ماقال -تەمسىل-يەنەبارمۇ؟ %QEBY>|lI   ئاغزى يۇمشاق گۆشيەر، >: 6iFPP   ئاغزى قاتتىق مۇشىت يەر. ?DUim1KG   aj;x:UqpJ   ئادەم تىلىدىن كىتەر، D r(0w{5   قېرغاندا بىلدىن كىتەر. XYWyxx5`   q@bye4Ry%W   ئاغرىقنىڭ سانجىقى يامان، NgyEy n \   سۆزنىڭ ئاچچىقى يامان. ';FJ s&=I   I#(lxlp"Ho   TS6x F?   ئاقىلنىڭ ئىپى تولا، 2.%)OC!q&5   كاسكا خوتۇننىڭ گىپى تولا. 90W=v*   6}E>B{Y   ئاز سۆزلىگەن ساز يىگىت، =fRS UtX   كۆپ سۆزلىگەن ماز يىگىت. !lNyoX/   c%pf,sm'   m*_X PY   بازارپوش_پوش بىلەن، )^o.H~Pv   گەپ سۆز خوش_خوش بىلەن. Uyb0iQ-,s   SDC|>e9i   گەپنى قىلساڭ بېقىپ قىل ،   تامغا قۇلاقنى يېقىپ قىل. >b2!&dm   g0zzDv7~   ئاخىرى .................بارمۇيا.............؟

oI
ick  
مەنبە ئۇيغۇرماقال-تەمسىللەر

ياخشى ماقال تەمسىللەكەن      

پاشا - كۇمۇتنىڭ قوڭى يوق، مەستنىڭ ئوڭى يوق. قېتىققا ئامراق كالىغا ئۆچ، خوتۇنغا ئامراق، بالىغا ئۆچ. گۆشگىردىگە ئامراق، ئۇلىدىن قورقىمەن. مانتىغا ئامراق، پۇلىدىن قورقىمەن. يېتىم بۇلۇڭدا، تېرىق تۇلۇمدا. موزاينىڭ يۈگۈرۈشى سامانلىققىچە. گەپ قىلماس غەزەلگە ئۇستا، يول ماڭماس سەنەمگە ئۇستا. ئۆچكىنىڭ مويى تۈگىمەس، بەڭگىنىڭ ئويى )تۈگىمەس(. ساينىڭ تۈلكىسى كۆپ، خۇشامەتچىنىڭ كۈلكىسى )كۆپ(. ئەستەر چاپانغا مەشۈت ياقا، مايماق ئېشەككە ئالتۇن تاقا. گۈل بولسا پۇرىغۇڭ كېلۇر، بۇلبۇلدىن قورىغۇڭ كېلۇر. يۇۋاش بولسا بوش دېمەڭ، يۇمشاق بولسىلا گۆش )دېمەڭ(. ئالدى ئىشىكتىن يىڭنە پاتمايدۇ، ئارقا ئىشىكتىن پويىز قاتنايدۇ. يېتىمنىڭ ئاغزى ئاشقا تەگسە، بېشى تاشقا تېگىپتۇ. تاراڭلىغان تۈگمەننىڭ ئۇنى يىرىك،  ئاقساق ئېشەكنى يورغۇلاتقىنى بېدىك. غېرىبنىڭ كۈنى يوق، پوقاقنىڭ ئۈنى )يوق(. يىلاننىڭ تېشى سىلىق، ئىچى زەھەر. تالا مۈشۈكى ئۆي مۈشۈكىنى قوغلاپتۇ. قېتىق ئىچكەن قۇتۇلدى، تاۋاق يالىغان تۇتۇلدى. ئېغىز ھارامزادە، قورساق گول. بۆشۈكتىن چىقساڭ، تۆشۈكتە توختايسەن. دېڭىز — تامچىدىن پۈتىدۇ. بوينى تۆگىدىن سوراڭ، ھىممەتنى بۈرگىدىن )سورا(. بېخىل دەرۋىشتىن، سېخى سەتەڭ ياخشى. ئالقىشى ئالغان ئامان، قارغىش ئالغان يامان. دوستقا قىلما تەنە - تاپا، دۈشمەنگە قىلما ۋاپا. دۈشمەننىڭ ئېشىنى يېگۈچە، ساينىڭ تېشىنى يە. دوستقا تاپا قىلما، دۈشمەنگە كۈلكە )قىلما(. دوستقا ئىناق بول، دۈشمەنگە يىراق )بول(. دۈشمەنگە ياخشىلىق قىلما، دوستقا يامانلىق )قىلما(. زەھەرنى زەھەر قايتۇرىدۇ. سۈتسىز ئىنەك كۆپ مۆرەيدۇ. سىيىر سىلىغاننى بىلمەس، يامان ئايىغاننى )بىلمەس(. ئىگىسى ئۆلسە بىر كىشى يىغلاپتۇ، ئېتى ئۆلسە مىڭ كىشى يىغلاپتۇ. يامان بىلەن يولدا بولما، نادان بىلەن سىرداش )بولما(. ياخشىدىن ئۆگەن، ياماندىن يىرگەن. ياخشىنى يۆلەپ ئۆرە قىل، ياماننى ئۆرۈپ پورە قىل. ياماننىڭ قوينىدا ياتقىچە، ياخشىنىڭ ئايىقىدا ئۆل. يامانغا گۆردىمۇ قوشنا بولما. ياخشىغا ياغدەك بول، يامانغا داغدەك بول. ياماننى ئېشىڭغا يولاتساڭمۇ، قېشىڭا يولاتما. ياماننىڭ سۈيىنى ئىچكىچە، قاچىسىنى چاق. زىمىستان كۆرمىگەن بۇلبۇل، باھارنىڭ قەدرىنى بىلمەس. جاپالار چەكمىگەن ئاشىق، ۋاپانىڭ قەدرىنى بىلمەس. سېنىڭ ئايۋان سارايىڭدىن، مېنىڭ ئاپتاپلىقىم ياخشى. سېنىڭدەك بىۋاپا ياردىن، مېنىڭ تەنھالىقىم ياخشى. چىرايلىقنىڭ دەردى يامان، سەتنىڭ ھالى. دەرەخ قېرىسا يىلتىزى قېرىماس، ئادەم قېرىسا كۆڭلى قېرىماس. سۆيگەننىڭ لەززىتى، سۆيسەم دېگەنچە يوق. سۆيگۈنۈمنىڭ كۆڭلى ئۈچۈن، سويمىسىنى سورايمەن. كۆيگەن يامانمۇ، كۆنگەنمۇ. ئاشىققا باغدات يىراق ئەمەس. ئاقنىڭ سەتلىكى بىلىنمەس، قارىنىڭ ئۇزلىقى. ئاي دېسە ئاغزى بار، كۈن دېسە كۆزى بار. ئايرىلغانغا ئۆلمەيمەن، ئەقىدەمگە يىغلايمەن. بازاردا مىڭ كىشى، كۆڭۈلدە بىر كىشى. باشتا ئوتتەك قىزىپ، ئاخىرىدا پوقتەك سوۋۇپتۇ. بوۋاق سۆيگەننى بىلمەس، نادان كۆيگەننى. بېشىڭنى كىم سىيلىسا ماشايىخڭ شۇ، قېشىڭدا كىم ئولتۇرسا چىرايلىقىڭ شۇ. بىر بىلەن بولغان ياخشى، ئىككى ئەرگە تەگكىنى پاخشى، ئۈچ ئەرگە تەگكىنى باخشى. بىر كەپتەردە قىرىق قىزنىڭ نازى بار. چىراي كۆيدۈرەر، خۇلق سۆيدۈرەر. چىرايلىق يۈزدە ئەمەس، سۆزدە. چىغىرىقچى يىگىت دەيدۇ، چوكانلار يىگىت دەيدۇ. خوتۇن كىشى مۇھەببەتنى قىرىق يىل ساقلار. خېرىدارىڭ بولمىسا زىبالىقىڭ نە كېرەك. مەيلى بارنى مەيلى بارغا قويۇڭ. ساغاندا[ZW(]②ساغان، قوشتاغ — جاي ئىسىملىرى.