غەربچە تېز تاماق بالىڭىزنى «دۆتلەشتۈرۈۋېتىدۇ»

Erqal-Media

	غەربچە تېز تاماق بالىڭىزنى «دۆتلەشتۈرۈۋېتىدۇ» ئەرقال تاراتقۇسى تەرجىمە قىلدى ئامېرىكىنىڭ بىر تۈرلۈك تەتقىقاتىغا ئاساسلانغاندا، ھەمىشە تېز تاماقخانىلاردا غىزالىنىش مېڭە پائالىيىتىنىڭ ئاستىلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئۆگىنىش ئىقتىدارىغا تەسىر يەتكۈزىدىكەن. ئوخايو ئىشتاتى ئۇنىۋېرسىتېتى تەتقىقاتچىسى «كىلىنىكا بالىلار كېسەللىكلىرى ئىلمى» ژۇرنىلىدا ئېلان قىلغان تەتقىقات دوكلاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، تەكشۈرۈشتە تېز تاماقخانىلاردا كۆپ غىزالىنىدىغان بالىلارنىڭ ماتېماتىكا، ئىلىم-پەن ۋە ئوقۇپ چۈشىنىش نەتىجىسى ئەڭ تۆۋەن چىققان. تەتقىقاتچىلار 8500 نەپەر بالىنى تەتقىقات ئوبيېكتى قىلىپ، 10 ياشلىق بالىلارنىڭ تېز تاماقخانىدىن تاماق يېيىش ئىستېمال ئادىتىنى چۈشىنىپ باققان، ئاندىن ئۇلارنىڭ 3 يىلدىن كېيىنكى ئۆگىنىش نەتىجىسىنى سېلىشتۇرۇپ كۆرگەن، تەتقىقاتچىلار ئۆگىنىش نەتىجىسىگە تەسىر كۆرسىتىش ئېھتىمالى بولغان باشقا ئامىللارنىمۇ ئويلاشقان. تەتقىقاتچىلار بالىلارنىڭ تېز تاماقخانىلارغا كىرىپ تاماق يېيىش قېتىم سانىدىن بايقىشىچە، %52 بالا ئۆتكەن بىر ھەپتىدە 1 قېتىمدىن 3 قېتىمغىچە تېز تاماقخانىدىن تاماق يېگەن، %10 بالا 4 قېتىمدىن 6 قېتىمغىچە تاماق يېگەن، باشقا %10 بالا ھەر كۈنى تېز تاماقخانىلاردىن تاماق يەيدىكەن. مەزكۇر تەتقىقاتقا يېتەكچىلىك قىلىۋاتقان ئوخايو ئۇنىۋېرسىتېتى تەتقىقات خادىمى پوتىرنىڭ دېيىشىچە: «ئىلگىرىكى تەتقىقاتلاردا بالىلارنىڭ غىزالىنىش ئادىتى بىلەن سېمىزلىكنىڭ مۇناسىۋىتى ئىزچىل ھالدا مۇھىم نۇقتا قىلىنىپ كەلگەن ئىدى، بىزنىڭ تەتقىقاتىمىزدا تېز تاماقخانىدا غىزالىنىشنىڭ ئۆگىنىش نەتىجىسىنىڭ تۆۋەنلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغانلىقىغا ئىسپات تېپىلدى». مەنبە: http://www.erqal.com/uyghur/html/2014/1225/2835-35.html

izqel

	بۇرۇن چوڭلار:ئاشخانىدىن تاماق يەيدىغان...دەپ گەپ قىلاتتى. سىرىتنىڭ تامىقى مىڭ چىرايلىق تەملىك بوپ كەتسىمۇ ئۆيدە ئۆز قولى بىلەن قىلغان ئاددىي غىزاغا يىتەمدۇ.بەزىدە ئامال يوق سەپەر ياكى جىددىي ئىش چىقىپ قالسا يەيدىغان گەپكەن.قولاي يىرى شۇ.بىراق بەزى ئائىللىكلەر ئائىلە ئەزالىرى ھەممىسى سىرىتتا ئۈچ ۋاق يەيدىغانلار باركەن توۋا دىمىسە بىكار بۇلارغا.

jaliathenim

	لىكىن مۇشۇ كىچىك بالىلار بەك ئامراق ئەمەسمۇ غەرىپچە تاماققا

قورغان

	jaliathenim يوللىغان ۋاقتى  2014-12-25 02:54 PM لىكىن مۇشۇ كىچىك بالىلار بەك ئامراق ئەمەسمۇ غەرىپچە تا ... چوڭلار كۆندۈرگەچكە...

