خارۋارد ئۇنىۋىرستىتىنىڭ ئايال مۇدىرىنىڭ نۇتقى

uyghari

	خارۋارد ئۇنىۋىرسىتىتىنىڭ ئايال مۇدىرىنىڭ نۇتقى                                   سەگەك ۋاقتىڭىزدا ئۆزىڭىز ئەڭ مۇھىم دەپ بىلگەننى قوغلىشىڭ         ئېسىڭلاردا بولسۇن، بىزنىڭ سىلەردىن كۈتىدىغان ئۈمىدىمىز ھەرقانچە ئەمەلگە ئاشمايدىغان ئىش بولسىمۇ، ئۇلار ناھايتى مۇھىم، ئۇ ھاياتىڭلاردىكى يۆنىلىش كۆرسەتكۈچىڭلار، ئۇ سىلەرنى ئۆز دۇنيارىڭلاردىكى مەنىلىك بىر مەنزىلگە يەتكۈزىدۇ.         سىلەرنىڭ ھۆرمىتىڭلارغا مۇيەسسەر بولغان بۇ مەكتەپ ئەزەلدىنلا تىرىشىپ سىلەرگە بىلىم يەتكۈزۈشنى ئاساس قىلغان، شۇڭلاشقا مىنىڭ نۇتىقىمنىڭ سىلەرگە ئەقىل-پاراسەت بېرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.         سىلەر تۆت يىل ئىزدىنىپ ئۆگەندىڭلار، لېكىن مىنىڭ مەكتەپ مۇدىرى بولغىنىمغا بىر يىلمۇ بولمىدى. سىلەر ئۈچ مەكتەپ مۇدىرىنى تونۇيسىلەر، مەن پەقەت سىلەر تۆتىنچى يىللىقتىكى ئوقۇغۇچىلارنىلا تونۇيمەن. دىمەك سىلەر ھەممىڭلار مەندىن كۆپ نەرسىلەرنى بىلىسىلەر. ئەقىل-پاراسەتنى نەدىن سۆزلىشىمىز؟ بەلكىم سىلەر ھەقىقى ئەقىل-پاراسەت ئىگىسى. شۇڭلاشقا بىز رولىمىزنى ئالماشتۇرۇپ باقساق بولىدۇ، خارۋارد ئۇنىۋىرسىتىتىدىكى پروفىسورلارنىڭ ئىختىيارى يوقلىما قىلىپ سۇئال سوراش ئۇسۇلىغا ئوخشاش، مەن تۆۋەندىكى بىر نەچچە سائەتتە سىلەرنىڭ سورىغان سۇئالىڭلارغا جاۋاپ بېرىمەن.         ھەممىمىز بۇ قېتىملىق ئوقۇش پۈتتۈرۈش مۇراسىمىنى سۇئال-جاۋاپلىق باسقۇچ دەپ ئويلايلى، سىلەر بولساڭلار سۇئال سورىغۇچىلار. «فۇستىن مەكتەپ مۇدىرى، تۇرمۇشنىڭ ئەھمىيىتى نىمە؟ بىزنىڭ خارۋارد ئۇنىۋىرسىتىتىدا تۆت يىل تىرىشىپ ئۆگىنىشىمىز نىمە ئۈچۈن؟ فۇستىن مەكتەپ مۇدىرى، سىز مەكتەپ پۈتتۈرۈپ ھازىرغىچە بولغان بۇ 40 يىلدا سىز ئازبولمىغان نەرسىلەرنى ئۆگىنىۋالدىڭىزغۇ دەيمەن؟ بىزگە ئۆگىتىپ قويسىڭىز». 