[ZW)] سانى كۆردۈم، قوشتاغدا② يانى سۆيدۈم. سۆيدۈرگەنمۇ تىل، بەزدۈرگەنمۇ تىل. سۆيمەك ئاسان، كۆيمەك تەس. سۆيمەيدىغان خوتۇن يوق. كۆيمەيدىغان ئوتۇن يوق، سۆيمىگەنگە سۈركەلمە. قاش بىلەن كۆز جايىدا بولسا، باشقىسى بازاردا بار. قىز تارتىنچاق، يىگىت غەم يېمەس، قىزنىڭ ياخشى كېلىن بولغاندا بىلىنەر. كۆرسەڭ كۆزگە پايدا، سۆيسەڭ يۈرەككە. كۆرۈپ ئەسلىمەي، ئەسلەپ كۆر. كۆڭۈلدىن كۆڭۈلگە يول بار. كۆيگەن جۇۋانغا ئات تېزىكى ئاي كۆرۈنەر. كۈندۈزى ناخشا ئېيتقان دەردى بار يىگىت، ئاخشىمى ناخشا ئېيتقان يارى بار يىگىت. كېيىك ئوۋلاپ تاغقا چىق، يارنى ئىزدەپ باغقا. ئاشقا پۇرچاق، نانغا تۇز، ھەر كىمنىڭ يارى ئۆزىگە ئۇز. مەيلى بولسا مەيخانە، چىلىم بولسا سەيخانە. مۇھەببەت چىراي تاللىماس، ئۇيقۇ يەر تاللىماس. ئوينىغىلى قىز ياخشى، تېيىلغىلى مۇز ياخشى. ئوينىمايدىغان جۇۋان يوق، قاينىمايدىغان قازان. ئۆپكىدە غىژ  - غىژ، يۈرەكتە پىژ - پىژ. ئۆزى كەتكەن يارەي، ئۆزى كەلگەن يارەت. ئىشقى يوق ئېشەك، دەردى يوق كېسەك. ئاشىق بولساڭ تارتىنچاق بولما. ئاشىققا ئات تېزىكىمۇ دالدا بولار. ئېشى يارىسا قاچىسىنى سورىما، قىزى يارىسا ئانىسىنى سورىما. ئارقاق كۆرۈپ بوز ئال، ئانا كۆرۈپ قىز. ئۆزۈڭ سۆيگەننى ئالما، ئۆزۈڭنى سۆيگەننى ئال. كۆڭۈلنىڭ كەينىگە كىرمەڭ، كۆڭۈل ھەر جايغا باشلايدۇ. سەمەرقەند ئالمىسىدەك، ئاپىرىپ چۆللەرگە تاشلايدۇ. يادلىساڭ يېنىڭدا مەن، يادلىمىساڭ زاڭگۇيدا مەن. ئوغلۇڭ ئاشىق بولسا كۆككە باق، قىزىڭ ئاشىق بولسا يەرگە. يارىم چىقتى تالاغا، مېنى قويدى بالاغا. يارىمنىڭ تىللىغىنى — چىللىغىنى، مىشقىرغىنى — قىچقىرغىنى. يارىم ئىشقى بىلەن كۆيدۈرەر، نازى بىلەن ئۆلتۈرەر. ياماننىڭ ئوتى يامان. يېڭى كوزىنىڭ سۈيى تاتلىق. يامغۇر ياغمىغان ئۆگزە يوق، قوزۇق قاقمىغان تام. ئاشنىڭ تەمى تۇز بىلەن، ئوينىۋالاي ئۇز بىلەن. ئۈلپىتىڭ قاغا بولسا يېيىشىڭ پوق. بەڭگىنىڭ خۇيى ئىتتىن يامان. خوتۇنى يوقنىڭ خوتۇنى جىق. كۆرسە ئويۇن، كۆرمىسە قويۇن. مال ئىگىسىدىن ئوغرى كۈچلۈك. مەسلىك — پەسلىك. نەخشىۋەننىڭ بىرىمەن، ھويلا قويماي كېزىمەن. ئوغرى بولساڭ ئىنساپ بىلەن بول، قازاننى ئالساڭ، چۆمۈچىنى قوي. ئوغرى بېيىماس، جاغدا