jaliathenim

	قورغان يوللىغان ۋاقتى  2014-12-25 03:29 PM چوڭلار كۆندۈرگەچكە... بەلكىم شۇنداقتۇ،  لىكىن ئۇرۇك ئۇرۇكنى كۇرسە ئالا بوپتۇ دەپ ماۋۇ باشلانغۇچتىكى بالىلارمۇ يامانكەن ئەگەر بىرەسىنى ئاتا ئانىسى غەرىپچە تاماقخانىغا ئاپارغان بولسا ساۋاقداشلىرىرىغا داڭلىغىلى تۇرىدىكەن ،ئاندىن باشقا بالىلارمۇ بەسلىشىپ بامىغىچە ئۇنمايدىكەن شۇ

jaliathenim

	مەنمۇ قىزىمنى 1-2 ھەپتىلەردە بىرە قېتىم ئاپىرىمەن ،قىزىمنىڭ ئىختىيارىچە بولسا كۈندە بارغۇسى با

madonna

	بۇ يەردىكى گەپ تاماقنىڭ تازلىقى بىلەن مۇناسىۋەتلىك . تازلىقى ناچار يىمەكلىك ئەلۋەتتە ئىنساننىڭ ئەقلىي قابىليىتىگە تەسىر قىلىدۇ . ئاشخانا ، تېز تاماقخانا دىگەنلەر پۇل تىپىشنى مەقسەت قىلغاچقا ئىنچىكە ئىشلارغا ئېتۋار قىلماي تازلىق مەسىلىسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ . بەزى كۆكتاتلار يۇيۇلمايدۇ ، پۇل تاپسام بولدى ، بەرىبىر مەن يىمىگەنكىن دەيدۇ . ئەسھابۇل كەھىف تىكى   غار ئىچىدە 309 يىل ئۇخلىغان يىگىتلەر ئويغانغان ۋاقتىدا قورساقلىرىنىڭ ئاچقانلىقىنى سېزىپ : ئارىمىزدىكى بىرسى شەھەرگە كىرىپ تاماق ئەكەلسۇن . كىمنىڭ تامىقى پاكىز بولسا شۇنىڭ تامىقىنى ئالسۇن . دەيدۇ .

ئاپتاپ

	مۇشۇ چەتئەللىكنىڭ پىساسىنى ، يەنە بىرقانچىخىل تاماقىنى كۆرسەم قۇسقۇم كىلىدۇ  سوزلاپ چىقىدىغان بىرخىل خۇرىچى باركەن ئادەمنىڭ كۆڭلىنى ئىلەشتۇرۇپ ، بىزنىڭ تاماقلىرىمىزنىڭ تەرەققىياتى ھەممىسى بۇنى بىلسە ئىدى بەزى نادان كىشىلەر.   تىخى خەنزۇچە ئاتا كىتىدىكەن ، شىسەن ، جۇڭسەن دەپ ئۇيغۇرچە تاماقنى مىللىچە تاماق دەپ كىتىدكەن ، ئۇيغۇرچە تاماق دىسلە گەپ تۈگىمىدىما دەيمەن ، چىچقاق ، قوڭالتاق ، خەنزۇچىنى مەخسۇس ئانا تىلنى بۇزۇن نىيتىدە ئۈگەنگەنلەر خىلى بارمىكىن . ھەراس يەنە قاپتۇ . يىدالىمىيەن ، گەنبيەن سوميەن دىيىشلىرىچۇ ، بىشى ساۋاش ، پىت چاڭگىسى قانجىقلارنىڭ .  ئاچچىقىمدا تىللاپ تاشلىدىم.

