جۇڭگۇ ئىقتىزادىنىڭ باش كۈتۈرىشى ئوخشىمىغان غەرپ ئەللىرىدە ھەر خىل خىياللارنى پەيداقىلىپ بەزىدە ئۇلارنى دەككە دۈككىگە سېلىپ قويدى، شۇڭا ئۇلار جۇڭگۇنىڭ تاشقا ئالاقە قاتارلىق ساھەدىكى پائالىيەتلىرىگە تىغ ئۈچىنى قارىتىپ ھەر خىل تەنقىدى قاراشلارنى ئوتتۇرىغا قويماقتا. جوشا كىتىننىڭ ماقالىسدا بۇ خىل رۇھ ناھايىتى ئېنىق ئەكىس ئەتكەن.
20يىلدىن بىرى جۇڭگۇ خەلقارا سەھنىدە مۇھىم رولىنى جارى قىلدۇرۇپ ھەرقايسى دۆلەتلەر بىلەن ھەمكارلىق جەھەتتە نۇرغۇن نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈردى، بۇلارنىڭ ئىچىدە بەزى خەلقارادا ''ئېغىزغا چىقىپ قالغان'' دۆلەتلەر ھەم بار. تۆۋەندىكىلىرى جۇڭگۇدىن ئايرىلسا ھاكىمىيىتى داۋاملىشالمايدىغان بىر قانچە دۆلەت.
بىرىنچى، چاۋشەن
جۇڭگۇنىڭ بۇ دۆلەت بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىدىكى مەنپەئەتى ئاساسەن، مۇقىملىق، ئىككى تەرەپلىمىلىك سودا،كورىيە بىلەن بولغان ئارىلىقنى ساقلاش قاتارلىق جەھەتلەردە ئىپادىلىنىدۇ، بۇ دۆلەتنىڭ 90پىرسەنت ئىكىسپورتى، 80پىرسەنت تۇرمۇش بويۇملىرى، 40پىرسەنت يىمەك ئىچمىكى جۇڭگۇدىن كىلىدۇ. شۇڭا غەرپلىكلەر چاۋشەندىكى كىم ئىرسىن جەمەتىنىڭ ھۆكمىرانلىقى جۇڭگۇدىن ئايرىلسا قەتئى داۋاملىشالمايدۇ دەپ قارايدۇ.
ئىككىنچىسى، ئىران
جۇڭگۇنىڭ بۇ جەھەتتىكى مەنپەئەتى نىفىت ۋە تەبىئى گاز بىلەن ئالاقىدار بولۇپ ، بۇ ئىككى ئەل يىپەك يولى زامانىدىن باشلاپلا ئالاقىدە بولۇپ كەلگەن. ئىران ھەر خىل سەۋەپلەر بىلەن غەرپ دۆلەتلرىنىڭ يەكلىشى بىلەن يىتىم قىلىپ شەرقنىڭ قوللىشىغا ئىھتىياجلىق بولۇپ قالغان، جۇڭگۇ ئىراننىڭ ئۈچۈنچى نىفىت خېرىدارى، ئىراندىن چىققان نىفىتنىڭ 11.4پىرسەنتى جۇڭگۇغا سېتىلىدۇ.جۇڭگۇ نىفىت گۇرۇھى ھازىر ئىراندا نىفىتلىك ئاچماقتا. ئىراننىڭ نىفىت چەككىلەش ئىقتىدارى تېخنىكىسى ناھايىتى ئاجىز بولۇپ ئىران سىرىتقا نىفىت ساتقان بىلەن جۇڭگۇدىن بىنزىن سېتىۋالىغان مۇھىم دۆلەت قالدى. بەزى غەرپ دۆلەتلىرى ئىلىمىزنىڭ ئىران بىلەن يېقىن مۇناسىۋىتىنى مۇتتىھەم دۆلەت بىلەن يېقىنلىشىپ كەتتى دەپ كۆرەلمەيدۇ. بىراق ئىلىمىز ئىزچىل مۇستەقىل ،ئۆز ئۆزىگە خوجا بولغان جۇڭگۇچە دىپلۇماتىيە سىياسىنى يۈرگۈزۈپ كەلمەكتە.
ئۈچۈنچى، سۇدان ئەرەپ جۇمھۇرىتى
ئىلىمىزنىڭ سۇدان بىلەن بولغان مەنپەئىتى نىفىت بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ سۇداننىڭ 40پىرسەنت نىفىتى جۇڭگۇغا سېتىلىدۇ، سۇداندىكى كىشلىكل ھوقۇق ۋە دارفور مەسىلىسىدە خەلقارا ئىزچىل سۇدان ھۈكۈمىتى ۋە سۇدان زوڭتۇڭى ھەسەن.ئەھمەد ئەلبەشىرنى ئەيىپلەپ سۇدانغا جازا يۈرگۈزۈپ كەلمەكتە، ھەتتا گائاگاغا جايلاشقان خەلقارا سوت سۇداننىڭ ھاكىمىيەت بېشىدىكى زوڭتۇڭى ھەسەن ئەھمەت ئەلبەشىرنى ئىنسانىيەتكە قارشى چىقىش جىنايىتى بىلەن تۇتۇش بۇيرۇقى چىقارغان. ئۇ دارفۇردىكى ئىرقى ۋە دىنى قىرغىنچىلىقتا 300مىڭ ئادەمنى ئۆلتۈرگەن دىگەن ئەيىپ بىلەن ئەيىپلەنمەكتە.
داۋامى كىيىنكى تىمىدا يوللىنىدۇ...
مەنبەسى ، خەلق تورى يانفۇن قانىلى
http://wap.people.com.cn[ بۇ يازما ئۇيغۇرۇم007 تەرىپىدىن قايتا تەھرىرلەندى ]
