ئىپپەت - نۇمۇسىنىڭ قەدرى يوقالدىمۇ ؟

oygurum

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم نەۋقىرانلا ،  ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم  گۈلچىرايلا   ھەر - بىرىڭلار بېلەن  ئۇشبۇ تېما  ئارقىلىق  سالاملاشقانلىقىمدىن تولۇمۇ  خۇرسەنمەن .  بارچىلىرىڭلار نىڭ   خىزمەتلىرى  ئۇتۇقلۇق  بولسۇن  .  ئائىلەڭلار  بەخىتكە  چۆمسۇن !  روزا ھېيتىڭلارغا   مۇبارەك بولسۇن ! ( ئىپپەت - نۇمۇسىنىڭ  قەدرى يوقالدىمۇ ؟ ) مەھەللىمىزدە   ياشلا  تۇل قېلىپ  ،  تۆت بالىسىنى يالغۇز قاتارغا  قوشۇپ ،  جەۋر - جاپادىن  بالدۇرلا قېرىپ  قاقتەك قورۇلۇپ قالغان ،  قاچانلا   كۆرسەم   تۆت  ئەردىن  چىققان  بېتەلەي قىزىنى   ئەگەشتۈرۈپ ،  يەر تېرىپ ،   پادا بېقىپ  يۈرۈيدىغان   بىر  ئايال بولىدىغان  .  بىر كۈنى   ئۇ ، ئالدىمنى  توسۇپ   پاڭڭىدە  يىغلىۋەتتى  .     نىمە   بوپتۇ دىمەمسىز ؟  مەھەللىمىزدىكى  ئۆيلەنگەن  ،  ئۆيلەنمىگەنلەردىن  بولۇپ    يەتتە  نا ئەھلى   مەھەللە  چىتىدىكى  شورلۇقتا  پادا  بېقىۋاتقان  كىچىككىنە  قىزغا نۆۋەتلىشىپ  باسقۇنچىلىق قىپتۇ .  ئىشنى تۈگەتكەندىن  كىيىن   ئۇلار قانۇنىي  جازادىن  قورقۇپ ،  ئالتىسى  تويلۇققا   بول چىقىرىدىغان  ،  بىرى  ئۇ  قىزنى  نەچچە كۈنلۈك   خوتۇنلۇققا  ئالىدىغان  بولۇپ  كىلىشىپتۇ .    قىز  ئەمدىلا  14 ياشقا  كىرگەن  بولغاشقا   توي  خىتى  بىرىلمەپتۇ  . مېنى  بۇ   توي  خىتىگە  مېڭىشىپ بەرسىلە  دەپ  ئالدىمنى  توسۇشىكەن .   بېشىم پىررىدە  قېيىپ ،  بوغۇزۇمغا   ئاچچىق بىر نەرسە  كەپلىشىپ  ،  پۈتۈن بەدەنلىرىم   تىتىرەپ  كەتتى . مېنى  كادىر  دەپ  چوڭ بىلەمدىكىن ، يا  كۆزىگە  ئىسسىق  كۆرۈنەمدىمكىن   قاچانلا   ئىشتىن  چۈشۈپ  ئۆيگە  ماڭسام   ئالدىمدا  لىككىدە   پايدا  بولۇپ ،   ئىككى - ئۈچتال شاپتۇل ، ئالما  ياكى بولمىسا بېرەر  ساپاق  ئۈزۈم  تەڭلەيدىغان ، تۇرقىدىن   سەبىيلىكى  چىقىپ تۇرىدىغان  ،  ئاغزىدىن   ئۇغۇ  سۈتىنىڭ ھىدى  كەتمىگەن ،  ئۆڭگەن ،  يىرتىق  كىيىملەرنىڭ   ئىچىدە   خۇددى  بەرگىدىن  ئاجىرمىغان  قىزىل گۈلدەك   ۋىلىققىدە  كۈلۈپ  تۇردىغان   قارا كۆز  قىز   كۆز ئالدىمدا  زاھىر  بولدى .   تۇرۇپلا   قولۇمغا   شەمشەر   ئېلىپ  ئاشۇ  لەنەتكارلارنىڭ  بېشىنى  كىسىپ تاشلىغۇم ،  ماۋۇ   موماينىڭ  بىچارە  تۇرقىغا  قاراپ   ئاچچىق تىللارنى  ياغدۇرغۇم كەلدى  .  كۆزلىرىدىن ،   ھەر تال  چېچىدىن  ، ھەر - بىر  يىرىدىن  تۆكۈلۋاتقان   بىچارىگە  قاراپ   يۈرىكىم ئېچىشىپ كەتتى .    ئەرىز  قىلغان بېلەن  ،  بۇ ئادىمىي  ھايۋانلارنى  ئېتىپ بەرسىمۇ   بوغۇلۇق   بولدى  .  ئاسمان - زىمىن   ئاملاشقىدەك  مۆجىزە  يۈز بەر سىمۇ  بالا  ئەسلىگە  كەلمەيدۇ-دە  .  بىرىگە نىكاھلاپ  بىرىپلا    بۇ شەرمەندىچىلىكنى   يۇيايلى  دەپ ئويلىغاندۇ  بەلكىم ! ئارىدىن  نەچچە يىللار ئۆتۈپ ، نادان ، ساپاسى تۆۋەنلەر   ماكانىدىن قاڭقىپ ، زامانىۋىي  شەھەرلەردىمۇ  ، يۇقىرى ساپالىقلار ئارىسىدىمۇ  بۇنداق ئىشلاردىن  كۈرۈنەرلىك  ئۇچۇراتتىم .  