يۇقىرى باھالىق مەكىت قوچقىرى سودىسى

سوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ئۇستاز! دىيارىمىزدا ئادەتتىكى قويلارنى ئېلىپ سېتىشقا ئوخشىمايدىغان مەكىت قويى سودىسى شەكىللىنىپتۇ. بۇ مەكىت قويىنىڭ سىرتقى كۆرۈنۈشى باشقا قويلاردىن پەرقلىنىدىغان بولۇپ، سۈپىتىگە قاراپ باھاسىمۇ ھەرخىل بولىدىكەن. ھەتتاكى بىر ئېسىل مەكىت قوچقىرىغا 10 مىليۇن يۈەن باھا قويۇلۇپتۇ. >*Sv
0#  
1. مۇشۇنىڭغا ئوخشىغان يۇقىرى باھالىق مەكىت قوچقىرى سودىسى جائىزمۇ؟ +6uOg,;  
2. قىممەت باھالىق مەكىت قوچقىرىنى ئادەتتىكى قويلار بىلەن چاڭلاشتۇرغاندىن كېيىن، ئاشۇ ئادەتتىكى قوينىڭ قورسىقىدا ھامىلىنىڭ بولىشى بىلەن ئۇ ئادەتتىكى قوينىڭ باھاسى نەچچە ھەسسە ئۆسىدىكەن. بۇ سودىمۇ جائىز بولامدۇ؟ XpOCQyFnM  
3. قىممەت باھالىق مەكىت قوچقىرىنى ئەدەتتىكى قويلار بىلەن چاڭلاشتۇرۇپ بەرگەنگە ھەق ئېلىش جائىز بولامدۇ؟ vsjM3=  
4. ئەگەر مەكىت قوچقىرىنى يۇقىرى باھادا ئېلىپ-سېتىش جائىز بولسا، ئۇنىڭ زاكىتى قانداق ئايرىلىدۇ؟ ئۇستازدىن يۇقىرىقى سوئاللارغا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىشىنى ئۈمىد قىلىمىز. #T Z!#,q  
جاۋاب: EWSr@}2j .  
ۋە ئەلەيكۇم ئەسسالام ۋە رەھمەتۇللاھى ۋە بەرەكاتۇھۇ: h)"'YzCt  
بىسمىللەھىرراھمانىرراھيم #cR57=M}  
بارلىق ھەمدۇ-سانا ئاللاھقا، دۇرۇد-سالاملار رەسۇلى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا، ئائىلە-تاۋابىئاتىگە ۋە ساھابە كىراملىرىگە بولسۇن. U9bFUK/z  
    1. قوي ۋە باشقا ھايۋانلار سورتىغا، سۈپىتىگە قاراپ باھاسى ئوخشاش بولماسلىقى تەبىئىي ئەھۋال. مەكىت قويىدا سېتىۋالغۇچى قىزىقىدىغان ئالاھىدە سۈپەتلەر تېپىلسا، ئالدامچىلىقتىن، ساختىلىقتىن خالى بولغان ئەھۋالدا خالىغان باھادا ساتسا، ئالسا بولىدۇ. "sC$%D 
جانابى ئاللاھ قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دېگەن: (ئاللاھ ئېلىم-سېتىمنى ھالال قىلىپ، جازانىنى ھارام قىلدى)( بەقەرە سۈرىسى 275-ئايەتنىڭ بىر قىسمى.) |.^^|@+  
مەكىت قويىنى سېتىش تىجارەتتىن ئىبارەت بولۇپ، تىجارەت دېگەندە ھەركىم خالىغىنىچە باھا قويۇپ، سېتىۋالغانلارمۇ رازى بولغان باھادا سېتىۋالىدۇ. بۇنىڭدا كىشى ئەركىندۇر. GcPB'`!M  
مەكىت قويىغا ئوخشاش نەسىللىك كالا، ئېسىل ئەرەب ئاتلىرىمۇ شۇنداق سېتىلىدۇ. بۇنىڭدا چەكلىمە يوق. jc3ExOH  
يەئلا ئىبنى ئۇمەييە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ھەزرىتى ئۆمەر زامانىدا نەجران ۋالىسى ئىدى. ئۇ رىۋايەت قىلىپ مۇنداق دەيدۇ: ئابدۇرراھمان ئىبنى ئۇمەييە (يەئلا ئىبنى ئۇمەييەنىڭ قېرىندىشى) بىر بايتالنى يۈز ياش تۆگىگە سېتىۋالغان ئىدى. ساتقۇچى پۇشمان قىلىپ ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئالدىغا بېرىپ: يەئلا بىلەن قېرىندىشى ئىككەيلەن مېنىڭ بىر بايتىلىمنى تارتىۋالدى، دەپ ئەرز قىلدى. شۇنىڭ بىلەن ئۆمەر دەرھال يەئلاغا: ھۇزۇرۇمغا كەلگىن، دەپ مەكتۇپ يازدى. ئۇ ئۆمەرنىڭ ھۇزۇرىغا كېلىپ بولغان ئەھۋالنى مەلۇم قىلىۋىدى، ئۆمەر: سىلەردە ئات مۇشۇ باھاغا چىقامدۇ؟ دەپ سورىۋىدى، يەئلا: بۇندىن ئىلگىرى بىرەر ئاتنىڭ بۇنداق باھاغا چىققانلىقىنى بىلىپ باقمىدىم، دېدى. شۇنىڭ بىلەن ئۆمەر ئۇنىڭغا: ئۇنداق بولسا قىرىق قويدىن بىر قوي زاكات ئېلىپ، ئاتتىن زاكات ئالمامدۇق؟ ھەر بىر ئاتقا بىر تىللا زاكات ئالغىن، دەپ بۇيرىدى. شۇنداق قىلىپ ھەر بىر ئاتقا بىر تىللادىن زاكات بەلگىلىدى.(ئابدۇرراززاق مۇسەننىپى 4/26 6889-نۇمۇر. بەيھەقى سۈنەن كۇبرا 4/117 ھاپىز ئىبنى ھەجەر دىرايە دېگەن كىتابىدا سۈكۈت قىلغان. 1/255) w;@`Yi.WQ  
يۇقىرىقى ۋەقەلىكتە ساھابە كىراملار ئېسىل ئاتلارنى يۇقىرى باھادا ئېلىپ-ساتقان، خەلىپە ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ بۇنىڭغا ئېتىراز بىلدۈرمىگەن. 1OuSH+  
    2.مەكىت قويى چاپتۇرۇلغان ئادەتتىكى ساغلىق قوي ھامىلە بولغاندىن كېيىن بۇ ئادەتتىكى ھامىلە ساغلىقنىڭ ئۆزىنى ھامىلە دەپ سېتىش جائىز. چۈنكى ھامىلە ئىكەنلىكى ئادەتتە بەزى بەلگىلەر بىلەن بىلىنىدۇ. FI80vV7  
