ئابدۇشۈكۈر قاسىم
رۇخسەت سوراش
ھېكايە
يېقىندىن بېرى، ماخمۇت مۇئەللىمنىڭ سول كۆكرەك تەرىپى تۇرۇپ-تۇرۇپ ئاغرىق سېلىپ بىئارام قىلىپ قويۇۋاتاتتى. بىراق، ماخمۇت مۇئەللىم خىزمەتتىكى مەسئۇلىيەتچانلىقى، شۇنداقلا مەكتەپنىڭ رۇخسەت سوراش بەلگىلىمىسىنىڭ چىڭلىقى، جەريانىنىڭ مۇرەككەپلىكىدىن تەتىل مەزگىلىدە داۋالىنىش نېيىتىدە خىزمەتنى يەنىلا ئەستايىدىللىق بىلەن باش چۆكۈرۈپ ئشلەۋاتاتتى.
بۈگۈن قايتىش ۋاقتىدا بارلىق ئوقۇتقۇچىلارغا، ئەتە باشلىنىدىغان مەۋسۇملۇق ئىمتىھان مەزگىلىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئىشلار ئۇزۇندىن-ئۇزۇن ئورۇنلاشتۇرۇش قىلىندى. ئوقۇتقۇچىلار سوغۇق زالدا مەكتەپ رەھبەرلىرىنىڭ تۈرلۈك ئورۇنلاشتۇرمىلىرىنى زورلاپ ئاڭلاپ ئۆيلىرىگە قايتىشتى.
مەۋسۇملۇق ئىمتىھان باشلانغىلى ھەش-پەش دېگۈچە ئىككى كۈن بولۇپ قالدى. ماخمۇت مۇئەللىم بۈگۈنمۇ دوسكىدىن ئۆزىنىڭ31 -مەيدانغا كومىسسىيەلىك قىلىدىغانلىقىنى كۆرۈپ، ئىمتىھان سوئالىنى ئېلىپ بەلگىلەنگەن سىنىپقا كىرىپ كەلدى. ساۋاقداشلار ماخمۇت مۇئەللىمنى كۆرۈپ دۈررىدە ئورنىدىن تۇرۇشۇپ، ياڭراق ئاۋازدا ھۆرمەت بىلدۈردى. ماخمۇت مۇئەللىم خۇش تەبەسسۇم بىلەن ئۇلارنى ئولتۇرۇشقا بۇيرۇپ، ئىمتىھان قائىدە-تۈزۈملىرىنى قىسقىچە چۈشەندۈرگەندىن كېيىن سوئاللارنى تارقىتىشقا باشلىدى.
ئىمتىھان باشلىنىپ 15مىنۇتلاردىن كېيىن ماخمۇت مۇئەللىمنىڭ سول تەرەپ كۆكرەك قىسمى چىممىدە قىلىپ قالدى. ماخمۇت مۇئەللىم ئۆزىدىن سەل ئەنسىرەپ تۇرسىمۇ يەنىلا كومىسسىيەلىك ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىۋەردى. بىراق 100مىنۇتلۇق ئىمتىھان جەريانىدا بۇ خىل ھالەت ئۈچ قېتىم تەكرارلىنىۋېدى ئۇ ئۆزىدىن خېلى ئەنسىرەپ قالدى. چۈنكى، بۇرۇن بۇ خىل ئەھۋال يۈز بەرگەن بولسىمۇ، بىراق سانى بۇنداق كۆپ ئەمەس ھەم ۋاقتىمۇ بۇنداق قىسقا ئەمەس ئىدى.