بىر كۈنى  خېلى بىلىملىك  سانىلىدىغان   نەچچە  ئادەم بار  بىر  سۇرۇندا   مۇنداق  پاراڭلار  بولدى .  ئۈرۈمچىنىڭ  مەلۇم بىر  ئىدارىسىدا   ئىشلەيدىغان   ،   خوتۇن - بالىلىرى  بار ،  بىرى ،   بىزنىڭ  مۇھەببەت  ئەرگە  تەگمەكچىكەن   مىڭ يۈەن  خەجلەپ  قىز قىلىپ قويدۇم  دەپ  مەيدىسىگە  ئۇردى .   قانداق  بولىدىغاندۇ  ؟   ئايالىڭنى  ئوپراسىيە قىلىپ كۆرۈپ باقە  بولمىسا ،  قويە  ئەسلىدىكىسىگە   نىمە  يىتىدۇ  .  توۋا دەيمەن  ،  مۇشۇكۈندىكى  يىگىتلەرنىڭ   يىمەكلىكىمۇ ، ئىچىملىكىمۇ   ھەتتا  خوتۇنىمۇ   ھەممە  نىمىسى   سۈننىي  دىسە .  سۇرۇندىكىلەرنىڭ  كۆپ قىسىمى  ھېلىقى  قىزنى  تۇنۇيدىكەن .  سۇرۇندا  يەنە   ھېلىقى  قىز توغۇرلۇق   نۇرغۇن   لاۋىزا ،  تېتىقسىز  ، ھاياسىز  پاراڭلار  بولۇندى .    كىيىن  بىرى  ماڭا  ئېچىنغان ھالدا  مۇنداق  بىر  ئىشنى  سۆزلەپ بەردى  .   ئۇنىڭ بىر  ئاغىينىسى  ئۆزىنىڭ   يەنە بىر  ئاغىينىسىنىڭ   تۇلۇقسىز  ئوتتۇر مەكتەپتە   ئۇقۇيدىغان   قىزى بىلەن  مۇھەببەت  باغلاپتۇ .  ھېلىقى  ئادەم    قىزىغا  ئۆز قولى  بىلەن   ھامىلدارلىقتىن  ساقلىنىش  دۇرىسى  ئىچكۈزىدىكەن .   قىز  ، ئۆيدىن   ھەر  ھەپتىدە  بىردىن   ساۋاغدىشىمنىڭ  ،  دوستۇمنىڭ  ئۆيىدە  قونۇپ كىلىمەن  دەپ  چىقىپ  ، ھېلىقى  ئادەم بىلەن ياتاق  ئاچىدىكەن   .   چېچىغا  ئاق كىرگەن ،   ئاتا  -ئانىسى   قايسى  ساۋاغدىشىڭنىڭ  ئۆيىدە   ياتىسەن  ،  تېلىفۇن نۇمۇرۇڭ  قانچە  دەپ بېرەر قېتىم  سوراپمۇ  قويماپتۇ . ئەڭ  ئەپسۇسلىنارلىقى  ،   قىزنىڭ  ئۇچىسىدا  پەيدا بولغان  مودا  كىيىملەر ،  چوڭ - چوڭ  يەپ - ئىچىشلەر ،  ئاتا - ئانا بولغۇچىنى  قىلچىمۇ  ئەندىشىگە  سالماپتۇ .  مۇنداقلا   سورالغان  سۇئالغا   ھېلىقى قىز    ھېيىتلىق پۇل ،  سىلەر بەرگەن پۇللارنى  يىغىپ ئالدىم دەپلا  جاۋاپ بىرىدىكەن .  بىر  بالا  ئاتا - ئانىسى  سانىنى  ئېلىپ  بولالمىغۇدەك ،  يىل بۇيى  خەجلىسىمۇ  يەتكۈدەك  ھېيىتلىق پۇلغا ئىرىشەلەمدۇ ؟ يەنە ،  مەلۇم  بىر  كاتتا  ئۇرۇندا  ئىشلەيدىغان ، تاپاۋىتى ياخشى  50 ياشلار  چاممىسىدىكى  بىر ئەر ،  ئىدارىسىغا  يېڭىدىن  تەخسىم قىلىنغان   قىز بىلەن   چىقىشىپ قېلىپ ،  ئالتە - يەتتە  يىلنى  ئەر - خوتۇن بولۇپ   ئۆتكۈزۈپتۇ .   كىيىن  قىز  يىگىت بىلەن  توي قىلماقچى بوپتۇ  ،  قىزنىڭ  ھېلىقى  ئاشنىسى   قىزغا   تۇيۇڭنى قىلۋال دەپ  20 مىڭ  يۈەننى  تۇتقۇزۇپتۇ .  ۋە  ، پات -پات كۆرۈشۈپ تۇرۇشۇشقا  ۋەدىلەر قىلىشىپتۇ .   بۇنىڭ بىلەن   قىز  پۇلنى  ئايىماي خەجلەپ ،  ئۆينى   ئېسىل ، قىممەت  باھالىق  جاھازىلار  بىلەن بېزەپ   ئالا چەكمەن  ياسىۋىتىپتۇ .  