مۇھەززەبنىڭ شەرھىدە مۇنداق كەلگەن: "ئەسلىدە نامەلۇم سودا مۇشۇ ھەدىسكە ئاساسەن باتىلدۇر، بۇ يەردە ئېنىق نامەلۇملۇق بولغان، ساقلىنىش مۇمكىن بولغان سودىدۇر. ئەمما ئۇنىڭغا ئېھتىياج چۈشىدىغان، ساقلىنىش مۇمكىن بولمايدىغان مەسىلەن: ئۆينىڭ ئۇلى، قورساقتىكى ھامىلە بىر ياكى ئىككى ياكى ئەركەك ياكى چىشى بولۇش ياكى ئەزالىرى تولۇق ياكى كەم بولۇش ئېھتىمالى تۇرۇقلۇق ھامىلە ھايۋاننى سېتىۋېلىش، يەنە يىلىنىدا سۈت بار ساغلىقنى سېتىۋېلىش قاتارلىقلارغا ئوخشىغان نەرسىلەرگە كەلسەك، بۇلارنى بارلىق ئالىملارنىڭ ئىجمائى بىلەن سېتىش توغرا بولىدۇ".(تەكمىلەتىل مەجمۇئ 9/246). ':
5U&  
مەكىت قويى چاپتۇرۇلغانلىقى، باشقا قوينىڭ چاپتۇرۇلمىغانلىقى، شۇنداقلا ھامىلىنىڭ ئاشۇ مەكىت قويىدىن تۆرەلگەنلىكى ئېنىق بولسا، بۇ ھامىلە ساغلىقنى ھامىلىسى سەۋەبىدىن يۇقىرى باھادا سېتىشقا بولىدۇ.  بۇ ھەقتە ئىختىلاپ بولغان بولسىمۇ لېكىن سېتىشقا بولىدۇ، دېگەن قاراش كۈچلۈك. (تەكمىلەتىل مەجمۇئ 9/305-بەتكە قارالسۇن). ,"4X&>_f  
ئەگەردە ساغلىقنىڭ قورسىقىدىكى تۆرەلمىنىڭ ئۆزىنى يالغۇز ئايرىپ تۇرۇپ سودىلاشسا جائىز بولمايدۇ. شۇنداقلا ساغلىققا ئايرىم، تۆرەلمىگە ئايرىم باھا قويۇپ سودىلاشسىمۇ جائىز بولمايدۇ. يەنە تۆرەلمىنى ئېلىپ قېلىپ ساغلىقنى سودىلاشسىمۇ بولمايدۇ. (تەكمىلەتىل مەجمۇئ 9/307-بەتكە قارالسۇن).  
ئىمام سەرەخسى مۇنداق دەيدۇ:  "ھايۋاننى سېتىپ قورسىقىدىكى تۆرەلمىنى مۇستەسنا قىلىۋەتسە سودا فاسىد بولىدۇ. چۈنكى قورساقتىكى تۆرەلمىنى ئۆز ئالدىغا مەقسەت قىلىپ ساتقىلى بولمىغاندىن كېيىن، ئۇنى مۇستەسنا قىلىپ ئايرىۋېلىشقىمۇ خۇددى قولى ياكى پۇتىنى ئايرىۋېتىشكە بولمىغاندەكلا جائىز بولمايدۇ. بۇ شۇنىڭ ئۈچۈنكى، تۆرەلمە ئانىسى بىلەن بىر تۇتاش گەۋدە بولۇپ تۇرغان ئەھۋالدا ئۇ خۇددى ئانىسىنىڭ بىر پارچىسىغا ئوخشايدۇ، ھايۋاننىڭ بىرەر پارچىسىنى ئايرىپ سودىلاشقىلىمۇ بولمايدۇ، مۇستەسنا قىلىپ چىقىرىۋېتىپ سودىلاشقىلىمۇ بولمايدۇ. چۈنكى تۆرەلمە قورساقتا تېخى نامەلۇم، ئۇنىڭ ئەركەكمۇ چىشىمۇ؟ بىرمۇ ياكى ئىككىمۇ بىلمەيدۇ. ئەگەردە مۇستەسنا قىلىنغان تۆرەلمە نامەلۇم بولسا، مۇستەسنا قىلىنغان ئانىسىمۇ نامەلۇم بولىدۇ، نەتىجىدە سودىلاشقان نەرسىنىڭ نامەلۇم بولۇشى سودىنىڭ جائىز بولۇشىنى توسىدۇ". (ئەلمەبسۇت 13/19) g
`y/_  
3. مەكىت قويىنى ۋە ياكى كالا، ئات ۋە تۆگىلەردەك باشقا بىر ئەركەك ھايۋاننى ساغلىققا چاپتۇرۇپ بەرگەنگە ھەق ئېلىش جائىز بولمايدۇ. چۈنكى نافىئ رىۋايەت قىلىدۇكى، ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما مۇنداق دېگەن: رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئەركەك ھايۋاننى چىشىغا چاپتۇرۇشتىن تاپقان پۇلنى چەكلىگەن.(سەھىھۇل بۇخارى 2284-ھەدىس) :FEd:0TS  
بۇ ئىشتىن مەقسەت ئادا بولۇشى ئەركەك ھايۋاننىڭ شەھۋىتىگە باغلىق نەرسە بولغاچقا، بۇ بىر خىل نامەلۇم ئىشتىن ئىبارەت. شۇنداقلا ئېسىل ئەخلاق-پەزىلەت بىلەن ئادەمگەرچىلىككە ماس كەلمەيدىغان بىر ئىشتۇر. qdg= Imx  
لېكىن سودىلاشمىغان ياكى شەرتلەشمىگەن ئەھۋالدا ئەركەك ھايۋاننى چاپتۇرىۋېلىشقا ئارىيەتكە بېرىپ تۇرسا، چاپتۇرۇپ بولغاندىن كېيىن ساغلىق ھايۋاننىڭ ئىگىسى ئەركەك ھايۋاننىڭ ئىگىسىگە بىر نەرسە ھەدىيە قىلسا، قوبۇل قىلسا بولىدۇ. ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلىدۇكى، كىلاب قەبىلىسىدىن بىر ئادەم رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمدىن ئەركەك ھايۋاننى چىشىغا چاپتۇرۇش ئۈچۈن ھەق ئېلىش توغرىسىدا سورىۋىدى، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۇنى توستى. ئۇ ئادەم: يارەسۇلەللاھ! بىز ئەركەك ھايۋاننى چىشىغا چاپتۇرىۋېلىش ئۈچۈن بېرىپ تۇرساق، ھەدىيە قىلىنىپ ئىززەتلىنىمىز، دېۋىدى، رەسۇلۇللاھ ئۇنىڭغا ھەدىيەنى قوبۇل قىلىشقا رۇخسەت قىلدى.(سۈنەنى تىرمىزى 1274-ھەدىس). "Wzij&WkQ  
4. مەكىت قويى باشقا قويلارغا ئوخشاش ئەگەر قىرىق قوي بولغان ئەھۋالدا بىر قوي زاكات كېلىدۇ. ئەگەر ئۇنداق ساندا كۆپ بولماي قىممەت باھالىق بىر ياكى بىرقانچە مەكىت قويى بولسا، بۇنىڭ قىممىتى سورتىغا، سۈپىتىگە قاراپ ئادەتتە زاكات كېلىدىغان بايلىق ئۆلچىمىدىن ئېشىپ كېتىدىغان بولسا، زاكات بېرىدىغان چاغ كەلسە ئېلىپ-ساتىدىغان تىجارەت تاۋىرى قاتارىدا بازاردىكى باھاسى بويىچە ھېسابلىنىپ پۈتۈن قىممىتىنىڭ 2.5% مىقداردا زاكىتىنى ئايرىيدۇ. P#M 
ۋەللاھۇ ئەئلەم. X7(rg W8  
)AZ`R8-A  
پەتىۋادا: دوكتۇر ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ. :Map,]]B_  
/ r`Y'rm  
2011-5-6 Y
+S~b  
t/4/G']W  
`0/gs  
مەنبە:  ساجىيە تورى

