16
ياسىننىڭ تۇرمۇشىدىكى داۋالغۇشلار پەسلەپ، ھەممە ئىش جايىغا چۈشكەندەك بولدى، كاللىسى ئارام تېپىپ قالدى، بىر كۈن شۇنداق بولار، ئىككى كۈن شۇنداق بولار، كېيىنچۇ؟ ئادەم دېگەن ئۆتمۈشنىڭ داۋامى، بولۇپ ئۆتكەن ئىشلارنىڭ تەسىرىدىن، كۆنۈپ قالغان يامان ئادەتنىڭ كاشىلىسىدىن قۇتۇلماق ئۇنچە ئاسان ئەمەس. ئۇ ئەمدى خوتۇنىنىڭ قوينىغا قايتىپ كەلگەن، خوتۇنىنىڭ قايتا جىلۋىلەنگەن كۆزىگە خاتىرجەم، دادىل تىكىلەلىگەن بىلەن، گۈلشەننى تونۇماستىن ئاۋۋالقى ھالىتىگە كېلەلمىدى، كاللىسى ساپ ئەمەس ئىدى، ساپ بولمىغان كاللىنى ساق دېگىلى بولمايتتى. كاللىسىدا دەردى بار ئادەمنىڭ ئويلايدىغان ئىشلىرى مۇرەككەپ بولاتتى. ياسىن خوتۇنى يوق يەردە، بىر بۇلۇڭدا تاماكا چەككەندە، خالاغا كىرگەندە، ھۇجرىدا يالغۇز ئارام ئېلىپ ياتقاندا كۆڭلىدىكى "جىن" بىلەن ئەسرالىشاتتى، پىچىرلىشاتتى، "سەن ئەمدى كۆڭلۈمدىن چىقىپ كەت، مېنى خوتۇن بىلەن تىنچ ياشىغىلى قوي" دەيتتى، ئەمما بۇنى ئاچچىق، پۇشايمان، نەپرەت بىلەن ئەمەس، كونا ھېسسىيات، قىيالماسلىق، ئامالسىزلىق بىلەن دەيتتى. ئۇنىڭ ھەممىگە ئىگە بولغۇسى كېلىدىغان بۇنداق ئاچكۆزلۈكى، بۇنداق تەمەخورلۇقى، بۇنداق ۋەسۋەسىلىرى شۇ ناشايان ئىشلاردىن كېلىپ چىققان بولۇپ، بۇزۇق خىيال بۇزۇق ئىشنى پەيدا قىلسا، ئارقىدىن بۇزۇق ئىش بۇزۇق خىيالنى پەيدا قىلىپ، بىر-بىرىگە سەۋەپ بولۇپ، بەدەندىكى باكتېرىيىدەك كۆپىيىپ، ئەۋج ئېلىپ كەتكەنىدى... ياسىن قانداقتۇر بىر ئىشلارغا ئىچى پۇشقاندا، يالغۇز قالغاندا گۈلشەننى خۇمارى تۇتقان بەڭگىدەك سېغىنىپ قالاتتى. بۇنى ئۆزىمۇ چۈشەندۈرۈپ بېرەلمەيتتى، كۆڭلىدە ئۆزىگە نەچچە قېتىم " غېنى تازدىن ئاشقان پەخشەك قىزنى ئويلىماي، نەپسىمنى يىغىپ خوتۇنۇمغىلا كۆڭۈل بېرەي، نېمەمگە نېمەم يەتمەي قالدى ئەمدى... " دېسىمۇ، ئۆزى بىلەن ئۆزى قېرىشىپ، گۈلشەننىڭ ئۇنتۇلماس "گۈزەللىكى"، "شىرىن"لىكى، "ئوماقلىقى'' نى ئويلاپ، ئىچ-ئىچىدىن ھاياجانلىنىپ تىترەپ كېتەتتى؛ ئاندىن بۇ ھالىغا ئېچىنىپ، " ئۆمرىدە مۇشۇنداق قىز كۆرمىگەن، بىر خوتۇننىڭ كۆزىگە قاراپلا ئۆتكەن ئادەم خەقتىن ئاشقان بىر قىز ئۈچۈن مۇشۇنداق سەۋدايى، ساراڭ بولۇپ كېتىدۇ" دەپ ئويلايتتى.
گۈلشەن خوتۇنىنىڭ قوينىغا قايتقان ياسىننىڭ كۆڭلىدىكىنى بىلگەندەك، ئۇنى ئاۋارە قىلىشنى خالىمىغاندەك تېلېفونمۇ قىلمىدى؛ ئۇ تېلېفون قىلمىغانچە ياسىن ئۇنىڭ ئەقىللىقى، ئوماقلىقى، سەۋرچانلىقىغا مەستلىكى كېلىپ، ئۇنىڭ ئاۋازىنى، كۈلكىسىنى، نازىنى ئاڭلىغۇسى كېلىدىغان بولۇپ قالدى.
ھاشىم دوغىلاق گۈلشەننىڭ كەتكەنلىكىنى بىلىپ كۆڭلى يېرىم بولدى، چىرايلىقتىن بىرسى كەم بولسا كۆڭۈل ئاسمىنىدىكى يۇلتۇزدىن بىرسى كەم بولۇپ قالارمىدى؟ ھاشىم ئۇنى ياخشى كۆرەمتى؟... مەيلى نېمىلا بولسۇن، ياندىكى "يار"نىڭ قەدرى كەتكەندە ئۆتۈلدى.
ساۋۇتقا بۇ ئىشلار بەرىبىر ئىدى، گۈلشەنگىمۇ ئەزەلدىن كۈلۈپ گەپ قىلمايتتى. ھاشىم دوغىلاق ئۇنىڭ ئالدىدا ئۆزىنى ناھايىتى ھېسسىياتچان، پالاكەت ھېس قىلاتتى. ساۋۇت ئالدىنقى ھەپتە بىر تۇڭگان مەسچىتىگە جۈمە ئوقۇغىلى بېرىپ كەلگەندىن تارتىپ ، شۇ يەردىن ئالغاچ كەلگەن جايناماز بىلەن قۇرئاننى يېنىدىن ئايرىماي، بەش ۋاق نامازنى كامىل ئوقۇيدىغان تەقۋا بولۇپ كەتتى. بۇ ئىش ھاشىم دوغىلاققا ئېغىر كەلدى، ئۆزىنى تېخىمۇ گۇناھكار، كېسەل دەپ ئويلايدىغان بولۇپ قالدى. ئەمما ھاشىمنىڭ بىر رازى بولغان يېرى، ساۋۇت ئۇنىڭغا بۇرۇنقىدەكلا مۇئامىلە قىلىۋەردى، ئۇنى نامازغا زورلىمىدى.
ئۆمەر كېلىپلا ھاشىملارنىڭ ياتىقىغا ئورۇنلىشىپ، بىر-بىرىگە تامامەن ئوخشىمايدىغان ئىككى ئادەمنىڭ كىرىسىغا كىرىپ قېلىپ، بىر-ئىككى كۈن تەمتىرىدى، ئۈچىنچى كۈنىدىن باشلاپ، ئاكىسىنىڭ سايىسىدە ئىشىنى تېپىپ قىلىپ، بىر ھەپتىدە كاۋابچىلىقنى ئۆگىنىپ بولدى. ئۇ ئاشخانىدا توختىماي دەي قويۇۋالاتتى، ئىچى پۇشۇپ كەتسە ناخشا توۋلايتتى، ئاشخانىنى سۈرتكەچ ئۇسسۇل ئوينايتتى. گۈلشەن بىلەن بىر ھەپتىدە يامان ئەمەس تونۇشۇپ قالغانىدى، ئۇنىڭ كېتىشى بىلەنلا ئىچى پۇشۇپ قالدى، ئۇدۇلدىكى دۇكانلارغا باشقىدىن تەپسىلىي قاراپ چىقتى. تۆت ئەتراپىدا كۆڭۈلنى جەلپ قىلىدىغان بىرەر نەرسە، بىر قىز، ھېچ بولمىسا تېلىۋىزوردا بولسىمۇ بىرەر چولپان، بىرەر كىنو، كوچىدا بىرەر ماشىنا، بىرەر تۇيۇقسىز ھادىسە بولمىسا، كۈندە بولمىسىمۇ، ھەپتىدە بىرەر قېتىم يىڭى-يېڭى ئىشلار، قىزىقچىلىق بولۇپ تۇرمىسا بۇ دۇنيانىڭ نېمە پەيزى بولسۇن؟... كۈندە كاۋاب پىشۇرۇپ ئىس-تۈتەك ئىچىدە ياشاۋەرسە بۇ كۆز دۇغلىشىپ تىنىپ كەتمەمدۇ؟ بۇ كۆڭۈل قېرىپ ئۆلۈپ كەتمەمدۇ؟... ئۆمەرنىڭ ئىستەكلىرى تىنىم تاپمايتتى، پۇلى بولسا كومپيۇتېر ئېلىپ، تورخانىغا كىرمەي ياتاقتىلا ئويۇنچۇق ئوينىغۇسى، ھېچ بولمىسا قۇلىقىغا تاقىۋالىدىغان mp3 بولسىمۇ ئېلىپ، ناخشا ئاڭلىغاچ ئىش قىلغۇسى كېلەتتى. ئەمما بۇ ئارزۇيىغا يېتىشكە تېخى بالدۇر ئىدى، ھەممىنى ياسىن ئاكىسى بېسىپ ياتقان بولۇپ، ئۆمەرنى پەقەت ئىشلىتىشنىلا بىلەتتى، خەقنىڭ بالىلىرىغا بەرگەندەك ئىش ھەققى بېرىشنى ئەسلا ئويلىمايتتى. شۇنداقتىمۇ ئۇ بىكار قالغاندا رەيھان ھەدىسىدىن ئانچە-مۇنچە پۇل ئېلىپ، ساتراشخانىلارنىڭ سول چېتىدىكى تورخانىغا كىرىپ بىرەر سائەت ئويۇن ئويناپ چىقاتتى.
بىر ئاخشىمى ئۆمەر گۈلشەن توغرۇلۇق ھاشىمنىڭ ئاغزىنى كوچىلاپ باقتى، ھاشىم مۈجمەل جاۋاب بېرىپ گەپنى تۈگەتتى. ئۇ ئۆمەرنى لاۋبەننىڭ ئىنىسى، بىر گەپ بولسىلا ئاپىرىپ چاقىدۇ دەپ ئويلىغاچقا ئىچ گېپىنى دېمەيتتى. ئۆمەر گەپنى بۇراپ، ئۆزىنىڭ بۈگۈن ئاجايىپ بىر ئويۇن ئوينىغانلىقىنى، بىر-بىرلەپ ئۇتۇپ ئاخىرىدا مۇكاپاتقا ئېرىشكەنلىكىنى ئېيتتى.
___ قانداق مۇكاپاتكەن ئۇ؟
___ بىر قىز كىيىمىنى يېشىپ بېرىدىكەن...__ دېدى ئۆمەر بۇ غەلىبىگە مىڭ تەستە ئېرىشكەندەك ماختىنىپ.
ھاشىم شۇ ھامان دىققىتىنى يىغىپ ، بۇ گەپنى ئاڭلىمىغاندەك ياتقان ساۋۇتقا قاراپ قويۇپ:
___ كومپيۇتېردا چىقامدىكەن؟__ دېدى.
___ شۇنىڭدا چىقماي ئەمىسە، ئالدىمدا چىقسا بولامتى؟
___ بوشراق گەپ قىل، ئاخىرى قانداق بولدى؟
___ شۇ ئاۋۋال كۆينىكىنى سالىدىكەن، ئاندىن كۇسىرىنى سالىدىكەن... شۇنىڭ بىلەن تۈگەيدىكەن.
___ ئاران شۇنچىلىكما؟
___ ئەمىسە قانداق چىقسا بولاتتى. مەن تولۇق نومۇر ئالغان، شۇنىڭغا چىقتى.
___ ھەي ئەخمەق، شۇنىڭغا خوش بولۇپ كەتتىڭما؟ كومپيۇتېر دېگەن نەرسەڭدە ھەممە نېمە بارغۇ، يالىڭاچ نېمىلەر، ئىشەك-ھايۋانلارنىڭ ھەممىسى چىقىدىغۇ؟! ئۇدۇلدىكى ساتراشخانىغا كىرسەڭ ئۇنىڭدىن پەيزىلىرى بار، ساڭا ھەممىنى ئېچىپ بېرىدۇ.
ھاشىم بۇ گەپنى دەپ بولۇپ، ساۋۇتقا قاراپ قويدى؛ ساۋۇت ئۇخلىمىغان بولسا ھاشىمنى چوقۇم تىللايتتى.
___ سەن كۆرۈپ باققانما؟__ دېدى ئۆمەر بۇ گەپنىڭ ئاخىرىنى ئاڭلىغۇسى باردەك.
___ كۆرمىسەممۇ بىلىمەن، دۇكانغا قارىساڭلا بىلىسەن.
___ ئۇ دۇكانغا كىرسە قانچە پۇل؟
___ نېمە؟ سېنىڭمۇ كىرگۈڭ كېلىۋاتامدا؟...
___ مانا، مانا، چاندۇرۇپ قويدۇڭ ھاشىمكا، سەن چوقۇم كىرىپسەن، ماڭا دېمەيۋاتىسەن، دەپ باقە، ئۇنىڭ ئىچىدە زادى نېمە بار؟
ھاشىم مۇشۇ كىچىككىنە شۇم ئالدىدا قاپاقباشلىق قىلغىنىدىن تېرىكىپ كەتتى:
___ ماڭ، ماڭ، ئۇيقاڭنى ئۇخلا، مەن ئۇنداق يەرگە ھەرگىز كىرمەيمەن.
___ مەن بىلىپ قالدىم، ماڭا ئۇنىڭ ئىچىدە زادى نېمە ئىش بارلىقىنى دەپ بەرسەڭ، كىرگىنىڭنى ھېچكىمگە دېمەيمەن...
___ جاھاندا چېقىمچى بىلەن خوشۇم يوق ئۇكا، بەك بىلگۈڭ بولسا ئۆزەڭ كىرىپ كۆر، مېنى ئاۋارە قىلما...
ئۆمەر ئەمدى تورخانىدىن باشقا بۇ ساتراشخانىلارغىمۇ قىزىقىشقا باشلىدى. شۇنچە كۆپ دۇكاننىڭ بىرلا يەردە بولۇشى، ئوخشاش بىر ئىشنى قىلىشى، بىر-بىرلىرىگە رىقابەتچى بولۇشى ئاجايىپ ئىش ئىدى، كۈندۈزى ئادەم ئانچە كۆپ بولمىغان بىلەن، كېچىسى ئادەملەر بىر-ئىككىدىن ئوغرى مۈشۈكتەك پەيدا بولۇپ قالاتتى.
ئۆمەر ئۇخلاپ قالغاندىن كېيىن ھاشىم بۇ جاھاندا پەقەت ئۆزىلا پالاكەت ئادەمدەك خىيال سۈرۈپ، تىتىلداپ ياتتى. ئۆمەر ھەممىنى بىلىپ باققۇسى، قىلىپ باققۇسى، نېمىلا قىلسا باشقىلارغا ئۆزىنى داڭلاپ باققۇسى كېلىدىغان، يېشى چوڭىيىپ قالسىمۇ بالىدەك قىلىق قىلىپ يۈرۈيدىغان ماڭقا ئىدى؛ ئەگەر ئۇ ھاشىمنىڭ كۆزىگە يەنە كىرىۋېلىپ، ئىشلىرىنى ئاشكارىلىۋېتىپ قالسا، ھاشىم ئۇنى تىللاپ ئۇرالمايتتى. ھاشىم گەپتىن، مەسخىرىدىن قورقاتتى، لاۋبەن سەتەڭنىڭ ئىزدەپ كىرىشىدىن قورقاتتى، يۈزىگە بىر نېمىلەرنىڭ چىقىپ قېلىشىدىن قورقاتتى، ئۇ ئۈرۈمچىدىكى ۋاقتىدا ئەيدىز دېگەن يوشۇرۇن ئالۋاستىنىڭ گېپىنى ئاڭلىمىغان بولسا، شەھۋەت نەپسىگە پايلىماي ئۆتكۈزۈپ سالغان شۇ نىجىس ئىشىدىن بۇنچە ۋەھىمە يەپ يۈرمىگەن بولاتتى؛ بىر نېمىنى بىلىپ قالسا، باشقىلاردىن بىر گەپنى ئاڭلاپ قالسا، ياكى باشقىلارغا بىر بىر ئىشنى بىلدۈرۈپ سالسا مۇشۇنداق ئىچى پۇشىدىغان، ئازابلىنىدىغان گەپ! ھايۋانلار قاشاڭ بولغاچقا شۇنداق خاتىرجەم ياشايدۇ، ئادەملەر ھوشيار بولغاچقا شۇنداق ئازابلىنىپ ياشايدۇ... ھاشىم زادى قانداق مەخلۇق... ھاشىم ئۆزىنى ئانچە چۈشەنمەيتتى، چۈشىنىشكە ئىنتىلمەيتتى، پەقەت يات جىنسقىلا ئىنتىلەتتى، قىز، خوتۇن دېگەننىڭ ۋۇجۇدىغا چۆكۈپ، توختىماي لەززەت سۈرگۈسى كېلەتتى. ئۈرۈمچىدە ئۇنىڭ بىر ئاغىنىسى بولىدىغان، كۆرۈشكەن ۋاقىتنىڭ ھەممىسىدىلا ئوينىغاننىڭ گېپىنلا قىلاتتى. كېيىن ئەيدىز چىقىپ قېلىپ، كەمسىتىلىشكە ئۇچراپ تۈگىشىپ كەتتى، ئۇزاق ئۆتمەي ئىچكىرىگە قېچىپ يوقالدى. بەلكىم ئۇ يەردە تېخىمۇ ئوينايدىغان بولۇپ كەتكەندۇ... ئۇ ھەر قېتىم شۇ ئاغىنىسىنى ئويلاپ قالغاندا بىر قېتىم ۋەھىمىگە چۈشەتتى، ئارقىدىن يەنىلا «مەن ئەيدىز ئەمەس، مەن ئوينىغان سېرىق چاچلارمۇ ئۇنداق ئەمەس، ھەممە ئادەمگە ئۆزىنىڭ جېنى تاتلىق، لاۋبەن سەتەڭمۇ قان تەكشۈرتكەن، ئۇمۇ ساق، مەنمۇ ساق، مېنىڭ قېنىمدا ئەمەس، كاللامدا مەسىلە بار، ئىچىمدە ئۆزەم بىلەن قېرىشىدىغان بىر ئالۋاستى بار...» دەپ ئۆزىگە تەسەللىي بېرەتتى، بۇ تەسەللىي كونىراپ قالسا، يېڭى-يېڭى تەسەللىي ئىزدەيتتى. بۇمۇ بولمىغاندا ئۆز-ئۆزىدىن تېرىكىپ، بوغۇلۇپ، « ئەيدىز بولساممۇ بولغاندىمەن، نېمە بوپتۇ، توشقاندەك يۈز يىل ياشىغىچە، يولۋاستەك بىر كۈن ياشاپ، ئوينايدىغاننىڭ ھەممىسىنى ئويناپ تىتىۋېتىپ، ئۆلۈپ كەتسەم نېمە ئارمان!» دەپ ئويلايتتى.
