بىسمىللاھى رەھمانىررەھىم
p?'&P! ئاللاتائالا ‹‹قۇرئان كەرىم›› دە مۇھەممەد ئەلەيھىسالامنى سۈپەتلەپ( ئەي مۇھەممەد) ‹‹سەن ھەقىقەتەن گۈزەل ئەخلاققا ئىگىسەن›› (سۈرە قەلەم04-ئايەت)دەپ ئالاھىدە ماختىدى.پەيغەمبەر ئەلەيھىسالاممۇ مۇبارەك ھەدىستە:‹‹مەن بۇ دۇنياغا گۈزەل ئەخلاقنى ئوموملاشتۇرۇش ئۈچۈن ئەۋەتىلدىم››دېگەنىدى.
I)q"M]~ ئەنە شۇ گۈزەل ئەخلاقلارنىڭ ئىگىسى بولغان مۇھەممەد ئەلەيھىسالامنىڭ سۆز-ھەرىكەتلىرى ۋە تەقرىراتلىرى ھەدىس دېيىلىدۇ.
jUd)|v+t ھەدىس ئىسلام دىنىدا قۇرئان كەرىمدىن قالسىلا ئىككىنجى ئورۇندا تۇرىدىغان ئەڭ ئىشەنچىلىك سۆزدۇر.‹‹كىشىلىك مۇناسىۋەت ۋە ئەدەپ-ئەخلاققا دائىر ھەدىسلەر››دېگەن بۇ كىتابقا كىرگۈزۈلگەن ھەدىسلەر ئاساسەن ‹‹سەھىھۇلبۇخارى››،‹‹سەھىھ مۇسلىم››،‹‹تىرمىزى›› قاتارلىق ئەڭ ئىشەنچىلىك سەھى كىتابلاردىن ئېلىندى.
Y@2yV(m)o رەھىمىلىك ۋە مېھرىبان ئاللاھ نامى بىلەن(باشلايمەن).
z^\-x9vL پەيغەمبەر رەسۇلۇللا ئەلەيھىسالام ئېيتىدىكى:
1}3tpO; 1.ئىلىمنىڭ ئاپىتى--- ئەستىن چىقىرىپ قويۇش ۋە ئىلىمگە رىغبىتى بولمىغان كىشىلەرگە(ئىلىم)ئۆگۈتۈپ،ئۇنى زايە قىلماقتۇر.
YU/?AQg 2.قىزلارنى تۇرمۇشقا چىقىرىش توغرىسىدا ئانىسى بىلەن مەسلىھەتلىشىڭلار.
)_SpY\J 3.مۇناپىقلىقنىڭ بەلگىسى ئۈچ: يالغان سۆزلەش،ۋەدىسىدە تۇرماسلىق ۋە ئامانەتكە خىيانەت قىلىش.
|X;|=. 4.چاقىرىلغان جايغىلا بىرىڭلار.
DIx.a^LR 5.نەپەقە ۋە سەدىقە بىرىشتە ئاۋۋال ئۆزۈڭدىن باشلا.ئەگەر بىرەر نەرسە ئوشۇق بولسا،بالا-چاقاڭغا بەر،يەنە بىرەر نەرسە ئوشۇق بولسا،قېرىنداشلىرىڭغا بەر.ئۇلاردىنمۇ ئېشىپ قالسا،ئاندىن باشقىلارغا بەر.
hr3
6.ھالال ۋە رۇخسەت قىلىنغان نەرسىلەر ئىچىدە ئاللاھقا خۇش كەلمەيدىغىنى--- تالاقتۇر. N."x@mV
7.ئادەملەر ئىچىدە ئاللاھقا يىقىمسىزراق بولغىنى--- باشقىلارغا ئەشەددى دۈشمەنلىك قىلغۇچىلاردۇر. z"f+;1
8.بىدئەت--- خۇراپاتلىققا بىرىلگەن ئادەم تا ئۇلارنى تەرك قىلمىغىچە،ئۇنىڭ قىلغان ساۋابلىق ئىشلىرىنى ئاللاھ قوبۇل قىلمايدۇ. -lm)xpp1
9.تائامنى سوۋۇتۇپراق ئىستېمال قىلىڭلار،ئسسىق-قىززىق تائامدا بەرىكەت بولمايدۇ. ew<_2Xy"<
10.ھەربىر قەۋمنىڭ قىز پەرزەنتىدىن تۇغۇلغان بالىمۇ شۇ قەۋمگە مەنسۇپتۇر. >35W{d
11.قارا تەنلىك خەلىقلەرنىمۇ دوس تۇتۇۋېرىڭلار،چۈنكى ئۇلاردىن ئۈچەيلەن جەننەت ئەھلىدۇركى،ئۇلار 1-لوقمان ھېكىم،2-نەجاشى،3-مۇئەززىن بىلال ھەبەشى. U<