[ بۇ يازما alafasy تەرپىدىن 2011-07-17 11:23 PM دە ق ]

  نەسلى ئىسىل مەكىت قوچقىرىنىڭ باھاسى ھەقىقەتەن قىممەت،قولدىن قولغا ئۆتۈش جەريانىدا باھاسى يۇقىرلاپ ماڭىدۇ. قوينىڭ ئەسلى نوقسانلىرىنى يۇشۇر ماي ئۇچۇق ئاشكارە قىلىنغان سودا ‹‹جازانە›› گە كىرمەيدىغاندۇ؟چۈنكى سودىدا ھەر ئىككىلى تەرەپنىڭ  ئورتاق رازىلىقى بار ،،قارشى تەرەپمۇ ئۆزىنىڭ مۇئەييەن دەرىجىدە پايدا مەنپەئەت يارىتالىشىنى كۆزلەپ ئاندىن قوينى سېتىۋالىدۇ.تىگى پاكىزە قاشتېشىمۇ قولدىن قولغا ئۆتۈپ باھاسى يۇقىرلايدۇ ..باشقىلارنى ئالدىماي ،ئوچۇق ئاشكارە ،ھەر ئىككىلى تەرەپنىڭ رازىلىقى بىلەن قىلىنغان سودا ‹‹جازانە›› تۈرىگە كىرمەس،قالغىنىغا بىلىملىك زاتلار بىر نىمە دىسە قۇلاق سالىمىز.

مۇشۇ سودىغا پەتىۋا بېرىلىپتۇ،ئەگەر بېرىلمەي ئۇدۇللا مۇنبەرگە قانداق بولدىغاندۇ دەپ يوللانسا قانداق بولار بولغىيتى.

ئۇ چاغدا تەستىقلانمايدۇ ئۇ تىما چۇقۇم

سىز دىگەن قويلار مۇشۇ قۇيلار شۇ غۇ ؟؟؟

زامانىمىزدا بىزدە ئىسلامىي بىلملەرنىڭ بولۇپمۇ سودا -سېتىق،ھالال-ھارام توغرىسىدىكى بىلىملەرنىڭ تولىمۇ كەمچىللىگى بىر ھەقىقەت ،بۇ تىما ياخشى باشلىنىش بوپتۇ .بولسا بۇنداق تىمىلار داۋاملىق يوللىنىپ تۇرسا دېگەن ئۈمىدتىمەن. q,JA~GG  
مىنىڭ بىر سۇئالىم بار ئىدى. zQ %z"tQ  
ھازىر ئۆي -زىمىن باھاسىنىڭ شىددەت بىلەن ئۆرلىشى نۇرغۇن  ئىمانلىق كىشىلىرىمىزمۇ بانكىدىن قەرز ئىلىشقا(بانكائەلۋەتتە ئۆسۈمسىز بەرمەيدۇ) مەجبۇر بولماقتا. مۇشۇنداق ئۆي ئىلىشقا قۇدرىتى يەتمەي ،كىرىمنىڭ خېلى كۆپ قىسمىغا ئىجارە ئولتۇرۇشقا مەجبۇر بولغان بىر مۇئاشچى مۇسۇلمان قېرىندىشىمىز بۇنداق كىشنىڭ كۆزىگە قاراپ ئىجارە ئولتۇرۇشتىن زېرىكىىپ،ئۆي ئالماقچى بولدى ،بىراق ئاتا-ئانا ئۇرۇق تۇققانلىرىنىڭ ئەھۋالىمۇ ئادەتتىكىچە بولغاچقا ئىقتىساد مەسلىسى بىشىنى ئاغرىتىپ قويۇپتۇ. ئەگەر ئۇ ئايالى بىلەن ئىككىسنىڭ مۇئاشىنى رەنىگە قويۇپ بانكىدىن  قەرز ئالسا ،تامامەن بولاتتى،بىراق ئىككىلنىپ قاپتۇ.ئۆزى خىزمەتچى بولسىمۇ بەش ناماز ،ئىمانلىق بالا ئىدى. قالغان بۇرادەرلەرنىڭمۇ ھالىمىز چاغلىق .يا بىزدە ئۆسۈمسىز قەرز بىرىدىغان ئورۇن ياكى شەخىس يوق. كۆپ قىسىم مىليونىر مۇسۇلمانلىرىمىزدىنمۇ ۋاقتى كەلگەندە پۇل سورىساق باھانە كۆرسىتىپ بەرمەيدىغانلىقى ئەمىليەت. مۇشۇ ئاغىنىمىزدەك ئىككى تاشنىڭ ئارىسىدا قالغان كىشىلىرىمىز ئاز ئەمەس .شۇ توغرىدا بىلىدىغان قىرىنداشلار بىلىمىنى ئايىماي بىر يول كۆرسەتسەڭلار ؟ vcJb\LW  
دىققەت: بەزىلەر خىزمەتچى -مۇئاشچى مۇسۇلمانلارنى ئۇ-بۇ دەپ تىللاپ چۈشۇپ كەتمەڭلار، بۇ سۇئالنى خېلى بۇرۇنلا سوراش نىيىتىم باتى، بىراق بەزىلەرنىڭ ئۇ-بۇ دەپ ئاشۇ خىزمەتچى -مۇئاشچى مۇسۇلمانلارنىىڭ دىلىنى ئاغرىتىپ قويىشىدىن ئەنسىرەپ سورىمىغان. ئۆزىمىزنىڭ قانداق زامان-ماكاندا ياساۋاتقىنىمىزنى ئاڭقىرىپ سۆزلىسەك...

توۋا دىمىسە بىكا جۇمۇ r=~WMDCz@  
ھەممىسى ئوخشاش مال لىكىن

ئاكاممۇ ئالدىنقى كۈنى مۇشۇنداق قويدىن بىرنى 85مىڭ يۈەنگە سېتىۋاپتىكەن ناھايىتى ھەيران قالدىم.

