەربىيلەش ئوبىكتى قىلىپلا قالماستىن،يەنە ئاتا-ئانىلارنىمۇ تەربىيلەش ئوبىكتى قىلىدۇ.ئاتا-ئانىلارغا پەرزەنتلىرىنى قانداق تەربىيلەش توغرىسىدا تەلىم بېرىدۇ،پەرزەنتلەرنى تەربىيلەشتىكى نامۇۋاپىق ئۇسۇللارنى تەنقىد قىلىپ،بالىلارنىڭ ئائىلىدىن ئالىدىغان تەربىيەنىڭ ساپ،ئىلمىي،بالىلارغا پايدىلىق بولۇشىنى تەكىتلەيدۇ.«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»تا مۇنۇ قۇرلارنى ئۇچرىتىمىز:
（http://bbs.oylirim.cn）$ f' k$ b2 N3 K1 F5 e' a7 n«-ھەي،سەن داداڭ ئۈچۈن ئۇقۇمسەن ياكى ئۈزۈڭ ئۈچۈنمۇ؟-دەپ گەپكە ئارىلاشتى پەرىناز.
（http://bbs.oylirim.cn）0 O2 j# j9 h# c: Z* i  -ئەلۋەتتە،دادام ئۈچۈن-دە؟ بولمىسا ئۇقۇپ نېمە قىلىمەن؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -شۇڭا پۇلنى كۆپ بەرسە ياخشى ئۇقۇيسەن،بولمىسا ئۇقۇمايسەن،شۇنداقمۇ؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -كىچىكىمدىن باشلاپلا ئۆگەنگىنىمگە قاراپ پۇل بېرەتتى،بىرەر پەندىن ئىمتىھاندىن ئۆتەلمىسەم،پۇلغا زار بولساممۇ كارى يوق ئىدى». (يىگىلى بولىدىغان كىتاب40-بەت) بۇ بايانلاردىن تۇرسۇنئاينىڭ دەرىسلەرنى نېمە مەقسەتتە ئۈگۈنىدىغانلىقىنى بىلىگىلى بولىدۇ.بۇ خىل پاسسىپ تەربىيە ئۇسۇلى مائارىپىمىزغا ئېغىر زىيانلارنى ئېلىپ كېلىدۇ.بۇنىڭ بىۋاستە سەۋەپچىسى يەنىلا ئاتا-ئانىلار.ئاتا-ئانا بولغۇچى بالىلارنى كىچىكىدىن باشلاپ بىلىمگە ھىرىسمەن قىلىپ تەربىيلىشى،بالىلارنىڭ بىلىم ئۈگۈنۈشنى مەلۇم ئىقتىسادى مەنپەئەتكە باغلاپ قويماي،ئۆز قىزغىنلىقى بىلەن ئىلىم ئۈگۈنۈش ئىستىلىنى تۇرغۇزۇشقا پايدىلىق شارائىتلارنى ھازىرلاپ بېرىش،ئىمتاھاندىن يۇقىرى نۇمۇر ئالسا،پۇل بىلەن ئەمەس،ياخشى گەپلەر بىلەن ماختاپ،يەنىمۇ تىرىشىپ ئۈگۈنۈشكە رىغبەتلەندۈرۈش لازىم.ئائىلە مۇھىتى بالىلار ئۆسۈپ يىتىلىدىغان زېمىن ياكى باغ،ئاتا-ئانىلا بۇ زېمىننىڭ پەرۋىشچىسى ۋە باغۋىنى.بالىلارنىڭ قانداق بولۇشى ۋە قانداق تەربىيلىنىشى ئاتا-ئانىلارنىڭ جاپالىق مىھنىتىگە باغلىق ئەلۋەتتە.ئاتا-ئانىلار يۇقىرىقى مىسالدىكى تەنىقىدى پىكىرنى قۇبۇل قىلىپ،پەرزەنت تەربىيسىدىكى خاتا ئۇسۇللارنى تۈزىتىپ،بالىلارنى ئىلمىي ئۇسۇلدا تەربىيلەشنىڭ لازىملىقى،بالىلار قەلبىدە ئادىمىيلىك ئۇرۇقلىرىنى بىخلاندۇرۇشقا كۈچ چىقىرىش لازىمىلىقنى ئوتتۇرغا قويغان.بالىلار ئەدەبي ئەسەرلەردىكى پىرسۇناژلارنى ئۆزىگە ئۈلگە قىلىدۇ.بالىلارنىڭ بۇ مىسالغا تەنقىدى مۇئامىلىدە بولۇشى،ئۈلگە قىلماسلىقى قاتتىق تەكىتلەنگەن.
（http://bbs.oylirim.cn）9 R0 R* C' f9 ~- S   2) ئەخلاقى-پەزىلەت بىلەن يۇغۇرۇلغان .                                                       بالىلار ئەدەبىياتىنىڭ ئەخلاق ۋە ئەخلاقي قاراشلار بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى ئىنتايىن زىچ.بالىلار ئەدەبىياتى بالىلارنى ھەر جەھەتتىن ئەتراپلىق تەربىيلەپ،كەلگۈسى ئۈچۈن ياراملىق كىشىلەردىن قىلىپ چىقىشنى مەقسەت قىلغاچقا،بالىلار ئەدەبىياتى بالىلارنى ئەخلاقى جەھەتتىن تەربىيلەشنىمۇ ئۆزىنىڭ مۇھىم ۋەزىپىسى قىلىدۇ.خۇددى بىلىنىسكى ئېيتقاندەك:«بالىلار ئەدەبىياتى ئەخلاقى تەربىينى ئۆزىنىڭ ئاساسىي مەزمۇنى قىلىدۇ».شۇڭا نۇرغۇن نادىر بالىلار ئەدەبىياتى ئەسەرلىرىدە ئەخلاق خېلىلا كۆپ ۋە كەڭ مەزمۇننى ئىگىلىگەن.گۈزەل ئەخلاق-پەزىلەت مەدھىيلەنگەن،كىشىلىك ئەخلاق پىرىنسىپلىرىغا ئۇيغۇن بولمىغان ئىش-ھەركەتلەر تەنقىد قىلىنىغان.«يىگىلى بولىدىغان كىتاپ»ناملىق رۇمان نۇرغۇن ئەخلاقي قاراشلارنى ۋە ئەخلاقي تەربىينى ئۆزىگە مۇجەسسەم قىلغان. ئىجتىمائىي تۇرمۇش ھەقىقەتەن مۇرەككەپ،بالىلارنىڭ قىزىقىشى ناھايىتى كۈچلۈك بولىدۇ،ئەتراپىدىكى ئىشلار ۋە كىشىلەرنىڭ تەسىرىنى ناھايىتى ئاسانلا قۇبۇل قىلىۋالىدۇ،بولۇپمۇ ئاتا-ئانىلارنىڭ تەسىرىنى ئىنتايىن تىز قۇبۇل قىلىدۇ.چۈنكى ئاتا-ئانىلار بالىلارنىڭ تۇنجى مۇئەللىمى،ئۇلارنىڭ ھەرقانداق ئىش-ھەركەتلىرى،گەپ-سۆزلىرى بىۋاستە تەسىر قىلىپ بالىلارنىڭ دوراش ئوبىكتى بولىدۇ.بالىلار ھەرقانداق ئىشتا چوڭلارنى ئۆزىگە ئۈلگە قىلىدۇ،چوڭلارنىڭ قىلغان ئىشلىرىنى بىزمۇ قىلساق بولىدۇ دەپ ئويلايدۇ. رۇماننى ئۇقۇپ كېتىۋېتىپ مۇنۇ قۇرلارنى ئۇچرىتىمىز:         -پەرى،بۇ نېمە ئىش؟ -دەپ سورىدى،چۈچۈپ كەتكەن زۇبەيدە،نېمە سىلەر ھاراق ئىچەمسىلەر؟  بىز ھەممىمىز ئىچىمىز دېدى،تۇمارىس قولىنى پۇلاڭلىتىپ،ھەممەيلەننى ئىشارە قىلىپ،بىزنىڭ بۇ قىممەتلىك پەيتلەرنى مەنىسىز،ئەھمىيەتسىز ئۆتكۈزۋەتكىمىز يوق،پەرىنازنىڭ ھۆرمىتى ئۈچۈن شوخ-شوخ ئويناپ خۇشال-خۇرام ياشايلى!            