sardor0908

	ماقالە تېمىسى ئىنتايىن بىرتەرەپلىمىك بىلەن قۇيۇلۇپ قاپتۇ.تېما بىلەن تەمىنلىگۈچى تەرەپمۇ ئەسلى مەنبە بىلەن تەمىنلىگەن بولسىمۇ لىكىن ،يىتەرلىك قايىل قىلىش كۈچى يوق . ئەگەر تاماق ئادەم ئەقلىگە بىۋاستا تەسىر كۆرسىتىدىغان ئىش بولسا ئىدى غەربلىكدىن ئالىم ،نوبېل ئېگىللىرى چىقمىغان بولاتتى .تازىلىق ئەقېلنى بۇغلايدۇ.سىز مىڭ بىزنى ئەقېللىق قىلىۋىتىدىغان بەددە-پولۇ،سامسا كاۋابنى يەڭ تازىلىق ياخشى بولمىسا ئەقلىڭىزگە ،ساغلاملىقىڭىزغا بىۋاستە تەسىر قىلىدۇ .ھەرقانداق مېللەتنىڭ تامىقى ئۆزىگە ئېسىلدۇر .ئەمدى تاماق قۇۋۋىتىگە قارىساق ئۇيغۇرلار ئاساسەن يۇقىرى ئىنىرىگىيىلىك ئاقسىل تەركىبى يۇقىرى دانلىق زىرائەت ،گۆش تۈرىنى ئاساس قىلىدۇ .بۇنداق يىمەكلىكلەرنىڭ ئادەتتە تەبىئىيتى ئىسسىق بولۇپ ،ئادەمنى تېتىك ھالەتكە ،تۇيغۇغا ئەكىلىدۇ .بىراق ،ئىنىرىگىيەسى يۇقىرى يىمەكلىكلەرنى كۆپ ئىستىمال قىلغان قېل-قان تۇمۇرلارنىڭ خىزمىتىدە نۇرمالسىزلىق كىلىپ چىقىدۇ .شۇنىڭ بىلەن نۇرغۇنلىغان كىسەللىكلەرگە ھەمراھ بولىمىز .ئۇيغۇرلاردا ئاساسەن يۈرەك قان -تومۇر كىسەللىكلىرىنىڭ كۆپ بولىشى دەل مۇشۇنداق ئوزۇقلۇق ئادىتىدىندۇر . ئەمدى خەنلەرنىڭ ئوزۇقلۇق ئادىتىدىن قارىغاندا بۇلارنىڭ يىمەكلىك بىلەن ئۆزىنى تەڭشەش ئۇسۇلى بىز مېللىيلاردىن ياخشى دەپ قارىساق بولىدۇ لىكىن .ئۇزۇقلۇق نوقتىسىدىن ئېلمىي دىيىشكە بولمايدۇ .خەنلەر ئادەتتە كۆكتات تۈرىنى ئاساس قىلغان ھالدا گۈرۈچتىن قىلىنغان تاماقلارنىڭ ئاساسلىق ئوزۇقلۇق قىلغان .بۇلاردا ئاساسلىق كۆرىلىدىغان كىسەللىك دىئابىت كىسىلى ،جىگەر كىسىلى ،بۇرۇن-نەپەس يول كىسەللىرى ،سۆڭەك -بوغۇم كىسەللىرى خەنلەردا ئىنتايىن يۇقىرى ھالەتتە كۆرىلىدۇ .سەۋەبى :گۈرۈچنىڭ ئوزۇقلۇق مىقدارى بۇغدايدىن تۆۋەن ،ئىنىرىگىيىسىمۇ بۇيدايغا يەتمەيدۇ ،بىراق گۈرۈچ ئەڭ ياخشى بەدەندىكى ئاقسىلنى تۇراقلاشتۇرغۇچىدۇر .ئەمدى كۆكتات تۈرلىرىگە كەلسەك ،كۆكتاتلاردا ۋىتىمامىن ،تۆمۈر ،سىنىك ،كالىتسى ،كالىي قاتارلىق ماددىلار مول بولۇپ ئادەم بەدىنىگە پايدىلىق .بىراق ،ۋىتامىن ئۆز نۆۋىتىدە بىر ئىرىتكۈچى ،يەنە كۆكتات تەركبىدكى ھەرخىل ئوزۇقلۇق ئېلمىتلارمۇ ئۆز-ئارا ئىرۈتكۈچى بولۇپ بەدەندىكى ئاقسىل قاتارلىق بەندەننى ئوزۇقلۇق ،قەنت ۋە ئىنىرگىيە بىلەن تەمىنلەيدىغان ماددىلارنى ئىرىتىدۇ.شۇنىڭ بىلەن بەدەن ئاجىزلاپ بارىدۇ .    غەربلىكلەرنىڭ (روسلاردىن باشقا )كۆكتات بىلەن گۆش تۈرىدىكى يىمەكلىكلەرنى ئېلمى بىرلەشتۈرگەن بولۇپ ،بەدەننى تەڭپۇڭلاشتۇرغۇچى ماددىلار  بىلەن تەڭشەشنى تەسەببۇس قىلىدۇ .