ئىشلىتىش

ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 5قەۋەت  babur99 كە 2011-07-18 12:32 AMئەۋەتىلدى  : AeuX Qt  
زامانىمىزدا بىزدە ئىسلامىي بىلملەرنىڭ بولۇپمۇ سودا -سېتىق،ھالال-ھارام توغرىسىدىكى بىلىملەرنىڭ تولىمۇ كەمچىللىگى بىر ھەقىقەت ،بۇ تىما ياخشى باشلىنىش بوپتۇ .بولسا بۇنداق تىمىلار داۋاملىق يوللىنىپ تۇرسا دېگەن ئۈمىدتىمەن. =~KsS}`1,  
مىنىڭ بىر سۇئالىم بار ئىدى. v"^~&q0x  
ھازىر ئۆي -زىمىن باھاسىنىڭ شىددەت بىلەن ئۆرلىشى نۇرغۇن  ئىمانلىق كىشىلىرىمىزمۇ بانكىدىن قەرز ئىلىشقا(بانكائەلۋەتتە ئۆسۈمسىز بەرمەيدۇ) مەجبۇر بولماقتا. مۇشۇنداق ئۆي ئىلىشقا قۇدرىتى يەتمەي ،كىرىمنىڭ خېلى كۆپ قىسمىغا ئىجارە ئولتۇرۇشقا مەجبۇر بولغان بىر مۇئاشچى مۇسۇلمان قېرىندىشىمىز بۇنداق كىشنىڭ كۆزىگە قاراپ ئىجارە ئولتۇرۇشتىن زېرىكىىپ،ئۆي ئالماقچى بولدى ،بىراق ئاتا-ئانا ئۇرۇق تۇققانلىرىنىڭ ئەھۋالىمۇ ئادەتتىكىچە بولغاچقا ئىقتىساد مەسلىسى بىشىنى ئاغرىتىپ قويۇپتۇ. ئەگەر ئۇ ئايالى بىلەن ئىككىسنىڭ مۇئاشىنى رەنىگە قويۇپ بانكىدىن  قەرز ئالسا ،تامامەن بولاتتى،بىراق ئىككىلنىپ قاپتۇ.ئۆزى خىزمەتچى بولسىمۇ بەش ناماز ،ئىمانلىق بالا ئىدى. قالغان بۇرادەرلەرنىڭمۇ ھالىمىز چاغلىق .يا بىزدە ئۆسۈمسىز قەرز بىرىدىغان ئورۇن ياكى شەخىس يوق. كۆپ قىسىم مىليونىر مۇسۇلمانلىرىمىزدىنمۇ ۋاقتى كەلگەندە پۇل سورىساق باھانە كۆرسىتىپ بەرمەيدىغانلىقى ئەمىليەت. مۇشۇ ئاغىنىمىزدەك ئىككى تاشنىڭ ئارىسىدا قالغان كىشىلىرىمىز ئاز ئەمەس .شۇ توغرىدا بىلىدىغان قىرىنداشلار بىلىمىنى ئايىماي بىر يول كۆرسەتسەڭلار ؟ " =] -%B  
دىققەت: بەزىلەر خىزمەتچى -مۇئاشچى مۇسۇلمانلارنى ئۇ-بۇ دەپ تىللاپ چۈشۇپ كەتمەڭلار، بۇ سۇئالنى خېلى بۇرۇنلا سوراش نىيىتىم باتى، بىراق بەزىلەرنىڭ ئۇ-بۇ دەپ ئاشۇ خىزمەتچى -مۇئاشچى مۇسۇلمانلارنىىڭ دىلىنى ئاغرىتىپ قويىشىدىن ئەنسىرەپ سورىمىغان. ئۆزىمىزنىڭ قانداق زامان-ماكاندا ياساۋاتقىنىمىزنى ئاڭقىرىپ سۆزلىسەك...   a4i:|
  

[&?8,Q(  
-fI@])$9J  
RW$:9~  
ھەر كىشى ئۆزىنى مەن مۇسۇلمان دەپ تۇنىغان ۋە جاكارلىغان ئىكەن ، ئۇنىڭ ھاراملاردىن قاچمىقى لازىمدۇر ! '3IC*o"  
پەقەت جان ھەلقۇمغا كەلگەندە ھارامنى قۇۋۋىتىگە كىلىۋېلىش ئۈچۈن يىيىش ( ئىستىمال قىلىش ، پايدىلىنىش )  شەرىئەتتە دەلىل قىلىنغان . >wHxmq8F5<  
ئۇنىڭدىن باشقىسى بولسا  ھەدىستە ئېيتىلغاندەك ، جازانە ئالغۇچى ، جازانە بەرگۈچى ، ئۇنى تۇنۇشتۇرغۇچى ، خېتىنى پۈتۈپ بەرگۈچى ھەممىسى بىردەك گۇناھتا ئورتاقتۇر ! $_H `   
مۇسۇلمان ئاللاھدىنلا تىلەشكە ، ئاللاھقدىنلا كۈتۈشكە تەرغىب قىلىنغان ۋە بۇيرۇلغان . ھەر كىم ئۆز ئىقتىسادى بۇيىچە ياشىشى ۋە ئۆزىگە خاس ئەمەللەردە بولىشى بۇيرۇلغان . كىملەر ئاللاھنىڭ بەرگىنىگە رازى بولماستىن باشقا شەكىللەرگە ئوخشاشلىقنى تىلەيدىكەن ، يەنى شۇنىڭدەك ئەمەللەردە بولىدىكەن ، ئۆزىنى ئۆزى مۇھتاجلىققا قويغان بولىدۇ . نەپسىگە قۇل بولغان بولۇپ ، دۇنياچىلىق بىلەنلا بولۇش بىلەن غەپلەتچىلىكتە قېلىشتىن ئىبارەت ئاقىۋەتنى تىلىگەن بولىدۇ . F}GPZ=T;  
ئېشىكى يوق موللامنىڭ قولىقى تىنچ ! رۇسۇللاھ شۇنداق دىگەن . ‹‹ مەن بايلارنىڭ جەننەتكە كىرىش ئۈچۈن نامراتلاردىن 500 يىل كىيىن - ئارقىدا تۇرغانلىقىنى كۆردۈم ›› . بۇ نىمە ئۈچۈن؟ ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىگە ئۆزلىرى زالىم بولۇشتەك . بايلىقنى توغرا رەۋىشتە ئىشلىتىشتىن ئاجىز كەلگەنلىكى ئۈچۈن ، شۇ خىل نىمەت بىلەن ئاخىرەت يۇرتىنى تىلىمىگەنلىكى ۋە تىلىشى تازا توغرا بوانلىقى ئۈچۈن ! :!a2]-D}  
خىزمەتچى مۇسۇلمان بولۇش بەكمۇ يامان ئەمەس . ئىسلام ھەممىنى توغرىلىققا ، ئەڭ تىگىشلىك بولغان پايدىلىقلارغا دەۋەت قىلىدۇ ۋە يىتەكلەيدۇ . ئەگەر ئاللاھنىڭ نىمىتى بىلەن شۇنىڭدىن ياخشى بولغان بىر يول چىققاندا خىزمەت ئالماشتۇرۇشقا ، ھاياتلىق يولىنى ئالماشتۇرۇشقا تەرغىب قىلىدۇ . ئىنسان ، بولۇپمۇ مۇسۇلمان چوقۇمكى ، ھەر ۋاقىت ئاللاھقا دۇئا قىلىشى ۋە ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى تىلىشى كېرەكتۇر ! ORXm&z)  
نامراتلىقتا نۇرغۇنلىغان خەيرىيەتلەر باردۇر . ئەمما شۇنىڭدەك سەۋىر قىلماق تەستۇر . سەۋىر پەقەت ئاللاھنىڭ ياردىمى بولغاندىلا ئاندىن روياپقا چىقىدۇ .