قېرىماس. ئوغرى تۇتۇلسا يەرگە قارايدۇ، جالاپ تۇتۇلسا كۆككە. ئوغرى ساقچىدىن قورقىدۇ، جىن باخشىدىن. ئوغرى قېرىسا سوپى بولار، جالاپ قېرىسا بۈۋى. ئوغرۇلۇق قىلساڭ تۇتۇۋالىدۇ، قىمار ئوينىساڭ ئۇتۇۋالىدۇ. ئىچتىڭ شاراب - بولدۇڭ خاراب. ئابدۇغوپۇر يا ئابدۇغوپۇر، نان يەڭ غومۇر - موپۇر، ئىش قىلىڭ قۇلا يوپۇر. ئاشنى تاز ئىچكەن تاز، ئىشنى كۆرۈپ قاچقان تاز. بىر خوتۇننىڭ ھىيلىسى، قىرىق ئەرنى ئالدار. ئەسلى سۇپىدىن، تۇخۇمى يوق توخۇ ياخشى. تۇتسا سېپى يوق، قىچقارسا ئېتى. ياماننىڭ يېنىدا تۇرغۇچە، ياخشىنىڭ قوينىدا يات. مەيدىسى يۇڭلۇق، دۇتتىرى مۇڭلۇق. بېخىل تاشتىن ياغ چىقىرار، بېخىل سىقىپ سۈيىنى يالار. بېخىلنىڭ بېغى كۆكەرمەس، سېخىنىڭ بېغىدا كۈز بولماس. بەدنىيەت خۇينى قويماس. نىيىتى ياماننىڭ قازىنى تۆشۈك. بىر ئوتنى كىچىك كۆرمە، بىر دۈشمەننى )كىچىك كۆرمە(. ئورنى كىم كولىسا، ئۆزى چۈشىدۇ. قەست قىلغاننى، پەست قىل. تېگى دۈشمەن دوست ئەمەس، ئۈچەي، قېرىن گۆش )ئەمەس(. بىر ياخشىلىق ئۇنتۇلماس، بىر يامانلىق )ئۇنتۇلماس(. تاغدا يولۋاس بولمىسا، مايمۇن پادىشاھ بولۇر. ياخشى گەپ ئىشقا، يامان گەپ سوۋۇتقا. ئەل ئامانلىقىنى ساقلار، دۈشمەن يامانلىقنى )ساقلار(. ئېيىق بىلەن دوست بولساڭ، يېنىڭدىن پالتاڭنى ئاجراتما. قولى يەتمىگەن شاپتۇل ئاچچىق. چوڭنىڭ ئاچچىقى كەلگۈچە، كىچىكنىڭ جېنى چىقىپتۇ. كۆتى ئوچۇقنىڭ زەنى ئوچۇق. ھەق سۆز ئاچچىق بولۇر. يامانغا ياغ ياراشماپتۇ، مۈشۈككە بەز )ياراشماپتۇ(. يېمەي - ئىچمەي بول بېخىل، باي بولمىساڭ مەن كېپىل. ئۆزى قىلالمايدۇ، قىلغاننى كۆرەلمەيدۇ. ئېشەك ئۆلسە قوڭى غىجەك تارتىپتۇ. ئىچى توشمىغىچە تېشىغا چىقماس. ئىككى ياخشى ئارىسىدا قىل ئۈزۈلمەس. خان كەلدى كىگىز سېلىڭلار، ئاتنىڭ بېشىنى ئېلىڭلار. ئاش بەرگەنگە مۇشت بېرىپتۇ. ھورۇن ئادەم بۇ دۇنياغا يۈك. داستىخان يوغان بىر نان يوق، سەللە يوغان ئىمان )يوق(. ئاپتاپ چىقىپ يامنغۇر ياغقاندىن قورق، كۈلۈپ تۇرۇپ ئاچچىقلىغاندىن )قورق(. ئېشەككە باش بولساڭمۇ، دۈشمىنىڭگە تاش بول.  