يىگىت  ئۆينى  ئاغىينىلىرىگە  كۆرسۈتۈپ  ،  قىزنىڭ   ئېسىل ، مەرت ،  سېخىلىقىنى    سۆزلەپ    قانغۇچە  ماختىنىپتۇ . بۇرۇن  ئاللا  كىملەرنىڭ  ، لۇكچەكلەرنىڭ  باسقۇنچىلىقىغا  ئۇچۇراپ  ئىپپىتىنىڭ   بۇزۇلغانلىقى  ھار كىلىپ ،   ئۆزىنى  دەريا ، ئۆستەڭ ، كۆللەرگە  تاشلاپ ئۆلۈۋالغانلارنى  ئاڭلىغان  ، كۆرگەن مەن . ( ھەتتا مەھەللىمىزدىكى  بىر خەنزۇ قىزى  ئۇيغۇر يىگىتىنىڭ  باسقۇنچىلىقىغا  ئۇچۇراپ ، ئۆزىنى  ئېسىپ  ئۈلۈۋالغانلىقىنى  كۆرگەنمەن .) تېخى تالاغا  قارىغان  ئاياللىرىنى  بۇغۇزلىۋىتىپ  ، ئۆزىنىڭ  ئەرلىك  غۇرۇرىغا   قىلىنغان   ھاقارەتنى  ئىسسىق قېنى ئارقىلىق  يۇغان  ئەرلەرنى   كۆرگەن ، ئاڭلىغانمەن .  نەزىرىمدىكى  تەرەققى  قىلمىغان ،   ئاشۇ  قالاق زاماندىكى    ئەرلەر  قانداق  ئەرلەر بولغۇيتى ،  ئاياللار قانداق  ئاياللار  بولغۇيتى ،  ئۇلارنىڭ  تۇمۇرىدا  ئاققىنى  قانداق  قان بولغۇيتى  دەپ  ئۇزۇندىن - ئۇزۇنغا  خىيال قىلىپ  ئولتۇرۇپ كىتىمەن . قاراڭ  قىزى  يېرىم - يالىغاچ  كىندىكىنى  چىقىرىپ قويۇپ ،  سەھنىدە  خۇدىنى  يوقاتقان  ھالدا  بەدىننى  تولغۇسا   ،  دادىسى  ئاقباش  پەستە  ئولتۇرۇپ  كۈچەپ  چاۋاك چالسا ،   سىڭلىسى  كوچىدا ، ئەلنىڭ كۆزىدىلا   بىر يىگىت  بىلەن  بويۇندىن  ئېلىشىپ   كىتىۋاتسا  ، ئاكا   بولغان لاتا   يەرگە  قاراپ  ھېچ ئىش بولمىغاندەك  ئۆتۈپكەتسە ،  قىزى  ئاخشىمى  بىر  تېلىفۇن  بىلەن   رۇخسەت  سوراپ  چىقىپ كىتىپ ،  ئەتتىگىنى    سىمىز   بىر تال توخۇ  كاۋىپىنى   كۆتۈرۈپ  كىرسە  ،   توخۇ  پاچىقىنى  غاجىلاۋاتقان ،  ئانا بولغان  دەللالنىڭ  زۇۋانى  تۇتۇلۇپ ،  غىڭ  قىلالمىسا  ،   خوتۇنىغا   ئاشنىسى  ئېلىپ  بەرگەن   يانفۇننى   ئېرى بولغان لامزەللە  ياختۇرۇپ قېلىپ  ، ئىش يانچۇقىغا  سېلىپ  ئىشلىتپ  يۈرسە ،   خوتۇنى  باشقا  جايدا ، ئىرى باشقا  جايدا  رومكا  سۇقۇشتۇرۇپ ،  كەشتە   كۆڭلى خالىغانلىرىنىڭ  كارۋىتىدا  ئۇچۇرشۇپ   ،  ئەتىگىنى  ئىرى بولغان خۇمسى   خوتۇننىڭ  ئىغىز - بۇرنى  جايىدا بولسىلا  ،  ئىتىپ بەرگەن  تامىقىنى  يەپ  ،   خۇداغا  شۈكرى دەپ  خورىكىنى  باشلىۋەتسە . بىر  دانا  ، تەرەققىيات  بىزگە  نۇرغۇن  نەرسىلەرنى   ئاتا قىلدى  .  يەنە  شۇ قاتاردا   نۇرغۇن  نەرسىلەردىن  مەھرۇم  قىلدى  دىگەن ئىكەن .  نۆۋەتتە بىز  ، ئۇيغۇر  خوتۇن - قىزلىرىمىزدىكى  غەرىپلىشىش ، غەرىپكە چۈقۈنۈش ، جىنسىي ، ئەركىنلىك  ئېقىمىغا ئۆزىنى ئېتىش ،   ھاياسىزلىشىش ، ئىختىسادلىشىشنى  مىللىتىمىزنىڭ  بېشىغا كەلگەن ئەڭ ئېغىر   كۈلپەت دىسەك  ئېشىپ كەتمەيدۇ  ئەلۋەتتە .  يېرىم - يالىڭاچ  يۈرمەڭلا  دىسە ، خۇراپاتلىق  دىدۇق . مانا  ئەمدى بىزدىكى  غەرىپكە چۇقۇنۇش ئالدى بىلەن  كاللىمىزنى ،  ئاندىن  ئۈستى - بېشىمىزنى ،  ئاخىرىدا  ھەممە  يىرىمىزنى  ئېچىۋەتتى .  ھازىر    ئادەمنى ئەڭ ئېچىندۇردىغىنى  ،   يۈزى  ئېچىلمىغان كىچىك  قىزلارنىڭ  ئىپپىتىگە  پەرۋاسىزلارچە  قاراش ، ھازىر  ئۇلار ئۈچۈن   ئىپپىتىدىن  ئايرىلىپ قېلىش   ئۇنچۇۋالا  قورقۇنۇشلۇق  ئىش  ئەمەس .  