قوي باھاسىنىڭ مۇشۇنداق ئاستىن - ئۈستۈن بۇلىسىغا ئەگىشىپ نۇرغۇن كىشىلەر ئۆزىنى ئاتالمىش قويچى دەپ ئاتىۋالدى . o.q/O)'V u  
ئۇلارنىڭ ھەيدەيدىغىنى ئىسىل ماشىنا ،مىليۇنلۇق قويلارنى بىسىۋىلىپ بازارمۇ بازار يۈرىيدۇ، ئەمما سۇدىدا زىيان تارتقانلىرى پايچىكى ئالغاندىنمۇ بەتەر يۈرىيدۇ، ئەمما بۇنداق قوي ئىلىپ سېتىش ئىسلامى پەتىۋالارغا يۇلۇققان بولسا P-ri=E}>  
سودىدا ئىككى تەرەپ رازىلىق بولغاندا ئاندىن ئىلىم - سىتىم قىلىندىغان تۇرسا ... h6} lpd  
ئەمسە باشقا يۇرتلارنىڭ يەرلىك مەھسۇلاتلىرى سىتىلىشتا ھەددىن ئارتۇق باھا يۇقمىدۇ....؟ `'V4PUe  
ئاۋۋال ئاشۇ قوينىڭ ماكانىغا دولان دىيارىغا كىلىپ بازار ئەھۋالىنى كۆزىتىپ ئاندىن يازغان بولسد تېخىمۇ ياخشى چىقاتتىكەن X^WrccNX  
بىرەر قوينى سۇرسىڭىز تۇخۇ ،كەپتەر بازىرىغا بىرىپ تۇخۇ ئىلىڭ دېگەندەك گەپلەرنى ئاڭلىغان ۋاقىتتا نىمە دەيسىزكىن.....

لكىن بۇ قويلارنىڭ ئاخىرقى ھاياتى بەك ئىچىنشلىق ، ئاغىرىپ قالسا قاراپ تۇرۇپ ھارام قىلىپ قويىدىغان گەپ ،

قەدىمكى ئوۋچىلىق دەۋرىدىن باشلاپلا مەكىت دەپ ئاتالغان بۇ يۇرت مىلادىيە 2–ئەسىردىن تارتىپ تاكى 16–ئەسىرگىچە قەدىمىي يەكەن خانلىقىغا تەۋە بولغان بولۇپ ، 1928–يىلى مۇستەقىل ناھىيە بولۇپ قۇرۇلغاندىن كېيىنمۇ بۇ نام ھازىرغىچە قوللىنىپ كەلمەكتە . 0$-xw  
u{*SX k  
    مەكىت دولانلىقلار توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان جاي بولۇپلا قالماي ، يەنە دولان مۇقامى ، دولان مەشرىپى ، شۇنداقلا دولان دېھقانلار رەسىملىرىنىڭ ئاپىرىدە بولغان ماكانى بولۇپ ، دۆلەت تەرىپىدىن ‹‹جۇڭگو دولان مۇقامى يۇرتى›› ، ‹‹جۇڭگو دولان مەشرىپى يۇرتى›› ، ‹‹جۇڭگو دولان دېھقانلار رەسىملىرى يۇرتى››، ‹‹جۇڭگو دولان قويى يۇرتى ›› دېگەندەك شەرەپلىك ناملارغا مۇيەسسەر بولغان . A$w4PVS  
T,VY.ep/  
    مەكىتنىڭ ساياھەتچىلىكى 1978–يىلى باشلانغان بولۇپ ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، يەرلىك ھەر دەرىجىلىك پارتىيە ، ھۆكۈمەتنىڭ تۈرلۈك ئامال–چارىلەر بىلەن ساياھەتچىلىكنى زور كۈچ بىلەن قوللىشى نەتىجىسىدە، ساياھەتچىلىك ئورۇنلىرى ۋە ساياھەت مەھسۇلاتلىرى كۈنسېرى كۆپەيدى . ساياھەت نۇقتىلىرىنىڭ قاتنىشى راۋانلىشىپ ، ساياھەتچىلىك ئارقىلىق تۈرلۈك كەسىپلەرنىڭ تەرەققىياتى تېزلىتىلدى. بۇنىڭ بىلەن مەكىت ناھىيەسى ساياھەتچىلىكتە داڭلىق ماركا شەكىللەندۈرۈلۈپ ، رايونىمىز ساياھەتچىلىكىدە بارغانسېرى گەۋدىلىك ئورۇنغا ئۆتتى. &0`) Q
 