ئىمتىھان ئاخىرلاشتى. ماخمۇت مۇئەللىم ئىمتىھان سوئاللىرىنى يىغىپ ئىلمى بۆلۈمگە كىرگەندە، ئىلمى بۆلۈمدە ئىمتىھان قەغىزىنى تىكىش ئىشىنى قىلىۋاتقان قەدىردان ماخمۇت مۇئەللىمنىڭ چىرايىنى كۆرۈپ :
-ئاداش، نېمە بولدۇڭ؟ چىرايىڭ تاتىرىپ كېتىپتىغۇ؟! ئەتىگەن ناشتا قىلغان بولغىيتىڭ، - دېدى كۆيۈنگەن ھالدا. قەدىردان ماخمۇت مۇئەللىم بىلەن ئۇزۇن يىللىق ئاغىينە ھەم قوشنىلاردىن ئىدى. ماخمۇت مۇئەللىم سەل تۇرىۋالغاندىن كېيىن قەدىرداننى يانغا تارتىپ:
- ئاداش، ئىككىمىز ئۇزۇن يىللىق ئاغىينە، ئارىمىزدا يوشۇرغۇدەك سىرمۇ يوق. ئەمدى، ساڭا دېسەم ئالدىنقى ئايدا سول كۆكرەك تەرىپىم سەل ئاغرىپ دوختۇرخانىغا بېرىپ تەكشۈرتسەم، دوختۇر:
-مۇئەللىم، يۈرەكلىرىدە ئازراق مەسىلە باردەك قىلىدۇ. مۇمكىن بولسا دوختۇرخانىدا يېتىپ بىر مەزگىل داۋالانسىلا دېگەن، مەن ھازىرچە دورا يەپ تۇرۇپ تەتىلدە بىراقلا داۋالىنارمەن دەپ بۈگۈنگە كەلگەن ئىدىم. بىراق، بۈگۈن ئەھۋالىم باشقىچە تۇرىدۇ، بايا سىنىپتا بىر قانچە قېتىم قىينىلىپ چىقتىم. ئۆگۈنلۈككىچە تەخىر قىلسامغۇ رۇخسەت سوراشقىمۇ ئاسان ئىدى. ئەمدى قانداق قىلسام بولاركىن؟ - دېدى. قەدىردان ماخمۇت مۇئەللىمنىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ:
-ئاداش، “جان بولسا جاھان، ئاش بولسا قازان” دېگەن گەپ بار، ئۇنىڭ ئۈستىگە جان دېگەن كۈندە چېچەكلىمەيدۇ ياكى بازارغا كىرمەيدۇ. ھەممىدىن مۇھىمى سالامەتلىك، رۇخسەتنى قانداق ئالارمەن دەمسەن؟! قارا، بۇ مەكتەپتە ساڭا ئوخشاش ئىشلىگەنلەر ئىشلەۋىرىدۇ، ئەپلەپ-سەپلەپ كۈن ئۆتكۈزىدىغانلار بىلەن ھېچكىمنىڭ كارى يوق. ئەتىگەن قارىسام ھەرخىل سەۋەبلەر بىلەن رۇخسەت سورىغانلار7-8 دىن ئېشىپ كېتىپتۇ. شۇڭا، سەن ئىكى-مىكى دەپ ۋاقىتىنى كەينىگە سۈرمەي دەرھال رۇخسەت سوراپ داۋالانغىن! - دېدى كۆيۈنگەن ھالدا.
ماخمۇت مۇئەللىم ئىشخانىغا كىرىپ، مەشنىڭ ئۈستىدە قويۇق ھورچىقىرىپ قايناپ تۇرغان چوڭ چەينەكتىن ئىستاكانىغا قايناقسۇ قۇيۇپ ئۈستىلىگە كېلىپ ئولتۇرۇپ، قايناقسۇنى ئىچكەچ:
-“راست، قەدىرداننىڭ سۆزىمۇ توغرا. تەن ساق بولسىلا ھەممە ئىشنى قىلىغىلى بولىدۇ. شۇڭا مەن بۇ ئىشنى يەنە ئارقىغا سوزماي ھازىرلا رۇخسەت سوراي” دەپ ئويلىدى ۋە غەيرەتكە كېلىپ ئىستاكاننى ئۈستەلگە قويۇپ قويۇپ رۇخسەت سوراش جەدۋېلى ئېلىش ئۈچۈن سىياسي بۆلۈم تەرەپكە ماڭدى.
ماخمۇت مۇئەللىم سىياسي بۆلۈمگە كىرگەندە بىر نەچچەيلەن كومپىيوتىر ئەتراپىغا ئولىشىۋالغان بولۇپ، ئەلى قۇرباننىڭ«لېكسىيە» سى توغرىلىق قىزغىن بەس-مۇنازىرە قىلىشىۋاتقان ئىكەن. ماخمۇت مۇئەللىم رۇخسەت سوراش جەدۋېلىنى ئېلىپ ئىشخانىغا قايتىپ كىرىپ، بايا قۇيۇپ قويغان ئىستاكاندىكى چېيىنى ھوزۇرلىنىپ ئىچىۋەتكەندىن كېيىن جەدۋەلنى تولدۇرۇشقا باشلىدى. جەدۋەلنىغۇ بىردەمدە تولدۇردى بىراق جەدۋەلگە قول قويىدىغان پەن ۋەكىلى، گۇرۇپپا مەسئۇلى، ئىلمى مۇدىرلارنى تېپىپ قول قويدۇرغۇچە خېلى ۋاقىت كەتتى. ئەمدى، جەدۋەلگە ئوقۇ-ئوقۇتۇشقا مەسئۇل مۇئاۋىن مەكتەپ مۇدىرى قول قويۇۋەتسىلا ئىش پۈتەتتى. ماخمۇت مۇئەللىم مۇئاۋىن مەكتەپ مۇدىرىنىڭ ئىشخانىسىغا ناھايىتى تەسلىكتە كىرىپ كەلگەندە مۇدىر ئىشخانىسىدا تاماكا چېكىپ ئولتۇراتتى. ئۇ ماخمۇت مۇئەللىمنىڭ قولىدىكى جەدۋەلنى كۆرۈپ قولىدىكى تۈگەي دەپ قالغان تاماكىسىنى كۈلدانغا بېسىۋەتكەندىن كېيىن:
