‹‹ئانانۇرخان›› مۇ ، ‹‹ ئەلانۇرخان›› مۇ ؟.

barstekin

	«ئانانۇرخان›› مۇ، « ئەلانۇرخان ›› مۇ؟                                                                                    ياقۇپ ئىسمائىل قورۇلچى                                                                                    بىر قىسىم تاراتقۇلاردا « ئانانۇرخان ›› ناملىق تۇرپان خەلق ناخشىسىنىڭ نامى  خاتا ھالدا « ئەلانۇرخان ›› دەپ ئېلىنىپ، كەڭ سەنئەت سۆيەر خەلقىمىزنىڭ ئېڭىدا خاتا چۈشەنچە پەيدا قىلىۋاتىدۇ. ئەمەلىيەتتە بۇ ناخشىنىڭ ھەقىيقى نامى « ئانانۇرخان ›› بولۇپ، <<ئەلانۇرخان >> دېگىنى ئاتۇش خەلق ناخشىسىدۇر. ھەرقايسى يۇرتلاردا سۆيۈلۈپ ئېيتىلىپ كېلىۋاتقان خەلق ناخشىلىرىنىڭ ئۆزىگە خاس بولغان ئىجاد قىلىنىش تارىخى بار بولۇپ، بۇ ناخشىلار يەنە ئۆز نۆۋىتىدە ئىجاد قىلىنغان شۇ دەۋر تارىخىنى تەتقىق قىلىشتىمۇ ناھايىتى مۇھىم روللارنى ئوينايدۇ. شۇنداقلا بۇ ناخشىلارنىڭ ئىجاد قىلىنىشىغا دائىر تارىخىي ۋەقەلەر يەنە ئۆز نۆۋىتىدە زامانىمىزدىكى ياش-ئۆسمۈرلەرگە نىسبەتەنمۇ يۇرتنى سۆيۈش ۋە ۋەتەنپەرۋەرلىك تەربىيەسى ئېلىپ بېرىشتىكى ياخشى ماتېرىيال بولالايدۇ.  خەلقىمىز تەرىپىدىن سۆيۈلۈپ ئېيتىلىپ كېلىۋاتقان، شۇنداقلا بۇ ماقالىنى يېزىشقا تۈرتكە بولغان  « ئانانۇرخان›› ناملىق ناخشىمۇ يۇقىرىدا ئېيتىلغان ئالاھىدىلىكلەردىن مۇستەسنا ئەمەس بولۇپ، لۈكچۈندە « ئانانۇرخان ›› ناملىق بۇ ناخشىنىڭ ئىجاد قىلىنىشى ھەققىدە مۇنداق بىر تەسىرلىك ھىكايە ساقلانغان. «مىلادىيە  1899-يىلى ئوت يۇرتى تۇرپاننىڭ پىچان دىيارىدا مۈرەنلىك قىز ئانانۇرخاننىڭ ئېچىنىشلىق پاجىئەسى يۈز بېرىدۇ. لۈكچۈن ۋاڭى ئەفرىدۇن ۋاڭ قوقەنلىك باسمىچى ياقۇپ بەگ تەرىپىدىن  ئۆلتۈرۈلگەندىن كېيىن ، ئۇنىڭ ئورنىغا ئەفرىدۇن ۋاڭنىڭ يەكەنلىك ھاۋاخان ئىسىملىك  ئايالىدىن بولغان ئوغلى مامۇت ۋاڭلىق تەختىگە ۋارىسلىق قىلىدۇ. سۇلتان مامۇتنىڭ تەختكە چىققان ۋاقتى مىلادىيە 1881-يىلىغا توغرا كېلىدىغان بولۇپ، ئەيش-ئىشرەت، كەيپ-ساپاغا بېرىلىپ كەتكەن سۇلتان مامۇت ۋاڭلىق تەختكە چىققاندىن تارتىپ ئۆلگىچە بولغان ئارىلىقتا 4 خوتۇن ئالىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا يەنە ئۇ « قاراڭغۇ باغ مەشرىپى›› دەيدىغان بىر مەشرەپنى تەسىس قىلىپ، ئۆزىگە تەۋە بولغان ھەرقايسى يۇرتلاردىكى چىرايلىق خوتۇن-قىزلارنى مەشرەپكە مەجبۇرى قاتناشتۇرۇش ئارقىلىق ، ئۇلارنى خالىغانچە ئاياق ئاستى قىلىدۇ. شۇ قاتاردا سۇلتان مامۇت ئوردىسىدىكى يالاقچىلىرىنىڭ تېپىشتۇرۇشى بىلەن پىچاننىڭ مۇرەن مەھەللىسىدىكى پاك، مەسۈم ئۇيغۇر قىزى  ئانانۇرخاننىمۇ مەجبۇرىي ھالدا بەشىنچى خوتۇنلۇققا ئالماقچى بولىدۇ ۋە ئانانۇرخاننى كۆچۈرۈپ كېلىشكە ئادەم ئەۋەتىدۇ. بۇ تەڭسىز نىكاھقا قەتئىي رازىلىقى بولمىغان ئانانۇرخان ئوردىغا كۆچۈرۈلۈپ كېلىنگەندىن كېيىن توي ئاخشىمى زالىم سۇلتان مامۇتنى سۆيگەن يىگىتى جېلىل سوقۇپ بەرگەن ئۇستىرا بىلەن ئېغىر يارىلاندۇرۇپ، ئۆز ئىپپەت-نومۇسى ، غۇبارسىز تېنى ۋە پاك مۇھەببىتىنى قوغداپ قېلىش ئۈچۈن ئۆزىنى 14 مېتىر ئېگىزلىكتىكى ئوردا پەنجىرىسىدىن تاشلاپ، بۇ رەھىمسىز دۇنيا بىلەن ۋىدالىشىدۇ...     جېلىل مەشۇقىنىڭ ھىجران ئازابىدا زار-زار يىغلاپ ، ئانانۇرخانغا ئاتاپ ھەسرەتلىك ناخشا ئوقۇيدۇ. مانا بۇ ناخشا تا ھازىرغىچە خەلقىمىز تەرىپىدىن ئۇنتۇلماي، تىللاردا داستان بولۇپ ئېيتىلىپ كېلىۋاتقان «ئانانۇرخان ›› ناملىق  خەلق ناخشىسىدۇر.