（http://bbs.oylirim.cn）! r; n% A9 H/ o# I, v+ \, n-بىز دېگەن ئۇقۇغۇچى تۇرساق؟                                                               ئاتا-ئانىلىرىمىزمۇ ئىچىدىكەنغۇ؟ ھازىرغىچە ئۇلار يىگەننى يەپ چوڭ بولدۇق،ئۇلار ئىچكەننى ئىچسەك بۇنىڭ نەرى بولمايدىكەن؟».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 38-بەت) مانا بۇ ئەمدىلا تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپكە چىققان بالىلارنىڭ كىچىككىنە تۇرمۇش كارتىنىسى.ئاغزىدىن سۈت پۇرىقى كەتمىگەن قىزلارنىڭ  تۇغۇلغان كۈن زىياپىتى ئۆتكۈزۈپ،سورۇنغا ھاراق كەلتۈرشى بۇ ئەقىلگە سىغمايدىغان بىر ئىش.ئەلقەمنىڭ كۈچلۈك تۇسۇشى بىلەن ھاراق قۇيۇلمايدۇ.سورۇندىكى قىزلار چوڭلارمۇ ئىچىدىكەن بىز ئىچسەك نېمە بوپتۇ دىيىشىدۇ.بۇنىڭدا ئاتا-ئانىلارنىڭ مەسئۇلىيتى ئىنتايىن ئېغىر،بەزى ئاتا-ئانىلار ئەدەب-ئەخلاق باغچىللىرىدىن يىراقلاپ،كەيىپ-ساپاغا بېرىلىشى تەبىئىي ھالدا بالىلارغا تەسىر قىلىپ،دادام-ئاناملار قىلىدىكەن،بىزمۇ قىلساق بولىدىغان ئوخشايدۇ دېگەن خىيالغا كەلتۈرۈپ قۇيۇشى بالىلارنى يولدىن چىقىرىدۇ.بۇ خىل كۈرۈنۈشلەر تۇرمۇشىمىزدا ھېلىھەم بار.بۇ بالىلارغىلا ئەمەس،ئاتا-ئانىلارغىمۇ بىر ساۋاق. شۇڭا ئاتا-ئانىلارمۇ ئۆزىنىڭ ئوبرازىغا دىققەت قىلىشى،بالىلارغا ياخشى ئۈلگىلەرنى تىكلەپ بېرىشى كېرەك.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
    يۇقىرىقى مىسالنىڭ بالىلارغا بولغان تەربىيۋى قىممىتى ھەقىقەتەن يۇقىرى،ئەمما بۇ خىل ھادىسە ناھايىتى ئاز ئۇچرايدۇ.رۇماندىكى بالىلار ئەمدىلا تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپكە چىققان ئۇقۇغۇچىلار،ئۇنىڭ ئۈستىگە بالىلار ياشاۋاتقان جايمۇ ئىقتىسادى تەرەققىيات جەھەتتە چوڭ شەھەرلەرگەيەتمەيدۇ.بالىلارنىڭ ئاتا-ئانىسى يوق ئەھۋالدا تۇغۇلغان كۈنىنى شۇنچە ھەشەمەتلىك ئۆتكۈزۈشى، ھەم سورۇنغا ھاراق كەلتۈرىشى بالىلارنىڭ يېشىغا ۋە خاراكتېرىگە ئانچە ماس كىلىپ كەتمەيدۇ.بالىلار بۇ بايانلاردىن ئۈلگە ئالمايدۇ دىگىلى بولمايدۇ. مېنىڭچە ئاپتۇر بۇ بايانلىرىنى مۇبالىغە ئارقىلىق سەل كۆپتۈرۈپ تەسۋىرلىگەن.بۇ بىر قىسىم بالىلارغا پاسسىپ تەسىر بېرىشى مۇمكىن.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  بالىلار تەربىيسىدە ئائىلە ۋە مەكتەپتىن باشقا،يەنە جەمىيەتمۇ ئۆز نۆۋىتىدەبالىلارغا  كۈچلۈك تەسىر كۆرسىتىدىغان ئىجتىمائىي مۇھىت تورىنى شەكىللەندۈرىدۇ.ئىجتىمائىي تۇرمۇش مۇھىت بىلەن بالىلارنىڭ مۇناسىۋىتى ئىنتايىن زىچ بۇلۇپ،بالىلارنىڭ قانداق ئادەم بولۇپ يىتىلىشى ئۇمۇمەن  ئىجتىمائىي مۇھىتقا باغىلىق. ئىجتىمائىي مۇھىت گويا بالىلارنى ئۇراپ تۇرغان ئاتمۇسفىراغا ئوخشايدۇ.بۇ بالىلارنىڭ ئىدىيۋى-ھەركەتلىرىگە تۈرلۈك يوللار بىلەن تەسىر كۆرسىتىدۇ. «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»تىمۇ جەمىيەتنىڭ بالىلارغابولغان تەسرى تىپىك مىساللار بىلەن ئوتتۇرغا قۇيۇلغان.مەسىلەن:
（http://bbs.oylirim.cn）: X3 e1 Z) [5 d6 ]8 `& J# e- b  -دادام-ئاناملار يېزىغا كەتكەن،ئۆيدە يالغۇز قالدىم.ھەي باشقا ئىشىڭ بولمىسا،بىزنىڭ ئۆيگە بېرىپ ئۇيۇنچۇق ئوينامدۇق؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -نىمە ئۇيۇنچۇق؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -ئېلىكتۇرۇنلۇق ئۇيۇنچۇق.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -ئۆيۈڭدە كومپىيوتىر بارمۇ؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -ياق،تېلېۋۇزۇردا ئوينايمىز.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -ماڭغىنە كومپىيوتىر بولمىسا،ئوينىغاننىڭ نېمە پايدىسى؟