-ھە، مۇئەللىم رۇخسەت سورىغىلى كىرگەنمىدىلە؟ دېگىنىچە ماخمۇت مۇئەللىمگە قارىدى. ماخمۇت مۇئەللىم خۇددى گۇناھ ئۆتكۈزۈپ قويغان كىچىك بالىدەك دۇدۇقلاپ:
-ئەمدى، مۇدىر... شۇ ...ھازىرقى ۋاقىتتا رۇخسەت سورىمىسام بولاتتى. بىراق... شۇ... ئەھۋالىم تازا بۇنىڭغا يار بەرمەيۋاتىدۇ. شۇڭا... رۇخسەت بېرەرمىكىن دەپ –دېگەچ قولىدىكى جەدۋەلنى تەڭلىدى. مۇئاۋىن مۇدىر جەدۋەلگە بىر قۇر قارىۋەتكەندىن كېيىن:
-مۇئەللىم، بولسىغۇ مېنىڭ ھازىرلا جەدۋەلگە قول قويۇپ بەرگۈم بار ئىدى، بىراق مەكتەپ مۇدىرىمىز ئالاھىدە ئەھۋال بولمىغان شارائىتتا بىرمۇ ئوقۇتقۇچىغا رۇخسەت بەرمەسلىكنى قاتتىق جېكىلىگەن. ئەستاغپۇرۇللا، ئەمدى قانداق قىلساق بولار؟ بولمىسا سىز مەكتەپ مۇدىرنىڭ ئۆزىدىنلا سوراپ خاتىرجەم داۋالانمامسىز!- دېدى ئۆزىنى ئەتەي كۆيۈنگەندەك كۆرسىتىپ. ماخمۇت مۇئەللىم:-باشقا رۇخسەت سورىغانلارنىڭ قانداق «ئالاھىدە»ئىشى بار ئىكەن، دېمەكچى بولۇپ يەنە ئويىدىن دەررۇ يالتايدى. چۈنكى، ماخمۇت مۇئەللىم ئەزەلدىن بىر ئىشتا باشقىلارغا بەس سېلىپ باقمىغان ئىدى.
ماخمۇت مۇئەللىم، چۈشكىچە مېڭىپمۇ قول قويدۇرالمىغان رۇخسەت سوراش جەدۋىلىنى كۆتۈرۈپ مەكتەپ مۇدىرىنىڭ ئىشخانىسىنىڭ ئالدىغا كەلدى. بىراق مەكتەپ مۇدىرىنىڭ ئىشخانا ئىشكىگە يوغان قارا قۇلۇپ سېلىنغان ئىدى. ماخمۇت مۇئەللىم لەسسىدە بوشىشىپ ئىشىك ئالدىدا ئولتۇرۇپ قالغىلى تاس قالدى. شۇنداقتىمۇ چاندۇرماي ئىشخانىغا قايتىپ كىرىپ، چۈشتىن كېيىن مەكتەپ مۇدىرىنىڭ مەكتەپكە كېلىشىنى ساقلاپ ئولتۇردى.
چۈشتىن كېيىنلىك يوقلىمىغا قول قويۇش باشلاندى. ماخمۇت مۇئەللىم يوقلىمىغا قول قويۇپ بولۇپ ئەتراپقا سىنچىلاپ قارىدى. بىراق، مەكتەپ مۇدىرى ئىشخانىسى تۈگۈل مەكتەپ ھويلىسىدىمۇ كۆرۈنمەيتتى. چۈشتىن كېيىنلىك ئىمتىھان ۋاقتى توشۇپ،كومىسسىيە بولىدىغان ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئىسىملىكى دوسكىغا چاپلاندى. ماخمۇت مۇئەللىم يەنە كومىسسىيەلىككە بەلگىلەنگەن ئىدى. ئىمتىھان سوئاللىرى تارقىتىلدى. ماخمۇت مۇئەللىم مەكتەپ مۇدىرى ئىشىخانىسى تەرەپكە ئەڭ ئاخىرقى قېتىم ئېغىر خۇرسىنغان ھالدا بىر قارىۋېتىپ ، يەردە ياتقان ئىمتىھان سوئالىغا ئېڭىشىۋىدى بېشى پىررىدە قايغاندەك بولۇپ، بىردىنلا ئوق يىلتىزىغا پالتا تەگكەن دەرەختەك ئىمتىھان سوئالنىڭ ئۈستىگىلا يىقىلدى.
ئىجادىيىتىم
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا ئا.قاسىم تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-2-13 09:59 PM
يوللىغان ۋاقتى 2015-2-13 09:55:34 PM
.gif)