ئەمما بۇ كېچىدىكى خىيالى ئۇنى خېلىلا قىيناپ قويدى، جىن تەگكۈر سېرىق چاچلار، قان-يىرىڭ ئېقىۋاتقان ئەزالار، تۈركۈم-تۈركۈملەپ كۆپىيىۋاتقان ئىسكىلىت شاھلار يەنە كۆز ئالدىغا كېلىۋالدى؛ ئەڭ بۇرۇن ئەيدىز بولغان ئادەم ئادەم ئەمەس، بەدىنى قان-يىرىڭغا تولغان ئالۋاستى بولسا كېرەك، پۈتۈن ئەيدىزلەر بىرلىشىپ ئۇنى قىيما-چىيما قىلىپ، كۆيدۈرۈپ، كۈلىنى كۆككە سورۇۋەتسىمۇ دەردى چىقماسمىكىن. بۇرۇن ئاڭلىمىغان بۇ كېسەل ئۈرۈمچىدە قانداق تېز پەيدا بولدى؟ ئادەمدىن ئادەمگە نېمانچە تېز يۇقتى؟ خەقلەر ئاق تاماكىنى ئالۋاستى دەپ بېقىپ، ئەمدى ئەيدىزنىمۇ شۇنىڭغا ئوخشاتتى. خىروئىنكەش تۈتۈنگە ئايلىنىپ ئۆلسە، ئەيدىز مەرەزلىرى سۆڭەككە ئايلىنىپ ئۆلىمىش، نېمىشقا ئۇنىڭ داۋاسى يوق؟ كۇلىغا قېچىپ كەتكەن ئاغىنىسى قانداق بولۇپ ئۇنى يۇقتۇرۇۋالدى، ئېنىق ئەمەس، ساتراشخانىدىن يۇقتۇرۇۋالغان بولۇشىمۇ مۇمكىن. شۇ ئاچچىقىدا كۇلىغا قېچىپ، تەتەيخانلارغا كېسىلىنى يۇقتۇرۇۋاتقان بولۇشى مۇمكىن، قانچىسىگە يۇقتۇرۇپ بولغاندۇ، نەپسىگە قېنىپ-قېنىۋېلىپ ئۆلگەن بولسا نەدە ئۆلگەندۇ، جەسىتى نەدە قالغاندۇ، ئىت يېگەنمىدۇ، ئىتمۇ ئەيدىز بولغانمىدۇ...
ھاشىم تىنماي خىيال سۈرۈپ، ۋەھىمىدىن ھالسىراپ قالغاندا ئۆزىنى تاشلىۋېتىپ، روھىنى ئەركىنلىككە چىقىرىدىغان ئەشەددىي خىياللارغا چۆكتى، «ئوينىۋېلىپ، قېنىۋېلىپ ئۆلىمەن، ھەممە ئادەمنىڭ شۇنداق قىلغۇسى بار، شۇنداق ياشايدۇ... » دەپ ئويلىدى. ئەمما ساۋۇتقا قاراپ تۇرۇپ قالدى، « بۇ گۇيمۇ شۇنداق ئويلايدۇ، قىلغۇسى بار، ئەمما قىلالمايدۇ، بۇنداق ئادەم ئۆزىنى قىيناپ ياشايدۇ، بۇنداق ياشاشنى كىم خالايدۇ، شۇڭا بۇنداقلار بەك ئاز» دەپ، يەنىلا ئۆزىنىڭ پىكرىنى قۇۋۋەتلىدى. ئۇ ئەگەر ئاشۇ ئاغىنىسىدەك ئەيدىز بولۇپ قالسا، ئۇنىڭ ئىزىنى بېسىپ، لەززەتكە قېنىپ-قېنىۋېلىپ ئاندىن ئۆلۈشى مۇمكىن، ئۇنداقتا ئۇ بىر زەربىدىن ئۆلىدىغان قانخۇمار پاشىغا، بىر دەسسىلىشتىن مىجىلىدىغان پارازىت قۇرتقا ئايلىنىدۇ، ئادەم بىلەن ھاشارەتنىڭ پەرقى قالمايدۇ. بۇ پەرق زادى نېمە؟ ھاشىم ئەزەلدىن بۇنى چوڭقۇر ئويلاپ باقمىغان، پەقەت شۇنداق ھېس قىلالايدۇ، پەرق بار، پەرق بولۇشى كېرەك دەيدۇ؛ لېكىن بۇنىڭ پەرقىنى ئاجرىتىشنىڭ جاندەك مۇھىملىقىنى بىلمەيدۇ.
ئەقلى كۆز نۇرىغا ئايلانمىغان ئادەمنىڭ ئەقلى ئۇنىڭ ئىچكى ئەزالىرىغاـــ ئاشقازىنىغا، بۆرىكىگە، جىنسىي ئەزايىغا مەركەزلىشىپ قالىدۇ. ئۇ ئادەمنى پەقەت قورسىقىنىڭ ئېچىشى، جىنسىي ھەۋىسىنىڭ قۇترىشىدىن باشقا ھېچقانداق نەرسە ئالدىرىتالمايدۇ، ئاڭ، ئەقىل، مەنىۋىيەت تەلەپلىرىگە كۆڭۈل بۆلمەيدۇ، ھاشىم مەكتەپ پۈتتۈرگەندىن بۇيان كىتاب دېگەن نەرسىنى قولىغا ئېلىپ باقمىدى، خەت ئوقۇسىلا بېشى ئاغرىيدۇ. كىتابخۇمارلار كۈندە كىتاب ئوقۇمىسا مېڭىسىدىكى قان ئايلانمىغاندەك ھېس قىلسا، ھاشىم ئەكسىچە كىتاب ئوقۇسا مېڭىسىگە قان چۈشىدىغاندەك بىئارام بولىدۇ...
كېچىدە ئەسەبىيلىكى تۇتقان ھاشىم يوتقاننى چاترىسىغا قىستۇرۇپ بىر دەم ۋەھىملىك، بىر دەم لەززەتلىك ئىشلارنى خىيال قىلىشقا باشلىدى. ئۇيقۇ كەلمىگەندىكىن مۇشۇنىڭدىن باشقا قىلىدىغان ئىشىمۇ يوق ئىدى. ئۇ بىر ياقتىن ۋەھىمىنى قايرىۋېتىپ، سەتەڭلەر قوينىدىكى شىرىن رەسۋالىقىنى سېغىنسا، بىر ياقتىن بۇندىن كېيىنكى ئويناشلىرىنى تەسەۋۋۇر قىلىپ، توختىماي كاللا يۈگۈرتەتتى: ئىش ئەمدى بۇ دەرىجىگە كەلدى، ئەيدىزدىن ساراڭدەك ۋھىمە يەپ، ئۆزىنى ئۆزى قورقۇتۇپ يۈرگەننىڭ نېمە پايدىسى!؟ ئۆتكەن ئىش ئۆتتى؛ ئۆزىنى ئۇنداق ئازابلاپ يۈرىۋەرسە تۈگىشىپ كېتىدۇ. سەتەڭلەرنى بىر قېتىم ئوينىدىمۇ، ئەمدى ئۇلاردىن ئۆزىنى قاچۇرغىنى بىكار. بىر قېتىم قىلسىمۇ شۇ كېسەل، مىڭ قېتىم قىلسىمۇ شۇ كېسەل. لاۋبەن سەتەڭ ئاشخانىغا بىر نەچچە قېتىم كىردى، ھاشىمنى ئىزدىگەندەك قىلىپ ئۇ ياق-بۇ ياققا قارىدى. ھاشىم قازان بېشىدىن چىقمىدى، پەقەت سەتەڭ چىقىپ كەتكەندىن كېيىن ئۇنىڭ ئارقىسىدىن شۆلگىيىنى ئېقىتىپ قالدى... چىقسىلا شۇ ساتراشخانا، كىرسىلا شۇ سەتەڭ، سۈرىدىغان لەززەت ئەنە ئالدىدا، تېخى ھەقسىز... ئۇ ئۆزىنى قاچۇرۇپ نېمىگە ئېرىشتى، ئىس-ماي پۇراپ كەتكەن ئاشخانىدا ئىشلەۋېرىپ نېمە خوۋلۇق كۆردى، ياسىن لاۋبەن ئۆزى لەززەت سۈرۈپ ياشىسىلا بولدى، ئىشلەمچىلەر بىلەن نېمە كارى، خوتۇنى يوق چاغدا بىر ھەپتىلىككە پايلىماي، گۈلشەننى خوتۇن قىلىپ، خوتۇنى كەلگەندە ھەيدىۋەتتى. ئارىلىقتا خوتۇنى بىلەن خېلى دېيىشكەننىڭ گېپى بار، لاۋبەن شۇنچە چىرايلىق خوتۇنىنى قايرىپ قويۇپ، بۇزۇقچىلىق قىلسا سەتچىلىك بولمايدىكەن، ھاشىم زادى شۇ كەسىپنى قىلىدىغان بۇزۇقلاردىن نەپسىنى قاندۇرسا نومۇسمىكەن؟...
ھاشىم ئۆزىنىڭ نىجىس ئىشلىرىنى خىيالىدا بىر دەمدە گۈزەل ئىشلارغا ئايلاندۇرۇۋەتتى، ئەتىدىن باشلاپ سەتەڭلەردىن خالىغانچە ھۇزۇرلىنىش ئىرادىسىگە كەلدى، ساۋۇتنىڭ نامازخانلىقىدىن، ئۆمەرنىڭ چېقىمچىلىقىدىنمۇ قورقماسلىق قارارىغا كەلدى، ئەگەر ياسىن لاۋبەن ئۇقۇپ قالسا ئۇنىڭ بىلەن كارى بولمايتتى، ياكى دەرقەمدە تۇرۇپ زاكونلىشاتتى ، رەيھان ئاچىسى بىر نېمە دەپ قالسا، «ئاۋۋال ئېرىڭىزنى ئوبدان باشقۇرۇڭ» دەيتتى. ئەلۋەتتە، شۇنداق قىلسا بولاتتى، نېمىدىن قورققىدەك، ھەر قانچە قورقۇنچلۇق ئىش بولسا ئەيدىزدەك قورقۇنچلۇق بولار، ھاشىم بۇنىڭغىمۇ تاقابىل تۇرۇپ كەلدىغۇ؟
ھاشىم ياسىن لاۋبەننى ئۆزىگە باققاندا نەچچە ھەسسە نومۇسسىز دەپ ئويلىدى، گۈلشەننىڭ ئويناپ تاشلىۋېتىلىپمۇ گەپ قىلماي كېتىشى، ياسىننىڭ ياقىسىغا ئېسىلىپ، رەيھانغا ھەممىنى دەپ ئۆزىنىڭ ئىززەت-غۇرۇرىنى قوغدىماسلىقى ھاشىم ئۈچۈن چۈشىنىكسىز ئىش بولۇپ قالدى. رەيھان ئېرىنىڭ ئىشىنى راستىنلا ئۇقتى، يا ئۇقمىدى. ئۇقمىغان تەقدىردە ئېرىگە قوينىنى ئېچىشى ئۇنىڭ ئالدانغانلىقى، بىلىپ تۇرۇپ قوينىنى ئېچىشى ئۇنىڭ دۆتلۈكى ئىدى. چىرايلىقنىڭ ھەممىسى شۇ ياسىننىڭ بولامدۇ؟ ئىشلەمچىلەرنىڭ يېنىدا شۇنچە نومۇسسىزلىقنى قىلىپ، يەنە ھېچ ئىش بولمىغاندەك خوتۇنىنى خوتۇن قىلىپ ياشاۋەرسە بولامدۇ؟ بۇنىڭ ئىستەك-سورىقى بولمامدۇ؟ ئۇنى دېسە ھاشىممۇ بۇزۇقچىلىق قىلدى، ئەمما بۇزۇقچىلىقنىڭ جايىنى تېپىپ قىلدى، شۇ بۇزۇقلارنىڭ ھەققىنى بېرىپ قىلدى. زىياننى ئۆزى تارتتى، بىر كىمگە زىيان سالمىدى، يۇۋاشنى بوزەك قىلمىدى، پاك قىزنى بۇزمىدى، بىر كىمنىڭ روھىغا زەربە بەرمىدى... قىسقىسى، ھاشىم ئۇ ئىشنى قورسىقى ئاچقاندا ئاشخانىدا تاماق يېگەندەكلا قىلدى، سودىلىق قىلدى. گەرچە ئۆزى ئەيدىز ۋەھىمىسىگە دۇچار بولۇپ روھىي جەھەتتىن چوڭ زىيان تارتقان بولسىمۇ، بۇزۇقلارغا زىيان بولمىدى. لاۋبەن سەتەڭ ئۈچۈن بەدەل تۆلىدى، ئىت بولدى، كۈچۈك بولدى... ئەمما ياسىن لاۋبەن نېمە قىلدى؟ گۈلشەنگە نېمىلەرنى قىلپ كەلتۈرۈۋالدى، پەقەت لاۋبەن بولغىنى ئۈچۈنمۇ؟ گۈلشەننى نېمە قىلسام بولىدۇ دەپ ئويلىغىنى ئۈچۈنمۇ؟
ھاشىمنىڭ ئىچىنى بىر خىل ھەسەت چۇلغىۋالدى، ياسىن لاۋبەن چىرايلىق، پاكىز خوتۇن-قىزلاردىن ھەۋىسىنى قاندۇرسا، ھاشىم مەينەت سېرىق چاچلاردىن نەپسىنى قاندۇراتتى. ياسىن لاۋبەننىڭ ئېرىشكىنى ھاشىمنىڭ غايىسى، كېچە-كۈندۈز ئارمان قىلىدىغان، تەلپۈنىدىغان نىشانى ئىدى، ئۇنىڭغا يەتمەكنىڭ تەسلىكى ئۇنىڭ قىممىتىنى يۈكسەك قىلىۋەتكەنىدى. رەيھان گۈزەل جۇۋان، مېھرىبان ئانا بولغاچقا، ھاشىم ئۇنىڭ گۈزەللىكىنى تاماشا قىلسىمۇ، غەيرى نىيەتلەردە بولسىمۇ، لېكىن بەكلا ئەيمىنەتتى. ئەمما گۈلشەن ئۇنىڭ ئۈچۈن تىرىشسىلا يېتىشى مۇمكىن بولغان نىشان ئىدى، ھاشىم ئۆزىنى ئۇنىڭغا زادى يېتەلمىگۈدەك تۆۋەن چاغلىمايتتى. بىراق ئۇ گۈلشەنگە چىشىنى بىلەپ، شۆلگىيىنى ئېقىتىۋاتقاندا ئۇ ئاللىقاچان ياسىن لاۋبەننىڭ لەززەتلىك ئولجىسىغا ئايلىنىپ، ھاشىمنىڭ غۇرۇرىغا دەسسىۋەتتى. بىچارە ھاشىم گېلىغا سۆڭەك تۇرۇپ قالغان ئىتتەك قىينىلىپ، غىڭشىپ كەتتى... بۇنىڭ ئاچچىق ئەلىمى سۆڭەككە يەتكەندە، ياسىن لاۋبەن ئۆلمەكنىڭ ئۈستىگە تەپمەك قىلىپ، خوتۇنىنى يەنە خوتۇن قىلدى، ئوينىغىنى ئوينىۋالغان بولۇپ قالدى؛ گۈلشەن قانداق تېز پەيدا بولغان بولسا شۇنداق تېز يوقالدى. ئۇ ساۋۇتقا قانداق قارايدۇ، نامەلۇم. ئەمما ھاشىمنى چۈپرەندە قاتارىدا كۆرۈپ، خوشمۇ دېمەي كەتتى. بۇ ھاشىمغا شۇنچىلىك ئەلەم بولدىكى، بۇلۇڭدىكى ئەخلەتتەك تاشلىنىپ قالغىنىدىن قورسىقى كۆپتى، گۈلشەنگە ئۆزىنى ئوبدانراق تونۇتۇپ قويمىغىنىغا پۇشايمان قىلدى. گۈلشەنگە چوقۇم ئېرىشىش ئىستىكى، ئۇنىڭ بەدىنىگە باغلانغان ۋاز كېچىلمەس ھېسسىياتى، غايىۋى ئىنتىلىشى سېرىق چاچلارغا بولغان ئىنتىلىشىدىن ئانچە پەرقلەنمەيدىغان بولۇپ قالدى، گۈلشەننى "ئادەم ئەمەس نېمىكەن، ئوينىۋەتسىلا بولىدىغان نېمىكەن، ئەمدى ئۇنىڭ ئارزۇلىغىدەك نېمىسى قالدى، تاشلىۋېتىلگەن نېمىنى ساراڭدەك چوڭ بىلىپ قانداق قىلاتتىم!...' دەپ ئويلىدى...بىراق ئۇ ئەيبنىڭ ھەممىنى گۈلشەنگىمۇ قويمىدى، چۈنكى ئۇنىڭچە بولغاندا قىز بالا دېگەن ئەخمەق، گول نېمە، بىر كىم مەجبۇرلىمىسا ياكى ئازدۇرمىسا ئالدىراپ بۇزۇلمايدۇ. گۈلشەننى بۇزغان ياسىن، ھاشىمنى گۈلشەنگە چۈپرەندە كۆرسىتىۋەتكەنمۇ ياسىن، گۈلشەننىڭ ھاشىمغا بولغان ئازغىنە يېقىنلىق، ھەمكارلىق ھېسسىياتىنى قويمىغانمۇ شۇ ياسىن، گۈلشەننى ئالداپ-سىلاپ ئوينىۋېلىپ، خوتۇنى كەلگەندە تاشلىۋەتكەن ئەشەددىي نومۇسسىزمۇ شۇ ياسىن! گۈلشەن ئۇنىڭ زەربىسىگە ئۇچراپ نېرۋىسىدىن كېتىپ قالمىغان بولسا، ياسىننى رەسۋا قىلماي ئەكسىچە ئۇنى قوغداپ قالامتى، كەت دېسە گەپ قىلماي، خوشمۇ دېمەي كېتەمتى!...
ھاشىم بۇلارنى ئويلىغانچە ياسىنغا غەزەبلەندى، ياسىن نېمىسىگە شۇنچە ھەددىدىن ئاشىدۇ؟ ئۇنىڭدا بار شەھۋانىي ھەۋەس، ئۇنىڭدا بار جىنسىي ئىقتىدار ھاشىمدا يوقمىدى؟ ئۇ ئۆزىنى چوڭ چاغلاپ گۈزەللەرنى نومۇسسىزلارچە ئىگىلىۋېلىپ، ئۆزىچە پاك بولۇۋېلىپ يۈرىۋەرسە، ھاشىم بىچارە سېرىق چاچ مەينەتلەرگە بۇلغىنىپ، ئۆزىنى كەمسىتىپ، كېسەل ۋەھىمىسىدىن تولغىنىپ يۈرسۇنمۇ؟...
ھاشىم مۇشۇنداق ئاچچىق ئىزتىراپ ئىچىدە يامان خىياللارنى سۈرۈۋاتقاندا ئۆمەر ئۇنى مەسخىرە قىلىۋاتقاندەك توختىماي ئوسۇرۇپ، ئۇنى تېرىكتۈرۈۋەتتى، ھاشىم ئورنىدىن قوپۇپ بېرىپ ئۇ شۇمنىڭ كۆتىگە تېپىۋەتكىلى تاس قالدى. ئۇ ئۆزىنى بۇنداق تېرىكتۈرۈپ، ئازابلاپ يۈرگەندىن كۆرە ئەتىدىن باشلاپ ئەسەبىي روھ بىلەن جان كەچۈرۈشنى ئويلاپ، ئۇزۇنغىچە ئۇيقۇسى كەلمەي يېرىم كېچىگە يېقىن ئۇخلاپ قالدى.
ئەتىسى قوپۇپ ئىشقا چىققاندا ئۇنىڭ كېچىدە سۈرگەن دەھشەتلىك خىياللىرىنىڭ تايىنى قالمىغانىدى، ياسىن لاۋبەننىڭ خاتىرجەم، مەغرۇر، كۆرەڭ تۇرقىنى كۆرۈپمۇ چىشىنى غۇچۇرلىتىپ كەتمىدى. ئەمما ئويلىۋالغانلىرى ئۆزىگە ھەقىقەتتەك بىلىنگەچكە، ھامان بىر كۈنى مەقسىتىنى ئىشقا ئاشۇرىدىغانلىقىغا ئىشىنەتتى. ھەر خىل يامان ئىستەكلەر تۈپەيلىدىن كاللىسى دائىم قازاندىكى مايدەك قىززىپلا تۇراتتى، بىر قولى چۆمۈچتە بولغان بىلەن بىر قولى ئىشتىنىنىڭ ئېغىدىن ئايرىلمايتتى.