uh?>- ]r`  
    مەكىت ناھىيەسى ساياھەتچىلىك بايلىقلىرىنى ئېچىشتا دەسلەپكى قەدەمدە، دولان مەدەنىيىتىنىڭ يىلتىزىنى ئىزدەشنى ئاساسىي تېما قىلغان ھالدا ، ئىپتىدائىي توغراقلىق مەنزىرە ساياھەت رايونى ، قاراڭغۇ توغراق قۇملۇق مەنزىرىگاھى ۋە ئېكىسپېدىتسىيە ساياھەت رايونىنى زور كۈچ بىلەن تەرەققىي قىلدۇردى. بۇ ئارقىلىق يىلىغا كۈتۈۋېلىنىدىغان ساياھەتچىلەرنىڭ سانىنى 50 مىڭ ( ئادەم / قېتىم ) غا يەتكۈزدى. WoBo9aR  
'60 L~`K  
    2000 يىلدىن ئارتۇق ۋاقىتتىن بۇيانقى، ئېتنوگرافىيەلىك چۆكمىگە ئىگە دولان مەدەنىيىتى كەڭ مەنىدىن ئالغاندا، ئۆزىگە كۆپلىگەن ئىجتىمائىي ئالاھىدىلىكلەرنى مۇجەسسەم قىلغان بولۇپ ، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مائارىپ–پەن–مەدەنىيەت مەھكىمىسى ئىنسانىيەتنىڭ ئاغزاكىي ۋە غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرى ئىچىدە ئېتنوگرافىيە ساياھەتچىلىكىدە دولان مەدەنىيىتىدىكى بۇ خىل ئالاھىدىلىك ئۆزىنىڭ يۇقىرى ئېچىش قىممىتىنى نامايان قىلغان ، دەپ قارىغان . >2Kh0rIH  
D&/L:   
    دولان مەدەنىيىتى — دولان مۇقامى، دولان مەشرىپى، دولان ئېتنوگرافىيەسى ۋە دولان دېھقانلار رەسىملىرى قاتارلىق مەزمۇنلارنى ئۆزئىچىگە ئالغان . نۆۋەتتە، يانتاق دولان مۇقامى ، دولان مەشرىپى ئورۇنداش زالى، نەزەرباغ مەنزىرە سەيلىگاھى قاتارلىقلار دەسلەپكى قەدەمدە كۆلەم ھاسىل قىلغان بولۇپ ساياھەتچىلەرگە ئېچىۋېتىلدى . بۇ يەردە جۇڭگو ۋە چەت ئەللىك ئىلىم ئەھلىلىرى ، شۇنداقلا ساياھەتچىلەر كىشىنى ھاياجانغا سالىدىغان ، سىرلىق ھەم جەلپكار قەدىمىي دولان مەدەنىيىتىدىن بىۋاستە ھالدا زوق ئالالايدۇ ھەمدە تەسىراتقا ئىگە بولالايدۇ . 6C+"`(u%V  
/,!B2  
    1. يانتاق يېزىسى دولان مەشرەپ–مۇقاملىرىنىڭ بۆشۈكى g2T -TG'd  
- h9?1vc7  
    مەكىت بازىرىنىڭ شىمالىدىن 10 كىلومېتىر كېلىدىغان يانتاق يېزىسى دولان مەشرەپ–مۇقامچىلىرىنىڭ توپلاشقان جايى . 9t#S= DP  
b%S62(qP  
    دولان مۇقامى ۋە دولان مەشرىپى ئەڭ قەدىمىي ئەل ئىچى سەنئىتى شەكلىدە، مەكىتتىكى ئىككى دەريا ۋادىسىغا كەڭ تارقالغان بولۇپ ، ئۇزاق زامانلار ئىلگىرى ، بۇيەردە ياشىغان دولان خەلقى ئۆزلىرىنىڭ ئۇزاق مەزگىللىك تەبىئەت، كەلكۈن ۋە ياۋايى ھايۋانلار بىلەن بولغان كۈرەشلىرى داۋامىدا كۆچمەن ئوۋچىلىق، چارۋىچىلىق، بېلىقچىلىق تۇرمۇشىنى باشتىن كەچۈرگەن . بۇ جەرياندا باتۇر، ئەمگەكچان، سەنئەتكە ھېرىسمەن دولان خەلقى ئۆزلىرىنىڭ ھېس–تۇيغۇ ، ئارزۇ–ئارمانلىرىنى ناخشا–ئۇسسۇلدىن ئىبارەت بۇ ۋاستە ئارقىلىق ئىپادىلەيدىغان ، شۇنداقلا ناخشا–ئۇسسۇل ئارقىلىق ماددىي ۋە مەنىۋى تۇرمۇشنى تېخىمۇ بېيىتىدىغان بىرخىل ئادەتنى شەكىللەندۈرگەن. ئۇلار ئوۋچىلىق، دېھقانچىلىق، ئىشلەپچىقىرىش مەيدانلىرىدا مول ھوسۇل شادلىقىنى مۇڭلۇق كۈي–مۇزىكىلار ۋە نەپىس ئۇسسۇللىرى بىلەن ئىپادىلىگەن . شۇنىڭ بىلەن بىللە، بۇ ئاساستا قەدىمىي دولان مەدەنىيىتىنىڭ شەكىللىنىشىگە چوڭقۇر ئاساس سالغان . 2004–يىلى مەركىزىي تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى ئۇيۇشتۇرغان غەربىي رايون داڭلىق ناخشىلىرى مۇسابىقىسىدا مەكىت تاللاپ ئەۋەتكەن ‹‹دولان مۇقامى›› ئالتۇن مېدالغا ، 2008–يىلى مەركىزىي تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى ئۇيۇشتۇرغان 13–نۆۋەتلىك ياش ناخشىچىلار مۇسابىقىسىدا، مەكىت تاللاپ ئەۋەتكەن ‹‹باش باياۋان›› ناملىق نومۇر ئەنئەنىۋى ئۇسۇلدا ناخشا ئېيتىش تۈرى بويىچە كۈمۈش مېدالغا ئېرىشتى. 2010–يىلى مەركىزىي تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى ئۆتكۈزگەن 14–نۆۋەتلىك ياش ناخشىچىلار مۇسابىقىسىدە مەكىت ناھىيەسىدىن تاللانغان ياش مۇقامچىلار شىنجاڭ كوماندىسىغا ۋاكالىتەن ئەنئەنىۋى ئۇسۇلدا ناخشا ئېيتىش تۈرى بويىچە مىس مېدالغا ئېرىشتى. P[k$vD  
~R@Nd~L  
\} ^E`b  
    2. نەزەرباغ دولان مەنزىرىگاھى d:i;z9b@to  
6KOlY>m]  
    مەكىتنىڭ شىمالىدىن ئۈچ كىلومېتىر كېلىدىغان جايدا ئالما، نەشپۈت، ئۆرۈك، ئامۇت، ئۈزۈم قاتارلىق ھەر خىل مېۋىلەر بىلەن تولغان 82 مو كۆلەمدىكى بىر باغ بار. ساياھەتچىلەر بۇ يەردە بىر تەرەپتىن، باغنىڭ مەنزىرىسىنى تاماشا قىلسا، بىر تەرەپتىن، مىللىي ئالاھىدىلىككە ئىگە تائاملارغا ئېغىز تەگكەچ، دولان ناخشا–ئۇسسۇللىرىدىن ھۇزۇرلىنىپ ، ئېتنوگرافىيەلىك مەدەنىيەتتىن قانغۇچە بەھرلىنەلەيدۇ ، شۇنداقلا ئۇزاق سەپەرنىڭ ھاردۇقىنى بىراقلا ئۇنتۇيدۇ. $VxA0 =ad  
Co3:*nbRv  
    3. دولان دېھقانلار رەسىملىرى دولان مەدەنىيەت خەزىنىسىدىكى بايلىق C|o`k9I#  
P';?YV0  