40 يىل، مەن ھەقىقەتەن بۇ 40 يىل ۋاقىتنى ئېتىراپ قىلماي تۇرالمايمەن. چۈنكى بۇلار تۇرمۇشۇمنىڭ بىر بۆلىكى. ئەلۋەتتە بۇ 40 يىل مىنىڭ بۇرفۇن ئۇنۋانىغا ئېرىشكەن يىلنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. لېكىن خارۋاردقا نىسبەتەن مەن بىر يېڭى ئوقۇغۇچى.         ئۆتۈپ كەتكەن بىر يىل ئىچىدە، سىلەر مەندىن ئىزچىل سۇئال سوراپ مىنى جاۋاپ بەرگۈزدىڭلار، لېكىن سىلەرنىڭ سورىغان سۇئالىڭلارنىڭ دائىرىسى بىر قەدەر كىچىك، مەنمۇ ئىزچىل سىلەرنىڭ سورىغان سۇئالىڭلارغا قانداق جاۋاپ بېرىشنى ئويلاۋاتىمەن، يەنە سىلەر نىمە ئۈچۈن بۇنداق سۇئالنى سورايسىلەر، شۇڭلاشقا مەن جاۋاپ تېپىشقا تېخىمۇ بەك قىزىقىمەن.         ئەمەلىيەتتە، مەكتەپ مەمۇرىيىتى بىلەن كۆرۈشكەندىن بېرى مەندىن ئىزچىل مۇشۇ سۇئال سورىلىۋاتىدۇ، ئۇ 2007-يىلى قىش مەزگىلى ئىدى، مىنىڭ ۋەزىپىلىرىم ئېلان قىلىنىپ ئوزاق ئۆتمىگەن ۋاقىت، شۇنىڭدىن كېيىن ئىشلىرىم كۈنسىرى كۆپىيىپ باردى، مەيلى مەن چۈشتە كىركلاند بىناسىدا چۈشلۈك تاماق بىلەن غىزالانغان ۋاقتىم (ئوقۇغۇچىلار ياتىقى)، ياكى كەچتە لېۋبللاندىكى ئالاھىدە بىنادا (ئوقۇغۇچىلار ياتىقى) كەچلىك تاماق بىلەن غىزالانغان چاغلىرىم، ۋە ياكى مەن ئوقۇغۇچىلارنىڭ خىزمەت ئەھۋالىنى كۆرگىلى بارغان مەزگىلىمدە، ھەتتا چەتئەلدە مەكتەپ پۈتتۈرگەن ئوقۇغۇچىلارنى ئۇچراتقان ۋاقىتتا، ھەممىسىدىن مۇشۇ بىر خىل سۇئالنىڭ سورىلىدىغانلىقىنى بىلدىم. سىلەرنىڭ مەندىن سورىغان تۇنجى سۇئالىڭلار دەرس سېتكىسى ئەمەس، يىتەكچى ئوقۇتقۇچىنىڭ كېملىكىمۇ ئەمەس، مۇئەللىمنىڭ ئالاقىلىشىش ئادىرىسىمۇ ئەمەس، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۆگىنىش، تۇرمۇش ئەھۋالىمۇ ئەمەس، ھەم ئىسپىرت چەكلەش سىياسىتىمۇ ئەمەس. مەندىن قايتا-قايتا سورىغىنىڭلار:         «نىمە ئۈچۈن نۇرغۇنلىغان كىشىلەر ۋال سترېت كوچىسى (ئامېرىكىدىكى ئەڭ داڭلىق مەركىزىي ئىقتىساد كوچىسى)غا بارىدۇ؟ نىمەئۈچۈن خارۋارد ئۇنىۋېرسىتىتىنى پۈتتۈرگەنلەر ئىچىدە، شۇنچە كۆپ كىشىلەر ئىقتىساد، مال باشقۇرۇش، بانكا دىگەندەك كەسپلەر بىلەن شۇغۇللىنىدۇ؟»         