ئۆمەر ھاشىمدىن سەتەڭلەر ھەققىدىكى گەپنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، ئۇلارنى بىۋاسىتە كۆرۈشكە ئىنتىلىدىغان بولۇپ قالدى. بىكار بولغان ھامان تورخانىغا چاپتى، تورخانىدا خېرىدارلارنىڭ ئەركىنلىكى ئۈچۈن ھەر بىر ئورۇن ئايرىم-ئايرىم توسۇۋېتىلگەنىدى. شۇنداقتىمۇ ئۆمەر تورخانىغا كىرىپ جايىنى ئىزدەۋاتقان پۇرسەتتە كىمنىڭ نېمىلەرنى كۆرۈپ، نېمىلەرنى قىلىۋاتقىنىغا سىنچىلاپ قارىدى. كىرگەنلەرنىڭ تولىسى ئويۇن ئوينايتتى، بەزىلىرى سېرىق تور بەتلىرىدىن كىنو ياكى سۈرەتلەرنى كۆرەتتى. ئۆمەر بۇنىڭغا ئىلگىرى ئانچە دىققەت قىلمايتتى، ئەمدى بۇلارنى كۆرۈپ يايراپ كەتتى. جاپا چېكىپ نومۇر ئېلىپ يالىڭاچ سەتەڭلەرنى كۆرگەندىن كۆرە، ئۇلارنى بىۋاسىتە كۆرسىلا بولمىدىمۇ؟ ئۇ ئورنىنى تېپىپ ئولتۇرۇپ، شۇنداق سەتەڭلەرنى بىمالال كۆرەلەيدىغان تور بەتلىرىنى ئىزدەشكە باشلىدى. ئۇنداق تور بېكەتلىرىنى تاپماق تولىمۇ ئاسان ئىكەن، بىر كۆزنەكنى چېكىپ قويىۋىدى، شۇنىڭغا ئائىت تالاي كۆزنەكلەر ئېكرانغا يېغىپ كەتتى... كارامەت، ئالامەت... ئۆمەرنىڭ كۆزلىرى ئالىچەكمەن بولۇپ، چاشقىنەكنى تۇتقان قوللىرى تىترەپ كەتتى. ئەمما ئۇ ئالدىرىغانچە سۈرەتلەر تېز چىقمىدى، چىققانلىرى قېتىپ قالدى، ئۇ جىلە بولۇپ چاشقىنەكنى قاتتىق-قاتتىق بېسىپ تىكىلدىتىپ ئولتۇردى، ئىچى پۇشۇپ ئەتراپىغا قارىدى، ئاندىن ئۆزىنى سەل تۇتىۋېلىپ، شۇ قېتىپ قالغان ھاياسىز سۈرەتلەرگە قاراپ شەھۋانىي خىياللارغا غەرق بولدى، ساتراشخانىلاردىكى سېرىق چاچلارنى ئويلىدى، خىيالىدا ئۇ يەرگە شامالدەك تېز يۈگۈرۈپ كىرىپ، كارىۋاتقا ئۇدۇل چىقتى... بىر سەتەڭ كۇسارچان كىرىپ كەلدى، ئۇنى قانجۇقتەك قىسىۋالدى... ئۆمەرنىڭ يۈرىكى قېپىدىن چىقىپ كېتىدىغاندەك قاتتىق سوقۇپ كەتتى.
شۇ كۈندىن باشلاپ، ئۆمەرنىڭ خىيالى تورخانا بىلەن ساتراشخانىغىلا مەركەزلەشتى، شوخلۇقلىرىغا قېلىنلىق، گەپلىرىگە قوپاللىق ئارىلاشتى، كىچىك بالىدەك قىلىقلىرىنى تاشلاپ، تولا ئىش كۆرۈپ قاغدالما بولۇپ كەتكەن ئاقسا گۇيدەك ھەرىكەت قىلىشقا باشلىدى. ئەگەر ئاكىسىدىن قورقمىسا ھەممىنى قىلاتتى، ئەمەلىيەتتە ئۇ ئىشلار ئۇنىڭ كاللىسىغا قاتارى تىزىلىپ بولدى: ئاۋۋال تاماكا چېكىدۇ، ئاندىن ھاراق ئىچىدۇ، ئاندىن ج... لارنى ئوينايدۇ... ئاكىسىمۇ چېكىدۇ، ئىچىدۇ، ئوينايدۇ، ئوينىغانلىقىنى ھاشىمدىن ئاڭلاپ قالدى، ھاشىم "ئاكاڭغا دېگۈچى بولما" دەپ ئۇنىڭدىن قاتتىق ۋدە ئالدى. ئەمما ئۆمەرنىڭ كۆڭلىدە بۇ گەپ داغدەك ئورناپ قالدى.
ئۆمەر نەچچە قېتىم ئاكىسىنى ئىزدەپ ھۇجرىسىنىڭ ئالدىغا بارغاندا ئىشىكنىڭ تاقالغانلىقىنى كۆرۈپ، ئىچىدىكى ئاۋازلارغا قۇلاق ياقتى. كۈپكۈندۈزدىكى پىچىرلاشلار، كۈلۈشلەر، ھاسىراشلار... دىن قېتىپ تۇرۇپ قالدى. ھاشىمنىڭ دېيىشىچە، ياسىن ئاكىسى گۈلشەننىمۇ كۈندۈزدە بوش قويماپتىكەن... ئۇ قىز كەتكەندىن كېيىن بۇ خۇمارىنى خوتۇنىدىن ئېلىۋاتقان گەپ. قالغانلار ئوت، ئىس-تۈتەك، ماي ئارىسىدا تەرلەپ-تەپچىرەپ ئىشلەۋاتسا كارى يوق، ئالدىراش ئىشلەۋاتقان خوتۇنىنىمۇ بىكارچى قىلىپ، كۆڭلىنى خوش قىلىۋاتسا... جاھاندا بۇنداقمۇ نەپسى يامان ئادەم بولامدۇ؟
ھاۋايى ھەۋەس، شەھۋەت شۇنداق يامان نەرسىمىكىن، كۈنلەر ئۆتۈپ ئۆمەرنىڭ يۈزىدىكى ساغلاملىق يوقاپ، چىرايى خۇنۇكلىشىشكە باشلىدى. ياتاقتا ئوغرىلىقچە تاماكا چەكتى، ھاشىم كۈلدى، ساۋۇت توستى، ئەمما توسۇپ قالالمىدى.
___ ئۇكا، مۇشۇ كەيپنى يامان باشلىۋالدىڭ، ئۆزەڭنى چاغلاپ ئىش قىل،___ دېدى ساۋۇت، ___ ھاشىم سەن بۇنىڭغا يامان ئىش ئۆگىتىۋاتىسەن.
___ مەن نېمە قىلدىم؟__ دېدى ھاشىم تەتۈر قاراپ مېيىغىدا كۈلۈپ،__ مەن ئۇنىڭغا تاماكا تۇتمىدىم، ئۆزى ئاپتۇ، پۇلغا ئالغاندىكىن چېكەي دېگەندۇ.
___ كاۋابنىڭ ئىسىدىن زېرىكىپ كەتتىم...__ دېدى ئۆمەر بىخارامان ھالدا،__ بۇنىمۇ كۆرۈپ باقاي، زېرىكىپ قالسام تاشلىۋېتىمەن.
___ بۇ ئۇنداق ئاسان تاشلىغىلى بولىدىغان نېمە ئەمەس، ئويلاپ ئىش قىل.
___ تاشلىمىسام چېكىۋېرىمەن.
__ ئاكاڭ كۆرسە نېمە دەيدۇ؟ بىزنى ئىش ئۆگەتتى دەپ قالمامدۇ؟
__ نېمە دېسە دېمەمدۇ، ئۆزىمۇ چېكىدىغۇ؟
ساۋۇت ئارتۇق گەپ قىلماي ياتاقتىن چىقىپ كەتتى. ھاشىم ياستۇقىنىڭ تېگىدىن تاماكىسىنى ئېلىپ تۇتاشتۇرۇپ، كونا بەڭگىلىكىنى كۆرسىتىپ قويماقچى بولغاندەك، ئىچىگە تازا تارتىپ شوراپ چېكىشكە باشلىدى.
__ ئوبدان دەپ قويدۇڭ،__ دېدى ھاشىم ئۆمەرگە زوق بىلەن قاراپ،__ ئۇ سېنىڭ ئاكاڭ بولمىغاندىكىن، ئىشىڭغا ئارىلىشىپ نېمە قىلىدۇ دەيمەن، سېنى بۇنداق كىچىك بالىدەك كۆرسە بولامدۇ؟ بۇ تېخى كىچىك ئىشلارغۇ، ئوغۇل بالا دېگەن ھەممىنى قىلىپ بېقىشى كېرەك.
__ سەن بولساڭمۇ ماڭا يېقىن تۇر ھاشىمكا، بۇ ساۋۇتاخۇن بىلەن پەقەت خوشۇم قالمىدى، ھە دېسە ئۇنى قىل، بۇنى قىلما... دەپ تويغۇزۇۋەتتى.
__ چاتاق يوق ئۇكا، ئىككىمىز ئوبدان چىقىشىمىز، ئىچىڭدە بىر دەرد باردەك قىلىدۇ ، ياسىنكاڭغا دېيەلمىگەن گەپلىرىڭنى ماڭا دېسەڭ بولىدۇ.
__ نېمە دەيمەن ھاشىمكا، ئىچىم بەك پۇشۇپ كېتىپ بارىدۇ. كۈندە كاۋاپ پۇراپ، ئىس پۇراپ بەك زېرىكتىم. قولۇمغا يا تۈزۈك پۇل بەرمەيدۇ، يا ھالىڭ قانداق ئۇكام دەپ سوراپ قويمايدۇ. ئىشنى ماڭا تاشلاپ قويۇپ، ئۆزى بىكار يۈرگەن.
__ شۇ ئەمەسمۇ، بىزغۇ مالاي بولساقمۇ ئىش ھەققىمىزنى ساق ئېلىۋاتىمىز، ئەمدى سەن لاۋبەننىڭ ئۇكىسى بولغاندىكىن ئاكاڭغا پۇل دېيەلمەيسەن. لېكىن سەنمۇ بىزگە ئوخشاش ئىشلەۋاتىسەن، بىز بىلەن تەڭ يېتىپ-قوپۇۋاتىسەن، ئاكاڭغا پۇل تېپىپ بېرىۋاتىسەن، ئاكاڭ بۇنى بىلىشى كېرەك. سەن يا كىچىك بالا ئەمەس، يانچۇقۇڭدا ئانچە-مۇنچە پۇل تۇرمىسا بولمايدۇ. بۇ ئاكاڭ يا سېنىڭ داداڭ ئەمەس، پۇلۇڭنى يىغىپ ساڭا خوتۇن ئېلىپ بەرمەيدۇ، خوتۇننى بەرىبىر ئۆزەڭ ئالىسەن. جېنىڭنى ئۆزەڭ باقمىساڭ بولمايدۇ، ھەممىسىگە پۇل كېرەك. ئاكاڭ بولغان ئادەم ئەلۋەتتە بۇنى ئويلىشى كېرەك-تە!
ئۆمەر بۇ گەپتىن ئويلىنىپ ئولتۇرۇپ كەتتى، چېكىۋاتقان تاماكىسىنىڭ ئىسىنى خوش ياقماسلىق بىلەن پۈۋلەپ:
__ مەن ھەرگىز بىكارغا ئىشلىمەيمەن، ئاخىرىدا ھەممىنى بىراقلا ئالىمەن، ئاز بەرسە ئۇنىمايمەن __ دېدى.
__ سەن ئاخىرىدا ئالىمەن دېگەن بىلەن ئاكاڭ بېرەمدۇ؟ ئاشخانا ياخشى مېڭىپ بەرسىغۇ مەيلى، ئەگەر ۋەيران بولۇپ كەتسە بىر تىيىنمۇ ئالالمايسەن.
__ سەن ئاكامنى ۋەيران بولۇپ كەتسىكەن دەمسەن؟
__ ياق، ياق، گېپىمنى خاتا چۈشەنمە، ئاكاڭ ۋەيران بولۇپ كەتسە ماڭىمۇ زىيان بولمامدۇ! كىم ئۇنداق بولسۇن دەيدۇ! مېنىڭ دېگىنىم، ھۆكۈمەتتىن ياكى ساقچىلاردىن ئادەم كېلىپ "ئاشخاناڭنى تاقا" دېسە تاقىماي ئامال يوق، ئاكاڭغا بىر مۇنچە زىيان بولىدىغان گەپ. ئۇنداق ئىشقۇ بولماس دەيمەن.
__ ئۇنداق دېسە ئاشخانىنى سېتىپلا كەتسە بولىدىغۇ!
__ ساتالمايدۇ، ئاكاڭ ئىجارىگە ئالغان ئاشخانا بۇ، فاڭدۇڭ ماقۇل دېسە تۇرالايمىز، كەت دېسە كېتىمىز يا باشقا يەرگە كۆچىمىز.
__ غوجامنىڭ غوجىسى بار دېگىنە، ئەمدى چۈشەندىم.
__ مەن دېگەن گەپلەرنى ئاكاڭغا ھەرگىز دەپ يۈرمە جۇمۇ، بولمىسا مېنى ھەيدىۋېتىدۇ، ئۆزەڭ ساۋۇتكاڭ بىلەن يالغۇز قالىسەن.
__ سەن مېنى نېمە كۆرۈپ قالدىڭ؟ سەن دەپ قويمىساڭلا، مەن سېنى دەپ قويمايمەن.
__ تېخى مەندىن گۇمانلىنامسەن؟ بىلىسەنغۇ، مەن چېقىمچىلىققا ئەزەلدىن ئۆچ، شۇڭا ئاكاڭنىڭ ئىشىنىمۇ رەيھان ئاچاڭغا دېمىدىم. پەقەت سېنىلا بىلىپ قالسۇن دېدىم، بەزى گەپنى ئۆزىمىزلا بىلىپ قالىلى دېمەكچى...
__ ئاكامنىڭ زادى گۈلشەننى شۇنداق قىلغىنى راستمۇ؟ كۆزۈڭ كۆرگەنمۇ؟
__ نېمە دەيدىغانسەن، ئاكاڭ ئۇ ئىشنى بىزگە كۆرسىتىپ قىلامتى؟ گۈلشەن ئاكاڭنىڭ كارىۋىتىدا نەچچە ئاخشام ياتتى، نەچچە قېتىم خالاغا چىقتى، ساڭا تولۇق ساناپ بېرەلەيمەن. كېچىدە بىللە ياتسا نېمە ئىش بولماقچى؟ ئاكاڭ ئۇنىڭ دۈمبىسىنى سىلاپ قويۇپلا ئۇخلاپ قالامدۇ؟
__ سېنىڭچە رەيھان ئاچام بۇنى راستلا بىلمەسما؟
__ ئۇققىلى بولمايدۇ، مېنىڭچە بىلسىمۇ گەپ قىلمايۋاتامدىكىن... بۇ ئاچاڭ ياسىنكاڭنى بەك چوڭ بىلىدۇ، نېمە ئىش قىلسا كۆتۈرەيدۇ.
ئۆمەر جىمىپ ئولتۇرۇپ كەتتى، چىرايىدا بۇرۇن ئانچە كۆرۈلۈپ بولمىغان بىر خىل تۈرگۈنلۈك، كۆزلىرىدە ئەسەبىي ئىستەك بار ئىدى.
__ ئاكام شۇنداق قىلىۋاتسا ئىككىڭلار نەغمە تىڭشاپ ياتتىڭلارما؟
__ ما گۇينىڭ گېپىنى!...__ دېدى ھاشىم ئاچچىق كۈلۈپ،__ قانداق قىلاتتۇق، كىرىپ ئاكاڭنى ئۇرامتۇق؟!
__ سەنمۇ ئوينىغانسەن ساتراشخانىدا، قانداقراقكەن، پەيزى بولامدىكەن؟
__ يوق گەپنى قىلما ئۇكا...
__ ئەمدى دېمىسەڭ بولمايدۇ، ئۆزەڭ دېدىڭ، ئىچىمىزدە نېمە گەپ بولسا ئەمدى دەيمىز.
__ بىر كىمگە دەپ قويمىساڭلا بولاتتىغۇ...
__ ۋاي ماڭغىنە!__ دېدى ئۆمەر جىلە بولۇپ،__ دېمىسەڭ دېمە!
ھاشىم ئۆزىنىڭ كالۋالىقىدىن پاسسىپ ھالغا چۈشۈپ قالغانلىقىنى سېزىپ، دەررۇ گەپ باشلىدى:
__ بەك بىلگۈڭ بولسا دەۋېرەي، ساتراشخانىغا كىرگىنىم راست، ئوينىغىنىم راست، تېخى لاۋبەن بىلەن دېگىنە.
__ قايسىنىڭغا كىردىڭ؟
__ ئاشخانىنىڭ ئۇدۇلدىكىسىگە.
__ ئوڭ تەرەپتىكىمۇ، سول تەرەپتىكىسىمۇ؟
__ سول تەرەپ، ئەڭ چەتتىكىسى.
__ ھە دېگىنە، لاۋبەننى قانداق قىلدىڭ؟
__ قانداق قىلاتتىم، ئوينىدىم.
__ ئاخىرى قانداق بولدى؟
__ نېمە ئاخىرى؟! بۇ ئىشنىڭ ئاخىرى يوق. بۇرۇن قىلساڭمۇ، ئاخىرىدا قىلساڭمۇ شۇ، ھەممىسى ئوخشاش.
__ قانداق ئوينىدىڭ، قانچە قېتىم ئوينىدىڭ، دېمەمسەن شۇنى!
__ ما گۇينى، ئەجەپ ساقچىدەك سوراپ كەتتىڭغۇ! ھەممىنى ساڭا دەمدىم؟ بۇنى ساڭا دەپ بەرسەم چۆچەك ئاڭلىغاندەك بولىسەن...
__ ئەجەپ چوڭ ئىش قىلىۋېتىپسەن، ج... دېگەننى ئوينايمىز دېسەك بىزمۇ ئوينىيالايمىز. لېكىن باشتا قانداق قىلىشنى ئۇقمايمىز. مەسىلەن، سەن باشتا كىرىپلا بىر ج...نى ئېلىپ ماڭامسەن يا سەن كىرگەندە ئۇ ج... سېنى ئېلىپ ماڭامدۇ؟
__ نەدە ئۇنداق ئىش بار؟
__ ئەمىسە قانداق قىلىسەن؟
__ ئىش كۆرمىگەن ئادەمگە بۇنى مىڭ قېتىم دەپ بەرسىمۇ بىكار...
__ چوڭ سۆزلىمە ھاشىمكا، ئوغۇل بالا ئەركەك، سەن قىلغاننى بىزمۇ قىلالايمىز.
__ قىلغۇڭ بولسا مەندىن سورىماي كىرىپ قىلىۋەر. مەن ساڭا ھەممىنى دەپ بەرسەم ئىش ئۆگەتكەندەك بولۇپ قالىمەن، ئەڭ ياخشىسى، ئۆزەڭنىڭ ئىشىنى ئۆزەڭ جۆندە...