    دولان دېھقانلار رەسىملىرى دولان مەدەنىيەت خەزىنىسىدىكى بىر يېڭى گۆھەر. ئۇ رەڭدارلىقى بىلەن دۆلەت ئىچى–سىرتىغا داڭلىق. ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 60–، 70–يىللىرىدىن باشلانغان دولان دېھقانلار رەسىملىرى سەنئىتى دولان خەلقىنىڭ ئۇزاق ئەسىرلىك سەنئەت ھاياتىدىن شەكىللەنگەن بىرخىل مەدەنىيەت ھادىسىسى بولۇپ، ئىجادىيەت ئۇسۇلىنىڭ يەككە، كۆزىتىش نۇقتىسىنىڭ بىۋاستە بولۇشتەك ئالاھىدىلىكلىرى بىلەن، بارغانسېرى كۆپلىگەن ئىلىم ئەھلىلىرى ۋە كەسىپ ئەھلىلىرىنىڭ دېققىتىگە سازاۋەر بولدى . قۇمقىساردىكىدولان دېھقانلار رەسىم كارېدورىدا ساياھەتچىلەر نەپىس ئەسەرلەردىن ھۇزۇرلىنىپلا قالماي، يەنە ئۆزلىرىمۇ قولىغا قەلەم ئېلىپ، ئۆزىگە خاس ئۇسۇلدا رەسىم سىزىپ بېقىشنىڭ تەسۋىرلىگۈسىز لەززىتىدىن بەھىر ئالالايدۇ . مەكىتنىڭ شەرقىي جەنۇبىدىن يەتتە كىلومېتىر كېلىدىغان قۇمقىساردىكى دولان دېھقانلار رەسىم كارېدورىدا 240 پارچىدىن ئارتۇق نەپىس ئەسەر قويۇلغان بولۇپ ، دولان دېھقانلار رەسىملىرى تۇرمۇش پۇرىقى قويۇق، ئۆرپ –ئادەتلەر بىۋاستە كۈزىتىلگەن ، رەڭلىرى ئېنىق، مۇبالىغە كۈچلۈك، يۇمۇرىستىك تۇيغۇغا باي، ئاددىي–ساددا ۋە تەبىئىي بولۇشتەك ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە . 800 پارچىدىن ئارتۇق دولان دېھقانلار رەسىملىرى ئىلگىرى–كېيىن بولۇپ، بېيجىڭ، شاڭخەي، توكيو، پارىژ قاتارلىق جايلاردا ئۆتكۈزۈلگەن خەلقئارالىق ئەل ئىچى گۈزەل سەنئەت ئەسەرلىرى كۆرگەزمىسىگە قاتناشتۇرۇلغان. ئۈچ پارچە ئەسەر ئەڭ ياخشى ئەسەر سۈپىتىدە تاللىنىپ پارىژ گۈزەل سەنئەت سارىيىدا مەڭگۈ كۆرگەزمىگە قويۇش ئۈچۈن ساقلاپ قېلىنغان. ]7/ b/J  
Qr$;AZ G  
E{n:J3_X^d  
    دۇنيادىكى قاتلاملىرى ئەڭ كۆپ، قۇملۇق مەنزىرىسى ئەڭ ئېسىل، ئېكىسپېدىتسىيە ساياھەتچىلىكى جەھەتتە، ئېچىش قىممىتى ئەڭ يۇقىرى بولغان قاراڭغۇ توغراق قۇملۇق سەيلىگاھى، ياۋا توشقان، كىيىك، چۈچۈكبۇيا قاتارلىقلار ئەڭ مول بولغان 260 مىڭ مودىن ئارتۇق كۆلەمگە ئىگە شېھىتلىك ئىپتىدائىي توغراقلىقى مەكىتنىڭ تەبىئىي مەنزىرە سەيلىگاھلىرىنى ئېچىشتىكى ئەڭ بۇرۇن تاللاشقا تېگىشلىك جايلاردۇر. -k7X:!>QHC  
_BDK`D  
    4. قاراڭغۇ توغراق قۇملۇقى *tAg*$  
kn/Ao}J74z  
    قاراڭغۇ توغراق قۇملۇقى مەكىتنىڭ شەرقىي جەنۇبىغا 25 كىلومېتىر كېلىدۇ . 1993–يىلى جۇڭگو ئەنگلىيە بىرلەشمە ئېكىسپېدىتسىيە ئەترىتى بۇ يەردىن تەكلىماكان قۇملۇقىغا كىرىپ ، ئىنسانىيەت تارىخىدا تۇنجى قېتىم تەكلىماكان قۇملۇقىنى غەربتىن شەرققە كېسىپ ئۆتۈشتەك ئۇلۇغ ئىشنى تاماملىغان. شۋىتسىيەلىك ئېكىسپېدىتسىيەچى سىۋېن ھېدىن بۇ يەردىن ئۈچ قېتىم قۇملۇققا كىرىپ، ئارخېئولوگىيەلىك تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغان . سىرلىق ۋە بىپايان قۇملۇق، كىشىنى جەلپ قىلىدىغان ئىپتىدائىي توغراقلىق، قۇمغا كۆمۈلۈش ئارقىلىق داۋالىنىش ۋە ھەرخىل ئېكىسپېدىتسىيە شەكىللىرى دەل مەكىتنىڭ غايەت زور قىممەتكە ئىگە ساياھەتچىلىك بايلىقىدۇر . نۆۋەتتە ، قۇملۇق ساياھەتچىلىكىمۇ ئادەتتىكى ساياھەتچىلەرگە ئېچىۋېتىلدى . bN3#{l-`  
51QRM32Y  
    5. شېھىتلىك ئىپتىدائى توغراقلىقى %DQhM,c@  
]7Z{ 8)T  
    شېھىتلىك ئىپتىدائىي توغراقلىقى مەكىت ناھىيەسىنىڭ شەرقىي شىمالىدىن 90 كىلومېتىر كېلىدىغان جايدا بولۇپ ، توغراقلار ئىنتايىن زىچ، دەريا ۋە كۆل بويلىرىدا ئۆسكەن كەم ئۇچرايدىغان رەڭدار گۈللەر ئاجايىپ گۈزەل مەنزىرە شەكىللەندۈرگەن . ئۇزاق مەزگىللىك مۇھاپىزەت قىلىش ۋە ئاسراش نەتىجىسىدە بۇ يەردە يەنە يۇلغۇن ، جىگدە ، سۆكسۆك ، چۈچۈكبۇيا قاتارلىقلار ئۆسكەن بولۇپ ، ياۋا توشقان، قىرغاۋۇل، كىيىك قاتارلىق جانلىقلارنىڭ جەننىتىگە ئايلانغان . ياز پەسلىدە، بۇ يەرنىڭ مەنزىرىسى تېخىمۇ گۈزەللىشىپ كېتىدۇ. قۇمغا كۆمۈلگىلى بارىدىغانلارنىڭ ئايىغى ئۈزۈلمەيدۇ . كۈز پەسلىدە ئالتۇن رەڭگە كىرگەن توغراقلارنىڭ مەنزىرىسى تېخىمۇ كىشىنى جەلپ قىلىدۇ . كۆكلەپ مىڭ يىلغىچە قۇرىمايدىغان، قۇرۇپ مىڭ يىلغىچە يىقىلمايدىغان ، يىقىلىپمۇ يەنە مىڭ يىلغىچە چىرىمەيدىغان خىسلەتلىك توغراقنىڭ ئاجايىپ مەنزىرىسى ساياھەتچىلەردە ئۇنتۇلغۇسىز تەسىراتلارنى قالدۇرىدۇ. 260 مىڭ مو كۆلەمدىكى توغراقلىق — مەنزىرە ساياھەتچىلىكىنى ئېچىش جەھەتتە ئىنتايىن زور بازار ئىستىقبالىغا ئىگە. !XzF67  
G
lpe/At  
IO/4.m-aN#  
    ساياھەتچىلىككە نىسبەتەن ئېيتقاندا، كەسىپ كۆلىمىنىڭ ئۈزلۈكسىز زورىيىشى جەمئىيەتتىكى ھەر ساھەنىڭ كۈچلۈك قوللىشىدىن ئايرىلالمايدۇ . مەكىت ناھىيەسى يۇلتۇز دەرىجىلىك مېھمانخانا قۇرۇلۇشى ۋە يېمەكلىكلەرنىڭ سۈپىتىنى زور دەرىجىدە يۇقىرى كۆتۈرۈش بىلەن بىر ۋاقىتتا، خۇاشيا مەدەنىيىتى ۋە دولان مەدەنىيىتىنى مۇھىم نۇقتا قىلغان ھالدا تۈرلۈك مۇلازىمەت كەسىپلىرى تۈر قۇرۇلۇشلىرىنى يەنىمۇ كۈچەيتىدىغانلا بولسا، مەكىتنىڭ ئېتنوگرافىيە ساياھەتچىلىكى تېخىمۇ پارلاق ئىستىقبالغا ئىگە بولالايدۇ. MG?0>^F  
+nT'I!//  
    6. دولان مەدەنىيەت مەيدانى _Um d  
-!\fpl{  
    مەكىت ناھىيەسىنىڭ دولان مەدەنىيەت مەيدانى ناھىيە بازىرىنىڭ مەركىزىگە جايلاشقان بولۇپ ، 2003– يىلى 10–ئاينىڭ 1–كۈنى پۈتكەن . جەنۇبتىن شىمالغا 337.6 مېتىر ، شەرقتىن غەربكە 199.8 مېتىر، ئومۇمىي كۆلىمى 67452 كىۋادرات مېتىر كېلىدۇ. .T*GN|@$!  
ZlojbL@|4  
    مەيداندا تارىخ ، مەدەنىيەت ، سەنئەت مەزمۇن قىلىنغان ھەرخىل قۇرۇلۇش ئەسەرلىرى بار . ھەيۋەتلىك دۆلەت بايرىقى چىقىرىش سۇپىسى ، گۈزەل مەنزىرىلەر ، فونتان ، يېشىللىق ، مەنزىرە كۆچەتلىرى ، نەقىشلىك كۆۋرۈكلەر ، مەيدانغا ئورنۇتۇلغان ئېسىل مەرمەرتاشلار ۋە كېچىلىك مەنزىرىسىنى تېخىمۇ گۈزەللەشتۈرۈۋېتىدىغان رەڭدار چىراقلىرى كىشىنى ئۆزىگە جەلپ قىلىدۇ. جۇڭخۇا مەدەنىيىتىنىڭ ئېسىل جەۋھەرلىرىنى ئۆزىگە مۇجەسسەملەشتۈرگەن ئېتنوگرافىيەلىك ئەۋزەللىكلەر ، شىنجاڭ بويىچە بىردىنبىر خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە ئۆرپ–ئادەت مەنزىرىلىرى ۋە دولان مەدەنىيەت سەنئىتى مەكىتنى كۈچلۈك جەلىپكارلىققا ئىگە قىلغان . U bYEEY#  
8+Bu+|c%f  
    7. دولان باغچىسى L.=w?%:H=  