زامانىۋىي  شەھەرنىڭ   قىزلىرى  يا بىر  ئىچىپ ،  ياكى  بولمىسا  قانغۇچە  بىر  چىكىپ ،  ۋە ياكى  بېرەر  ئاخشام   دىسكوخانىلاردا   ئالا - تاغىل   سەكرىۋالسا ،  سەھرالاردا  ئەپلەپ - سەپلەپ  توي قىلۋېلىپ  ،   كىلىشەلمىدۇق  دىگەننى  باھانە  قىلىپ ،  ئاجىرشىپ كەتسىلا  ھەممە  ئىش  ئۆتۈپ كىتىدىغان  بولدى  . بىر  قىسىم  قىزلىرىمىز   تىرناق  ياساش  قەلئەسى ، پۇت يۇيۇش  شەھەرچىسى   ئاتلىق   ئۆيلەرنىڭ  ئارقا  بۇلۇڭلىرىدىكى   توخۇ  كاتىكىدەك   ئايرىم  خانىلاردا   ئۆزىنىڭ  بىباھا  ئىپپەت - نۇمۇسىنى ،  گۈھەردەك  تەنلىرىنى    سېتىش  بەدىلىگە  ،   ھارامخۇر  خوجايىنلىرىنىڭ   ھەميانلىرىنى   ئاقچىغا  تولدۇرۇشماقتا  .    يۇندا  كۆلچىكىدەك   بۇلغانغان ،  پاسكىنا   ،  مەينەت   تەنلىرى  ئارقىلىق   ئىرىدىن  باشقا   ئەرلەرنىڭ  ، ئايالىدىن  باشقا  ئاياللارنىڭ  ھىدىنى   پۇراپ باقمىغان ، روھى ، تىمتاس ،  پاكىز  بولغان     بىگۇناھ   كىشلەر   ئارقىلىق     ئاكا - ئىنىلىرىنىڭ ،  ھەدە - سىڭىللىرىنىڭ  تەنلىرىنى  بۇلغاپ ،  زەنجىر سىمان  بۇلغاش  ۋەزىيىتىنى  شەكىللەندۈرمەكتە .  ناۋادا  ئۇلارغا  ھالال  ياشىسىڭىز   بولمامدۇ  دىسىڭىز  ،  ئەر بولسىڭىز   ئەمىسە مىنى  خوتۇنلۇققا   ئالامسىز  دەيدۇ ،  ئايال  بولسىڭىز  مىنى  بالا قىلىپ  بېقىۋالامسىز   دەپلا  ئاغزىڭىزنى  تۇۋاقلاپلا قويىدۇ .  ئەجىبا  ئۇلار  جەمىيەتتە  قىلاي دىسە   ئىش تېپىلماسمۇ ؟ ئۇلار خالىمايدۇ .  يىراق ،  سەھرالاردا  تاغار  يۈدۈپ  يۈرگۈسى يوق .  ئاشخانىلاردا  قاچا - قۇچا  يۇيۇپ  نۇمۇسقا  قالغۇسى يوق   .   كوچا  - كويلاردا   ئۆپكە - ھېسىپ ، لەمپۇڭ  سېتىپ  جاپا  تارتقۇسى  يوق .   پۇلى  يوق  ئەمما  جاپادىن  قاچمايدىغان  ،  ۋىجدانلىق  بىر  يىگىتنىڭ  پىشىنى  تۇتۇپ   بىر ئۆينىڭ  مۇرىسىدىن   تۈتۈن چىقارغۇسى  يوق .   ئۇلارنىڭ  خىيالىدىكى   ھەممە  نىمىسى  تەل ، ئاق ئاتلىق  شاھزادىسى  تېخى يوق . مىنىڭ   ئازاپ  ئىچىدە   ئۇلاردىن  شۇنداق  سۆرۇغۇم  كىلىدۇ :   ياشلىقىڭلاردا ، گۈلدەك  چېغىڭلاردا  ،   ئىپپەت - نۇمۇسۇڭلارنى ،  بىباھا  تەنلىرىڭلارنى  سېتىپ  ھارامخور خوجايىنىڭلارغا   پۇل تېپىپ  بەردىڭلا ،  سىلەر   دەۋا  تېپىلمايدىغان   تولۇمۇ  قورقۇنۇشلۇق   ۋابا ، ئەيدىزنىڭ  چاڭگىلىدا  جان تالىشىپ  ، ئاچچىق ئىڭىراپ  ياتقىنىڭلاردا    شۇ  خوجايىنىڭلار   سىلەردىن  ھالىڭ  قاندىغاراق  دەپ  سوراپ  قويامدۇ ؟   ئا شۇ  خوجايىنىڭلارنىڭ  سايىسىنى بولسىمۇ   كۆرەلەرسىلەنمۇ ؟  ياق ،  ئۇلار ، سىلەر  تېپىپ  بەرگەن    ھارام   پۇللار  بىلەن   تېخىمۇ   سەمىرىپ ،  باشقا   ئىشلارغا   تۇتۇش قىلغان ،  ياكى بولمىسا   راھەت - پاراغەتنىڭ   پەيزىنى  سۈرۋاتقان بولىشى   مۇمكىن . بىر  دانىشمەن  : ئاياللارنىڭ  ، خوتۇن - قىزلارنىڭ   ئىپپەتلىك ،  نۇمۇسلۇق  بولماسلىقىدا  ئەرلەرنىڭ   مەسئۇليىتى  ناھايىتى  ئېغىر  دەپتىكەن .  قېنى   قانچىلىك  ئەر  خوتۇنى  كەشلىكى   گىرىم جاھازىسىنىڭ  ئالدىدا  سائەتلەپ  ئولتۇرۇپ  ، يېرىم  - يالىڭاچ  كىيىملەرنى  كىيىپ ،   ئەتىرلەرنى  بولىشىغا  چېچىپ  ،  ئايىغى  چىقماس  قاتار چاي ،  دوسىتلار  ئولتۇرىشى ،  خىزمەتداشلار  يىغىلىشىغا   ماڭسا   ياسىنىپ ، تارىنىپ بىرىدىغان  ئادىمىڭ  مەن تۇرسام   بۇنچە  قىلىپ   نەگە  دىيەلەيدۇ ؟ ئەجىبا  شۇلار   قاپىقىنى  ئەرلىك  سۈرى  بىلەن تۈرسە   خۇتۇنىنى  تۇسۇپ قالالماسمۇ ؟    ئەرلەرنىڭمۇ   ئىديىسى  تەرەققىي  قىلدى .  ئۇلارنىڭمۇ  قاراپ تۇرۇپ   كۈنلەمچى   ، مەدىنيەتسىز ، ساپاسىز  ئەر  دىگەن  قالپاقنى  كىيىپ قالغۇسى يوق .  قېنى  قايسى  يىگىت  ئۆزلىرىگە   ئۆمۈرلۈك ھەمراھ ،  بالىلىرىغا   ئانا  تاللىغاندا  ، ئالدىغا   شەرمىي - ھايالىق ،  ئۇيات - نۇمۇسلۇق  قىز بىلەن   ،   تۇرقىدىن   ئۇپا - ئەڭلىك  تۈكۈلۈپ  تۇردىغان  ، كۆزلىرى  ئويناق ،   كۆڭۈل  ئېلىشقا  ئۇستا ،  ياسالما   قىزدىن  بىردىن  قۇيۇلسا   ئىككىلەنمەي   ئاددىي  قىزنىڭ  ئالدىغا  بارالايدۇ   ؟  ھەي   تەس  جۇمۇ .  ھازىر   كۆپ سانلىق  يىگىتلەرنىڭ  چىرايلىق  ياسىنىشنى ،  پۇل خەجلەشنى  بىلىدىغان   مەرتىۋىلىك  ئائىلىنىڭ  قىزىنى   خوتۇن  قىلغۇسى بار .  خوتۇننى  كەينىگە  سېلىپ  ماڭسا ، ئالدىغا   ئۇچۇرغان   تۆت ئادەمنىڭ  ئىككىسى  كەينىگە  قايرىلىپ  خوتۇنىغا  قاراپ قويسا   پەخىرلىنىدۇ . بۇرۇنقى  قىزلارنىڭ  پاكلىقىنى  ، ئەخلاق - پەزىلىتىنى ،  ئاتا - ئانىسىنىڭ   تىگى- تەكتىنىڭ   پاكىزلىقىنى   سۈرۈشتۈرۈپ ،  خوتۇن  ئالىدىغان  كۈن كەلمەسكە  كەتتى .  بۇلار  ئاز كەلگەندەك  ئانىلىق  تاجىنى   تاقاپ بولغان  ،  ئەرلىك ، بالىلىق  ئاياللارنىڭ   تاپتىن چىقىشى  ،  قوش نىكاھلىق  بولۇشى  كېشىنى  تېخىمۇ  ئېچىندۇردۇ .  ئۇلارنىڭ  نەزىرىدە  ھەممىنىڭ  يولدىن  چىقىشىدا    مەلۇم  سەۋەپلەر  بار  .    بىز ئۇلارنى   ئەيىپلەشنى  قويۇپ ، ئۇلارغا  ھېسداشلىق  قىلىشىمىز  كېرەك .  بىرىنىڭ  ئىرى  باشقا  بىرى بىلەن  تېپىشىۋالغان ،  شوڭا  ئامالسىز    ئىرىگە  كۆرسۈتۈپ  قويۇش  ئۈچۈن  بۇ يولغا  ماڭغان .  يەنە  بىرىنىڭ  ئىرى  ھاراققا  ،  ياكى  زەھەرگە  خۇمار بولغان ،  شوڭا  خوتۇنى  سىرىتتىن  تەسەللىي  ئىزدەشكە  مەجبۇرى  بولغان .  يەنە بىرىنىڭ   مودا  ، چىرايلىق  يۈرگىسى  بار ، بىراق   ئىرى  نامرات ،      تالادىن   تىللا  تۆكۈلىدىغان   دەرەخ  ئىزدەپ   بۇ يولغا  ماڭغان . يەنە بىرى   ئاللا - قانداقتۇر  مەنپەئەت  ئۈچۈن  بەدەل  تۆلەۋاتقان . مۇشۇ  كۈندە  نۇزۇگۇمنى   تولا   ئويلايدىغان بولۇپ قالدىم .   ئاجايىپ  ياخشى شارائىتتا  ياشاپ   تۇرۇپمۇ  ،   تۆتتال  سېرىق   پۇل ئۈچۈن  ،  ئازغىنە  مەنپەئەت  ئۈچۈن  ،  ئىشتان  بېغىنى   ئۆزلىرى  يىشىپ   بىرىۋاتقان   تېشى  پالپال ، ئىچى  غالغال  قىز - ئاياللىرىمىزنى   شۇلارغا  سېلىشتۇرۇش  مۇمكىنمۇ ؟   ئەمەلدار   ئوردىسىدىكى   راھەت  - پاراغەتلىك  تۇرمۇشقا  ،  خوتۇن  بولۇش  بەدىلىگە  ئېرىشىشتىن ، پاك - بىباھا  پېتى  ئۆلۈشنى   ئەلا  بىلگەن    ئاشۇ  خېنىمنىڭ   ئەزىز   روھىنىڭ  سىيماسىنى   ھازىرقى  قىز - ئاياللىرىمىزدىن  تاپقىلى  بولارمۇ ؟ ئىز تىراپ  ئىچىدە   ئەرلىرىمىزگە  ،  يىگىتلىرىمىزگە ،   ئاياللىرىمىزغا ، قىزلىرىمىزغا  شۇنداق  دىگۈم  كىلىدۇ .   