روسلارنىڭ يىمەكلىك ئادىتىمۇ بىز مېللىيلارغا ئوخشاپ كىتىدىغان بولۇپ گۆش تۈرىنى ئاساس قىلغان ھالدا كارتوچكا(ياڭيۇ)مىۋە-چىۋىنى ئاساسلىق ئوزۇقلۇق قىلغان .ئۈستىدىكى تەھلىلىم پەقەت ئۇزۇقلۇق نوقتىسىدىن .      قىرىنداشلارغا ئىيتىپ قويمىسا بولمايدىغان بىر ئىش ئامال بار توخۇ گۈشى ئىستىمال قىلماڭلار .چۈنكى توخۇ گۈشى ئىنتايىن سوغۇق بولۇپ بولۇپ ئادەم بەدىنىنى بوشاشتۇرۇپ لەقۋا قىلىپ قۇيىدۇ .غەرب تىز تاماقخانىللىرىدا ئادەتتە توخۇ گۈشى ئىشلەتسىمۇ لىكىن كالا گۈشىنى ئاساسلىق گۆش ئىستىمالى قىلغان . خاربىن پىداگوكىكا ئۈنۋىرىسىتىددا بىلىم ئاشۇرغان ۋاقىتلىرىمدا شۇ يەردە بىر روسىيىلىك ئاچقان غەرپچە تېز تاماقخانىدا توخۇ گۈشى ھامبۇرگ بولكىسىنى ،توخۇ پاچىقىنى دەل جوڭگۇلۇق ئوقۇغۇچىلار ،جوڭگۇلۇقلار يەيتتى .ئوقۇشقا كەلگەنلەر توخۇ ئارىلاشقان تاماق بۇيرۇتمايتتى .ئۇلارنڭ نەزىردە توخۇنىڭ قېممىتى پەقەت توخۇمدا ،توخۇ گۈشى يۇمشاق ،يىيىشلىق بولسىمۇ لىكىن ئادەم بەدىنىگە زىيانلىق ،ئادەم جىگەر پارازىتلىرى دەل توخۇ گۈشىدىن كىلدىكەن .ئادەم جىگىرىدە پارازىت -قۇرۇتلار پەيدا بولسا ،ئادەمنىڭ ئىچى تىتىلداپ ،جىم تۇرالمايدىغان ،دىققىتىنى يىغالمايدىغان ،بىشى ئاغرىپ تۇرىدىغان ئىشلار كۆرىلىدىكەن .توخۇ گۈشىنىڭ جوڭگۇ ۋە دىيارىمىزدا ئالقىشقا ئىرىشىشى ئوزۇقلۇق نوقتىسىدىن بولماستىن بەلكى يېتىلىشى يىز ،باھاسى ئەرزان بولغانلىقى ھەم باھاسى ئۈسۈپ كىتىۋاتقان گۆش تۈرلىتىنىڭ ئورنىغا تولۇقلىنىدىغان بىردىنبىر ئىقتىسا قىممەت يارىتىدىغان بولغاچقا مۇشۇنداق ھەممىمىزنىڭ ئەتراپىدا توخۇ گۈشى يامراپ كەتتى .ماڭا بىر چەتئەللىك ياتاقدىشىم توخۇ گۈشىنىڭ خۇمار قىلىش رولى بار دەپ ئىيتقان .بۇنى بىلمەيمەن .چۈنكى بىزنىڭ ئائىلە توخۇ گۈشى يىيىلمەيدۇ .سەۋەبىنى بىلمەيمەن ،ئەقلىمنى بىلسەم توخۇلار يىزىدا ھاجەتخانىلاردىكى پوقلارنى يەيتتى شۇڭا مەينەت دەپ يىمەيتتىم .تۇخۇمىنى ئىستىمال قىلمايتتىم لىكىن بەدەن چىنىقتۇرغاندىن باشلاپ يىتەكچى تېرىنىرىم يىمىسە بولمايدۇ دەپ خام ياكى يىرىم خام قىلىپ ئىستىمال قىلدىغان بولدۇم. ئارتۇچ دىيارىدا توخۇ ئىنتايىن ئاز ياكى يوق دىيەرلىك ئىستىمال قىلىنىدۇ .

izdan@

	sardor0908 يوللىغان ۋاقتى  2014-12-25 05:46 PM ماقالە تېمىسى ئىنتايىن بىرتەرەپلىمىك بىلەن قۇيۇلۇپ قا ... ئوخشاش قاراشتا . تازلىق ياخشى بولسىلام ھەممسى يەردىن چىققان يىمەكلىك بولغاندرىن ئەقلى قابىليىتىگە تەسىركۆرسىتىشى ناتايىن.