__ ئەمىسە سەندىن سوراي، بىر قېتىم ئوينىسا قانچە پۇل؟
__ ئەڭ تۆۋىنى يۈز كوي، يۈز كويۇڭ بارمۇ؟ پۇل بولسا ئوينايدىغان نېمە ئۇ...
__ نېمانداق قىممەت، يىگىرمە-ئوتتۇز كويلۇقى يوقما؟
ھاشىم زاڭلىق ئارىلاش كۈلۈۋەتتى:
__ نېمە دەيدىغاندۇ بۇ، ھەممە نېمىنىڭ باھاسى ئۆستى، ج...نىڭ باھاسىمۇ ئۆستى، يىگىرمە-ئوتتۇز كويۇڭنى چاڭگاللاپ كىرسەڭ ساڭا قاراپمۇ قويمايدۇ، پەقەت چېچىڭنى ياساپ قويىدۇ.
__ پەقەت بولمىسا سەن بېرىپ تۇرارسەن، بىرەر قېتىملىققا بېرىپ تۇرساڭ كېيىن ئاكامدىن پۇل ئالغاندا بېرىۋېتىمەن.
__ ئۆزەڭنىڭ ئاكىسى تۇرسا مەندىن پۇل سورامسەن؟! مەن ساڭا پۇل بېرىپ تۇرالمايمەن.
__ سېنى خېلى ئوغۇل بالىچىلىقى بار، مەرت دەپ يۈرسەم، يۈز كويغىمۇ چىدىمىدىڭ-دە...بوپتۇ، سېنىمۇ كۆرۈپ قويدۇم.
ھاشىم ئۇنىڭ تەرىپلىشىدىن خوش بولۇپ ئارقىدىن مەيۈسلىنىپ قالدى، ئۆمەرنىڭ كۆڭلىنى يەردە قويغۇسى كەلمىدى.
__ مۇنداق قىل بولمىسا، مەن كىرگەن ساتراشخانىغا كىرىپ، ئويناپ بولۇپ، لاۋبەنگە "مەندە پۇل يوق، لېكىن سەن بۆرەك كاۋاپ يەپ قالساڭ پۇلىنى بەرمىسەڭمۇ بولىدۇ" دېگىن، ئۇ سېنى تونۇيدۇ.
__ مەن ئۇ گەپنى خەنزۇچە دېيەلمەيمەن.
__ شۇ گەپنىمۇ ئوڭلاپ دېيەلمىسەڭ، ج...نى قانداق ئوينايسەن؟ ھەممىسى سېنى دۆتكەن، گاچىكەن دېمەمدۇ؟
__ لېكىن سەن دېگەن لاۋبەن مېنى تونۇيدۇ.
__ تونۇغان بىلەن بىر نېمىسىنى بىكارغا بەرمەيدۇ، سەنمۇ ئۇنى تونۇغان بىلەن كاۋابنى بىكارغا بەرمەيسەن، ھەممە ئادەم ھازىر پۇلنى تونۇيدۇ، پۇلنى!
__ ئىشقىلىپ مېنى تونۇغاندىكىن، نېسىگە ئوينىسام بولار...
__ ئويلاپ ئىش قىل، ھەرگىز مېنى دورايمەن دېمە، بۇ ئىشتا مېنى دوراپ بولالمايسەن، مەنغۇ ئوينايمەن دېسەملا لاۋبەن ئالدىمدا تەييار تۇرىدۇ، پۇل بەرمەيمۇ ئويناۋېرىمەن، لېكىن كىرمەيۋاتىمەن.
__ نېمىشقا؟__ دېدى ئۆمەر ھەيران بولۇپ، ئۇ ھاشىمغا ھەۋەس قىلىپ، سەل-پەل ئىشەنمەسلىك بىلەن قارىغانچە ھاشىم ئۆزىدىن پەخىرلىنىپ كەتتى.
__ بىر قېتىم قاندۇرۇپ قويسام ماڭا چاپلىشىپلىۋالدى، مۇشۇ ئاشخانىغىمۇ نەچچە قېتىم كىردى، ئۆزەمنى قاچۇرۇپ تۇرۇۋالدىم...
__ راستما؟! خېلى سەتەڭ نېمىغۇ ئۇ؟! سەن ماڭا پو ئېتىۋاتامسەن يا؟
__ ئىشەنمىسەڭ ئەتە-ئۆگۈن ئۆزەڭ قاراپ تۇر، ئۇ سەتەڭ كەلگەن ھامان ماڭا خەۋەر قىل، مەن ئۇنىڭ ئالدىغا چىقاي، شۇ چاغدا كۆرىسەن!
ئۆمەر ئەمدى ئىشەندى. كېيىنكى كۈنلىرىدە كۆز ئالدىدا يېڭى-يېڭى ئىشلار، قىزىقچىلىقلار، بۇزۇقچىلىقلار چىقىدىغاندەكلا تۇيۇلدى.
كۈندە زىخقا گۆش ئۆتكۈزۈپ، كاۋاپ پىشۇرۇپ يۈرۈۋاتقان ئۆمەرنىڭ ئىچى دائىم قىززىپلا تۇراتتى، ھاشىم دېگەن ساتراشخانىغا دائىم قارايتتى، تورخانىغا كىرىپ قالغان كۈنلىرى ھايۋان سەتەڭلەرنى كۆرۈپ چىققاندىن كېيىن ساتراشخانىغا كىرىپ كەتكىلى تاس قالاتتى، ئىشىك تۈۋىگە ئاز قالغاندا پۇلى يوقلۇقىدىن ئاھ ئۇرۇپ، تۈكۈرۈكىنى يۇتۇپ ئاشخانىغا ماڭاتتى.
لاۋبەن سەتەڭ ئاشخانىغا كىرىپ ھاشىمنى ئىزدىمىگەنچە ئۆمەر ئۇنى پوچى، يالغانچىغا چىقىرىۋەتتى. بۇنداق بولىۋەرگەنچە ھاشىم ئۇ سەتەڭنىڭ كېلىشىنى تۆت كۆز بىلەن كۈتىدىغان بولۇپ قالدى. بىر نەچچە كۈندىن كېيىن لاۋبەن سەتەڭ خېرىدارلار ئۈزۈلگەن بىر چاغدا ئاشخانىغا كىرىپ، بۆرەك كاۋاب بۇيرۇتتى. رەيھان بۇ چاغدا ھۇجرىسىغا كىرىپ كەتكەن، ساۋۇت ياتىقىدا ئۇخلاۋاتقان بولۇپ، ھاشىم بىلەن ئۆمەر ئۇ سەتەڭنى كۈتتى. ئۆمەر توڭلاتقۇدىن بىر قۇتا پىۋا ئېلىپ سەتەڭگە ئۆز قولى بىلەن ئېچىپ بەردى، چىرايىغا ھەۋەس بىلەن تىكىلدى. سەتەڭ ئۇنىڭ گاھ ئويناپ تۇرغان، گاھ ئېچىرقاپ تۇرغان كۆزلىرىنى كۆرۈپ ئىچىدە كۈلدى. ھاشىم قورۇپ بولغان كاۋابنى كۆتۈرۈپ چىقتى، پۇت-قوللىرى سەل تىترەيتتى، چىرايىدا سىرلىق ھاياجان، خۇددى كونا ئاشنىسى بىلەن كۆرۈشۈۋاتقاندەك تەشنالىق بار ئىدى. ئەمما سەتەڭ ئۇنىڭ بىلەن كارى يوق، ھورى چىقىپ تۇرغان كاۋابقىلا قارايتتى، كاۋابنىڭ ھىدى، زىرە، لازىنىڭ خۇشپۇراقلىرىدىن ئۆزىنى تۇتالماي، ھاشىمنىڭ قولىدىكى تەخسىنى ئېلىپلا، ئاچكۆزلۈك بىلەن يېگىلى تۇردى.
__ ئاستىراق يە، ئاغزىڭ كۆيۈپ قالىدۇ...__ دېدى ھاشىم ياندىكى جوزىغا بېرىپ ئولتۇرۇپ، بىر چەتتە ئۆمەر قاراپ تۇراتتى.
سەتەڭگە شۇ تاپتا گەپ قىلىش پەقەت خوشياقمايتتى، توختىماي بۆرەك يەيتتى، پىۋىنى غورتۇلدىتىپ ئىچەتتى.
__ بەك ئالدىراشمۇ؟ نەچچە كۈن بولدى كۆرمىدىم...__ ھاشىم ئۇنىڭدىن كۆزىنى ئۈزمەي قاراپ تۇراتتى.
__ سەن ئوچاق بېشىدىن چىقمىساڭ مېنى قانداق كۆرىسەن؟
__ ئامال يوق، قىلىدىغان ئىشىم شۇ تۇرسا.
__ چۇفاڭدىن چىقماي چوشقىدەك سەمرىپ كېتىپسەن...
__ نېمە دەۋاتىسەن؟ مەن نەدە سېمىز؟__ دېدى ھاشىم بىردىنلا تېرىكىپ.
__ قاراپ باقە ئۆزەڭگە!
ھاشىم ئۇنىڭ چىرايى ۋە گەپ-سۆزىدىن قەدەمدە بىر ئۇجۇقۇپ رەڭگى ئۆچكىلى تۇردى. “بۇ سەتەڭ ماڭا ئۆگىنىپ قالغان، ماڭا ۋاي دەيدۇ، ھەتتا ئېسىلىۋالىدۇ” دەپ ئويلىغانلىرىنىڭ ھەممىسى ھازىر خام خىيال بولۇپ چىقتى.
ــ مېنى تېخى ياراتمايۋاتامسەن؟ــ دېدى ئۇ ئۆكتە قوپۇپ،ــ نەچچە كۈندىن مېنى سېغىنىپ كەتكەنسەن!
ــ سېنىما؟...ـــ دېدى سەتەڭ ئۇنىڭغا مەنسىتمەسلىك بىلەن قاراپ،ــ ئۆزەڭنى نېمە چاغلاپ كەتتىڭ!؟
__ مېنى ئويلىمىدىڭما؟ يالغان سۆزلىمە، سەن مەندىن خاپا ئىكەنسەن، ئەمدى چۈشەندىم...
سەتەڭنىڭ چىرايى مەسخىرىدىن قىيسىيىپ كەتتى:
__ ئۆزەڭ ئارتۇق ئويلىۋاپسەن...
__ نەچچە كۈننىڭ ئالدىدا مەشەگە كېلىپ مېنى ئىزدىدىڭ.
__ مەن تاماق يىگىلى كىردىم، سېنى ئىزدەپ قانداق قىلاتتىم.
__ مېنى راست ئىزدىمىدىڭىما؟
__ سەن ئۆزەڭچە مېنى نېمە دەپ ئويلاپ قالدىڭ؟ سەندەكتىن تاپاي دېسەم بىر دەمدە ئونى پەيدا بولىدۇ.
ھاشىمغا ئەمدى گەپ قىلغۇدەك ئورۇن قالمىدى. سەتەڭ پۇلنى تۆلەپ ئاشخانىدىن چىقىپ كېتىش ئالدىدا ھاشىمنىڭ كۆزىگە تىكىلىپ تۇرۇپ:“ مەن يەنە بىر ئىت بېقىۋالدىم، ئالامەت ئىت” دېۋىدى، ھاشىم گەپ قىلالماي تۇرۇپ قالدى. مەغرۇر دەسسەپ، ساغرىسىنى تولغاپ، سومكىلىرىنى ئوينىتىپ كېتىۋاتقان سەتەڭنىڭ ئارقىسىدىن ئەلەم بىلەن قاراپ “نەچچە كۈنلۈك دەردىنى مەندىن بىراقلا ئالدى بۇ ج...” دەپ ئويلىدى.
ئۇ ئۆمەرنىڭ ئالدىدا لەت بولغىنىنى چاندۇرماي، ھېچ ئىش بولمىغاندەك كېلىپ ئولتۇرۇپ تاماكا چېكىشكە باشلىدى. بۇنىڭدىنمۇ كۆڭلى ئارام تاپماي كىچىك قۇتىلىق ھاراقتىن بىرنى ئېلىپ گۈپۈلدىتىپ ئىچىۋەتتى، چىرايى سەت قورۇلدى.
ـــ ئۇنىمىدىما؟ــ دېدى ئۆمەر ئۇنىڭ يېنىغا كېلىپ.
ـــ ئۇنايدۇ، سەن بار يەردە ئۇنداق گەپنى دېمەيدۇ –دە!
ـــ لېكىن قاراپ تۇرسام ئۇ سېنى كۆزىگە ئىلمىغاندەك قىلدىغۇ؟
ـــ كۆلدە غاز تولا، ج…دا ناز تولا دېگەننى ئاڭلىمىغانمۇ! ج…نىڭ ھەممىسى يالغانچى، ئۇنىڭ ياق دېگىنى ماقۇل دېگىنى.
ـــ ئەمدى قاچان كىرىسەن؟ ساڭا كىرگىن دېمىدىما؟
ـــ كىرگىن دېمىسىمۇ كىرىۋېرىمەن. قارىمامسەن، ئۇ مەندىن بەك خاپا بولۇپ كېتىپتۇ. نەچچە كۈندىن قارىماي قويغىنىمغا بۈگۈن مېنى تويغۇزدى. ئەمدى كىرىپ كۆڭلىنى ئېچىپ قويمىسام، ئۇنىڭدىن ئايرىلىپ قالىمەن.
ـــ بىكارغا ئوينامسەن؟
ـــ بىكارلىق بولمايچۇ؟! پۇل دەيدىغان بولسا ئۆزىنىڭ ئىتىنى ئوينىۋالسۇن…
ـــ نېمە ئىت، ئىتنى قانداق ئوينايدۇ؟ــ دېدى ئۆمەر ھەيران بولۇپ.
ـــ سەن ئۇنى ئۇقمايسەن، كېيىن دەپ بېرەي!
ـــ ھازىر دەپ بەر، ئاڭلاپ باقاي.
ـــ ئەجەپ توخۇ پوقىدەك چاپلاشتىڭ ئۇكا! ئۇنىڭ بىر پىستىسى بار ئىدى، يوقاپ كەتتى. ئەمدى يەنە بىر پىستىنى بېقىۋاپتۇ. ئۇ پىستىنى قانداق قىلماقچىدى، قۇچىقىغا ئېلىپ ئەركىلىتىپ ئوينايدۇ شۇ…
ـــ ھە، مۇنداق دە، بۇ لاۋبەننىڭ ئوينايدىغان نەرسىسى جىقكەنغۇ!
ـــ شۇنى دېمەمسەن، نەپسى تويمايدۇ بۇ نېمىنىڭ…
ـــ ئۇنىڭ قېشىغا ھازىر كىرەمسەن؟
ـــ كىرسەم كىردىم.
ـــ مېنىمۇ بىللە ئەكىرسەڭ بولمامدۇ؟
ـــ سەن كىچىك ئۇكا، ئىش ئۇقمايسەن.
ـــ مېنى كىچىك دېمە، ئىككى يىلدىن كېيىن خوتۇن ئالغۇدەك بولىمەن. مەن بىلەن تەڭ تازلار ھازىر يېشىنى چوڭايتىپ خوتۇن ئېلىپ بولدى…
ـــ ئاۋۋال مەن كىرىپ لاۋبەننىڭ كۆڭلىنى ئالاي، تازا ياخشى تونۇشۇۋالساق، كېيىن سەن كىرىپ قالساڭمۇ ھەقسىز ئوينايدىغان بولىسەن، ھېچ بولمىسا يۈز كوينىڭ يېرىمىنى بېرىپ ئوينىيالايسەن.
ئۆمەرنىڭ كۆزلىرى پارقىراپ كەتتى. ھاشىم ئۇنىڭ ئالدىدا ئۆزىنى كۆرسىتىپ قويماقچى بولۇپ، ساتراشخانىغا قاراپ ماڭدى، ئىچى قىززىپلا تۇراتتى. «كۈپكۈندۈزدە نېمە سەتچىلىك بۇ!» دەۋاتقان كىم؟ ياسىن لاۋبەنمۇ؟ گۈزەل چوكان رەيھانمۇ؟ موللام بولۇۋالغان ساۋۇتمۇ؟ ئەخمەق قىز گۈلشەنمۇ؟… مەيلى كىملا بولسۇن، ھاشىمنى توسۇشقا ھېچكىمنىڭ ھەققى يوق! ئاۋۋال ھەممىسى ئۆزىنىڭ پوقىنى ئادالاشسۇن!… ھاشىمنىڭ ئىچى ئاچچىققا تولۇپ كەتتى، ئىستەكلىرى ئەسەبىيلەشتى، بۇقىدەك پۇشۇلداپ بارغىنىچە ساتراشخانىغا سوقۇنۇپ كىردى. بىر چاغدا ئۇنىڭغا سەت قارىغان سەتەڭ يەنە ئىشىك تۈۋىدە سېغىز چايناپ ئولتۇراتتى. باتەينىڭ كەينىدە بىر نېمىلەرنى قىلىپ ئولتۇرغان سەتەڭ ھاشىمنى كۆرۈپ ئۇنىڭ ئالدىغا كەلدى:
ـــ كىرىپ قاپسەنغۇ؟
ـــ كىردىم، بولمامدا؟ــ دېدى ئۇ بېزەڭلىك بىلەن سەتەڭگە يېقىن كېلىپ.
ـــ نېمە ئىش قىلماقچى؟
ـــ ئىتىڭنى كۆرۈپ باقاي دېگەن…
ـــ ئىتىم ئۆيدە، باشقا گېپىڭ بولسا دە.
ـــ ئۆزەڭ بىلىسەنغۇ…
ـــ ياق، سەن ئىچىۋاپسەن، بۈگۈن باشقىسى ھەمراھ بولسۇن.
ـــ ماڭا سەن لازىم…
ـــ مىڭ كوينى تاشلىساڭ كىرىمەن.
ھاشىم بۇ گەپتىن ئەندىكىپ مەستلىكىمۇ يېشىلىپ كەتكەندەك بولدى:
ـــ نېمە گەپ بۇ، باھايىڭنى يەنە ئۆستۈرۈۋاپسەنغۇ؟
ـــ ئەزەلدىن شۇنداق، چىدىمىساڭ باشقىسىنى ئوينا، ھەممىسى ئوخشاش.
ـــ ياق، سەن ئوخشىمايسەن…ماڭا سەندىن باشقىسى لازىم ئەمەس…
ـــ قۇرۇق گېپىڭنى قوي، مېنىڭ سىرتقا چىقىدىغان ئىشىم بار، ئوينىساڭ پۇل بېرىپ ئوينا، بولمىسا چىقىپ كەت. ..ــ سەتەڭ شۇنداق دەپلا باتەينىڭ كەينىگە ئۆتۈپ، سومكىسىغا بىر نەرسىلەرنى سالغىلى تۇردى..
