باشقىلار ھازىر كىتاپ كۆرىۋاتىدۇ

(مىكرو ھېكايە)

ئايەم كۈنى ئىدى. ئېدارىنىڭ ئازراق ئىشى بىلەن ناھىيەگە باردىم. ئىشلار پۈتكەندىن كېيىن ئادىتىم بويىچە كىتابخانىغا كىرىپ شائىر مۇھەممدجان راشىدىن ئاتىمىزنىڭ<<ياشلىقىدا ھەر كىم چىرايلىق>> ناملىق شېئىرلار توپلىمى بىلەن ئەخمەت ناسىرنىڭ<<سۆيۈپ كەلگەن زىمىننى قۇياش>> ناملىق شېئىرلار توپلىمىنى سېتىۋالدىم.
ئۆيگە قايتىش يولىدا، ئەتە ھېيت بولغاندىن كىيىن ئۈستى-بېشىمنى يېڭىلاپ قوياي دېگەن خىياللار بىلەن ناھىيە ئىچىدىكى <<80 تۈشۈك>>كىيىم-كېچەك شەھەرچىسىگە كىردىم. كىيىم-كېچەك دۇككانلىرىنى ئارلاۋاتقىنىمدا ھەممىلا ئادەمنىڭ ماڭا، ياق، ماڭا ئەمەس قولۇمدىكى كىتابقا دېققەت قىلۋاتىقىنىنى بايقاپ سەل ئوڭايسىزلىنىپ قالدىم. ئەتراپىمدىكىلەرنىڭ ھەيرانلىق ھەتتا گاھىللىرىنىڭ مەسخىرە قىلغغاندەك قاراشلىرىدىن ئۆزۈمنى كىتابدىن يىراقلاشقان بىر دۇنياغا كېلىپ قالغاندەك ھېس قىلدىم.
خېلى يارىشىملىق كىيىم-كېچەكلەر بار بىر دۇككانغا كىردىم. دۇككان ئىچىدە ئۈچ قىز پاراڭلىشىپ ئولتۇرۇپتۇ. مەن كىيىم كۆرۋاتقىنىمدا ئۇلارنىڭ قولۇمدىكى كىتابقا قاراپ بىر نېمىلەرنى دەپ پىچىرلىشىۋاتقانلىقىنى بايقىدىم. توساتتىن بىر قىز سورىدى.

-  سىز يازغۇچىمۇ؟ - بۇ سۆزدىن ھەيران قالدىم.
-  قانداق دەيسىز؟
-  شېئىر توپلاملىرىنى كۆتۈرۋاپسىز دەيمىنا - توۋا ماۋۇ ئەقىللىقلارنى، يىگىرمە نەچچە ياشقا كەلگۈچە شائىر بىلەن يازغۇچىنى پەرىق ئېتەلمەي يۈرگىنى  قارمامدىغان... ئاڭغۇچە يەنە بىر قىز سۆز قىستۇردى.
-  كىتاب كۆتۈرۈپ يۈرسە، باشقىلارغا ئۇقۇمۇشلۇق ئادەمدەك كۆرىنىدۇ...ھە! مېنىڭمۇ شۇنداق كىتابنى كۆتۈرۈپ يۈرگۈم كېلىدۇ. بىراق نۇمۇس قىلىدىكەنمەن. - بۇ قانداق گەپ ئەمدى. مەقسەت كىتابنى كۆتۈرۈپ يۈرۈش ئەمەس بەلكى ئوقۇشقۇ؟! شۇنداق بولغان تەقدىردىمۇ بۇنىڭ نۇمۇس قىلغۇدەك نېمىسى بار؟

-  نېمىشقا نۇمۇس قىلىسىز؟ - دېدىم مەن كەينىمگە ئۆرۈلۈپ.
-  خەقلەر تازىمۇ بىر كىتاپ خالتىسىكەن دەپ قالارمىكىن دەپچۇ! - ئۇ قىزنىڭ سۆزى تۈگىمەي تۇرۇپلا يېنىدىكىلەر قوشۇق سالغىلى تۇردى.
-  شۇ ئەمەسمۇ، ئادەمگە بىر خىل ياسالمىلىق قىلۋاتقاندەك كۆرىنىدۇ.
-  ۋىيى...مېنىڭ كىتاپ ئوقۇش بىلەن پەقەتلا خوشۇم يوق، ئازراق ئوقۇپلا زېرىكىمەن. مەكتەپتە ئوقىغانمۇ يېتىدۇ. مەكتەپتە تولا ئوقۇپ كىتاپقا قارسام <<ھۆ>> قىلىدىغان بولۇپ كەتتىم.
تۇرۇپلا قالدىم. ھەي...بىلىدىغىنىمىز زادى قانچىلىك؟ شۇنىڭغا قارىماي بىزدىكى قانائەتچىلىك...   تېخى بايىلا كىتابخانىدىن كىتاب سېتىۋالغىنىمدا، شۇنچە چوڭ كىتاپخانىدا ئىككى ياش قازاق بالىنى قوشقاندا ئاران ئۈچلا ئادەم بار ئىدۇق. مانا بۇ كىيىم-كېچەك بازىرى ئادەم دېڭىزىغا ئايلىنىپتۇ. يېقىنقى يىللاردىن بېرى بىزدە تەرەققىيات زور بولىۋاتىدۇ. بىراق بۇ تەرەققىيات بىزنىڭ مەدەنىيەت ئاڭ-ساپايىمىزدا ئەمەس بەلكى كىيىم-كېچەكلىرىمىزدە ئەكىس ئەتمەكتە. بۇ قانداق تەرەققىيات...؟ كىتاپتىن تانغان، كىتاپتىن كۆڭلى ئېلىشقان، كىتابنى مەسخىرە قىلغان.  بۇ نەدىن كەلگەن، نەلەرگە تۇتاشقان تەرەققىيات؟
ئويلىغانسىرى كاللامنى چىگىش خىياللار ئورىۋالدى. ئۇلارغا، بۇ بەڭۋاشلارغا شۇنداق كۆپ نەرسىلەرنى ئېيتقۇم بار ئىدى. بىراق <<ئارتۇق سۆز ئېشەككە يۈك.>> دەل شۇ چاغدا مۇنبەردىشىمىز ئاشكار ئاكامنىڭ باش سۆرىتى ئاستىدىكى مۇنۇ قىسقىغىنە سۆز خىيالىمدىن كەچتى. دۇككاندىن چىقىپ كېتىۋىتىپ كەينىمگە قاراپ ئۇلارغا دېدىم.
-  <<باشقىلار ھازىر كىتاپ كۆرىۋاتىدۇ!>>

2010-يىلى 19-نويابىر جۈمە

مۇڭغۇلكۈرە ناھىيە شوتا يېزىسى