（http://bbs.oylirim.cn）7 C+ A" I6 h. W+ b5 d& s  -ئەمىسە قانداق قىلىمىز؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -مەن سىنى بىر يەرگە باشلاپ باراي،بارامسەن؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -نەگە؟
（http://bbs.oylirim.cn）( |! b$ J5 r# X# F% _" O" |- D  -يۈرە تورخانىغا بارىمىز.(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 13-بەت)
（http://bbs.oylirim.cn）$ c; H* k( f  X9 }; Vمانا بۇ رېئال تۇرمۇشىمىزدىكى بىر قىسىم بالىلارنىڭ كىچىككىنە تۇرمۇش كارتىنىسى.بۈگۈنكى كۈندە ئېنتىرتنېت تورى پۈتۈن دۇنيانى قاپلىدى،دۇنيا بىر گەۋدىلىشىكە قاراپ يۈزلەنمەكتە،تورنىڭ ئۇمۇملىشىشى ئىقتىسادنىڭ تەرەققىياتىنى تىزلەتمەكتە،كىشىلەرنىڭ تورغا بولغان ئىھتىياجى كۈنسىرى ئېشىپ بېرىۋاتىدۇ.ئىنسانلار تۇرمۇشىدا كەم بولسا بولمايدىغان مۇھىم ئالاقە ۋاستىسىگە ئايلاندى.لېكىن تورنىڭ ئىنسانلار غا ئېلىپ كەلگەن يامان تەسرىمۇ ئاز ئەمەس.ئۇبۇلنىڭ بىلىكيارنى تورخانىغا باشلاپ كىرىپ ئۇيۇن ئوينىشى،ئەلۋەتتە جەمىيەتنىڭ بىر قىسىم كىشلەرنىڭ تەسىرىدىن ئايرىپ قارىغىلى بولمايدۇ.بالىلار كىچك بولغاچقا ئۇيۇن ئويناشقا ئامراق كىلىدۇ،تورنىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئەگىشىپ،تور ئۇيۇنلىرى بالىلار دۇنياسىغا سىڭپ كىردى،تور ئۇيۇنىنىڭ قىزىقتۇرشى ناھايىتى كۈچلۈك بولۇپ،بالىلار ئاسانلا ئۇيۇنغا خۇمار بولۇپ قالىدۇ،شۇنىڭ بىلەن مەكتەپتىكى نۇرمال ئۈگۈنۈشىگە تەسىر يىتىدۇ. نەتىجىدە ياخشى بولمىغان ئاقىۋەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.مەسلەن:«-ھەي ئانىسى،نىمانداق قىلىسەن؟تورخانا خۇجايىنى پۇلنى تاپ دەپ ئامبار ئۆيگە سولاپ قۇيۇپتۇ».«-ناۋادا يامان ئادەملەر تۇتۇپ كېتىپ ئىچكىرگە ئاپىرىپ قاراقچىلار گوروھىغا سېتىۋەتسە قانداق قىلاتتۇق؟».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 15-بەت) تورخانا خۇجايىنىنىڭ قۇرامىغا يەتمىگەن بالىلارنى تورخانىغا كىرىشكە رۇخسەت قىلىشى،ئادەم بىدىكلرىنىڭ بالىلارنى بۇلاپ قېچىپ سېتىشى قانۇنغا خىلاپ قىلمىش،بۇ ئازغىنە ئىقتىسادىي مەنپەئەتنى دەپ بالىلارغا زىيانكەشلىك قىلىش قىلمىشى رېئال تۇرمۇشىمىزنىڭ كىچىككىنە كارتىنىسى.بۇنىڭدىن جەمىيەتنىڭ بالىلارغا قانچىلىك كۆڭۈل بۈلىدىغانلىقىنى بىلگىلى بولىدۇ،ئاپتۇر بۇ ئارقىلىق بالىلارنىڭ ساغلام ئاتمۇسفىرادا نەپەسلىنىشى،بۇلغانغان ئاتمۇسفىرادىن يىراق تۇرۇشىنى،جەميەتتىكى ناچار ئىش-ھەركەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كىشىلەردىن يىراق تۇرۇشىنى تەكىتلەش بىلەن بىرگە ،ئاتا-ئانىلارنىڭ بالىلىرىنى ياخشى مۇھاپىزەتلەپ،ئەتراپىدىكى ناچارئاتمۇسفىرا مۇھىتىدىن بالىلىرىنى قوغدىشى،ھەمدە جەمىيەتنىڭمۇ بالىلارغا كۆپرەك كۆڭۈل بۈلۈشى،بالىلار ئۈچۈن پايدىلىق ئىشلارنى كۆپرەك قىلىپ،بالىلارغا ياخشى ئۈلگىلەرنى تىكلەپ بېرىشنى رۇمان مەزمۇنىغا يۇشۇرۇن ھالدا سىڭدۈرۈپ،ھەممەيلەنىڭ دىققەت قىلىشىمىزنى ئەسكەرتكەن.
（http://bbs.oylirim.cn）$ ]5 l, c" @' Y; P: d         3)  مىھىر-مۇھەببەت ئەلچىسى.