12.قەلبىڭ مۇلايىم،ھاجىتىڭ راۋا بولۇشنى خالامسەن؟خالىساڭ،يىتىملەرگە مېھرىبان بول،ئۇلارنىڭ بېشىنى سىلا،ئۆز تائامىڭدىن ئۇلارغا يىگۈز.شۇنداق قىلساڭ ،دىلىڭ يۇمشاپ،ھاجىتىڭ راۋا بولۇر. $N\k*=
13.قوي بېقىڭلار،چۈنكى قوي بەرىكەتتۇر. GI6]Ecc
14.چېقىمچىلىق(ئۆزى)نېمە بىلەمسىلەر؟ئۇ ئادەملەرنىڭ گەپلىرىنى(ئۇلارنىڭ ئۆزئارا مۇناسىۋەتلىرىنى بۇزۇش نىيىتىدە)بىر-بىرىگە توشۇشتىن ئىبارەت. KkCsQ~po
15.ھارام نەرسىلەردىن ساقلان--- ئادەملەر ئىچىدە ئىبادەتلىكرەك ئادەم بولىسەن. Uo;a$sR
ئاللاھنىڭ تەقسىم قىلغان رىزقىغا رازى بول--- تىنىچ بولىسەن. Zxh
ئۆزۈڭ ياخشى كۆرگەن نەرسىنى (باشقا)ئادەملەرگىمۇ راۋا كۆر--- سالامەت يۈرىسەن. k~)@D| ?
تولا كۆپ كۈلمە--- كۆپ كۈلۈش دىلنى ئۆلتۈرىدۇ. zI4d|P
16.ئاللاھدىن قورق،ياخشى ۋە خەيىرلىك ئىشلارنىڭ بىرەرىنى كىچىك ھېسابلىما.سۇ سورىغان كىشىنىڭ قاچىسىغا چىلەكتىن سۇ قۇيۇپ بېرىش بىلەن ياكى بۇرادەرنى ئوچۇق چىراي قارشى ئېلىش بىلەن بولسىمۇ،ياخشىلىق قىلىڭلار.كىبىر(تەكەببۇر)لۇق ئۈچۈن ئىشتاننى ئۇزارتىپ كىيىشتىن ساقلان.ئاللاھ تەكەببۇرلۇقنى يامان كۆرىدۇ.ئەگەر سىنى بىر كىشى ھاقارەتلىسە ۋە سەندە يوق ئەيىبلەر بىلەن ئەيىبلىسە ئۇنى ئۇنىڭدا بار ئەيىبلەربىلەن ئەيىبلىمە.ئۇنىڭغا پىسەنت قىلما.شۇندا گۇناھ ئۇنىڭغا،ساۋاب ساڭا بولىدۇ.ھىچكىمنى ھاقارەتلىمەڭلار. i6
17.ئاللاھدىن قورقۇڭلار ۋە پەرزەنتىڭلارغا ئوخشاش (بىر خىل)مېھىردە بولۇڭلار،ئۇلارغا كىيىم ۋە تائاملارنى باراۋەر تەقسىملەڭلار! 6q^\pJY%&7
18.ئىككى (خىل)كىشىگە ئاللاھ قىيامەت كۈنى رەھمەت نەزىرى بىلەن قارىمايدۇ:بىرى،(قېرىنداشلىرىدىن)سىلە-رەھىمنى ئۈزگۈچى،يەنە بىرى،يامان قوشنا. 6-FM<@H{
19.ئىككى كىشى بىر كىشىدىن ياخشى،ئۈچ كىشى ئىككى كىشىدىن ياخشى.كۆپچىلىك بىلەن بىللە بولۇڭلار،ئاللاھ ئۈممەتلىرىنى پەقەت توغرا يولدا مېڭىش ئۈچۈن بىرلەشتۈرىدۇ. @0(%ayi2Y
20.ھالاكەتكە ئېلىپ بارىدىغان يەتتە خىل گۇناھدىن ساقلىنىڭلار:1.ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرمەك 2.سېھىر ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللانماق 3. بىراۋنى ناھەق ئۆلتۈرمەك 4.جازانىخورلۇق 5.يېتىملەرنىڭ مېلىنى يەۋېلىش 6.ۋەتەن مۇداپىئەسى ئۈچۈن بولۇۋاتقان ئۇرۇشتۇن قېچىش 7.ئەرلىك،مۆمىن،ئىپپەتلىك(ئەدەپ-ئەخلاقلىق)ئاياللارنى پاھىشە(جالاپ)دەپ ھاقارەتلەش. /B)2L]6p
GL~
Wnt
مەنبە:‹‹كىشىلىك مۇناسىۋەت ۋە ئەدەپ-ئەخلاققا دائىر سەھىھ ھەدىسلەر››دېگەن كىتابتىن ئېلىندى.