ھاشىم سولىشىپ، ئۇسساپ كەتكەن قويدەك تىلىنى يالاپ، پۇشۇلداپ تۇرۇپ كەتتى. سەتەڭنىڭ ھاكاۋۇرلۇقىدىن، بىكارلىق لەززەتنى تاما قىلىپ بۇرنىغا يىگىنىدىن ئاچچىقى كەلدى. ھازىرلا چىقىپ كەتسە ئۆمەرنىڭ ئالدىدا مازلىشاتتى، ئۇنىڭدىن كۆرە يۈز كوينى قۇربان بېرىپ، ئىشىك تۈۋىدە تۇرغان قاپىقى يامان سېرىق چاچتىن ئاچچىقىنى چىقارماقچى بولدى. ئەمما ئۇ « مەن ئەنمو قىلىمەن، ئۇنداق ئىشنى قىلمايمەن» دەپ رەت قىلدى. ئۇنى دوراپ نەچچىسى ئۆزىنى تارتتى، ياكى بولمىسا يەنە يۈز كوي قاتىسەن دەپ تۇرۇۋالدى. ھاشىم ئۆزىدىن قېچىۋاتقان بۇ ج…لارنى ئۇرۇۋەتكۈسى كەلدى، بۇ نېمىلەر ھاشىمنى كېسەل دەپ ئويلامدىغاندۇ ؟ ! كېسەلنى ئۆزلىرى يۇقتۇرۇپ ئەمدى ھاشىمدىن قاچقىنى نېمىسى! ھاشىم بىر مىنۇت سوغۇق تەرلەپ ئىچىنى تىڭشىدى، ئاندىن «ئۇنداق ئەمەس، پۇل بەرسە ھەممىسى يېتىپ بېرىدۇ» دەپ ئويلىدى… ئاخىرىدا ئۇنىڭغا ئەڭ سەت، ئەڭ قېرى چىرايدىن بىرسى ئېشىپ قالدى. ئەگەر بۇ ماقۇل دېمىگەن بولسا ھاشىم ئېغىلغا سولاپ قويۇلغان ئېشەكتەك تېپىچەكلەپ، ئۆزىگە ئۆزى ئارام بەرمەي ئازابلىنىپ يۈرگەن بولاتتى. …
ئۇ يەنە بىر قېتىم بۇلغىنىپ، يېلى چىقىپ كەتكەن توپتەك سولىشىپ چىققاندا تېخىچە كەتمەي تۇرغان لاۋبەننى كۆرۈپ سەپرايى ئۆرلىدى، « ج…دا يۈز يوق، ئالدى كەينىنىڭ پەرقى يوق، ئەمدى بۇنىڭغا قورۇپ بېرىدىغان كاۋابقا تۈكۈرۈپ قويىمەن» دەپ ئويلىدى، يۈز كوينى قوينىدىن ناھايىتى تەستە سۇغۇرۇپ ئۇنىڭ ئالدىغا تاشلىدى. لاۋبەن سەتەڭ ئۇنىڭ چىرايىغا قارىمايلا پۇلنى ئېلىپ سومكىسىغا سالدى.
ھاشىم ئاشخانىغا كىرگەندە ئۆمەر ياتاققا كىرىپ كەتكەنىدى. «قارىغاندا بۇ شۇم قاراپ-قاراپ چىدىماپتۇ-دە» دەپ ئويلىدى ھاشىم ۋە ياتاققا كىرىپ ئۇنىڭ ئۇخلىماي، تولغىنىپ ياتقانلىقىنى كۆردى.
ـــ ئەجەپ ئۇزۇندا چىقتىڭغۇ؟
ـــ بىكارلىق بولغاندىكىن ئويناپ قويىسەن-دە ئەمدى!،ــ دېدى ھاشىم ئۇخلاۋاتقان ساۋۇتقا قاراپ قويۇپ.
ـــ تازا پەيزى قىلىپسەن-دە!
ـــ ئۇنى بىر دېمە، تېخىچە ئەسلىمگە كېلەلمەيۋاتىمەن…
ـــ كېلەر قېتىم مېنىمۇ ئەكىرسەڭ بولمامدۇ؟
ـــ بۇنداق ئىشتا بىر كىمنى شېرىك قىلما، ئوغۇل بالا بولساڭ ئۆزەڭ كىر…
ـــ پۇلۇم يوق شۇ… ماڭىمۇ بىكارلىق بولغان بولسا كۈندە كىرەتتىم.
ـــ بىز بۇ دۇكاننى تىتىۋەتتۇق ئۇكا، ھاشىمكامنىڭ ئىنىسىمەن دەپ كىرىپ ئويناۋەر، يۈز كوي دېسە ئون كوينى تۇتقۇزۇپ قويساڭمۇ ياق دېمەيدۇ…
ـــ راستما؟ ئۇنداق بولسا پەيزىغۇ، تورخانىغا كىرىپ يۈرگەندىن شۇ يەرگىلا كىرسەم بولمامدۇ!
ـــ ئاستا گەپ قىل…ــ دېدى ھاشىم ساۋۇتنى ئىشارەتلەپ.
ـــ نېمانداق قورقىسەن ئۇنىڭدىن…ــ دېدى ئۆمەر شاپپىدە ساۋۇتقا بۇرۇلۇپ،ــ ئۇنىڭدىن تاياق يەپتىكەنسەن-دە!
ـــ ئاز گەپ قىل، ساۋۇتكاڭنى خاپا قىلساڭ سەنمۇ تاياق يەيسەن.
ـــ مەن قورقمايمەن، سەن بەك قورقىدىكەنسەن ئۇنىڭدىن…
ـــ مەن نېمىشقا قورقاتتىم؟ ئۇنىڭدىن ئېھتىيات قىلىلى دەۋاتىمەن، بۇنىڭدىن كېيىن ئۇنداق ئىش قىلساڭ داۋراڭ قىلما، غىپپىدە كىرىپ ئىشىڭنى جۆندە!
ـــ بۇ گېپىڭنى ئاڭلاپ ھازىرلا كىرگۈم كېلىۋاتىدۇ…
ـــ لېكىن يانچۇقۇڭغا پۇل سېلىپ كىرمىسەڭ بولمايدۇ.
ـــ ئۆزەڭ بىكارلىق دېدىڭغۇ؟
ـــ دائىم ئۇنداق بولىۋەرمەيدۇ، يېنىڭغا ئەللىك كوي بولسىمۇ سېلىۋال.
ـــ ئەللىك كويۇم بولسا تورخانىدا بىر ھەپتە ياشايمەن، بىر دەمدىلا تۈگىتىۋەتسەم ئاچامغا نېمە دەيمەن.
ـــ كاۋاپ ساتقاندا ئاكاڭ بىلەن ئاچاڭغا ئۇقتۇرماي ئازراق پۇل ئېلىۋالساڭ بولمامدۇ؟
ـــ ياق، ھەر قانچە پۇلۇم بولمىسىمۇ، ئۇنداق ئىشنى قىلمايمەن.
ـــ مانا جىڭ ئوغۇل بالا ! تۇغقان دېگەن مانا سەندەك بولۇشى كېرەك. سەن مۇشۇنداق بولغاندىكىن ئاكاڭمۇ سېنىڭ قەدرىڭنى بىلىپ، ئاز –تولا پۇل بېرىپ تۇرسا بولاتتى دەيمەن!
ـــ شۇ ئەمەسمۇ، لېكىن مەن ھامان ئالىمەن…
17
ياسىن خوتۇنى بىلەن تىنچ ئۆتۈۋاتقان بولسىمۇ ئەر-خوتۇن ھەر ئىككىسىنىڭ كۆڭلى بۇرۇنقى ھالىتىگە قايتالمىدى. دەسلەپكى بىر ھەپتىدە ئەر-خوتۇن كېچە-كۈندۈز دېگۈدەك بىللە بولۇشقاندا ياسىن ئۆز گۇناھىنى يۇيۇش ئۈچۈن ئاكتىپلىق، قىزغىنلىق كۆرسەتكەنىدى. ئۇنىڭدىن كېيىن بۇ قىزغىنلىقى سۇسلىشىشقا باشلىدى، رەيھان بۇنى سېزىپ قېلىپ، قايتا گۇمانلىنىشقا باشلىدى. شىرىن مۇناسىۋەتلىرىنىڭ تەمى بۇرۇنقىغا يەتمەيدىغان، ھەتتا كۆڭۈلگە تېگىدىغان بولۇپ قالدى.
ياسىن گۈلشەننىڭ ئۆز كۆڭلىدىكى ئورنىنىڭ پەقەت بىر دەملىك ئەمەسلىكىنى تېخىمۇ چوڭقۇر ھېس قىلدى. رەيھان بولسا ئېرىگە بىر چېكىت ئۇرۇپ قويغان بولۇپ، بۇ چېكىت ئەمەلىيەتتە كۆڭۈلدىكى يوقالماس داغ ئىدى. بۇنى پەيدا قىلغانمۇ ياسىن، يوقىتىدىغانمۇ ياسىن ئىدى، لېكىن ئۇ بۇنى ئاللىقاچان ئۇنتۇپ كەتكەندەك بىپەرۋا يۈرەتتى. بۇنداق بولىۋەرسە داغ ئۈستىگە داغ چۈشمەيدۇ دېگىلى بولمايتتى. رەيھان ئۇنىڭغا شۇنچە ئىشىنەي دېسىمۇ، ئىشەنچ ئۇلىنىڭ بىر بۇرجىكى ئۆرۈلۈپ چۈشكىلى قەستلەيتتى. ئۇ ھەر قېتىم ئېرىنىڭ چىرايىدىن غەمكىنلىك بۇلۇتلىرىنى كۆرۈپ قالسا، ئېرى خىيالغا چۆكۈپ قالسا ياكى كۆزىنى باشقا ياققا ئېلىپ قاچسا، ئۇنىڭغا چاپلىشىۋالغان "جىن"نى تېخى يوقالمىدى دەپ ئويلايتتى، ئازابلىناتتى، ئۇ جىننى تۇتۇپ چېچىنى كېسىپ، پېيىنى قىرقىپ، ئارىدىكى شۇملۇقنى قوغلىۋەتسەم دەيتتى، ئەمما تۇرمۇشنىڭ ئىشى بۇنداق ئاسان ئەمەس ئىدى...
ياسىن بۇرۇنقىدىن ھورۇن، خىيالچان، گالۋاڭ بولۇپ قالدى، بۇنداق بولىۋەرگەنچە رەيھانمۇ ئۇنىڭدىن گۇمانلىنىپ، ئاغرىنىپ، زارلىنىپ، بۇرۇنقىدەك تېتىك ئىشلىمەيدىغان، ھېلى قويغان نەرسىسىنى ھېلى ئۇنتۇپ قالىدىغان دېۋەڭ خوتۇنغا ئايلىنىپ قالدى. پەقەت ئۇلارنىڭ ئوغلىلا ساق، شوخ يۈرەتتى، يەسلىدىن ئۆگەنگەن خەنزۇچە شېئىرلارنى كىچىك راھىبلاردەك يادلاپ، ئاپىسىغا ئوقۇپ بېرەتتى. ئېرىدىن رازى بولمايۋاتقان دىلخەستە رەيھان بالىسىغىم تۈزۈك قارىيالمىدى، بۇنى ھەم ھېس قىلالمىدى. تۇرمۇشنىڭ گۈل پەسلى كېتىپ، غازاڭ پەسلى يېتىپ كېلىش ئالدىدا تۇرغاندەك بىر يېقىمسىز، سوغۇق كەيپىيات كۈچىيىشكە باشلىدى، رەيھان بۇنى ھەر قېتىم سەزگەندە ۋۇجۇدىغا تىترەك ئولىشاتتى، ئوغلىنى قۇچاقلاپ خىيال سۈرۈپ ئولتۇرۇپ كېتەتتى، ئەرنىڭ ياڭراق، مەردانە ئاۋازىنى ئاڭلىغىلى بولمايدىغان ئۆيدە پەقەت خوتۇن كىشىنىڭ مەيۈس زارلىنىشلىرى، ئۇھسىنىشلىرىدىن باشقا نېمىنى ئاڭلاش مۇمكىن؟ دادىسىنىڭ قۇچىقىغا چىقىپ شوخلۇق قىلالمىغان بالىنىڭ كۈلكە ئاۋازىمۇ بىچارە... يەسلىدىن ئۆگەنگەن نەرسىلىرىمۇ بىمەنە... بىر ئائىلىنىڭ شاد-خوراملىقى بولمىغان يەردە غېرىبلىق، بەختسىزلىكتىن باشقا نېمە بولسۇن؟ ....
رەيھان ھەر قېتىم بالىسىغا قارىسا كۆڭلى بۇزۇلاتتى، ئانىسىنى ئەسلەپ ياش تۆكەتتى. چوغدەك يېلىنجاپ تۇرىدىغان ئېرىنىڭ مانا ئەمدى بىر كۆيۈپ ئۆچكەن كۆسەيدەك قارىداپ كەتكىنىنى ئويلىسا، ئىچ-ئىچىدىن غەزىۋى تاشاتتى، بۇنداق ئەخمىقانە تۇرمۇشنى چاك-چېكىدىن بۆسۈپ، نېمە كۆرسە شۇ چاغدا كۆرۈشنىمۇ ئويلاپ قالاتتى. يېشى چوڭايغانچە ئۇنىڭ ئېرىگە قويىدىغان تەلىپى تۆۋەنلىدى، ئەمما ئېرى مۇشۇ تەلەپكىمۇ يەتمەيۋاتاتتى؛ خوتۇنىنىڭ چىرايىغا قاراپ ئىش قىلىدىغان ئەر ئەر ئەمەس، بەلكى خوتۇنىنىڭ چىرايىغا قاراپ ئۇنىڭ كۆڭلىدىكىنى بىلەلەيدىغان ئەر ھەقىقىي ئەر؛ پەقەت ئۆزىگىلا كۆڭۈل بۆلىدىغان ئەر ئەر ئەمەس، بەلكى خوتۇنىغا ھەر ۋاقىت كۆڭۈل بۆلۈپ، ئۇنىڭغا ئۆزىنىڭ سەمىمىي ھېسسىياتىنى بىلدۈرۈپ تۇرىدىغان ئەر ھەقىقىي ئەر... رەيھان ھەر كۈنى، ھەر سائەتتە ياسىندىن مۇشۇنى تەلەپ قىلاتتى. ئەمما ھازىر ئۇ بېيجىڭدىكى كاۋابچى ياسىن ئەمەس، بەلكى خېبېينىڭ چەت شەھرىدىكى ئاشخانا خوجايىنى، ئاشنا ئويناپ بۇزۇلغان، مىجەزى ئۆزگەرگەن ياسىن ئىدى... كىم بۇزۇلسا دەردىنى ئۆزى تارتىشى كېرەك ئىدى، ئەمما ئۇنىڭ بىلەن بىللە ياشاۋاتقانلارمۇ دەردۇ بالاغا تەڭ مۇپتىلا ئىدى ھازىر...
ئەمەلىيەت شۇكى، پاراكەندە ياسىن خوتۇنىنى رازى قىلىپ گۇناھىنى يۇيۇش ئۈچۈن پەقەت بىر ھەپتىلا چىداشلىق بېرەلىدى. ئاندىن داۋاملىق ۋەسۋەسە، غەم-ئەندىشىدىن باش كۆتۈرەلمىدى. خوتۇن-بالىسىغا كۆڭۈل بۆلۈپ بولالمىدى...
ئۇ غېنى شاڭجاڭغا بېرىپ قويغان ۋەدىسىدىن يالتايغان بىلەن بىراقلا يېنىۋېلىشتىن ئەيمىندى. غېنى شاڭجاڭ كىچىك ئادەم ئەمەس ئىدى، ئۆزىنى لاۋدا دەپ تۇرۇۋالمىغان بىلەن بۇ شەھەردە ئۇنىڭ ئالدىغا ئۆتىدىغان خوجايىن يوق ئىدى. ئەگەر ياسىن ئۇنىڭ گېپىنى ئاڭلىمىسا، ئۇ " بوپتۇ، ئۆزەڭنىڭ بىلگىنىدەك قىل" دەپ قويۇپ، كەينىدىن بابلىسا كۆرۈڭ!
بۇرۇن ئۇ ئاددىي كاۋابچى ۋاقىتلىرىدا بىر كىمدىن قورقۇپ قالمايتتى، غۇرۇرىنى ئۆزىگە ھەمراھ قىلىپ يۈرەتتى، ئەمدى كىچىككىنە لاۋبەن بولغاندا، ئازراق ھاللىنىپ، ئەتلىنىپ قالغاندا قورقۇنچاق، ئېھتىياتچان بولۇپ كەتكەنىدى.
ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇ گۈلشەندىن ئايرىلىپ قېلىشنى خالىمايتتى، ئەگەر غېنى شاڭجاڭ "گەپكە كىرمىدىڭ" دەپ گۈلشەننى ئۇنىڭدىن ئايرىۋېتىمەن دېسە بىر دەملىكلا ئىش ئىدى، ياسىن " قولىنى چىشلەي دېسە قاتتىق، قوڭىنى چىشلەي دېسە سېسىق"، ئاھ ئۇرۇپ، پۇشايمان قىلىپ قالاتتى.
ئۇ كاۋاپمۇ كۆيمەيدىغان، زىخمۇ كۆيمەيدىغان چارىلەرنى ئويلاپ باقتى، ئاقىدىغان، ئاقمايدىغان چارىلەرنىڭ ھەممىسىنى بىر-بىرلەپ تەھلىل قىلىپ، باش-ئايىغىنى باغلىدى. ئەمما ھېچقايسىسىدا كۆڭۈل توختىتالمىدى، چۈنكى كېيىنكى ئىشلارغا بىر نېمە دېگىلى بولمايتتى، ئۆيدىكى ھېساب تالاغا توغرا كەلمەي قالاتتى. ئۇنىڭ ئويلىغانلىرى ئىچىدىن ئەڭ بولىدىغىنى يەنىلا كۆز بويامچىلىق ئىدى. يەنى ئۇ غېنى شاڭجاڭنىڭ گېپىگە كىرىپ، خوتۇنىغا بىلدۈرمەي نىكاھ ئوقۇتۇپ گۈلشەننى ئەمرىگە ئالغان بولاتتى؛ تۆت بۇلۇڭ، بىر كۇلۇڭلۇق ئۆيگە كىرىۋالغاندىن كېيىن ئەر-خوتۇنلۇق رەسمىيەت ئەمەلدىن قېلىپ، ياسىننىڭ دېگىنىدەك بولاتتى: گۈلشەن ئۇنىڭ گېپىگە بويسۇنۇپ خوتۇنلۇق دەۋاسى قىلمايتتى، بۇرۇن قانداق بولغان بولسا شۇنداق بولاتتى، ياسىنغا قانداق مۇئامىلە قىلغان بولسا، كېيىنمۇ شۇنداق مۇئامىلە قىلاتتى. ئارتۇق جېدەل قىلمايتتى، چوڭ خوتۇنۇڭغا بەك قاراپ كېتىپ مېنى تاشلاپ قويدۇڭ دەپ قاقشىمايتتى. بالا تۇغىمەن دەپ تۇرۇۋالمايتتى. قىسقىسى، ياسىن نېمە دېسە شۇنىڭغا بويسۇناتتى... ياسىن ئۇنىڭ مۇشۇ يېرىنى دېمىسە، ئۇنىڭدىن خالىغانچە ھۇزۇرلىنىشنى ئارزۇ قىلمىسا، نېمە قىلىدۇ ئارتۇق ئۆي تۇتۇپ، پاراكەندە بولۇپ؟!
ئۇ غېنى شاڭجاڭغا ئەمدى تېلېفون قىلاي، مانا تېلېفون قىلاي دەپ ئىككى ھەپتىنى ئۆتكۈزۈۋەتتى؛ خوتۇن-بالىسىغا يەنە خىيانەت قىلىدىغانلىقىنى ئويلاپ ئىككىلەندى، ئەمما ئىشنى ئۆزى تېرىپ قويۇپ، گەپنى ئۆزى چىقىرىپ قويۇپ، ۋەدىنى ئۆزى بېرىپ قويۇپ ئەمدى يوقاپ كەتسە سەتلىشەتتى. ئۇ ھەر كۈنى دېگۈدەك شۇ ئىشلارنى ئويلىدى، گۈلشەن بىلەن بولىدىغان ھاياجانلىنىشلارنى خىيال قىلدى. شىرىن تەسەۋۋۇرلىرىغا شۇنچىلىك كىرىشىپ كەتتىكى، قېشىدا تۇرغان چىرايلىق خوتۇنى، ئوماق بالىسىمۇ كۆزىگە كۆرۈنمىدى.