بەلكىم  شۇ تاپتا    ئاچىلىرىڭلاردەك ،   سىڭىللىرىڭلاردەك ، خوتۇنۇڭلاردەك   ،   ئاكىلىرىڭلاردەك ،  ئىنىلىرىڭلاردەك  ، ئەرلىرىڭلاردەك    ئادەملەرنىڭ   تىنىنى   بۇلغاپ  ،   ۋە ياكى  بۇلغانغان تەنلىرىڭلار بىلەن   ئۆز  ئائىلەڭلاردىكى   ئەرلىرىڭلارنىڭ ،   خوتۇنۇڭلارنىڭ   پاك تىنىنى   تۇنجى  بولۇپ  بولغاپ ،     ئار -  نۇمۇس      گۈناھ   پاتقاقلىرىغا  پېتىپ  پەيزى  سۈرۋاتقانسىلەر .  بەلكىم ،  يەنە  بەزىلىرىڭلار   جاھاننىڭ  بۇ تەرەپتارلىرىغا   كىرمەي   ئازاپ  ئىچىدە  ،  شۇ  ئازغۇن  بەندە  ئۈچۈن  ئۇلۇغ  ئاللاھتىن   ھىدايەت ، ئىنساپ   تەۋپىق  تىلەپ   كۆزلىرىڭلارنى   ياشلاۋاتقانسىلەر  . ئەي  ئەركەكلەر   سىلەرنىڭ   تۇمۇرۇڭلاردا ،    جەڭلەردە   ياۋلارغا  قىلىچ  ئۇرغان ،  نەيزە ئاتقان  ،  بۆرىنى  ھامۇلدار  قىلغان ،  قېنى ساپ  ۋە پاكىز   ئەجداتلىرىمىزنىڭ  قېنى  بار  .  خوتۇن - قىزلىرىمىز   شەرمىي - ھايادىن  ،  ساداقەتتىن  ،   ئەخلاق - پەزىلەتتىن   يىراقلاشقان  مىللەتنىڭ   ئەركەكلىرى  بولۇپ  ياشاش  ،  تېخى  بەزى  ئىشلارغا  باش بولۇپ   يېشىل   چىراق  يېقىپ بىرىش   بىز  ئەركەكلەرگە   مۇناسىپ  ئەمەس  .  بەلكى   ئەرلىك  غۇرۇرىمىزغا   قىلىنغان   ئەڭ چوڭ   ھاقارەت . شەرمىي - ھايادىن ،  ساداقەتتىن  ياتلىشىپ  ،   تۇمان  ئىچىدە  قايمۇقۇپ  يۈرگەن ،  تۆت تەڭگىمىز  ئۈچۈن   ئايىقىمىزغا    يىقىلىپ  ،  نىمە  تەلەپ   قىلساق   شۇنى بىرىپ  ياشاۋاتقان   بىر  قىسىم   ئازغۇن  قىزلارمۇ  ،   بىزلەرنىڭ  ،   بىزلەرگە   ئوخشاش   ئەركەكلەرنىڭ     بولغۇسى ئايالى  ،    بالىلىرىمىزنىڭ  ئانىسى  .   ئاشۇ  قىزلار  ، ئاشۇ ئاياللار  ،   ئەرلىك  ھاياتىمىزنىڭ    مەنىۋىي   كاپالىتى  .   بىزلەرنى    بالىلىرىمىزنىڭ   قىياپىتىدە    دۇنياغا   قايتىدىن   ئاپىرىدە   قىلىدىغان  ،  جاھاننىڭ  گۈزەللىكىنى  ،  مۇھەببەتنىڭ   شېرىنلىكىنى  ھېس  قىلدۇردىغان  ،  ساپ ، تازا ،   بىباھا   ئەڭگۈشتەرىمىزدۇر .   ئۇلار  ،  بىز  ،  بىر قانچە   ئەركەكنىڭلا   ئانىسى  ئەمەس    پۈتۈن   مىللەتنىڭ  ئانىسى  .   ئازسا  پۇرسەت  بىلىپ ،   ئازمىسا   يەمچۈك  تاشلاپ   مىللەتنىڭ    پاجىئەلىك   تەغدىرىنى   ئاچچىق    ياشلىرىمىز     بىلەن  يېزىپ  چىقمايلى  .    پاكلانغان  روھىڭلار ،   ئاتىلىق ، ئەرلىك   سۈرۈڭلار  ،  ئانىلىق  ،  ئاياللىق   نازاكىتىڭلار   بىلەن   ھەر  ۋاقىت    ئاشۇ   ئازغۇن  ( بىر  قىسىم )   قىزلىرىمىزنى   ئاسىراپ  ،   ئۈمۈدىمىز  بولغان   نەسلىمىزگە   شەرمىي - ھايالىق ،   ئەپپەت  -  نۇمۇسىنى   جېنىدىنمۇ   ئەزىز  بىلىدىغان  ،    ئەركەك  ،  ئايال   تەييارلاڭلار .  بوۋا ، مومىلىرىمىزنىڭ   مۇنۇ   نەسىھەتلىرى   قايتىدىن  جاراڭلىسۇن  .  ( ئەرلەر   ،   ئاياللارنىڭ   باش پاناھى  ،   ھاياتى  ئاسمىنىنىڭ   نۇرلۇق  قۇياشى  ،  ئاياللار  ،  ئەرلەر   مەنىۋىي   دۇنياسىنىڭ  تۈپ  كاپا لىتى  ) ئەسەر  مەنبەسى  ئىلى خەلق رادىيو ئىستانسىنىڭ  « بۇ كېچە سىز  تەنھا ئەمەس »  فىرگۇرامىسىدىن  ئېلىندى .