قاغا بالام ئاپئاق، كىرپە بالام يۇمشاق. بىرنىڭ كاساپىتى مىڭغا. ئادەم بالىسىنى باقساڭ، ئاغزى بۇرنۇڭنى قان ئېتەر، ھايۋان بالىسىنى باقساڭ، ئاغزى بۇرنۇڭنى ياغ ئېتەر. ئوغرىنى قاراقچى ئۇرۇپتۇ. خانغا يارىغان بېشىم، تازغا يارىماپتۇ. ئاغزى قايماق، كۆڭلى مايماق. نامەردكە سىرداش بولغىچە، مەرتنىڭ مۇشتىنى يە تويغىچە. ئەلچىلىككە كەلگەن تۈلكىدىن ۋاپا كەلمەس. ياخشىلىق تۆرگە باشلايدۇ، يامانلىق گۆرگە )باشلايدۇ(. سۇ ئىچكەن قۇدۇققا تۈكۈرمە. قاپىقى ياماندىن قورققىچە، غەرىزى ياماندىن قۇرۇق. سەتنىڭ ھالى يامان، چىرايلىقنىڭ دەردى )يامان(. ياخشى بىلەن يېيىشكىن، يامان بىلەن دېيىشكىن. باش كەتسىمۇ ھەق سۆزلەش — مەرتنىڭ ئىشى. كىيىمنىڭ كونىسى پىت بىلەر، ئادەمنىڭ ئەسكىسىنى ئىت )بىلەر(. ياخشىلىق تۆرگە باشلار، يامانلىق كۆرگە )باشلار(. ياخشىنىڭ گېپى ماي بولۇر، ياماننىڭ گېپى لاي بولۇر. ياماننىڭ توقمىقى قېشىدا. سېسىق گۆشنى چىۋىن تاپار، يامان ئىشنى يامان )تاپار(. ياماندا ئۇيات بولماس، كېپەكتە قۇۋۋەت )بولماس(. ياماننىڭ ھەممىسى بۇزۇق بولماس، ياخشىنىڭ ھەممىسى تۈزۈك بولماس. يامانغا ياغ ياراشماس، ئۆچكىگە يۇمغاقسۈت )ياراشماس(. ياماننىڭ گېپى يامان، ئەسكى چاپاننىڭ مېزى )يامان(. يامان ھارۋا يول بۇزار، يامان ئادەم يۇرت )بۇزار(. ياخشىنىڭ ياخشىلىقى تېگەر تار يەردە، ياماننىڭ يامانلىقى تېگەر ھەر يەردە. ياخشىنىڭ شاراپىتى، ياماننىڭ كاساپىتى. ياخشىنىڭ سۆزى، ياماننىڭ كۆزى. يامانغا لەنەت، ياخشىغا مەدەت. ياخشى قوشنا دەردكە داۋا، يامان قوشنا باشقا بالا. ئۈزۈككە كۆز يارىشىدۇ، ياخشىغا سۆز )يارىشىدۇ(. ئالتۇنغا توپا قونماس، ياخشىلىق ئۇنتۇلماس. ياخشىنىڭ يىلتىزى مىڭ، ياماننىڭ يىلىتزى بىر. سېرىق سۆگەت سۇغا بولار، سېرىق ئادەم ئوغا )بولار(. دىل ئازار، خۇدا بىزار. ئوغرى تۈن يېرىمىدا، قاراقچى كۈپ - كۈندۈزدە. ئوغرى مال ئوغۇرلايدۇ، قاراقچى جان )ئوغۇرلايدۇ(. ئاق قۇشقاچ سېغىمچى، ئادەمنىڭ ئەسكىسى چېقىمچى. قارغۇغا يول كۆرسەتسە، — ئۆزۈم تاپقان يول، — دەيدۇ. دوست بولۇقۇم، ئاڭلىمايدىغان گاس قۇلۇقۇم. جاھاننى ئالدى قوڭتاجى. ئەسكىنى ئەيىبلىگۈچە ئېسىڭ كېتەر. يىگىتنىڭ مەرتلىكى كەلگۈچە، جۇۋاننىڭ سېخىيلىقى تۇتۇپتۇ. مەرتلىكنىڭ مۇكاپاتى — خەلقنىڭ ھۆرمىتى. ئىت بىلەن خامان تەپسەڭ، پوق بىلەن چەش