ئۇ بۇ كونا تۇرمۇشىدىن زېرىككەندە يېڭى تۇرمۇشىدىن خۇشاللىق تاپىدىغانلىقىنى، ئەنسىرەپ قورقۇپ تۇرۇپ شادلىنىدىغانلىقىنى ئويلىسا " ھەر ۋاقىتتىكىگە ئوخشاش بەدەل تۆلەپ بەختنىڭ پەيزىنى سۈرىمەن" دەپ ئۆزىگە مەدەت بېرەتتى، پۇل تاپقانلارنىڭ نېمىشقا ئاسان تاپتىن چىقىدىغانلىقىنى، شۇنچە خەۋپ-خەتەر ۋە باش ئاغرىقىدىن قورقماي خۇپىيانە لەززەت سۈرۈشكە ئاتلىنىدىغانلىقىنى توغرا چۈشەنگەندەك بولاتتى.
ئۇ شۇنداق ئىككىلىنىپ ۋە بەڭگىنىڭ خىيالىنى سۈرۈپ كاللىسىنى قاپاق قىلىپ يۈرگەندە غېنى شاڭجاڭ ئۆزى تېلېفون ئۇرۇپ قالدى. ياسىن بۇ تېلېفونغا قاراۋاتقاندا يۈرىكىنىڭ قورقۇنچ ۋە ھاياجاندا سوقۇۋاتقىنىنى سەزدى. تېلېفوننىڭ ھەر بىر سايرىشى ئۇنىڭغا شۇنچە كۈچلۈك تەسىر قىلدىكى، غېنى شاڭجاڭ "ھوشۇڭنى يىغ، خىيالىڭغا قايت، ئەر كىشىدەك تەۋەككۇل قىل، بەدەل تۆلىمىسەڭ بەخت يوق" دەۋاتقاندەك قىلاتتى. مانا تۇتۇق خىيال تۈگەپ، ئېنىق ئىشلار پەيدا بولدى، ھەمدەم خىيالغا ھەمشېرىك بولىدىغان ئادەم چىقتى، بىرسى ئۇنىڭغا « سېنى مۇرادىڭغا يەتكۈزەي» دەۋاتسا، «ياق، مەن يەتمەسلىكىم كېرەك» دەمدۇ؟!
ياسىن تېلېفوننى ئالدى، غېنى شاڭجاڭ قىسقىچە ئەھۋال سورىغاندىن كېيىن ئۇنى رېستۇرانىغا چاقىردى.
__ ھازىرلىما؟__ دېدى ئۇ ئۈندەرەپ.
__ قاچان بولسا بولاتتى؟ خوتۇن بىر نېمە دەمتى يا؟
__ ياقەي... ئاشخانىدا ئازراق ئىشلىرىم بار ئىدى.
__ ئۇنداقتا ئىشىڭنى تۈگىتىپلا كەل.
__ ماقۇل... ھېلى بىر دەمدىلا بارىمەن.
ياسىن پەرمانبەردارلىق بىلەن لاۋدانىڭ يېنىغا ماڭدى، خوتۇنى بىلەن بالىسىدىن بىردىنلا يىراقلىشىپ كەتتى، گۈلشەننى كۆرۈش تەقەززالىقى كۈچىيىپ قالدى. ئۇ رېستۇرانغا كىرىپ تۇرۇشىغا چىرايلىق ياسىنىۋالغان گۈلشەن ئۇنىڭ ئالدىدا پەيدا بولدى، بۈگۈن ئۇ ئاشخانىدىكى قىزلار كىيىدىغان ئەتلەس كۆينەكنى كىيمىگەن بولۇپ، ياسىننڭ نەزەرىدە باشقىچە جۇلالىق، گۈزەل كۆرۈنۈپ كەتتى. ياسىن ئۇنىڭغا بىر لەھزە تەلمۈرۈپ قاراپ قالدى، گۈلشەنمۇ ئۇنىڭغا سېغىنىش، تەشنالىق بىلەن قارىدى. بىر ئېغىز ئەھۋاللاشماي تۇرۇپ كۆزلىرى پىچىرلىشىپ، يۈرەكلىرى بىر-بىرىگە تارتىشىپ، بەدەنلىرىگە شىرىن تىترەك ئولاشقىلى تۇردى. كۆڭۈل خۇمارىمۇ، شەھۋەت خۇمارىمۇ ئەيتاۋۇر، ھەر ئىككىسىنىڭ خۇمارى تۇتۇپ، كۆزلىرى پارقىراپ كېتىشكەنىدى، كىنولاردا كۆرگەن بولسىڭىز، بۇنداق ئەسەبىي بىر جۇپلەرنىڭ ھېچنېمىگە قارىماي چىرمىشىپ كەتكىنىنى كۆرەتتىڭىز...
ھەر ئېھتىمالغا قارشى ياسىننىڭ كاللىسىدا رېئاللىق ئەينەكتەك روشەن ئىدى ۋە بۇ ئەينەكتە غېنى شاڭجاڭ ئەكس ئېتىپ تۇراتتى؛ شۇڭا ھوشىنى دەرھال يىغىپ، ئەتراپقا قاراپ قويدى؛ ئۆزىنى ھېسسىيات قاينىمىدىن بالدۇرراق تارتىپ چىقىپ، تېخىچە شۇ قاينامدا چۆگىلەپ تۇرغان گۈلشەنگە ئېغىز ئاچتى:
__ قانداق، ياخشى تۇرۇۋاتامسەن؟
__ بولىدۇ، ئۆزىڭىزچۇ...
__ كېتىپ بارىمىزغۇ شۇ كۈننى كەچ قىلىپ.
__ خوتۇن-بالىڭىز ساقتۇ؟
ياسىن ئۇنىڭ بۇنداق سوئال سورىشىنى كۈتمەيتتى، ئۈمىدمۇ قىلمايتتى.
__ ساق كېتىپ بارىدۇ،__ دېدى ئۇ ئامالسىز، مەيۈس ھالدا ئېغىر تىنىپ،__ ئۆزەڭچۇ، ئاغرىپ قالمىغانسەن؟
__ ھەممە يېرىم ساق، لېكىن يۈرىكىم ساق ئەمەس...__ دېدى ئۇ ياسىنغا ناز بىلەن تىكىلىپ،__ سىزنى ساقايتىدۇ دەپ قاراپ تۇرىمەن...
ياسىن ئۇنىڭغا دەرھال ۋەدە بېرىشنى خالىماي جىم تۇرۇپ قالدى، بولمىغان ئىشنى ئالدىن دەپ قويغاندىن كۆرە، شۇ ئىش ئەمەلگە ئاشقاندا ئۇنى تۇيۇقسىز خوش قىلىۋەتسە ياخشىراق بولاتتى.
شۇ ئەسنادا غېنى شاڭجاڭ رېستۇرانغا كىرىپ ياسىن بىلەن كۆرۈشتى، گۈلشەن تارتىنغاندەك قىلىپ نېرى كەتتى. غېنى شاڭجاڭ ياسىننى ئايرىمخانىغا باشلاپ كىردى. ئاۋۋالقىدەكلا جوزا راستلاندى، سەيلەر چىقتى، ھاراق تىكلەندى. "ياشايدىغانلار" ئۈچۈن، ئەركەكلىك ۋە دوستلۇقنىڭ نامايەن بولۇشى ئۈچۈن، مەسلىھەت ئۈچۈن، غەيۋەت-شىكايەت ئۈچۈن مانا مۇشۇنداق سورۇندىن باشقىسى بىكار ئىدى. ئىككى ئەر بىر بۇتۇلكا ھاراق ئەتراپىغا جەم بولسا ھەممە نەرسىنى ئۇنتۇپ، جاھاننى بىر قېتىمدىن تاسقاپ، ئاندىن مەقسەتلىرىگە ئۆتەتتى.
__ قانداق، ئويلىنىپ بولدۇڭمۇ؟___ دېدى غېنى شاڭجاڭ تۇنجى رومكىنى گېلىغا ئاتقاندىن كېيىن.
__ ئويلىنىپقۇ بولغان، لېكىن ساڭا ۋاقتىدا تېلېفون ئۇرالمىدىم.
__ ئىككىلىنىپ قالدىم دېگىنە...
__ ئۆزەڭ بىلىسەن، نىكاھ دېگەن ئوينىشىدىغان ئىش ئەمەس. بىر دەمدە قارار قىلىۋەتمەك ئۇنداق ئاسان ئەمەس.
__بۇنى بىلىمەن، ئاخىر قانداق ئويلىدىڭ؟
__ سېنىڭچە شۇنداق قىلسام بولارمۇ؟
__ يەنە مەندىن سورايسەنغۇ، تىكىچىك توختىماپتۇ-دە!
__ خوتۇن دېگەننى ئېلىپلا قويغان بىلەن بولمايدۇ غېنىكا، تۇرىدىغان ئۆيى بولۇشى كېرەك، ئۇنى بېقىشىڭ كېرەك، كۆز-قۇلاق بولۇپ تۇرۇشۇڭ كېرەك، دەردىنى تىڭشىشىڭ كېرەك... مەن مۇشۇ تاپتا بىر خوتۇننىڭ باش ئاغرىقىدىن قۇتۇلالماي تۇرۇۋاتىمەن...
___ ھەي ئەخمەق، بىرىنچى خوتۇننىڭ باش ئاغرىقىنى ئىككىنچى خوتۇن ئوڭشايدۇ دەيمەن، زېرىككەندە كېلىسەن، كىچىك خوتۇنۇڭ بېشىڭنى سىلاپ ئوڭشاپ قويىدۇ. ئاغزىڭدا ياق دېگەن بىلەن كۆڭلۈڭ شۇنى تارتىپ تۇرۇۋاتىدۇ، كۆزۈڭدىنلا بىلىۋاتىمەن، مەندىن يوشۇرما. خوتۇن ئال دېسەم بېشىڭغا تاغ يىقىلمىسۇن، ئەمەلىيەتتە بۇنىڭ ئىشى ئاسان، ئايرىم ئۆيدىن بىرنى تۇتۇپ قويىسەن، ئىش تامام ۋەسسالام. گۈلشەن مەشەدە ئىشلەۋېرىدۇ، خالىسا سەن كىرالاپ بەرگەن ئۆيدە تۇرىدۇ، يالغۇز قالدىم دەپ قالسا ياتىقىدا ياتىۋېرىدۇ ياكى بىر قىزنى ھەمراھ قىلىپ ياتىدۇ. سەن كېلىدىغان چاغدا خەۋەر قىلىۋېتىسەن، گۈلشەن سېنى كۈتۈۋالىدۇ. كېچىنى بىللە ئۆتكۈزىسىلەر.
___ ياق، ياق، كېچىدە قونالمايمەن...__ دەۋەتتى ياسىن خىيالدىن باش كۆتۈرۈپ.
___ مەن دېمىدىممۇ، كاللاڭ مۇشۇ ئىشتىلا قالغان سېنىڭ. كېچىدە قونالمىساڭ كۈندۈزدە كەلسەڭمۇ بولىدىغۇ... قاچان دېسەڭ كىچىك خوتۇن يېنىڭدا. خوتۇن دېگەننى كېچە-كۈندۈز ئالماشتۇرۇپ تۇرساڭ پەيزى دېگىنە... سەن تېخى ياش، سېنىڭدەك ۋاقتىم بولىدىغان بولسا، ئۈچ خوتۇن ئەمەس، ئون خوتۇنغىمۇ تويمايتتىم. ھېلىمۇ شۈكرى دەيمەن، يېنىمدا بىر نەچچىسى بار. ئايرىم ئۆي، ئايرىم خوتۇن... ئەر كىشى ئۈچۈن بۇنىڭدىن ئارتۇق خوشلۇق بولامدۇ جاھاندا!
___ سەنغۇ مۇشۇنداق ياشاپ كۆنۈپ قالغان، ئەمما بىزگە تەس كېلىۋاتىدۇ بۇ ئىش... كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئىشتىن چاتاق چىقىپ كۆتۈم ئوچۇق قالارمۇ دەيمەن...
___ ئەر كىشىدەك گەپ قىلغىنە ئۇكا، ئىشنى باشلا-باشلىماي يەل قويۇۋېتىدىغان ئادەمنى ئوغۇل بالا دېمەيمىز. ئادەم نېمىدىن بەك ئەنسىرەيدۇ؟ قوپالماس كېسەلدىن، ئۆلۈپ كېتىشتىن! شۇنداققۇ؟ ھامان ئۆلۈپ كېتىدىغان جاھان بۇ، جاھاندا ئۆلۈمدىن قاتتىق ئىش يوق، شۇنداققۇ؟ دېمەك، مۇشۇنداق قاتتىق ئىشلار ئالدىڭدا تۇرغاندا باشقا يەنە نېمىدىن قورقىسەن؟ خۇدادىن قورقماي زىنا قىلدىڭ، لېكىن خوتۇنۇڭدىن قورقتۇڭ. دېمەك، خۇدادىن قورقماي، خۇدا ياراتقان بەندە بولغان بىر ئاجىز خوتۇندىن قورقتۇڭ. ئويلاپ باقە، سېنىڭ نەرىڭ ئەركەك، نەرىڭ مۇسۇلمان... مەن سېنى ئەمدى نىكاھ قىل، ئۇ قىزغا ئىگە بول، زىنا قىلما دەۋاتىمەن. لېكىن سەن تېخىچە خوتۇنۇڭدىن قورقۇپ ئالدى-كەينىڭگە دەسسەپ يۈرىسەن، ئۆزەڭگە قويۇپ بەرسە يەنە زىنا قىلغۇڭ بار، شۇ بىچارە قىزنى ئاشنا تۇتۇپ ئويناۋەرگىڭ بار. جاھاندا ئۇنداق ئاسان ئىش يوق، ھەممە ئىشنىڭ ئىگىسى بار. ھەممە ئىشنىڭ يولى بار. ئوينىساڭمۇ ھۆددىسىدىن چىقىپ تۇرۇپ ئوينا، كۆتۈرەلىگۈدەك ئوينا. شۇڭا ئاشنا تۇتۇپ زىنا قىلماي، نىكاھ قىلىپ خوتۇن قىل دەپ ما يولنى كۆرسىتىۋاتىمەن ساڭا...
__ بۇ گېپىڭغۇ خاتا ئەمەس،__ دېدى ياسىن ئويغا چۆمۈپ،__ دېمىسىمۇ ئىمانىمىز سۇسلاپ كەتتى، شەيتاننىڭ كەينىگە كىرىپ كەتتۇق، لېكىن نىكاھ ئوقۇتسا سەن دېگەندەك ياخشى بولغۇدەك....
__ شۇ ئەمەسمۇ، بۇرۇنقى بايلىرىمىزمۇ بىر يەرگە سەپەرگە چىقسا شۇ يەردىن ۋاقىتلىق خوتۇن ئېلىپ ھارام ئىشتىن ساقلىنىدىكەنتۇق. بىزمۇ بىر ھېسابتا سودىگەر، كۇلىغا مۇساپىر، خوتۇن-قىزلىرىمىز پىپا مالدەك توپ-توپ چىقىۋاتىدۇ، ئۇنىڭغا ئىگە بولىدىغان ئادەم يوق، بۇلۇڭ-پۇشقاقتا بۇزۇلۇپ كېتىۋاتىدۇ، باشقا خەقنىڭ ئويۇنچۇقىغا ئايلىنىۋاتىدۇ، بىر ھېسابتا ئەرمەك ئىت دېسەڭمۇ بولىدۇ. ئۇلارنى يامان يولدىن تارتىپ ئەكىلىدىغان ئادەم يوق. مەن دەيمەن، قولۇڭدىن كەلسە ئۇلارغا ياخشىلىق قىل، ئىشلەيمەن دېسە ئىشلەت، كېتىمەن دېسە قولىغا پۇل بېرىپ يولغا سېلىپ قوي. كەتمىگەنلىرىنىڭ بېشىنى سىلاپ، ھاجىتىدىن چىق، ئەمما چوقۇم يولى بىلەن قىلىشىڭ كېرەك. ھەددىڭدىن ئېشىپ كەتسەڭ بولمايدۇ.
__ سېنىڭچە مەن ھەددىمدىن ئېشىپ كەتتىم، شۇنداقمۇ؟
__ ئەلۋەتتە شۇنداق-دە!__ دېدى غېنى شاڭجاڭ كەسكىن ئىپادە بىلەن ياسىنغا قاراپ،__ ئەمما ئازمايدىغان بەندە يوق. گۈلشەننىڭ ساڭا كۆڭلى بولمىغان بولسا ئاشخاناڭنى ئاللىبۇرۇن ئۆرۈپ تاشلاپ، يېنىمغا قېچىپ كەلگەن بولاتتى. ھېلىمۇ يېنىپ كېلىپ تۈزۈك ئىشلىمىدى، كاللىسى جايىدا ئەمەس، ئۇنىڭ كاللىسىنى پەقەت سەنلا ئوڭشايدىغاندەك قىلىسەن. قارىسام ئۆزەڭنىڭمۇ ئۇنىڭغا بۆلەكچە مەيلىڭ باردەك قىلىدۇ، دېمەك سېنىڭ كاللاڭمۇ ساق ئەمەس. بۇنىڭ چارىسى ئەر-خوتۇن بولۇش. شۇڭا تۆمۈرنى قىززىقىدا سوقۇپ ۋاقتىدا ئىشىڭنى جۆندەيلى. سەنمۇ ھازىر مەندىن قېلىشمىغۇدەك لاۋبەن بولۇپ قالدىڭ، قۇربىتىڭ يەتسە، خوتۇننى باقالىساڭ، كۆپ ئېلىۋالماي ئىككى-ئۈچنى رازى قىلىپ ئۆتسەڭ بولىدىغان ئىشقۇ!
__ لېكىن خوتۇننى بۇنىڭغا ئۇنايدۇ دەمسەن! __ دېدى ياسىن خوتۇنىدىن رەنجىگەندەك، زېرىككەندەك ئەلپازدا.
__ خوتۇنۇڭ ئەسلى بۇ ئىشقا قوشۇلسا بولاتتى، قوشۇلمايدۇ، خوتۇن خەقنىڭ ئىچى تار، ئەر كىشىنىڭ كۆڭلىنى مەڭگۈ چۈشەنمەيدۇ. ئېرىنى ئېشەكنى باغلىغاندەك باغلىۋالسام دەيدۇ، ئەمما قانچە باغلايمەن دېگەنچە ئۇ ئېشەك بەدەر تۇرماي قاچىدۇ. مانا بۇ خوتۇن خەقنىڭ دۆتلۈكى. ئەگەر شۇ خوتۇنۇڭ ساڭا رازىلىق بەرگەن بولسا، ئۆزىمۇ راھەتكە چىقىپ قالاتتى؛ ھۇجرىسىدا چوڭ خېنىم بولۇپ، پۇتىنى ئۇزۇن سوزۇپ يېتىپ ئارام ئالاتتى. گۈلشەننى خالىغانچە ئىشقا بۇيرۇسا گۈلشەن ياق دېمەيتتى، پۇتۇمنى يۇيۇپ قوي دېسىمۇ يۇيۇپ قوياتتى. خوتۇنىڭ پەقەت كۈنلەمچىلىك قىلماي، شۇ بىچارە گۈلشەننى سىغدۇرغان بولسا، ھەممە ئىشىڭ ھەل بولۇپ، تۇرمۇشۇڭ گۈلدەك ئۆتەتتى. سەنمۇ بۇنداق قورقۇپ يۈرمەيتتىڭ...
___ بۇ خوتۇندا ئۇنى ئويلىغۇدەك كاللا يوق...__ دېدى ياسىن بۇ گەپلەرنى ھەقىقەتەن راست دەپ ئويلاپ،__ مېنى پەقەت ئۆزىنىڭلا قىلىۋالغۇسى بار، لېكىن مەن ئۇنىڭ تويلۇق ھالقىسىمۇ؟ قولىدىكى ئۈزۈكىمۇ؟ بىر ئۆمۈر ئەمدى شۇنىڭغا باقى بەخشەندە بولۇپ ئۆتىمەنمۇ دەيمەن-دە... ئىچىمنى بەك سىقىۋەتتى، قويۇۋېتەي دېسەم تېخى چىدىمايمەن، نېمىلا دېگەنبىلەن بالامنىڭ ئانىسى...