（http://bbs.oylirim.cn）0 `" p' _. v( f  |  [  بىلىكيار ئوبرازى ئاپتۇر ناھايىتى زور كۈچ سەرپ قىلىپ ياراتقان ئوبراز.رۇماننى باش-ئاياغ ئۇقۇپ چىققىنىڭىزدا بىلكيارنىڭ كۆزلىرىدىن بىرخىل مىھىر-مۇھەببەت نۇرلىرى تۈكۈلۈپ تۇردىغانلىقىنى بىلەلەيسىز.شۇندىلا ئاپتۇرنىڭ بىلىكيار ئوبرازىغا قانچىلىك مىھىر بەرگەنلىكىنى بىلىسىز.بىلىكيارنىڭ ئائىلىسى ناھايتى ئىناق ئائىلە،ئاتا-ئانىسىمۇ بىلكيار ۋە سىڭلىسىغا بەك كۈيۈنىدۇ،بۇنى ھىس قىلغان بىلىكيارمۇ باشقىلارغا ياخشى مۇئامىلە قىلىدىغان،ياردەم قىلىدىغان خاراكتېرىنى يىتىلدۈرىدۇ.ئائىلە مۇھىتى بىلىكيارغا ناھايىتى زور تەسىر كۆرسەتكەن.بىلىكيار سەھرادىكى دوستى گۈزەلنۇرنىڭ كىتاب ئۇقۇشقا ھېرىسمەنلىكى،ئەمما ئارمانغا چۇشلۇق دەرمان يوقلىقىنى بىلىپ،دادىسىغا دەپ ئۇ قىزغا كىتاب-ژۇرناللارنى ھەقسىز بېرىدۇ.بۇۋىسى تۇرۇشلۇق  يېزىدىكى باشلانغۇچ مەكتەپنىڭ ئۇقۇتۇش شارائىتىنىڭ ناچارلىقىنى،بالىلارنىڭ دەپتەر-قەلەم يوق خەتنى يەرگە جىجىلاپ يېزىپ ئۈگۈنۈۋاتقانلىقىنى كۈرۈپ ئىچى سىيرىلىدۇ،بىلىكيار دادىسىغا كۆرگەن ئەھۋاللارنى دەپ،بۇ مەكتەپكە نۇرغۇنلىغان دەپتەر- قەلەم ئېلىپ كىلىپ بالىلار تارقىتىپ بىرىدۇ.يەنە يىگىلى بولىدىغان كىتابى ئىشلەپ چىقىرىپ،بازارغا سالغاندا،تۇنجى بولۇپ سەھرادىكى ئۇقۇتۇش شارائىتى ناچار مەكتەپلەرگە ھەقسىز تارقىتىپ بېرىدۇ.بۇ بىر قىسىم تەپسىلاتلار ئارقىلىق بىلىكيار ئوبرازىنىڭ ئاق كۈڭۈل،مىھىر-مۇھەببەت ئەلچىسى قىلىپ يارتىلغانلىقىنى بىلەلەيمىز.ياخشى بىر ئائىلە بالىلارنىڭ ئۈسۈپ يىتىلىشىدە ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ.بىلكيار ئوبرازى بۈگۈنكىدەك مىھىر-مۇھەببەت سۇسلىشىۋاتقان دەۋىردە بالىلار تەربىيسىدە ئىنتايىن مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.ئۈلگىلىك ئوبرازلارنىڭ بالىلارغا بولغان ئۈنسىز تەسىرى،بالىلارنىڭ كىچىكىدىن باشلاپ،گۈزەل ئەخلاق-پەزىلەتنى،مىھىر-مۇھەببەتنى يىتىلدۈرۈشتە ناھايىتى زور يىتەكچىلىك رول ئوينايدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
4) بايقاشقا ماھىر،ئىجادچانلىق روھى كۈچلۈك
（http://bbs.oylirim.cn）3 b7 [4 M) b. |& i. Y% ^2 c) p: R   بالىلار ئەتراپىدىكى شەئىلەرگە ناھايىتى قىزىقىدۇ،تېگىگە يىتىپ باققۇسى كىلىدۇ.بۇ تەدرىجى ھالدا بالىلارنى شەئىيلەر ئۈستىدە يېڭى بايقاشلارغا ئېرىشتۈرىدۇ،مەلۇم ئىرادىنىڭ تەسىرىدە ئەقلى –تەپەككۇرىنى ئىشقا سېلىپ يېڭى نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرۈشكە تۈرتكە بولىدۇ.بالىلار ئەدەبىياتى بالىلارنىڭ ئەقىل بۇلىقىنى ئېچىشنى ئاساس قىلىدۇ،ئىنسانىيەتكە پايدىلىق ئىشلارنى قىلىشقا ئۈندەيدۇ،ئىلھام بېرىدۇ،يىتەكلەش رولىنى ئوينايدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）+ W- F0 I& N2 \6 f& e      بايقاشقا ماھىربولۇش،ئىجادچانلىق روھى كۈچلۈك بولۇش بىلىكيار ئوبرازىدىكى ئەڭ يارقىن نوقتا.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
      بىلىكيارنىڭ«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»نى مەيدانغا كەلتۈرۈش خىيالى ھەرگىزمۇ تاساددىپىيلىق ئەمەس،بەلكى ئىجتىمائىي رېئاللىقنىڭ تۈرتكىسىدە مەيدانغا كەلگەن.مۇنۇ قۇرلار بۇنىڭ دەلىلى بولالايدۇ:«ئۈگىنىشنىڭ كىتاب ئۇقۇشتىن باشقا ياخشىراق ئامالى يوقمىدۇ زاى؟ كىتاب ئۇقۇمايدىغان باشقىچىرەك بىر ۋاستىنىڭ ياردىمى بىلەن بىلىم ئالىدىغان،بىلىم تۇلۇقلايدىغان،ئۈگۈنۈشتە ئۇتۇق قازانغىلى بولىدىغان تەدبىر يوقمىدۇ؟ نۇرغۇن نەرسىلەر كەشىپ قىلىندى،نۇرغۇن مۆجىزىلەر يارىتىلدى،بىراق ھەممىسى كىتاب ئارقىلىق يارالدى.بىر كىتابسىز ئۈگۈنۈشنىڭ كەشپىياتى يارالمىدى.....(يىگىلى بولىدىغان كىتاب،82-بەت). بۇ قۇرلار بىلكيار دىمەتلىك نۇرغۇن بالىلارنىڭ ئورتاق خىيالى.كىتابسىزمۇ بىلىم ئېلىشنىڭ يوللىرى ئۈستىدە ئىزدىنىشلىرى.«كىتاب ئىنسانىيەت جەمىيتىنىڭ مۇقەددەس مەۋجۇدىيتى،ئىنسانىيەت دۇنياسىنى ئۈزلۈكسىز ئالغا ئىلگىرلەتكۈچى مەنىۋىي كۈچلەر جەۋھىرىنىڭ يىغىندىسى».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب،80-بەت) كىتاب جەميىتە تەرەققىياتىنى ئالغا سىلجىتىشتا،ئىنسان قىممىتىنى ئاشۇرۇشتا ئوينىغان رولى ئىنتايىن گەۋدىلىك.تۇلۇقسىزئوتتۇرامەكتەپ ھاياتىنى باشتىن كەچۈرۋاتقان،جاھان تەشۋىشلىرىنى باشتىن كەچۈرمىگەن بىلىكيار بۇ نوقتىنى چۈشىنىپ يىتىدۇ.ئۇ بالىلارنىڭ «كىتاب مەستانىسى»دەپ زاڭلىق قىلىشىغىمۇ پەرۋا قىلماي كىتاب ئۇقۇشنى ئۆزىگە ئادەت قىلىدى،ئەمما كىتابقا ھەقىقىي مۇھاببىتىنى بىرەلمىدى.چۈنكى ئۇ دەرسىلىك كىتابلارنى ناھايىتى ياخشى ئۈگەندى،ئەمما ئىمتىھان نەتىجىسى ياخشى بولمىدى.شۇڭا ئەتراپىدىكى ھەربىر شەئىي ئۇنىڭ كۆزىگە كىتاب بولۇپ كۆرىنىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