ئالىسەن. قانجۇق ئىتنى ئىت تالىمايدۇ. بۆرە قېرىسا ئىتلىقىنى قىلار. پاشىنىڭ قوڭى يوق، بەڭگىنىڭ ئوڭى )يوق(. بەڭگى قەلەندەر، ئوغرى قىمارۋاز. مەس، مەستنىڭ قىلىقى نەس. ئۆلەرمەن ئېشەك ئولتۇرۇپ تېپەر. بۇ خېنىمنىڭ سەت قىلىقى ئالتە ئېشەككە يۈك. ئاختامىنىڭ چالمىسى،  خوتۇن كىشىنىڭ لالمىسى. ئاق مۈشۈك، قارا مۈشۈك، چاشقان تۇتقان ياخشى مۈشۈك. كوچىدىن ئۆتكەن چاشقان ئۇر - ئۇرغا قاپتۇ. ئاشنى كۆرسە ئاچار تاز، سۇنى كۆرسە ئۇسسار تاز. تاماخور كىشىدىن ئېشەك ياخشى. سىيگەك سۇغا ئامراق، ئىت ئۇرغۇچىغا )ئامراق(. ئىت ئىتلىقىنى قىلىدۇ. يىلان دەيدۇ: >ئۈزۈم تۈز، يولۇم ئەگرى<. ئېشەك ھەرەمگە بارسىمۇ ئېشەك. توڭگۇز توقماق بىلەن سەمىرەر. كۈچۈكۈم دېسە سۈيدۈكىنى چاچىدۇ. كۈچۈكۈم - كۈچۈكۈم دېسە تىلىنى چىقىرىپتۇ. دوزاخقا ئۆگەنگەن كۆڭۈل بېھىشكە كۆنەلمەپتۇ. نەشىخور توۋا قىلماس، توۋا قىلسا كۆڭۈل قويماس. ئېشەكنىڭ دۈمبىسى قىچىشسا، ئوتۇنچىنىڭ ئالدىغا بېرىپتۇ. گاداينىڭ دۈمبىسى قىچىشسا، يامۇلنىڭ ئالدىغا بېرىپتۇ. دۈمبىسى قىچىشقان ئېشەك تۈگمەنچىنىڭ ئالدىغا بارار. موزاينىڭ مۆرىگىنىدىن، ئېشەكنىڭ ھاڭرىغىنى سەت. ئېشەككە بىلىپ مۈڭگۈز بەرمىگەن خۇدايىم. ئۈسكەككە مۈڭگۈز، تەپكەككە تۇۋاق بەرمىگەن خۇدايىم. تىرىك بولۇپ ساندا يوق، ئۆلۈك بولۇپ گۆردە )يوق(. سۆلىتى بەش ئېشەككە يۈك. ئاخشام چۈشكەن قاپاقنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق ھالى بار. گاچا قالماقتىن يامان، بۇقا توڭگۇزدىن )يامان(. ھارۋا ماڭغان يول تار بولماس، يۈزى قېلىنغا گەپ ھار بولماس. كېپەكتە قۇۋۋەت يوق، قەلەندەردە ئۇيات )يوق(. تېجىمەل تاياق بىلەن، يالاقچى يالاق بىلەن. موللىنىڭ نادىنى ۋاراقچى، بەندىنىڭ يامىنى يالاقچى. ئىچى ياماننىڭ ئىشى يامان. ئېشەك مىنگەننىڭ پۇتى تىنماس، ئىچى ياماننىڭ كۆڭلى )تىنماس(. ئۆمۈچۈك ئۆمىلىيەلمەس، ئۆمىلىگەننى كۆرەلمەس. خوتۇندەك ئەر بار، ئەردەك خوتۇن )بار(. كۆيگەن ئوتنىڭ تۈتۈنى يوق. ئۆگەنگەن خۇي ئۆلەىچە قالماپتۇ. تاغ يۆتكەلسە يۆتكىلەر، خۇي ئۆزگەرمەس. بەگ بوپتۇ دېسە ئىشەن، خۇيى ئۆزگىرىپتۇ دېسە ئىشەنمە. ئىتنى قازى قىلساڭ قاۋاشقا قىستايدۇ. مەزىن ئاخۇنۇمنىڭ كەشى