8#D:H/`'  
    ناھىيە بازىرىنىڭ جەنۇبىدىن بىر كىلومېتىر يىراققا جايلاشقان 125 مو كۆلەمگە ئىگە دولان باغچىسىدىكى كۆلنىڭ كۆلىمى توققۇز مو بولۇپ، باغچا ئىچىدە 30 خىلدىن ئارتۇق ئىسسىق بەلباغنىڭ مەنزىرە دەرەخلىرى بار. يەنە راۋاق، پائالىيەت سەھنىسى ، مەدەنىي پائالىيەت ئۆيلىرى ، چايخانا ، بالىلار ئويۇنچۇقلىرى ، سۇ ئۈزۈش كۆلچىكى شۇنداقلا ھايۋانات ۋە ئۆسۈملۈكلەرنى ساياھەت قىلىش نۇقتىلىرى تەسىس قىلىنغان . s-ZI ^I2\  
)H}#A#ovj7  
    دېمەك، بىپايان ۋە سىرلىق تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ غەربىي جەنۇبىغا ، گۈزەل زەرەپشان دەرياسىنىڭ ئوتتۇرا، تىزناپ دەرياسىنىڭ تۆۋەن ئېقىمىغا جايلاشقان مۇنبەت ھەم خىسلەتلىك زېمىن — مەكىت ناھىيەسى ئۇزاق زامانلاردىن بۇيان تارقاق ئولتۇراقلىشىش سەۋەبىدىن ئانچە بەك نەزەرگە ئېلىنىپ كەتمىگەنىدى. ئەمما، دولان خەلقى تارىختا يېرىم دېھقانچىلىق ، يېرىم ئوۋچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىپ، ئەڭ قەدىمىي مەدەنىيەت ئەنئەنىلىرىنى ساقلاپ كەلگەن بولۇپ، ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ چارۋىچىلىق ، ئوۋچىلىق تۇرمۇشى جەريانىدىكى ھېس–تۇيغۇلىرىنى ئۆزلىرى ئىجاد قىلغان دولان مەشرەپ–مۇقاملىرى ئارقىلىق ئىپادىلەپ كەلگەن . p)~lL  
_e7-zg$/  
    يەر شەكلىدىن ئالغاندا ، مەكىت بىر قالۇنغا ، زەرەپشان ۋە تىزناپ دەريالىرى ئۇنىڭ ئىككى تارىسىغا ئوخشايدۇ . مەكىت دەل ئەشۇ ئىككى تارىدىن ياڭرىغان كۈيلەرگە جۆر بولغان زېمىن بولۇپ ، بۇ يەردە ياشىغۇچى دولان خەلقى ئۇزاق ئەسىرلەردىن بۇيان ئەشۇ قالۇننىڭ رەڭدار كۈيلىرى ئارقىلىق ئۆزلىرىنىڭ ھاياتلىق مىلودىيەسىنى ياڭرىتىپ كەلگەن . 2
:LHy[{5  
9Ok9bC'?8@  
    ئۆزگىچە ساپ دولان مەشرەپ–مۇقاملىرى، ئەنئەنىۋى ئۆرپ–ئادەتلىرى ۋە گۈزەل تەبىئىي مەنزىرىلىرى دۇنيانىڭ شاۋقۇن–سۈرەنلىرىدىن خالىي ھالدىكى سىرلىق زېمىن — مەكىتكە جەلپكارلىق ۋە ئۆلمەس ھاياتىي كۈچ ئاتا قىلغان. ph2$oO 6,  
nPUqMn'