بالىلار بىر دۆۋە كىتاب ئارىسىدىن بىلىم- ھكمەتلەرنى ئىزدىمەكتە،ئەسلى ھەقىقىي بىلىم ئەمەلىيەتتىن كىلىدۇ،لېكىن ئەمەلىيەتمۇ نەزىرىيەلەشتۈرۈلۈپ كىرگۈزۈۋىتىلگەن، بىلىم ئېلىشتا كىتابقىلا تايىنىۋېلىپ ،بالىلارنى ئەمەلىيەتتىن ئايرىپ قويغان.مانا بۇ ئىجتىمائىي سەۋەبلەر يىگىلى بولىدىغان كىتابنى ياساشقا تۈرتكە بولغان. بىلىكيارنىڭ خىيالى يەنىلا كىتاب ئۈستىدە ئۇچۇرما بولماقتا،ئۇنىڭ قۇرسىقى ئېچىپ دادىسى ئېلىپ بەرگەن پىرەنىكلەرنى ئالدىغا قويدۇ،ئۇ پىرەنىكلەر ئۈستىگە يېزىلغان «يۇرتۇم»،«ئىخلاس»،«ئۈلكەر» دىگەن خەتلەرگە كۆزى چۈشىدۇ.ئەجىبا بىز پىرەنىكنى يىسەك ئۇنىڭ ئىسمى ئىسىمىزدە قالىدۇ،پىرەنىك يۈزىگە ئۇنىڭ ئىسمىنى يېزىش بىلەن مۇناسىۋەتلىكمىدۇ؟ بۇ بايقاشلار ئۇنى ھاياجانلاندۇرۇپ،ئۇمۇد چىرىقىنى يۇرۇتۇپ بېرىدۇ.مەسلەن:  «-يىگۈچە دىققەت قىلدىمىڭىزكىن ئۇلارنىڭ يۈزىگە<يۇرتۇم>دەپ يېزىلغان،سىز ئۇ شاكىلارت-پىرەنىكلەرنى يىگەن چېغىڭىزدا،ئۇنىڭدىكى خەتلەرنىمۇ قۇشۇپ يەيسىز،شۇنداقمۇ؟شۇڭا ئىسىڭىزدە مەھكەم قالىدۇ.ئەگەر كىتابنىمۇ شۇنداق يىگىلى بولسا،كىتابتىكى بىلىملەرمۇ ئادەمنىڭ ئېسىدە قالىدۇ.(يىگىلى بولىدىغان كىتاب،97-بەت)بۇ تەسەۋۋۇر بىلىكيارنىڭ يىگىلى بولىدىغان كىتابنى  ياساش ھەققىدىكى يېڭى بايقاشلىرى بولۇپ،بۇ ئارقىلىق بالىلارنىڭ شەئىيلەر ئۈستىدە ئويلانغاندا بايقاش ماھارىتىنى يىتىلدۈرۈش،ئۆز قابلىيتىنى تەربىيلەشكە ياردەم بېرىپ،ئەقلىنى غىدىقلاپ،كۆزىتىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشكە يىتەكچىلىك رول ئوينايدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
       كۈچلۈك ئىرادىنىڭ تۈرتكىسىدە بىلىكيار يىگىلى بولىدىغان كىتاب ئۈستىدە يېڭى-يېڭى   بايقاشلارغا ئېرىشىپ،ئائىلىدە نەچچە قېتىم سىناق ئېلىپ بارىدۇ،ئەمما مەغلۇپ بولىدۇ.مەغلۇبىيەت مۇۋاپىقىيەتنىڭ ئانىسى دىگەندەك،ئۇ تەجىربە ساۋاقلارنى يەكۈنلەپ،قايتا-قايتا سىناق قىلىش ئارقلىق ئاخىرى مۇۋاپىقىيەت دەرۋازىسىنى غەلبىلىك ئاچىدۇ.دادىسىنىڭ قوللىشى بىلەن شىركەت قۇرۇپ بازارغا يۈزلەندۈرىدۇ. مانابۇنىڭدىن بىلىكيارنىڭ كۈچلۈك ئىجادچانلىق روھىنى كۈرۈۋالغىلى بولىدۇ.بۇ نەتىجە نۇرغۇنلىغان تىرىشچانلىق،جاپا-مۇشاققەتلەرنى باشتىن كەچۈرۈش ئارقىلىق ۋۇجۇدقا چىققان. بۇ ئارقىلىق بالىلارنىڭ ئىجادچانلىق روھىنى ئۇرغۇتۇپ،مەلۇم نەرسىگە قىزىققاندا كۈچلۈك ئىرادە بىلەن بۇشاشماي تىرىشىپ،ئىزدىنىپ يېڭى بايقاشلارغا ئېرىشىش، تەھلىل- تەتقىقات ئېلىپ بېرىش لازىملىقى ،شۇندىلا ياخشى نەتىجىلەرنىڭ قولغا كىلىدىغانلىقىنى ئوتتۇرغا قويغان،بۇ بالىلارغا زور ئىلھام-بەخشلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
5) قۇشلارنى قوغداش قەھرىمانى（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  تەبىئەت دۇنياسى ئىنسانلارنىڭ ئورتاق ئانا ماكانى.ئۇنى قوغداش ۋە ئاسراش ھەربىرىمىزنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەسئۇلىيتىمىز ۋە بۇرچىمىز.تەبىئەت دۇنياسىدا ياشاۋاتقان ھەربىر جانلىقنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق ئارتۇقچلىقى ۋە رولى بولىدۇ.تەبىئەت دۇنياسى ئۈسۈملۈك،قۇشلار،ھايۋاناتلار بىلەن رەڭگارەڭلىككە تولغان، بىرەرسى كەم بولىدىكەن ئېنىقلا ئىكىلوگىيلىك تەڭپۇڭلۇق بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرايدۇ.قۇشلار ئىنسانلارنىڭ ئەڭ يېقىن دوستى،قۇشلارنى ئۇلۇغلاش،قوغداش ۋە ئاسراش ئاتا-بۇۋىلىرىمىزدىن قالغان ئەنئەنە.ئەمما بۇگۈنكى كۈندە بەزى قۇشلارنىڭ نەسلى قۇرۇپ يۇقاپ كېتىش گىردابىغا بېرىپ قالماقتا. بىر تۈركۈم ئىنسانلار شەخسىي مەنپەئىتىنى كۆزلەپ،تەبىئەت دۇنياسىدىكى مۇشۇخىل يۇقۇتۇشلارنى كەلتۈرۈپ چىقارماقتا.قۇشلار بىزنىڭ دوستىمىز دەپ جار سالىمىز،ئەمما قوغداشتىكى ئەمەلىي ھەركىتىمىز يوق دىيەرلىك.
（http://bbs.oylirim.cn）% I) O4 {, I: Eبالىلار ئەدەبىياتىدا تەبىئەتنى قوغداش تىمىسىدىكى ئەسەرلەر كۆپلەپ يېزىلىپ،بالىلارنىڭ تەبىئەتنى قوغداش ۋە ئاسراش ئېڭىنى يۇقىرى كۆتۈرۈپ،ئۈسۈملۈكلەرنى،قۇشلارنى،ھايۋاناتلارنى قوغداش،ئاسراش تەربىيسى بېرىپ كەلدى.