Gvlbargi0999

	ھەقىقەتەن ئوقۇشقا ئەرزىگىدەك تېما ئىكەن، ئۇف................! دىمىسىمۇ بىر قىسىم قىز-خاتۇنلىرىمىزدىن شەرمى-ھايا كۆتۈرلۈپ كېتىپ بارىدۇ. ئۇلۇغ ئاللاھ ھەر بىر بەندىسىنىڭ كۆڭلىگە ئىنساپ بەرسۇن!

boran120

	ئۆزىنى باشقۇرالمىغان ئادەمنڭ ئائىلىسىدىكىلەرنى باشقۇرۇشقا قانداقمۇ قۇدرىتى يەتسۇن. باشتا دىگىنىڭىزدەك بالىسى ئەمەس ئۆزىگىمۇ ئىگدارچىلىق قىلالمىغان مەزلۇمغىمۇ نە ئامال، شۇنداق ئىشلارنى قىلىۋەتسىمۇ ئىگىدارچىلىق قىلالمىغان ئائىلىلەرگىمۇ نە ئامال، شۇنداق ئىشلار بولۇپ كەتسىمۇ باش چىقىرالمىغان قانۇن ئورگانلىرىغىمۇ نە ئامال .شۇنچە قايناپ نەچچە قۇر خەت يىزىپ ھىچ ئامال تەپبىرەلمىگەن مەندەك ئەركەك ئاتلىق مەزمۇلۇمغىمۇ نە ئامال.