___ ئۇنىڭغا ئالدىراپ كەتمە،__ دېدى غېنى شاڭجاڭ كۈلۈمسىرەپ،__ بالىنى يېتىم قىلىدىغان ئىشنى قىلما. ئاۋۋال ماۋۇ بولغۇسى چوكىنىڭنىڭ ئىشىنى بىر تەرەپ قىلىۋەتسەڭ، ئۇ خوتۇنىڭدىنمۇ زېرىكمەيسەن. نېمىشقا دېسەڭ، سەن ھەر قېتىم گۈلشەن بىلەن ئەر-خوتۇن بولۇشقاندىن كېيىن ئىچىڭدە رەيھانغا يۈز كېلەلمەيدىغاندەك ئويلايسەن-دە، ئۇنىڭغا تېخىمۇ ياخشىچاق بولۇپ كېتىسەن. خوتۇنۇڭ بۇنى بىلمەي، سېنى ئەجەپ ئوبدان بولۇپ قاپتۇ دەپ ئويلاپ، ساڭا تېخىمۇ يېقىنچىلىق قىلىدۇ. سەنمۇ ئۇنىڭ تەلىپىنى يەردە قويماي رازى قىلىسەن. گۈلشەنمۇ بارا-بارا كونىراپ قالغاندا، رەيھان ئەكسىچە يېڭى تۇيۇلۇپ بۇرۇنقىدىنمۇ پەيزى بولۇپ كېتىدۇ... ئىشەنمىسەڭ كېيىن كۆرىسەن.
__ يا ھەزرەت، سەندەك خوتۇنپۇرۇشنىڭ گېپىنى ئاڭلاپ تۇرسام بولامدۇ-نېمە؟ نەچچە خوتۇننى نەچچە خىل سەيدەك ئالدىڭغا ئېلىپ قويۇپ، ئۇنىڭ- بۇنىڭدىن تېتىپ باقىدىغان لاۋبەن-دە سەن! يەنە قانداق تەجرىبەڭ بار، دېگىنە!
ياسىننىڭ بىردىنلا جانلىنىپ كەتكىنىنى كۆرگەن غېنى شاڭجاڭ كۈلۈپ قويۇپ، ئالدىرىماي گەپ باشلىدى:
__ بىزدە نېمە تەجرىبە بولماقچىدى، كۆرگەن-بىلگەنلىرىم سەندىن كۆپرەك شۇ، سەندىن باشقا كىمگە دەيتتىم. ساڭا بۇرۇنمۇ دېگەنمەن، بىز ئۆلگىدەك چەكمىدۇق، بىر كىم بىلەن سوقۇشۇپ پىچاقلاشمىدۇق، خوتۇننى تىكىپ قىمار ئوينىمىدۇق، ئۇچرىغاننى سوقۇپ كېسەل يۇقتۇرمىدۇق. ئەگەر شۇنىڭ بىرسىگە ئارىلىشىپ قالساق كۇلىدا ئون يىل ئەمەس، بىر يىلمۇ ياشىيالمايتتۇق. دېمەكچىمەنكى، مۇشۇ ۋاققىچە ساق كەلدۇق. ساق دەپ پو ئاتقىنىم ئەمەس، باشقا ھاماقەتلەرگە باققاندا ياخشىراق ياشىدۇق. مېنىڭ باشقا ئەيىۋىم يوق، خوتۇن خەققە ئامراق. لېكىن مەن بۇزۇقچىلىققا ئۆچ، ئەر كىشىدەك گاڭگۇڭ ياشاشقا ئامراق. تۆت-بەش خوتۇن ئەتراپىمدا چۆرىلىپ تۇرسا شۇنىڭدىن پەخىرلىنىمەن. دېدىمغۇ ساڭا، دادايجاڭ ۋاقتىمدىن باشلاپ ئادەم باشقۇرۇشقا ھېرىسمەن ئىدىم، خوتۇن خەق يولدا سالام بەرسە ماڭا كۆڭلى بارمۇ قانداق دەپ سىنچىلاپ قارايتتىم. مەھەللىمىزدە چىرايلىق خوتۇنلار بار ئىدى ... بولدىلا، بۇ گەپنى ساڭا دەپ بولغانمەن. ئىشقىلىپ، مۇشۇ ۋاققىچە ئادەم باشقۇرۇپ كەلدىم، ھازىرمۇ قول ئاستىمدا يىگىرمىدەك قىز-ئوغۇل ئىشلەيدۇ. مېنى كۆرسە ھەممىسى ھۆرمەتلەيدۇ، ئەيمىنىدۇ...بىراق سەن گۇي مېنى تازا كۆزۈڭگە ئىلمايسەن...
___ ئۇنداق ئەمەسقۇ، مانا نېمە دېسەڭ گېپىڭگە كىرىۋاتىمەنغۇ، مەنمۇ بىلىمەن، سەن ماڭا ئاز ياخشىلىق قىلمىدىڭ.
___ شۇنى بىلسەڭلا بولدى، ئەمما مەن قىلغانلىرىمغا ھەرگىز مىننەت قىلمايمەن، قولۇمدىن كەلسە يەنە ياخشىلىق قىلسام دەيمەن. مەن بۇرۇن دادۈيجاڭ بولغاچقا باشقىلارنىڭ غېمىنى بەكرەك ئويلايدىغان ئادىتىم بار. شاڭجاڭ بولالىغان بولسام تېخىمۇ كۆپ ئادەمنىڭ غېمىنى يەپ، تۇرمۇشىنى باياشات قىلاتتىم. ئەمما نېسىپ بولمىدى. ئەمدى مانا سەن بىر ئادەمنىڭ غېمىنى يەيدىغان ھالغا چۈشۈپ قالدىم...
___ قولۇڭدىن كەلسە كۇلىدىكى پۈتۈن ئوقەتچىنىڭ غېمىنى تۈگىتەتتىم دېگىنە...
___ مېنى ساز قىلىۋاتامسەن يا... راست دەۋاتامسەن؟...
___ راست دەۋاتىمەن، كۇلىدىكى پۈتۈن ئوقەتچىنىڭ لاۋداسى بولۇشقا لايىق ئادەمسەن، لېكىن ئۇ چاغدا بىز قارا جەمئىيەت قۇرمايتتۇق، ئوقەتچىلەر جەمئىيىتى قۇرۇپ، سېنى رەئىس قىلاتتۇق.
غېنى شاڭجاڭ كۈلۈپ كەتتى:
___ مۇشۇ گېپىڭ ئۈچۈن ئال بۇ ھاراقنى!
ياسىن ھاراقنى ئىچىۋېتىپ قېنى قىززىپ تېخىمۇ يايراپ كەتتى، يۈزلىرى قىزىرىپ، كۆزلىرى خۇمارلىشىشقا باشلىدى. مۇشۇ تاپتا پاراڭلار جايىدا، كەيپىيات قىزغىن، ياسىن ئۈچۈن بىرلا كەم نەرسە قالدى، ئۇ بولسىمۇ مۇشۇ قورۇما كاۋابتەك لەززەتلىك، چاي پىيالىسىدەك ئوماق، گۈل چىقىرىپ ئويۇلغان مىۋىدەك چىرايلىق گۈلشەن...
ئۇنىڭ كۆڭلىمۇ يەردە قالمىدى، بەش مىنۇتلاردىن كېيىن گۈلشەن كىرىپ، ئىككىسىگە چاي قۇيۇپ بېرىپ، ياسىنغا خۇمارلىق بېقىپ كۈلۈمسىرەپ قويۇپ چىقىپ كەتتى.
___ سېنى كۆرۈپ بۈگۈن ئېچىلدى، مېڭىشلىرىنى قارا، شۇنچىلىك چاققان. بۇنداق قىزنى ئېلىۋالساڭ ياشايسەن ئۇكا، خوتۇنلۇققا يارايدىغان قىز دېگەن مۇشۇنداق چىچەن، مۇلايىم بولىدۇ. كۆڭلۈڭنى چۈشىنىدۇ...
___ راست دەيسەن غېنىكا، ماڭا زادى مۇشۇنداق قىز كېرەك. بايا گەپلىرىڭنى ئاڭلاپ كاللام ئېچىلدى، بۇ ئىش راستىنلا كاللامدىن ئۆتتى. ئەتە دەمسەن، يا ھازىر دەمسەن، مەن زادى... گۈلشەننى نىكاھلاپ ئالغىنىم ئالغان.
___ بۇ گەپنى ھازىر كەيپچىلىكتە دەپ قويۇپ، ھېلى خوتۇنۇڭنى كۆرگەندە ئۇنتۇپ قالىسەنغۇ دەيمەن..
___ياق.. ياق، ماڭا بۇنداق گەپنى قىلما. مەن خوتۇن دېگەندىن قورقۇپ قالمايمەن. لېكىن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن دېگىنە، بۇنى سەندىن يوشۇرمايمەن... ئادەم ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان ئادىمىدىن سەل ئەيمىندىكەن...
___ دېگىنىڭ توغرا، لېكىن خوتۇنغا ئامراقلىق قىلدىم دەپ ئۇنىڭغا تومۇرۇڭنى تۇتقۇزۇپ قويساڭ بولمايدۇ. ئەگەر خوتۇنۇڭنى بەك ياخشى كۆرۈپ كەتسەڭ كىچىك بالىغا ئوخشاپ قالىسەن، ئۇ سېنى باشقۇرۇپ تۇرۇۋالىدۇ. شۇڭا نېمە ئىش قىلساڭ قىل، چەكتىن ئاشۇرۇۋەتمە. خوتۇن خەق دېگەنمۇ ئۆزىنى باشقۇرىدىغان، ئاچچىقى يامان ئەردىن چۆچۈيدۇ، كۆڭلىدە خەپ دېسىمۇ لېكىن ھۆرمەتلەيدۇ، نېمە دېسە ماقۇل دەپ تۇرىدىغان نايناق ئەرنى ياقتۇرمايدۇ.
___ چۈشەندىم، ئىچىۋالساڭ باشلانغۇچنىڭ مالىمىدەك سۆزلەيدىكەنسەن...
___ ئىچمىگەندىمۇ سۆزلەيمىز....__ دېدى غېنى شاڭجاڭ كەينىگە يۆلىنىپ كېرىلىپ،___ راست، مەن قىلمىغان شۇ بىرلا ئىش قاپتۇ، ئەپەندىچىلىك... ئەمما ساڭا دەرس بېرەلىگەنگە قارىغاندا مەن داشۆنىڭ مۇئەللىمى بولسام بولغۇدەك.
___ ھازىر قارىسىمۇ شۇنىڭغا ئوخشايسەن، تولا كىتاب كۆرۈپ بېشىدا تۈك قالمىغان زىيالى... ___ دېدى ياسىن قاقاخلاپ كۈلۈپ.
___ ۋۇي كاساپەت...__ دەپ تەڭلا كۈلۈپ كەتتى غېنى شاڭجاڭ،__ سەن چېقىلمىغان مۇشۇ باش قالدىمۇ ئەمدى...
___ لېكىن ساڭا مۇشۇ باش يارىشىدۇ، قارىسىلا ھەۋىسىڭ كۈچلۈك كۆرۈنىدۇ...تاقىر باشلار جەمئىيىتىگە باشلىق بولساڭمۇ چانمايدۇ جۇمۇ...
___ ئەمدى ئىككى خوتۇنۇڭنى باشقۇرۇپ بولالماي مەندىن ئۆتە تاز بولۇپ كېتەمسەن تېخى...
___ چوڭ تازنى دوراپ كىچىك تاز بولسام مەيلى...
ئىككىسى بىر دەم كۈلۈشمەك قىلىپ ساز ئولتۇردى.
___ مانا قارا، يۇرتتىن ئايرىلىپ، مۇشۇ شەھەردە، شۇنچە ئادەمنىڭ ئارىسىدا جان بېقىپ كېتىپ بارىمىز. ئويۇن-تاماشىمىز جايىدا، يەيمەن دېسەڭ بار، ئىچىمەن دېسەڭ بار، خوتۇن دېسەڭ بىر ئەمەس ئىككىسى تەييار...__ دېدى غېنى شاڭجاڭ ئورۇندۇققا يۆلىنىپ يوغان قورسىقىنى سىلاپ__ دادامنىڭ دېيىشىچە، 60-يىللاردا ئۇنىڭ تۈرمىدە ياتقان بىر ئاغىنىسى ئاچلىقتىن ئۆلۈپ كېتىپتىكەن. ئۇ بىچارە نېمە دەپتىكەن دېمەمسەن: ھۆكۈمەت ماڭا بىر ۋاق تويغۇدەك تاماق بېرىپ، ئاغزىدىن ھورى چىقىپ تۇرغان بىر خوتۇن بىلەن بىر كېچە ياتقۇزۇپ ئەتىسى ئەپچىقىپ ئېتىۋەتكەن بولسا رازى ئىدىم دەپتىكەن. دادام بۇنى تۈرمىدىن چىققانلاردىن ئاڭلاپ، نەچچە كۈنگىچە تۈزۈك تاماق يېيەلمەپتىكەن. دادامنىڭ شۇ گېپى بىلەن بىز ئاش-ناننى قەدىرلەيدىغان بولغان؛ مەن چوڭ بولۇپ دادامنىڭ ئاپامغا بىرەر قېتىم قاتتىق تېگىپ باققىنىنى بىلمەيمەن. مانا ھازىر قارايدىغان بولساڭ، ئالدىڭدا يېمەك-ئىچمەك ئېشىپ-تېشىپ تۇرغان، قىز-چوكان دېسەڭ ساماندەك... لېكىن بەزىدە مۇشۇنىڭغىمۇ قانائەت قىلمايمىز. مەن ھەر قېىتم شۇ بىچارە ئادەمنى ئويلىسام، ھازىرقى كۈنۈمگە مىڭ شۈكرى دەيمەن؛ يەنە تۇرۇپ، ياخشى كۈنلەرنىڭ يامىنى كېلىپ، ھالىمىز ناچارلشىپ كېتەرمۇ دەپ ئويلاپمۇ قالىمەن. شۇڭا مەن ھەر قانچە بېيىپ تىقىلىپ كەتسەممۇ ئالدىراپ پو ئاتمايمەن، سىڭدۈرەلىگۈدەك يەپ-ئىچىپ، كۆتۈرەلىگۈدەك ئوينايمەن. باياتىن بېرى، ھەممە ئىشنى چاغلاپ قىلايلى، ھەددىمىزدىن ئاشمايلى دېگىنىم شۇ.
__ دېگىنىڭ توغرا، لېكىن مەن مۇشۇ تاپتا ھەددىمدىن ئېشىپ كېتىۋاتقاندەك قىلىمەن...__ دېدى ياسىن قاڭسىق بىر كېكىرىپ قويۇپ،__ مەن ئەزەلدىن قوشلاپ خوتۇن ئېلىشنى ئويلاپ باقمىغان، لېكىن بۇ گۈلشەن مېنى راستىنلا ساراڭ قىلدى جۇمۇ ياسىنكا...
__ شۇڭا مەن سېنىڭ بېشىڭنى ئوڭشاپ قوياي دەۋاتىمەن ئەمەسمۇ.
__ بېشىمغا پىت تېرامسەن تېخى... ئىككى خوتۇننىڭ ئارىسىدا قالساڭ جاپا دېگىنە... __ دېدى ياسىن مەنىسىز ھىجىيىپ، كەيپى ئۆرلىگەنچە ئۇنىڭ ئىچىگە بىر ئەسەبىيلىك ھەم ئەنسىزلىك كىرىۋالغانىدى،__ مۇشۇنداق قىلىپ تېخىمۇ... بۇزۇلسام...
__ بۇزۇلمايسەن ئەخمەق، تۈزۈلىسەن! ھەممىسى ئۆزەڭگە باغلىق. مۇشۇنداق قىلساڭ ئوڭشىلىسەن، گۈلشەننىڭ بېشىنىمۇ ساقايتىسەن، خوتۇنۇڭنىمۇ خوش قىلىسەن. ئىنسانچىلىقتا بۇنىڭدىن ياخشى ئىش يوق..
__ بوپتۇ، بۇ گېپىڭنى توغرا دەپ تۇرايلى، لېكىن گۈلشەننى رەسمىي خوتۇن قىلغاندىن كېيىن بىر مۇنچە ئىش چىقىدۇ...
__ ھەي.. ھېلى بىر ئوبدان تۇراتتىڭ، ئەمدى يەنە تىلىڭنى چاينايسەنغۇ...__ دېدى غېنى شاڭجاڭ سەگەكلىشىپ،__ ئەتىدىن شۇنچە گەپ قىلسام قۇلىقىڭغا كىرمەپتۇ-دە...
__گۈلشەن تۇغۇپ قالسا قانداق قىلىمەن...
__ باقساڭ بولىۋىرىدۇ، ھاراملىق ئەمەستە ئۇ!
__ بالىنى كىم باقىدۇ؟..
غېنى شاڭجاڭ ياسىنغا قاراپ تۇرۇپ قالدى، ھاراق ئۇنىڭ بېشىغا چىققان بولۇپ، ھېلى ئۇنى، ھېلى بۇنى دەپ دەردىنى تۆكۈۋاتاتتى.
__ بىر نېمە قىلىپ باقارسەن يا باقماي تاشلىۋېتەرسەن ، ماڭا تاشلاپ بېرەمتىڭ يا؟__ دېدى غېنى شاڭجاڭ سەل خاپا بولۇپ،__ قورقما، چىچساڭ پوقۇڭنى مەن ئادالايمەن، يېنىڭدا ئاكاڭ بار! غېمىڭنى قىلغانچە گەدەنگە مىنىۋاتىسەن-ھە...
__ ياق، ياق، ئۇنداق ئەمەس، ھاراقتىن كاللام سەل كېتىپ قاپتۇ.
__ ئىچسەڭمۇ، چەكسەڭمۇ ساق ئولتۇر، دەۋاتقان گېپىڭگە ئىگە بول. يولۋاس ئىزىدىن قايتماس، يىگىت سۆزىدىن دەپتىكەن. بىر ئىشنى قىلىمەن دېگەندىكىن چوقۇم قىل، خوتۇن كىشىدەك كۆپ ئويلىنىپ كەتمە، ئالدى-كەينىڭگە كۆپ قارىما، تەۋەككۇلدىن قورققان ئادەم ئامەتنى قاچۇرۇپ قويىدۇ، بۇنى ئوبدان ئاڭلا!
__ راست دەيسەن، سەن قوللاۋاتقان يەردە مەن نېمىدىن قورقاتتىم... ماڭا كۆپ ئاتىدارچىلىق قىلىۋاتىسەن.
__ لېكىن سەن ماڭا يامان ئەركىلەۋاتىسەن...
__ غېمىمنى تۈگىتىشىپ بېرەمدىكىن دېدىم، ساڭا دېمىسەم كىمگە دەيمەن گېپىمنى! خوتۇنغا يا دېگىلى بولمىسا...
__ ھەر قانداق غەمنى ئىچىڭدىلا تۈگەت، نېمە ئىش بولسا ئۆزەڭ ھەل قىل. ئۆلەلىگەن ئادەم ياشاشنىمۇ بىلىشى كېرەك.
__ قېرى پەيلاسوپتەكلا گەپ قىلدىڭ-دە!... ئۆزەڭ شۇنداق ياشىيالامسەن؟
__ مەن بۇ گەپنى ئۆزەمگە دېگىلى يىگىرمە يىلدىن ئاشتى.
__ قارىغاندا مەن سەندەك ياشاشنى بىلمەيدىكەنمەن. چوڭراق بىر ئىشنى قىلاي دېسەملا كۆزۈم قورقىدۇ.
__ ماڭغىناۋا، نەچچە يىلدىن بېرى كۇلىدا قانداق ياشىدىڭ؟! جاننى ئالقانغا ئېلىپ قويۇپ چىققان ئادەم مۇشۇنچىلىك ئىشقىمۇ تەۋەككۇل قىلالمامسەن؟ ئامەتنى تارتقۇزۇپ قويساڭ ئىككىنچى كەلمەيدۇ...ساڭا شۇنچىلىك دەپ قوياي.