（http://bbs.oylirim.cn）7 X) ~* v, B( `( A+ n: Q   «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»تا قۇشلارنى قوغداش ۋە ئاسراش تىمىسىدا تىپىك مىساللار ئوتتۇرغا قۇيۇلغان. مەسلەن:
（http://bbs.oylirim.cn）0 N9 B! Q* \! W6 n: A( E  «-ھەي،توختا،-دېدى ئەلقەم بىر دائىرىنى ئايلىنىپ ئېگىز-پەس ئۇچۇپ،نالىلىك سايراۋاتقان ئانا قۇشقاچنى كۆرسىتىپ،-قارىغاندا،بالىسى چۈشۈپ كەتكەن ئوخشايدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）2 h, ~* b3 F. o* J: ^  -قەيەردىدۇ؟
（http://bbs.oylirim.cn）7 o& f' l# L: N8 |  -ئىزدەپ باقايلى،قۇشقاچ ئايلانغان دائىرىنى ئىزدەيلى.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -ۋايجان،يىلان!（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  -قېنى؟-بىلكيار تىزلا يىتىپ كەلدى.ھەقىقەتەن قۇشقاچ چۈجىسىدىن بىرەر قەدەم نېرىدا بىر سۇ يىلىنى بېشىنى ئېگىز كۆتۈرۈپ،تىللىرىى چىقىرىپ ۋىشىلداپ تۇراتتى.
（http://bbs.oylirim.cn）' D2 C8 U: ^" H- ~-بىر جاننىڭ خەتەرگە ئۇچراۋاتقانلىقىنى كۆرپ تۇرۇپ كارىمىز بولمسا بولمايدۇ،يارنىڭ ئۈستىگە چىقىپ،پەسكە ساڭگىلاپ تۇرۇپ سېلىپ قۇيايلى».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب 107،106-بەت).（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  بۇ بايانلاردىن بىلكيار ۋە ئەلقەملەرنىڭ خەتەرگە تەۋەككۇل قىلىپ،قۇش بالىسىنى قۇتۇلدۇرۇپ قالغانلىقىنى بىلىمىز.ئاپتۇر بۇ بايانلار ئارقىلىق بىزگە نېمە دېمەكچى؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
بالىلار ئەسەرلىرنىڭ بالىلارغا بولغان تەربىيۋى رولى ناھايىتى كۈچلۈك بولىدۇ.بالىلار ئەدەبىي ئەسەرلەردىكى پىرسۇناژلارغا قىزىقىدۇ،ئۇلار قىلغاننى قىلغۇسى كىلىدۇ.ياخشى يارىتىلغان بىر پىرسۇناژ ئوبرازى نۇرغۇن بالىلارنى ياخشى يولغا يىتەكلىيەلەيدۇ.بىلىكيار ۋە ئەلقەملەر قۇشلارنى قوغداشتىكى قەھرىمان،بالىلار بۇلارنىڭ ھەركىتىنى تەبىئىيلا ئۆزىگە ئۈلگە قىلىدۇ.بالىلاردا قۇشلارنى قوغدايدىغان ۋە ئاسرايدىغان بىرخىل ئاڭ تەدرىجى يىتىلىدۇ.ئاپتۇر بۇ يەردە قۇشلارنى قوغداش تەربىيسىنى تەبىئىيلا بالىلار قەلبىگە سىڭدۈرۈپ،ئۇلارغا قۇشلارنى قوغداش ۋە ئاسراش لازىملىقى ھەققىدە تەربىيە بېرىدۇ.ھەرقانداق بىر تەربىيە بالىلارغا كىچىكىدىن باشلاپ بېرىلىشى كېرەك،شۇنداق بولغاندا تەربىينىڭ ئۈنۈمى ھەقىقىي كۈرۈلىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
3.تەسەۋۋۇر ئىلمىي قىممەتكە ئىگە（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
    «تەسەۋۋۇر كىشىلەر مىڭە پائالىيتىنىڭ بىر خىلى بولۇپ،مەۋجۇت ھالەتلەر ۋە مۇمكىنچىلىكلەرگە ئاساسەن باغلاپ ئولىنىشى ۋە شۇنداق بولۇش ئىھتىمالى بولغان ئەھۋاللار ھەققىدىكى مۆلچەرى، پەرىزى ياكى ئەقلىي پائالىيتىنىڭ ئاتىلىشىنى كۆرسىتىدۇ».(4) تەسەۋۋۇر شۇ قەدەر قىممەتلىككى،ئىنسانلار تەسەۋۋۇر ئارقىلىق ئېچىلمىغان سىرلارنى ئاچىدۇ،كەلگۈسى تەرەققىيات ئۈستىدە پىكىر يۈرگىزەلەيدۇ،تەسەۋۋۇر ئارقىلىق يېڭىلىق يارىتالايدۇ. （بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
   بالىلار ئەدەبىياتى ئەسەرلىرى دۇنيانى ئوبرازلىق بىلىشنىڭ مەھسۇلى بولغاچقا،بالىلارنىڭ تەسەۋۋۇر قابىلىيتىنى تەربىيلەشكە ياردەم بېرىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
«  ئىلىم-پەن،ئەدەبىيات-سەنئەت ئىجادىيتىدە دەلىل-پاكىتتىن باشقا تەسەۋۋۇرمۇ مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.چۈنكى تەسەۋۋۇر كىشىلەرنىڭ ئوبىكتىپ رېئاللىقنى تۇنۇش،دۇنيانى ئۆگەرتىش جەريانىدا مۇھىم رول ئوينايدۇ».(5)
（http://bbs.oylirim.cn）. i# M0 {, f. s: q- @«يىگىلى بولىدىغان كىتاب»ناملىق رۇمانغا  مول بولغان ئىلمىي تەسەۋۋۇر سىڭدۈرۈلگەن.يىگىلى بولىدىغان كىتابنى ياساپ چىقىش بۇنىڭ دەلىلى.                                                                          ئاپتۇر يىگىلى بولىدىغان كىتابنى ئوتتۇرغا چىقىرىش ئارقىلىق بىزگە زادى نېمە دىمەكچى؟
（http://bbs.oylirim.cn）" ]- V3 V; Y  h- E' N3 U( [5 V    رۇمان كۈچلۈك فانتازىيە پۇرىقىغا،مول بولغان ئىلمىي تەسەۋۋۇر قىممىتىگە ئىگە. بۇ ئاپتۇرنىڭ ئۇزۇن يىللىق ئۇقۇ- ئۇقۇتۇش جەريانىدا،مائارىپىمىزدا ساقلىنىپ كىلىۋاتقان بەزى مەسىللەرنى بايقاپ،ئۇنى ھەل قىلىشنىڭ يوللىرى ئۈستىدە ئىزدىنىپ،ئاخىرى بالىلارنى ئۈلۈك ئۇقۇتۇش ئۇسۇلىنىڭ ئىسكەنجىسىدىن  قۇتۇلدۇرۇپ، ئۇقۇتۇش ئۈنۈمىنى يۇقىرى كۈتۈرۈشكە ھەم بىلىم ئۈگۈنۈشىگە قۇلايلىق بولغان يىگىلى بولىدىغان كىتابتىن ئىبارەت غايىىۋىي تەسەۋۋۇرنى ئوتتۇرغا قويغان.