ئالدىدا، ئۆزى كەينىدە. ئۆزى ئۆيگە كىرگىچە، كەشى تۆرگە چىقىپتۇ. بەدنىيەتنىڭ قازىنى تۆشۈك. ئاغرىماي ئۆلدى، كالىماي كۆمدى. پۇلغا جاننى تىكىپتۇ، بۇ ئالەمدىن كېتىپتۇ. پۇلۇم بارىدا >كېلىڭ< دەيدۇ، تۈگىگەندە >كېتىڭ< دەيدۇ. ئۆلۈكنى كۆرۈپ ئۆلگۈسى كەپتۇ، تىرىكنى كۆرۈپ يىغلىغۇسى كەپتۇ. يىغلىغان مال ئالار، ھىجايغان جان ئالار. بۇرۇن ئوت كۆيگەن ئوچاقنىڭ سېرىق توپىسى كەتمەس. بۈگۈنكى ئاچچىقنى ئەتىگە قوي. ئاچلىقتا تۇتقان قاچاڭنى، توقلۇقتا ئۇنتۇما. ئاچچىققا ھاي بېرىڭ. چىرايىدىن قار ياغىدۇ، لەۋزىدىن تۇز تامىدۇ. پۇل دېگەن قولنىڭ كىرى. پۇل دۈشمەننى دوست قىلار، دوستنى دۈشمەن قىلار. پىتنىخورنىڭ سۆزى يامان، سۆزىدىنمۇ ئۆزى )يامان(. دۈشمەننىڭ سۆزى يامان، جالاپنىڭ كۆزى )يامان(. يامانغا ئەل تەگكۈچە ئەجەل تەگسۇن. قارا نىيەت ئەمەلنى جانغا تېگىشەر. ھالالنىڭ ئېگىسى بار، ھارامنىڭ نېمىسى )بار(؟ بەرسەم يېمەيسىز، تامدىن قالايسىز. نامراتنىڭ كېيىنلىكى باي، باينىڭ كېيىنلىكى گاداي. بېخىل بايدىن، سېخىي گاداي ياخشى. سېخىي جەننىتى، خۇدا رەھمىتى. سېىىينىڭ ئىشىكى ئېچىلىپ تۇرار، بېخىلنىڭ ئىشىكى يېپىلىپ )تۇرار(. نەزىرى ئۈستۈن — نەرقى پەس. دەجقالنىڭ توقىمى پۈتمەس. ئۆزى مۇزلۇقنىڭ گېپى تۇزلۇق. كۆڭلى زەھەرنىڭ قولىمۇ زەھەر. ئۆزى يوقنىڭ يۈزى يوق. ئالدىڭدا كىم ئولتۇرسا چىرايلىقىڭ شۇ، بېشىڭنى كىم سىلىسا ماشايىخىڭ شۇ. ياخشى ئاتقا بىر قامچا، يامان ئاتقا مىڭ قامچا. ئەسكى ئۆزىنى بىلمەس، كىشىنى كۆزىگە ئىلمەس. چىرايلىقنىڭ دەردى يامان، سەتنىڭ ھالى يامان. ئەسكى بىلەن گەپ تالاشما، جازانىخوردىن نەپ تالاشما. تور سۇ كۆتۈرمەس، ئەسكى گەپ كۆتۈرمەس. ھىممىتى يوقنىڭ قىممىتى يوق. باشقا كەلگەن دەردكە، ئەلەم تارتمىغۇچە ئامال يوق. دوس باشقا قارار، دۈشمەن ئاياغقا )قارار(. ۋاپا قىلمىغان قېرىنداشتىن،  ۋاپاردار ئاشنا ياخشى. كۆزى كۆرمىگەن قارىغۇ ئەمەس، خەت تونۇمىغان قارىغۇ. نادان ئادەم ھاللاڭ قارىغۇ. خورازلار چىللىشار قانات قېقىپ،  يالغانچى سۆزلەر ئۆزگىگە ئوت يېقىپ. دوستۇڭ ئالدىڭدا ئېيتار، دۈشمەن كەينىڭدە ئېيتار. دوست يىغلىتىپ ئېيتار، دۈشمەن كۈلدۈرۈپ. يان يەردە ئاش قوش، قوڭغا تاش قوي.