sardor0908

	ئىپپەت -ئادىمىيلىك بىلەن ئىنىقلانسا ،نۇمۇس ئەخلاق بىلەن ئىنىقلىنىدۇ .دىمەك ،ئىپپەتنىڭ قەردىر قىممىتى شۇ كىشى ۋە شۇ كىشى تەۋە بولغان ئائىلە ،مېللەتنىڭ ئادىمىيلكىك بىلەن ئەخلاققا قانداق مۇئامىلە قىلىدىغانلىقىنى بىلۋىلىش تەس ئەمەس.     مېللىي ئەخلاق كۆزقارىشى ۋە شۇ جەمىئەتنىڭ ئەخلات ئۆلچىمىنىڭ قىممىتى ددەل شۇ مېللەت ئىگە بولغان خاسلىق ئائىلە تەربىيە ئۇسۇلىغا باغلىق .شۇڭا ئۇيغۇر ئۆزىنىڭ مېللىي قىممەت قارىشى ۋە ئەخلاق ئۆلچىمىگە ئاساسەن ئائىلە تەربىيىسى ۋە جەمىئەت ،جىنسىيەت ،ئادىمىيلىك قاتارلىق تەربىيەلەرنى بىرىشنى ،تەكىتلەشنى تەۋسىيە قىلىش ھەم مۇھىم خىزمەت تەرتىپى قىلىش كىرەك .     مايمۇنلار توپىدا ئىپپەت قەدىرى ياكى ئەخلاق قارىشى دىگەن ئۇقۇم مەۋجۇت ئەمەس چۈنكى ئۇلارغا مۇھىمى قورساق تۇيغۇزۇپ ،جان بىقىش .ئەمدى ئىنسانلار توپلىشىپ قەبىلە ،قەبىلىلەر توپى ،مېللەت بولۇپ شەكىللىنىش جەريانىدا كىشىلىك قىممەت قاراش،ئەخلاق كۆزقاراش قاتارلىق شەخىس ۋە جەمىئەتكە تاقىشىدىغان نازۇك تەرەبلەر شۇ قەۋىم ۋە مېللەتنى ئۆزئالدىغا مېللىي قەدىرقىممەت ،ئەخلاق قاتارلىقلاردا ئۆزگىچە قىممەت قاراشلارنى شەكىللەندۈردى .شۇڭا ،ئۇيغۇر دىگەن نام شىللىڭىزگە يىزىلىپلا تۇرىدىكەن .ئۇيغۇر جەمىئىتىدە ئىپپەتنىڭ قەدىرى شۇ ئىپپەت ئىگىسىنىڭ جىنىدىن مۇھىم دەيدىغان قىممەت قاراش بار .ھەم شۇنداق بولىدۇ .

magrurjan

	Gvlbargi0999 يوللىغان ۋاقتى  2014-7-31 11:36 PM ھەقىقەتەن ئوقۇشقا ئەرزىگىدەك تېما ئىكەن، ئۇف................ ... ئەگەشتىم .....ھەقىقەتەن كىشىنى ئويغا سالىدىغان تىمىكەن، ھازىرقى جەمىئىتىمىزدە  مىنىڭچە ئىپپەت نۇمۇسنىڭ  قەدىرى تىخى يۇقالمىدى بەلكى سۇسلىشىۋاتىدۇ  ‹‹قىزلار مىللەتنىڭ كەلگۈسى  كەلگۈسىنىڭ ياراتقۇچىسى››دىگەندىن ئىبارەت بۇ ھەقىقەتنى چىن يۈرىكى بىلەن ئىتىراپ قىلىپ ئۇنۇڭغا ئەمەل قىلالايدىغان ئەركەكلىرىمىز ھەقىقەتەن ئازلاپ قىلىۋاتىدۇ ئەكىسچە شۇ بۈيۈك مۇھەببەت ئۈچۈن ۋاستە تاللىماي ياكى بىردەملىك ھاۋايى ھەۋەسكە بىرىلىش ئارقىلىق ناتىۋان قىزلىرىمىزنى بەرگى خازان قىلىۋاتقان ئوغۇللىرىمىز كۈپۈيىپ كىتىۋاتىدۇ  بۇ ھەقىقەتەن كىشىنى ئويغا سالىدۇ...

باشتۇغ

	مەزمۇنلۇق تېمىكەن ، رەھمەت سىزگە .

قورغان

	ھەي...

Ahmadi

	5  يىل  ئالدىدىكى   ئاۋازلىق  ئەسەر  شۇ    ئىكەنغۇ  .         مەزمۇنى بەك  ياخشى

ئوقۇغىن

	ئىمان بولمىغان قەلبتە ئەڭ قىممەتلىك نەرسە-مال دۇنيا،ئابروي،نەپسى شەھۋەت دۇر！ ئىپپەت نومۇس،مۇھەببەت نەپرەت قىممەت قارىشى پەقەت ئىمانلىق ،ھىچ بولمىسا  ۋىجدانلىق كىشىدە بولىدۇ

kaysar123

	قايسى مۇنبەردە ئوقوغونوم  ئىسىمدە يوق،لىكىن ئوقوغانمەن بۇ تىمىنى............تەربىيىۋى قىممىتى خىلى يۇقۇرى ياخشى ئەسەر بۇ.............بىراق بۇمۇ ئادەمنىڭ ھەقىقى ئىمانىغا،ئەخلاقىغا باغلىق