（http://bbs.oylirim.cn）5 l2 ]2 _* v4 s* P1 G5 V  ئاپتۇر يىگىلى بولىدىغان كىتابنى ياساپ چىقىشتىكى مەقسىتىنى مۇنداق يازىدۇ.«-يىگىلى بولىدىغان كىتابنى مەيدانغا كەلتۈرۈپ،ئۇقۇغۇچىلارنىڭ ئۈگۈنۈش سۈرئىتىنى تىزلىتىپ،ئۈگۈنۈش يۈكىنى يەڭگىللىتىش،ئۈگۈنۈش ۋاقتىنى قىسقارتىپ،ئۈگۈنۈش ئۈنۈمىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش،ئۈگۈنۈشتىكى تۈرلۈك چەكلىملىكلەرنى بۇزۇپ تاشلاش».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب،197-بەت)
（http://bbs.oylirim.cn）: T: h/ P4 m4 C" X9 T* E8 ~3 |# _( kدىمىسىمۇ بۈگۈنكى كۈندە مائارىپىمىزدا ساقلىنىۋاتقان مەسىللەر خېلى كۆپ.ئۇقۇتۇشتىكى ساختىپەزلىك،شەكىلۋازلىق،ئۈنۈمنى ئويلاشماي سۇرئەت قوغلىشىدىغان،كەسپى ئەخلاق ئىستىلى بۇزۇلۇش،سىنىپقا بىكىنىۋېلىش،دەرىسلىك كىتابتىن چىقالماسلىق قاتارلىق بىرخىل پاسسىپ ئۇقۇتۇش ئۇسۇللىرى ساقلىنىپ كەلمەكتە،بۇلار مەكتەپ مائارىپى ۋە بالىلارنىڭ ساغلام تەرەققىياتىنى بۇغۇپ قۇيىۋاتىدۇ.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
   «گىرىتسىيەلىك پەيلاسۇپ سوقراتنىڭ ئۇقۇتۇش ئۇسۇلى ھازىرقى ساپا مائارىپىغا ئوخشاپ كېتىد
（http://bbs.oylirim.cn）  w" n1 T4 P3 fىكەن.ئۇقۇغۇچىلار تامامەن ئەمەلىي تەجىربىلەر داۋامىدا ئۆگىنىدىكەن،يەنى ئۇقۇغۇچىلار ئەمەلىيەتنى بىۋاستە باشتىن ئۆتكۈزۈش ئارقىلىق بىلىمگە ئىگە بولىدىكەن،بۇنداق بىلىم چۇقۇمكى،ھەقىقي（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ۋە چىن بولىدۇ.بىزنىڭ كىتابتىن يادلىغانلىرىمىزدەك ئۆلۈك بولمايدۇ».(يىگىلى بولىدىغان كىتاب،56-بەت) ئاپتۇر بۇ يەردە سوقراتنىڭ ئۇقۇتۇش ئۇسۇلىنى مىسال كەلتۈرۈش ئارقىلىق بىزنىڭ ئۇقۇتۇش ئۇسۇلىمىزدىكى ئاجىزلىقلارنى كۆرسىتىپ بەرگەن.مائارىپ ساھەسىدىكىلەرنىڭ بالىلار مائارىپىغا كۆڭۈل بۈلۈپ،قالاق ئۇقۇتۇش ئۇسۇللىرىنى ئىسلاھ قىلىپ،بالىلارنى ئۇقۇشقا قىزىقتۇرىشى،مەكتەپكە جەلىپ قىلىش ئۈچۈن ئىزدىنىشكە ھەم تىرىشچانلىق كۆرسىتىشكە دەۋەت قىلغان.
（http://bbs.oylirim.cn）6 C  m, _; e7 r1 W6 V: U: Y' r   دىمەك،يىگىلى بولىدىغان كىتاب بىر تەسەۋۋۇر،ئەمما ئىلمىي جەھەتتىن چوڭقۇرلاشقان ئىلمىي تەسەۋۋۇر،بۇ تەسەۋۋۇر ئىچىگە نۇرغۇنلىغان پەن-تېخنىكا يېڭىلىقلىرى ۋە ئۇچۇرلىرى،بالىلارنىڭ گۈزەل ئارزۇ-ئارمانلىرى يۇشۇرۇنغاندىن باشقا يەنە نۇرغۇن ئىلمىي ئوي-پىكىرلەر،جەمىيەتنىڭ ھەرقايسى قاتلاملىرىغا تۇتىشىدىغان قىممەتلىك ئۇچۇرلار توپلانغان.بۇ تەسەۋۋۇر بالىلارنىڭ ئۈگۈنۈش بېسىمىنى يەڭگللىتىش،ئۈنۈمنى يۇقىرى كۆتۈرۈش،ئۇقۇتۇش ئۇسۇلىدا يېڭىلىق يارىتىشنى نىشان قىلغان،ھەم مائارىپىمىزدا ساقىلنىۋاتقان بەزى نوقسانلارغا قارىتا تەنقىد ئىلىپ بېرىش،توغرايولغا يىتەكلەشنىمۇ ئۆزىنىڭ ئاساسلىق نىشانى قىلغان.شۇڭلاشقا «يىگىلى بولىدىغان كىتاب» تەسەۋۋۇرىنى ئىلمىي قىممەتكە ئىگە دەپ ئېيتالايمىز.