بۇ سۇئالنى مۇلاھىزە قىلىش ۋە جاۋاپ بېرىشنىڭ نۇرغۇن ئۇسۇلى بار. مەسىلەن، ۋىلليېس سۇتتون ئۇسۇلى، يەنى ھەممە پۇل ئۈچۈن. ئۇ بىر داڭلىق بانكا بۇلىغۇچى. ئۇ تۇتۇلغاندا كىشىلەر ئۇنىڭدىن نىمىشقا بانكا بۇلايدىغانلىقىنى سورىغاندا، ئۇ «چۈنكى ئۇ يەردە پۇل بار» دەپ جاۋاب بەرگەن. سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىكى نۇرغۇن كىشىلەر ئىقتىسادشۇناسلىق دەرسىدە كىرودىيە.گاردىن ۋە رالى.كارس قاتارلىق ئىككى پروفىسورنىڭ 70-يىللاردىن كېيىنكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ كەسپ تاللىشىغا قارىتا ئېلىپ بارغان تەتقىقات نەتىجىسىنىڭ ئاساسەن ئوخشاپ كېتىدىغانلىقىنى كۆرگەن. ئۇلارنىڭ بايقىشىچە، دىققەت قىلىشقا تىگىشلىكى شۇكى، گەرچە پۇل-مۇئامىلە كەسپىدە ئاسان پۇل تاپقىلى بولسىمۇ، لېكىن نۇرغۇن ئوقۇغۇچىلار يەنە باشقا خىزمەتلەرنى تاللايدىكەن.         مەلۇم خىل تەرەپتىن ئېيتقاندا، سۇئالىڭلارغا جاۋاب بېرىشكە ئەمەس، بەلكى بۇ سۇئالنىڭ نىمە ئۈچۈن سورىلىدىغانلىقىغا كۆڭۈل بۆلىمەن.         ھەقىقەتەن ئاراڭلاردا 37 كىشى ئامېرىكا ئۈچۈن ئۆگىتىش كىلىشمىنى ئىمزالىدى؛ تانگۇ ئوينايدىغان بىر ئوقۇغۇچى بىرازىلىيىگە ئۇسۇل ئارقىلىق كېسەل داۋالاش ھەققىدە ئىزدەنگىلى كەتتى؛ بىرەيلەن ئۆزىنى كېنىيىنىڭ دېھقانچىلىق ئىشلىرىغا بېغىشلىدى؛ ماتىماتىكىنىڭ پەخرى ئۇنۋانىنى ئالغان كىشى شىئېر تەتقىق قىلدى؛ يەنە بېرى ئامېرىكىدا ئۇچقۇچىلىق تەربىيىلىنىشىگە قاتناشتى. يەنە بېرى سۈت بېزى راكى بىلەن كۈرەش قىلدى. ئاراڭلاردا نۇرغۇنلىرىڭلار قانۇن، تىبابەتنىڭ ياكى باشقا پەنلەرنىڭ ئاسپىرانتلىقىنى ئوقۇيسىلەر، ئەمما مۇتلەق كۆپ ساندىكى كىشىلەر پۇل-مۇئامىلىنى تاللايدۇ. بۇ گوردىن بىلەن كازنىڭ تەتقىقات نەتىجىسى بىلەن ئويلىمىغان يەردىن بىردەك چىقىدۇ. ئۆتكەن يىلى ئوقۇش پۈتتۈرگەنلەرنىڭ ئىستاتىستكىسىغا ئاساسلانغاندا، خىزمەتكە قاتناشقانلاردىن %53 ئەر ۋە %43 ئايال ئىقتىساد كەسپىنى تاللىغان. گەرچە بۇ يىل ئىقتىساد يۈكسەلمىگەن بولسىمۇ، ئەمما بۇ كۆرسەتكۈچ يەنىلا %39 كە يەتكەن. بۇ زادى نىمە ئۈچۈن؟ بەلكىم بۇ يەردىكى يوقىرى مائاش ھەقىقەتەن جەلپ قىلارلىق. ياكى نيۇيۇركتا دوستلار بىلەن خىزمەت قىلىش، تۇرمۇشتىن بەھرىمەن بۇلۇش ۋە ئۆزى قىزىققان خىزمەتلەرنى قىلىش ... نۇرغۇن سەۋەبلەر بۇ سۇئالنىڭ جاۋابى بۇلالايدۇ. سىلەرنىڭ ئىچىڭلاردىكى بەزى كىشىلەر بۇ خىل تۇرمۇشنى تاللاپ بولغان، ئاز بولغاندا بىر-ئىككى يىل ئىچىدە مۇشۇنداق. يەنە بەزى ئادەملەر ئىقتىساد كەسپىنى تاللىغانلار ھەقىقەتەن پۇل تاپقاندا ئۇ ھەقىقىي توغرا قىممەت قارىشىنى تاپقان ھىسابلىنىدۇ، دەپ ئويلايدۇ.         مەن ئاخىرى سىلەرنىڭ سۇئالىڭلارنى چۈشەندىم، سىلەر ئەسلى مەلۇم كەسپنى نىمە ئۈچۈن شۇنچە كۆپ ئادەمنىڭ تاللىغانلىقىغا ھەيران قېلىش ئەمەس، بۇ خىل تاللاشنىڭ نىمە قىممىتى بارلىقىنى بىلمەكچى خالاس. سىلەر بىر بۇرۇلۇش پەيتىدە تۇرۇۋاتىسىلەر، چوقۇم تاللىشىڭلار كېرەك. پەقەت بىرلا تۈرنى تاللىيالايسىلەر—خىزمەت، كەسپ، ئاسپىرانتلىقتا ئوقۇش، بۇلارنىڭ ھەممىسى باشقىلىرىدىن ۋاز كېچىشتىن دېرەك بېرىدۇ. ھەربىر قارار ئېرىشىش ۋە يوقىتىشتىن دېرەك بېرىدۇ، بىر ئىشىك ئېچىلسا يەنە بىر ئىشىك يېپىلىدۇ. سىلەر مەندىن سورىغان سۇئال مۇشۇنداق ۋاز كېچىشكە تىگىشلىك بولغان ھاياتلىق يوللىرىدىن پەرقلەنمەيدۇ.          سىلەردىكى چۈشەنمەكچى بولغان نەرسىنىڭ بىرىنچىسى ھاياتنىڭ قىممىتى. كۆپلىگەن ئادەملەرنىڭ نەزىرىدە پۇل تېپىش ئۇتۇق قازىنىشتۇر. لېكىن سىلەر يېڭى دەۋىرنىڭ بالىلىرى. سىلەر يالغۇز ئۇتۇق قازىنىشقىلا ئەمەس، خىزمەتتىن خوشاللىق تېپىش، بەخت ھېس قىلىشقىمۇ قىزىقىسىلەر. شۇندىلا ھايات ئۆزىنىڭ قىممىتىنى تاپىدۇ دەپ ئويلايسىلەر. بەلكىم سىز ئىقتىساد بىلەن شۇغۇللىنىپ جىق پۇل تاپتىڭىز، لېكىن بۇ خىل بېسىم سىزنى قىلچىلىك خوشال قىلالمايتتى. سىز ئۆزىڭىز ياخشى كۆرگەن ئىشنى قىلدىڭىز، لېكىن جېنىڭىزنىمۇ باقالمىدىڭىز. زادى قانداق قىلىش كېرەك؟ جان بېقىش كېرەكمۇ ياكى ئۆزى ياخشى كۆرگەن ئىشنى قىلىش كېرەكمۇ؟         سىلەر چۈشەنمەكچى بولغان يەنە بىر مەسىلە بولسا، بەختلىك بولۇش. بۇ قارىماققا بىرىنچى نۇقتا بىلەن مۇناسىۋىتى بار، لېكىن پۈتۈنلەي ئوخشىمىغان نۇقتا. سىلەرنىڭ ئاراڭلاردا ھەر يىلى نۇرغۇن ئادەم پىسخىكا دەرسىنى تاللايدۇ. چۈنكى سىلەر شۇ دەرستىن جاۋاپ ئىزدىمەكچى، ھاياتلىق قىممىتىنى تاپماقچى  بۇلىسىلەر. ئۆزۈڭلارغا ئىجابىي كۈچ ئاتا قىلغىڭلار كىلىدۇ. لېكىن تەتقىقاتچىلارنىڭ ئىزدىنىشىدە، ئادەملەر قېرىغاندا ئەڭ بەختلىك بولىدىكەن. يەنى يېشىڭلار مەندەك بولغاندا ئۆزۈڭلارنى ھەر ۋاقىت بەك بەختلىك ھېس قىلىسىلەر. لېكىن سىلەرچوقۇم بۇنىڭغا ساقلاپ تۇرۇشقا ئۇنىمايسىلەر. مەن سىلەرنىڭ ھەرخىل تاللىشىڭلار ئۈستىدىكى مۇنازىرەڭلەرنى ئاڭلىغان، شۇڭلاشقا مەن سىلەرنىڭ غەلىبە ۋە بەخت  توغرىسىدىكى غېمىڭلارنى ئوبدان چۈشىنىمەن. ياكى تېخىمۇ ئېنىق قىلىپ ئېيتسام، ھەرگىزمۇ يالغۇز پۇل، نام-ئاتاق، ئۇتۇق قازىنىشلا ئەمەس، بەلكى قانداق قىلغاندا ھەم ئۇتۇق قازانغىلى، ھەم بەختنى قولغا كەلتۈرگىلى بولىدىغانلىقىنى ئويلىشىسىلەر.         سىلەرنىڭ سۇئاللىرىڭلارنىڭ جاۋابى: پەقەت سىناپ باققاندىلا بىلگىلى بولىدۇ. مەيلى يۆنىلىشنى ئۆزگەرتىشكە تەييار تۇرۇش بولسۇن، بىز سىلەرگە قالدۇرغان ئۈمىدنى ئېسىڭلاردا تۇتۇڭلار، سىلەر ئۇنى ئەمەلگە ئاشۇرالمايدىغاندەك ھېس قىلساڭلارمۇ، ئۇ سىلەرنىڭ يۆنىلىش كۆرسەتكۈچىڭلار، ئۇ سىلەرنى ئۆز دۇنيارىڭلاردىكى مەنىلىك بىر مەنزىلگە يەتكۈزىدۇ. تۇرمۇشىڭلارنىڭ ئەھمىيىتىنى ئۆزۈڭلار يارىتىسىلەر.         مەن تەقەززالىق بىلەن سىلەرنىڭ ئۆزگەرگىنىڭلارنى كۈتىمەن. دائىم مەكتەپكە قايتىپ كېلىپ، قانداق ئۆتۈۋاتقىنىڭلارنى بىزگە ئېيتىپ بېرىشنى ئۇنتۇماڭلار.  (تۈگىدى)                                                         مەنبە:  تەڭرىتاغ تورى ئۈندىدار قانىلى.