atilla705

	ئىككىسى ئىككى ناخشا.... ئەلانۇرخان - ئاتۇش نىڭ ئانانۇرخان - نى مەن قۇمۇل دەپ يۈرۈپتىمەن. ئەسلى تۇرپان نىڭ ئىكەندە بىلۋالدىم.

arkyurt

	پادىچى ۋاڭ  ناملىق روماندا  تەپسىلى مەزمۇنى چىقىدۇ.

sardor0908

	ئانانۇرخاننى بىلمەيمەن .لىكىن ‹ئەلانۇرخان›ئاتۇش خەلق ناخشىسى .

م.زۇنۇن

	ئىككىل ناخشىنى ياختۇرۇپ ئاڭلايتىم      بۇ ناخشا ئارقىسىدا مۇنداق تەسىرلىك تارىخ بارلىقىنى ئۇقمايدىكەنمەن ....

م.زۇنۇن

	ئىككىل ناخشىنى ياختۇرۇپ ئاڭلايتىم      بۇ ناخشا ئارقىسىدا مۇنداق تەسىرلىك تارىخ بارلىقىنى ئۇقمايدىكەنمەن ....

ranjimayman

	ناخشىنىمۇ قوشاپ يوللاپ قوياڭلا؟تۇرپاننىڭكى قايسى ناخشىدۇ؟ئاتۇشنىڭكىنىغۇ بەك ياقتۇرىمەن.

شاتيار

	مەن ئۇقمايدىكەنمەن. ئەلانۇرحان دەپ ئاڭلىعانتىم.

BUEREZAT

	تولۇقلىما مەزمۇن (2014-12-27 10:56 AM): تۇرپان ناخشىسى ئانانۇرخان

BUEREZAT

	تولۇقلىما مەزمۇن (2014-12-27 10:55 AM): ئانانۇرخان ھىكايىسى