（http://bbs.oylirim.cn）2 q$ J& ^. J$ Z3 Y
（http://bbs.oylirim.cn）9 [, H  N! N0 r7 e- ~4.رۇماننىڭ بالىلار ئەدەبىياتىدا تۇتقان ئورنى ۋە بالىلار  يازغۇچىللىرىغا بولغان تەسىرى（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
  « يىگىلى بولىدىغان كىتاب»ناملىق رۇمان ئۆزىنىڭ يېزىلىش ئۇسلۇبى،مول تىل بايلىقى ۋە ياراتقان پىرسۇناژ ئوبرازى،شۇنداقلا ئوتتۇرغا قويغان بەدىئىي تەسەۋۋۇرى جەھەتتىن باشقا بالىلار  ئەسەرلىرىگە قارىغاندا،مەلۇم دەرىجىدە ئۆزگىچىلىك ياراتقان.ھەرقانداق بىر بالىلار ئەدەبىياتى ئەسەرلىرى بالىلارغا تەلىم-تەربىيە بىرىشنى ئۆزىنىڭ ئاساسلىق نىشانى قىلىدۇ.شۇڭا بالىلار ئەسەرلىرىگە نۇرغۇن تەربىيۋى ئەھمىيەتكە ئىگە مەزمۇنلار مۇجەسسەم بولغان بولىدۇ.بۇ رۇمانمۇ بالىلار تەربىيسىگە ئائىت نۇرغۇن مەزمۇنلار بىلەن يۇغۇرۇلغان،تۇرمۇشتىكى ئوبىكتىپ،جانلىق،تەربىيۋى ئەھمىيتكە ئىگە مىساللارنى كەلتۈرۈپ بالىلارغا كۆپ تەرەپلىمىلىك تەربىيە ئېلىش سورۇنى ھازىرلىغان.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
«يىگىلى بولىدىغان كىتاب» بالىلار ئەدەبىياتىدا ئۆزگىچە تەسەۋۋۇر بىلەن ئوتتۇرغا چىققان،يېڭىلىق يارىتىشنى ئاساس قىلغان،نۇرغۇن تەربىيۋى ئەھمىيەتكە ئىگە مەزمۇنلار بىلەن تۇيۇنغان رۇمان.ئىشىنىمىزكى،بۇ رۇمان بالىلارنىڭ مەنىۋىي دۇنياسىنى بېيىتىپ،ئۇلارغا ھەقىقىي مەنىۋىي ئۇزۇق بولالايدۇ.بالا ئۇقۇرمەنلەرنىڭ ياخشى كۈرۈپ ئۇقۇشىغا مۇيەسسەر بولالايدۇ.بۇ رۇمان ئۆزىنىڭ گۈزەل تەسۋىرلىرى،مول تەسەۋۋۇرى،ئۇلۇغۋار غايىلىرى ئارقىلىق بالىلار ئەدەبىياتى زىمىندا مەڭگۈ جۇلالىنىپ،سىھىرلىك نۇرلىرى بىلەن ئىلىم بېغىدا يېتلىۋاتقان سەبىيلەرنىڭ ئىلىمگە تەشنا قەلبىنى يۇرۇتقۇسى.
（http://bbs.oylirim.cn）2 l! K, C, J3 f) Eبۇ رۇمان يەنە ئۆز نۆۋىتىدە بالىلار ئەدەبىيات يازغۇچىلىرىنىڭ ئىجادىيەت ئىزدىنىشلىرىگە ئۈلگىلىك رول ئوينايدۇ.نۇرغۇن بالىلار ئەدەبىيات يازغۇچىلىرى بالىلار قۇشاقلىرى،شىئېرى،چۆچەكلىرى،مەسەللىرى،ھىكايلىرى قاتارلىق ژانىرلاردا ئەسەر يېزىپ كەلدى.رۇمان ئىجادىيتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلار بارماق بىلەن ساناقلىق،بۇلۇپمۇ فانتازىيلىك رۇمان يازىدىغانلار.«يىگىلى بولىدىغان كىتاب» بالىلار يازغۇچىلىرىغا ئىلىم-پەن ئۇچقاندەك تەرەققىي قىلىۋاتقان بۇگۈنكى كۈندە ئىجادىيتىدە ئىلىم-پەن تەسەۋۋۇرلىرىنى ئوتتۇرغا قۇيۇش، تەسەۋۋۇر دۇنياسىنى رېئال دۇنياغا باغلاپ يېڭىلىق يارىتىش،تۇرمۇشتا ساقلىنىۋاتقان ناچار خاھىشلارغا تەنقىدى مۇئامىلە قىلىش قاتارلىق نۇرغۇن جەھەتلەردىن ئويلىنىش ۋە قوزغىتىش بېرىدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）; r7 l/ l- u, {' o" G. b: z# dخاتىمە（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ئىقتىسادىنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ جەمىيەتنىڭ ھەرقايسى قاتلاملىرىدا بەلگىلىك نەتىجىلەر بارلىققا كەلدى.بالىلار ئەدەبىياتى يوقلۇقتىن بارلىققا كىلىپ،كىچكلىكتىن زورىيىپ،ئەدەبىيات ساھەسىدىكى يادرولۇق ساھەگە ئايلاندى.بالىلارنىڭ مەنىۋىي تۇرمۇشىنى بېيىتىپ كەلدى.بالىلار ئەدەبىياتىنىڭ بالىلارنى تەربىيلەش رولى كۆرۈنەرلىك بولغاچقا،سوتسىيالىستىك زامانىۋىيلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشنىڭ ئاۋانگارتلىرىنى تەربىيلەپ يىتىشتۈرۈشتە يىتەكچىلىك رول ئويناپ كەلمەكتە.بالىلار كەلگۈسىنىڭ ئۈمۈد چىراقلىرى،مىللىي مەدەنىيەتنىڭ ۋارىسلىرى،شۇڭا دۆلىتىمىز بالىلار ئەدەبىيات ئىجادىيتىنى يادرولۇق خىزمەت قاتارىغا كىرگۈزۈپ،ھەرقايسى جەھەتلەردىن قوللاپ كىلىۋاتىدۇ.  
（http://bbs.oylirim.cn）4 k' R. y2 b( n! u8 I  _    مەمتىىمىن ياقۇپ كۆكتۇغنىڭ «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»ناملىق فانتازىيەلىك رۇمانىمۇ نۇرغۇنلىغان ئادىمىلىك،ئەدەب-ئەخلاق قاتارلىق جەھەتلەردىكى بىلىملەرنى ئۆزىگە مۇجەسسەم قىلغان،بالىلارنى ھەر تەرەپتىن ئەتراپىق تەربيلەشكە ماس كىلىدىغان كىچىك قامۇس.كىتابتىكى ئوتتۇرغا قۇيۇلغان ئىدىيەلەر بالىلارنىڭ ئىدىيسى بىلەن بىرلىشىپ،بالىلارتۇرمۇشىغا تېخىمۇ كۆپ يېڭىلىقلارنى ئېلىپ كىلىدۇ.بالىلارنىڭ مەنىۋىي تۇرمۇشىنى بېيىتىدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）% [- y1 B1 t* h' z  «يىگىلى بولىدىغان كىتاب»ئۆز نۆۋىتىدە بۈگۈنكى كۈندىكى دۆلەتنى مائارىپ ئارقىلىق قۇدرەت تاپقۇزۇش،ياش-ئۆسمۈرلەرنى ئەخلاقىي،ئەقلىي،جىسمانى جەھەتلەردىن ئەتراپلىق يىتىلگەن،بىرگە قادىر،كۆپكە ماھىر،ئونۋىرسال ساپاغا ئىگە قىلىپ تەربىيلەپ يىتىشتۈرۈش تەشەببۇسىغا ئاكتىپ ئاۋاز قۇشۇپ،ئۆز رولىنى تۇلۇق ج （بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）