__ مەن دېدىمغۇ، گۈلشەننى ئالغىنىم ئالغان.
__ ئالساڭ ماڭا ئېلىپ بەرمەيسەن. ئۆزەڭنىڭ بەختى ئۈچۈن ئالىسەن.
__ بۇنى بىلىمەن.
__ ئىش چىقسا ئۆزەڭ ئىگە. مېنى چېتىۋالساڭ نامەرتلىك قىلغان بولىسەن.
__ خاتىرجەم بول... ئىش چىقمايدۇ.
__ ئەمىسە شۇنداق بولامدۇ؟
__ شۇنداق بولسۇن، گېپىم گەپ.
__ ئەمدى يېنىۋالمايدىغانسەن؟
__ يا..ياق، مەن خوتۇن خەق ئەمەس...
__ ھېلى خوتۇنۇڭنى كۆرۈپ مەستلىكىڭ يېشىلىپ كەتسە پۇشايمان قىلارسەن؟
__ ياق، مەن ئەزەلدىن قىلغان ئىشىمغا پۇشايمان قىلمايمەن.
__ ھەببەللى، ئەمدى ئەركەككە ئوخشىدىڭ، باياتىن قۇرۇق گەپنى تولا قىلىپ ئەڭ مۇھىم گەپنى دېيىشمەپتۇق، نىكاھىڭنى قاچان قىلىمىز؟
__ قاچان بولسا بولىۋېرىدۇ.
__ مۇشۇ ھەپتە ئىچىدە بولسا بولار؟
__ بولىدۇ...
__ كۆزۈڭنى ئېچىپراق گەپ قىل، زادى قاچان بولىدۇ؟
__ سەن قاچان دېسەڭ شۇ چاغدا بولسۇن.
__ ماڭا توقامنى ئارتتىڭ-دە، بوپتۇ، ئەمىسە جۈمە كۈنىگە توغرىلايلى. شۇ كۈنى ئاشخانىغىلا كەلسەڭ، مەسچىتكە بىللە بارىمىز. نامازدىن كېيىن ئاخۇننى چاقىرىپ، ئىككى ئۈچ ئادەمنى بىللە ئېلىپ كىرىپ ، نىكاھىڭنى ئوقۇيمىز. ئاندىن گۈلشەننى بازارغا باشلاپ بېرىپ، بىر تال ئۈزۈك بولسىمۇ ئېلىپ بېرىسەن، كۈمۈش ئالماي ئالتۇن ئالىسەن، بۇنىڭغا چىدايدىغانسەن؟
__ قېيناتامدەك گەپ قىلىسەنغۇ... ئۇنىڭغا چىدىمىسام خوتۇن ئالىمەن دەپ نېمە ئىش قىلىمەن..
__ قېيناتاڭ بولساممۇ بولاي، سەندەك گۇيغا زادى مەندەك ئادەم لازىم.
__ شۇنداق قىلىپ مېنى ئۆيلىۋېتىدىغان بولدۇڭ.
__ قانداق، بولمامدىكەن؟ ئىشنى ئۆزەڭ تېرىپ بولغان، مەن پەقەت بېشىڭنى ئوڭشاپ قويدۇم.
__ ياق، بېشىمنى باغلاپ قويدۇڭ، ئىككى ھارۋىنى سۆرەيدىغان كالا بولدۇم، ئەمدى نېمە بولسام بولدۇم، باغلاندىم، جاپا تارتماي ھالاۋەت يوق.
__ توغرا دەيسەن، ئەمدى مەن چىقىپ گۈلشەننى چاقىراي، قالغان گەپنى ئىككىڭلار دېيىشىڭلار.
غېنى شاڭجاڭ ئۇزۇن بىر ئەسنەپ ئورنىدىن قوپۇپ پۇت-قوللىرىنى تۈزىگەندىن كېيىن سىرتقا ماڭدى.
جۈمە كۈنىدىكى نىكاھنىڭ گېپى چىققاندىن كېيىن گۈلشەندىن بەكرەك خوتۇنىنى ئويلاپ ئولتۇرغان ياسىن گۈلشەننىڭ كىرىدىغىنىنى ئاڭلاپ باشقىچە روھلاندى، ۋۇجۇدى تەقەززالىقتا قالدى. گۈلشەن بايا چاي قۇيغىلى كىرگەندىلا غېنى شاڭجاڭ ياسىننىڭ ئېچىرقاپ كەتكىنىنى سەزگەن، بۇ ئەرنى كۈتۈپ ئولتۇرغان چىرايلىق جۇۋاننىڭ بىچارە ھالىتىنى تەسەۋۋۇر قىلغانىدى.
بەش مىنۇتلاردىن كېيىن گۈلشەن كىرىپ ئىشىكنى تاقىدى، ياسىن خۇمارى ساڭگىلىغان بەڭگىدەك پۇشۇلداپ ئۇنىڭغا قاراپ كەلدى. "قۇچاقلاشما جەڭ" باشلىنىپ كەتتى، تەڭ قىززىپ، تەڭ ئەسەبىيلىشىپ ئىشنىڭ ئەۋجىگە چىقاي دېگەندە ئۆزلىرىنى بېسىۋېلىشتى. ئورۇندۇققا كېلىپ، بىر-بىرىگە مەستانىلەرچە قاراپ ئولتۇرۇشتى .
__ نېمە دېيىشتىڭلار؟
__ ئىشىك تۈۋىدە تۇرۇپ ئاڭلاپ بولغانسەن...
__ مېڭە نېرى، باشقا قىزلار نېمە دەپ قالىدۇ.
__ شۇ، سېنىڭ ئىشىڭنى دېيىشتۇق.
__ مېنىڭ نېمە ئىشىمنى؟
__ توي ئىشىڭنى بولمامدۇ... مەن سېنى ئالىدىغان بولدۇم.
__ كىم شۇنداق دەيدۇ؟
__ غېنى شاڭجاڭ.
__ غېنى شاڭجاڭ مېنىڭ داداممىكەن؟
__ نېمە، سەن بۇ ئىشنى ئۇقمامتىڭ؟
__ بىر كىم ماڭا بىر نېمە دېمىسە، نەدىن بىلەي.
__ بۇ ئىشقا سەن قوشۇلمامسەن؟
__ ئاتا-ئانامنى قايرىپ قويۇپ ئەرگە تېگەمدىمەن؟
__ ئۆتكەندە ئۆزەڭ خوتۇن قىلسىڭىز مەيلى دەۋاتاتتىڭغۇ، ئۇنتۇپ قالدىڭما؟
__ ئۇنتۇپ قالمىدىم، لېكىن رەسمىي خوتۇن قىلىڭ دېمىگەن.
__ مانا، مانا، گېپىمىز بىر يەردىن چىقتى، مەنمۇ سېنى رەسمىي خوتۇن قىلاي دەۋاتمايمەن، غېنى شاڭجاڭنىڭ بۇرۇتىدىن ئۆتىۋېلىش ئۈچۈنلا شۇنداق قىلىۋاتىمەن. جۈمە كۈنى تۇڭگان ئاخۇن نىكاھ ئوقۇيدۇ، چۈشەنمەيسەن... شەكىل ئۈچۈنلا قىلىدىغان نىكاھ بۇ.. چۈشەندىڭمۇ؟
گۈلشەن كۈلۈمسىرىدى:
__ چۈشەندىم، ئاندىن كېيىنچۇ؟
__ ساڭا بىر تال ئۈزۈك ئېلىپ بېرىمەن.
__ ئەجەپ ياخشى، قانداق ئۈزۈك ئېلىپ بېرىسىز.
__ بارغاندا ئۆزەڭ تاللا، لېكىن بەك قىممىتىگە ئېسىلىۋالما.
__ ماقۇل، لېكىن شۇنىڭ بىلەن ئىش تۈگەمدا؟
__ يەنە نېمە قىلىپ بەرسەم بولاتتى؟
__ ئىككىمىز نەدە تۇرىمىز؟
__ تۇرىدىغان جاينى ئۆزەم تاپىمەن.
__ پىڭفاڭ ئۆي تاپماي بىنا ئۆيدىن تاپسىڭىز بولاتتى. مۇشۇ ئەتراپتا قىرىق پىڭمىلىق كىچىك ئۆيلەر بار ئىكەن، بىر ياتاق، بىر كېتىڭ، ئىچىدە مۇنچىسى بار دەڭا. تۇرساق مۇشۇنداق ئۆيدە تۇرساق بولاتتى...
ياسىننىڭ بېشىغا غەم چۈشتى، ئۇ خىيالىدا ئىككى، ئۈچ يۈز كويلۇق پىڭفاڭ ئۆيلەرنى مۆلچەرلىگەنىدى.
__ بۇ ئەتراپتا بىنا ئۆي قىممەت، بىز تەرەپتىن ئىزدەپ باقاي، __ دېدى ياسىن ئىلاجىنىڭ بېرىچە گۈلشەننىڭ كۆڭلىنى يەردە قويماسلىققا تىرىشىپ،__ ياخشى ئۆيلەر ئۇچراپ قالار.
__ بىنا ئۆي ئىزدەپ باقارسىز، پىڭفاڭ ئۆيدە ياشاپ تويۇپ كەتتىم ، بىر خەنزۇنىڭ ھويلىسىدا تۇرىمىز دەڭا، ئادەم كۆرمىگەن نەرسىنى يەيدىغان خەقلەركەن، ھازىرغۇ قىزلار بىلەن قورقمايمەن، لېكىن يالغۇز تۇرسام قورقىمەن...
__ ماقۇل، مەن ئىزدەپ باقاي.
__ ئىجارىسىنى تەڭ چىقارساممۇ چىقىراي، چوقۇم بىنا ئۆيدىن تېپىڭ...__ دېدى گۈلشەن قەيسەرلىك، كەسكىنلىك بىلەن.
بۇ گەپ ئۇنداق ئاسان يەردىن چىقمايتتى، ياسىن جىددىيلىشىپ قالدى:
__ مېنى ئوسال قىلاي دەمسەن، خاتىرجەم بول، ئارزۇيۇڭغا چوقۇم يەتكۈزىمەن...__ دېدى ۋە ئارقىدىنلا گۈلشەننىڭ قولىدىن تارتىپ ئۇنى قۇچىقىغا ئولتۇرغۇزدى، خۇدىنى يوقىتىپ بىر دەم ئەسەبىيلەشتى.
__ ئۆزىڭىزنى تۇتىۋېلىڭ،__ دېدى گۈلشەن ئۇنىڭ قولىنى ناز بىلەن ئىتتىرىپ،_ ئايرىم ئۆيىمىز بولغاندا نېمە قىلسىڭىز قىلىڭ، مەن سىزنىڭكى...
__ توۋا، سېنىڭ نەرىڭ ماڭا شۇنچە يېقىپ قالغاندۇ، كېچىسى خوتۇن بىلەن ياتساممۇ كاللامغا كىرىۋالىسەن... جىن ساراڭ.
__ ئادەمنى تىللىماڭە ئۇنداق...__ دېدى گۈلشەن ئەركىلەپ تومۇشۇقىنى سوزۇپ، __ كىم كىمگە چاپلاشتى؟!...
__ سەن ماڭا چاپلاشتىڭ، ھۇجرىغا كىرسەممۇ سەن، تالاغا چىقساممۇ سەن، خالاغا كىرسەممۇ سەن...
گۈلشەن ئۆزىنى تۇتالماي كۈلۈۋەتتى:
__ خالادىمۇ مېنى ئويلاپ ئولتۇرامسىز، ئادەمنىڭ كۆڭلىنى ئېلىشتۇرۇپ...
__ ئادەم قاچان راھەتلەنسە شۇ چاغدا شىرىن خىيال قىلىدۇ، سەن ئۇنداق قىلمامسەن؟ مېنى ئويلىمامسەن؟
__ ئويلايمەن، ئويلاپ ساراڭ بوپ كېتىمەن، قاچان بىرگە بولارمىز دەيمەن، نىكاھ قىلمىسىڭىزمۇ مەيلى، ئۆي تاپسىڭىز بەك خوش بولاتتىم، جان دەپ خىزمىتىڭىزنى قىلاتتىم.
__ ئۇنىڭدىن خاتىرجەم بول، سېنى ئېلىپ قويۇپ ئايرىم ئۆي تۇتۇپ بەرمىسەم بولماس.
__ مېنى راست خوتۇن قىلامسىز؟
__ ئەمىسە نېمە قىلاي؟
__ نېمە قىلسىڭىز قىلىڭ، مەن سىزنىڭ.
ئىككىسى بىر دەم قېنىشقاندىن كېيىن ياسىن قايتقىلى ماڭدى. غېنى شاڭجاڭ ئاللىقاچان ھۇجرىسىغا كىرىپ خوتۇنىنىڭ قوينىغا دۈم چۈشكەن بولۇپ، ياسىننى گۈلشەن ئۇزاتتى.
قاراڭغۇلۇققا چىققان ياسىننىڭ بايىقى شەھۋانى ئىستەكلىرى يەنە جۇش ئۇرۇپ كەتتى.
__ ماڭغىنە، خالىيراق يەرگە بېرىپ خوشلىشايلى...
__ نېمە ئىش قىلىمىز؟
__ ماڭ دېگەندىكىن ماڭغىنە... ساڭا پەقەت قانمىدىم.
__ كوچىدا سەت تۇرىدۇ. بۈگۈن چىداپ كېتىپ تۇرۇڭ، مەن ئەمدى قاچان دېسىڭىز تەييارغۇ؟...
__ بىر قېتىمغا ئۇنىمامسەن؟
__ كىم تويدىن بۇرۇن ئۆزى ياخشى كۆرگەن قىزنى مۇشۇنداق قىلىدۇ؟
ياسىن كۈلۈپ كەتتى:
__ ئەجەپ قىزىقچى بولۇپ كېتىپسەنغۇ سەن، قىلسام بولمامدا؟!...
__ خوش بولاي، كەينىمدە قىزلار قاراپ تۇرىدۇ، مۇشۇ قېتىم سىزدىن كەچۈرۈم سورايمەن، كېيىن كۆڭلۈڭىزنى ھەرگىز يەردە قويمايمەن.
__ بوپتۇ ئەمىسە...
__ خاپا بولمىغانسىز؟
__ ياقەي... كېيىن دەردىمنى قوشلاپ ئالىمەن.
__ مەيلى، ئۇ چاغدا نېمە قىلسىڭىز ياق دېمەيمەن...
__ ئەمىسە مەن كەتتىم، جۈمە كۈنى تەييار بولۇپ تۇر.
__ ماقۇل، خوش ئەمىسە، يولدا قاراپ مېڭىڭ...
ياسىن شىرشىملىكتە لەيلەپ تاكسىدىن بىرنى توستى، بېشىنى ئارقىغا تاشلاپ كۆزىنى يۇمدى، قانمىغان ھەۋىسىنى ئۆيىگە بېرىپ خوتۇنىدىن قاندۇرالامدۇ؟ گۈلشەنگە بەرگەن ھېسسىياتىنى شۇ خوتۇنىغا بېرەلەمدۇ؟ گۈلشەننىڭ بۇ قېتىم گەپكە كىرمىگىنى توغرا، كوچىدا قالغان ئىتتەك تالادا سۆرىشىپ، سەتلىشىپ يۈرسە نىمىدېگەن نومۇس... ئۇنىڭدىن كۆرە ئۆي تېپىش، ئادەمدەك ياشاش كېرەك.
ئۇ ھۇجرىسىغا كىرگەندە رەيھان ئۇنى ساقلاپ تېخى ئۇخلىمىغانىدى. بىچارە خوتۇن، بىچارە بالا... كارىۋاتتا يانمۇ يان ئوق تەگكەندەك ياتاتتى. ياسىننىڭ كۆڭلى سەل-پەل يېرىم بولدى. ئەمما نەپسىنى يىغىپ ئاغزىغا ئاپارغان بېلىقنى قويۇپ قويغىنىدىن، خوتۇنىغا يۈز كېلەلمىگۈدەك ئىش قىلمىغىنىدىن ئۆزىچە پەخىرلىنىپ، كىيىملىرىنى يېشىپ كارىۋاتقا چىقتى.
__ بۈگۈن پەستە يېتىڭ، بالىنى قىستاپ قويىسىز!
__ نېمىشقا؟ بالا پەستە ياتسۇن.
__ بالا ئاران ئۇخلىدى، پەستە ئۆزىڭىز يېتىڭ، ھاراق پۇراپ كىرىپ يەنە قېشىمدا ياتامتىڭىز؟
رەيھاننىڭ خاپىلىقى ئۇنىڭ خوتۇن ھەۋىسىنى تۇنجۇقتۇرۇپ قويدى. خوتۇنىنى ئېرىتىپ شام قىلىپ كۆڭلىنى ئېلىش ۋە ئۆز كۆڭلىنى ئېچىش ئارزۇسى يوققا چىقتى؛ خوتۇنى بېشىنى بۇراپ بالىسى تەرەپكە قاراپ يېتىۋالغاندىن كېيىن ئۇ بۇ تۇرمۇشنىمۇ ئۆزىدىن يۈز ئۆرىگەندەك ھېس قىلىپ، گۈلشەن بىلەن بولىدىغان "گۈزەل'" ئەر-خوتۇنچىلىقنى تەسەۋۋۇر قىلىپ كۆڭلىنى تىندۇردى. ئۇ رەيھاننىڭ سوغۇق چىرايىغا بىر دەم تىكىلىپ تۇرغاندىن كېيىن رايى پۈتۈنلەي يېنىپ، پەسكە يوتقىنىنى تاشلاپ يالغۇز ياتتى، ئىچىدە "خەپ" دېدى. ئەگەر مۇشۇ پەيتنىڭ ئۆزىدە خوتۇنىنى قۇچاقلاپ ئېلىپ، قوينىغا سېلىپ، مەجبۇرلاپ ھەۋىسىنى قاندۇرسا، رەيھان بىر دەمدە ئېرىپ، كۆڭلى ئېچىلىپ، ھاياجانلىنىپ، چىرايى قىزىل گۈل تۈسىگە كىرەتتى. ئەمما ياسىن بۇنداق قىلىشنى خالىمىدى، خوتۇنىنى يەنە يالغۇز تاشلاپ قويدى، قەستەن شۇنداق قىلدى، " ئېرى ساق كەلسىمۇ، مەست كەلسىمۇ قوينىنى ئېچىپ كۈتەلمەيدىغان ئۇنداق خوتۇننىڭ جازاسى مۇشۇ..." دەپ ئويلىدى. خوتۇنى ئۇنىڭ ھاراق پۇرىقىدىن سەسكىنسە بالىنى پۇراپ ياتسۇن...
خوتۇنىنىڭ بۇنداق تېرىككەكلىكى، سەپرالىقىنى قانداق قىلىش كېرەك؟ ئۆزىگە تاشلاپ بېرىش كېرەك، ئاچچىقتا ئۆز گۆشىنى ئۆزى يەپ ياتسۇن. ياسىن خوتۇنى ھەققىدە ئاچچىق خىيال سۈرۈشنىمۇ خالىماي كۆڭلىگە ئارام بېرىدىغان گۈلشەننى ئويلاشقا باشلىدى، مۇشۇنداق قىلسا خوتۇنىدىن ئۆچ ئالغاندەك بولاتتى، كۆڭلى ئارام تاپاتتى.
رەيھان بالىسىنى قۇچاقلاپ، يەنە بىر ئازابلىق كېچىنى كۈتۈۋالدى.