تاما - تاما كۆل بولار. ;H8`^;  
t:oq'
t  
ھورۇنغا ئىش بۇيرىساڭ ئەقىل ئۆگىتەر. uk WL3  
B k\KG  
ماختىغان قىز تويىدا (چانار). P!j*4t  
0S+$l  
دائىم قوللىنىدىغاندىن دەپ قويدۇم. ئاز بولسىمۇ. c>c4IQ&d  
%< ;u JP K  
(مەن نېمە دەپ يېزىپ يۈرىمەن دەيمەندە، تۆكۈۋېتىپتۇغۇ ما ئاداش. ھى ھى ھى)

پاسىقتىن ھايا تىلىمە، pFu!$.Fr  
نامەردتىن ۋاپا(تىلىمە). Ps0 
{pre|r\  
يات كىشىگەسىربەرمە، K'E)?NW69  
قىمارۋازغاپۇل بەرمە X$t!g`  
c\szy&W  
شەرىم ھايا-ئىمان بىلەن. jgEYlZ  
ئۆي بەركىتى- مىھمان بىلەن 5[*8CY  
h 
چىراي كۆرۈپ ھال سورا، {SZv#MrK  
موللا كۆرۈپ سۇئال سورا.

[ بۇ يازما almas5555 تەرىپىدىن قايتا تەھرىرلەندى ]

3-قەۋەتتىكى ئۇبۇل  ماقال تەمسىلنىڭ ئۇۋىسىنى چۇۋۇپلا مۇنبەرگە تۆكۇۋېتىپسىزغۇ .............يارايسىز جۇمۇ ئوغاۋالا ...........

ئاش كەلسە ئىچەر، OSJj^Y)W|  
ئىش كەلسە قاچار.  Lo)T  
0d0ga^O  
ئاشنى كۆرسە لېچىن تاز، #>z!ns  
ئىشنى كۆرسە قېچىڭ تاز. \^'-=8<*>  
:;]O;RXt  
ئاش بولسا ئىش بولمىسا، M,r8 No  
ياز بوسا قىش بولمىسا. h>z5m  
-2C^M> HZ  
ئەر كىشى تۈڭلۈك ياپقۇچ، k$Ug;`v#  
ئايال كىشى كۆڭۈل ئاچقۇچ. tI.ho  
,RAP_I!_x  
بالىلىق ئۆي- بازار، AJoP3Zv|?  
بالىسىز ئۆي- مازار.

ماقال -تەمسىلدىن مۇشۇ مۇنبەردىللا  بىر توپلام  كىتاپ چىقىپتۇ ئەمەسمۇ!...دوستلار يەنە بولسا تۆكۈڭلارھە.................

ئەلگە كىرسەڭ ئىلىڭچە،سۇغا كىرسەڭ بىلىڭچە...............

ئاش بەرگەنگە مۇش بېرىپتۇ...........