musilina

	مەزمۇنى چوڭقۇر،تەربىيىۋى ئەھمىيەتكە ئىگە،پايدىلىنىش قىممىتى بار  نۇتۇقكەن،قالدۇرماي ئوقۇپ چىقتىم... ياشلار ئوقۇپ پايدىلانسا بولغۇدەك... تەشەككۈر سىزگە....

ئاشقىن1

	نىمە دېگەن كەمتەر مۇدىر بۇ.خارۋاردنىڭ مۇدىرى بولالىغان ئىكەن،ئۇ چوقۇم دۇنياغا داڭلىق ئىلىم ئىگىسى،لېكىن ئۇ ئۆزىنى يېڭى ئوقۇغۇچىلار بىلەن بىر ئورۇندا قويۇۋاتىدۇ.كەمتەرلىك ھەقىقەتەنمۇ ھەممە ئادەمگە يارىشىدۇ،بولۇپمۇ ئادەمنىڭ جەمئىيەتتىكى ئورنى قانچە يۇقۇرى بولسا،كەمتەرلىك ئۇنىڭغا شۇنچە يارىشىدۇ.ھەممىمىزگە كەمتەرلىك بىر ئۆمۈر يار بولسۇن قېرىنداشلىرىم.

ئاشقىن1

	ئىنسان پۇل تاپىدىغان كەسىپنى تاللىشى كېرەكمۇ ياكى ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان كەسىپنىمۇ؟بۇ نۇتۇقتىن ئېرىشكەن جاۋابىم -- ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان كەسپنى تاللاش.ياشلار ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان كەسپنى تاللاپ،دەسلىۋىدە بەدەل تۆلىشى ھەتتا ئىقتىسادىي جەھەتتە مۈشكۈل كۈنلەرگە قېلىشى مۈمكىن،لېكىن قەتئىي داۋاملاشتۇرىدىغانلا بولسا،ھەممىگە،جۈملىدىن پۇل،مۇۋەپپەقىيەت ۋە بەخىتكە ئېرىشەلەيدۇ،چوقۇم شۇنداق بولىدۇ!دىمەك،ھەم پۇل،ھەم مۇۋەپپەقىيەت،ھەم بەخىتكە ئېرىشىشنى ئارزۇ قىلىدىغان ياشلار چوقۇم ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان كەسىپنى تاللاشقا جۈرئەت قىلىشى كېرەك.

mehriya

	ئاشقىن1 يوللىغان ۋاقتى  2014-11-19 12:18 AM ئىنسان پۇل تاپىدىغان كەسىپنى تاللىشى كېرەكمۇ ياكى ئۆز ... ئەگەشتىم . ئادەم پۇل ئۈچۈنلا ياشىماسلىقى كېرەك . ئۆزى ياخشى كۆردىغان كەسىپنى تاللىغاندا ئادەمنىڭ روھى قىسىلىش ھېس قىلمايدۇ . چۈنكى ئۇ شۇ كەسىپنى ياقتۇرىدۇ -دە ! شۇنداقلا ياخشى روھى كەيپىيات ئىچىدە قىلغان ئىشلارنىڭمۇ نەتىنجىسى بۇلىدۇ . پۇلنى دەپ تاللىغان كەسىپتە ، گەرچە پۇلى كۆپ بولسىمۇ ئەمما روھى كەيپىياتى  پاسسىپ ھالەتتە بۇلىدۇ . چۈنكى بۇ كەسىپنى ياقتۇرمايسىز لېكىن شۇ بىر شەرت پۇل ئۈچۈنلا مەجبۇرى قىلىسىز . بۇنداق خىزمەت قىلغانلارنىڭ ھېچ بىر داستىخانغا تېزغىدەك نەتىنجىلەرنى يارىتىشى ناتايىن .

nurjahan0997

	سىلەرنىڭ سۇئاللىرىڭلارنىڭ جاۋابى: پەقەت سىناپ باققاندىلا بىلگىلى بولىدۇ. ئىنتايىن توغرا سۆزئىكەن ماۋۇ...... يەنە مۇدىرنىڭ مەن خارۋاردقا  نىسبەتەن يېڭى بىر ئوقۇغۇچى دېيىشىدىنلا بۇ ئايالنىڭ مەكتەپ باشقۇرۇش قابىلىيىتىدىن گۇمانلىنىشقا ئورۇن يوقلىقىنى چۈشەندۈرىدۇ......چۈنكى دىيارىمىزدىكى زور كۆپچىلىك مەكتەپ مۇدىرلىرى مۇنۇ سۆزنى بەك تولا تەكرارلايدۇ:مەن دېگن مۇدىر....

alhumar137

	ياخشى مۇدىرلىقىنى كۆرۋالغىلى بولدۇ

sansiz301

	بەك توغرا ئېيتىلغان گەپكەن بۇ ، بۇ مۇدىرنىڭ گەپلىرىگە قايىل بولدۇم .....

نازىخان

	ھەقىقەتەن قايىل بولدۇم ،    بەك توغىرا گەپلەركەن       باشتىن ئاخىرى ئۇقۇپ چىقتىم ،،

mhinas

	بەك توغرا ئېيتىلغان گەپكەن