يەنە بىر يۈرۈش قەشقەر پاراڭلىرى

baxkiram

	مۇنبەردىكىلەرگە سالام : تىژلىقما -تىژتۇرۇشلىما ،تىژلىق .تىژتۇرۇشلا تىژلىق ،،،،شۇنداق قىپ  ئەزىزانە قەشقىىرىمنىڭ  ئازراق يەرلىك  پاراڭلىرىدىن  سوقۇپ  ئولتۇرايلى  دەپ، ئۇ يەر بۇ يەردىن  ئاڭلىغان كۆرگەنلىرىمنى  بۇ  يەردە  جۆيلۆپ ئولتۇرۇپتىمەن ...ئەمىسە  دېققەت بىلەن ئوقۇڭلا  جىمۇ،  بولمىسا  كۈلىدىغان يىرىدىن ئۆتۈپ  كىتىپ، كۈلكىلىك  يىرىنى تاپالماي، مەيەردە مەن گەپكە  قالدىغان ئىش  چىقىدۇ،،، ئەمىسە  باشلاپ كەتتۇق ، بىرىنچى يۇمۇر  كەتتى. ‹‹1››ناۋايخانىغا نان سىتىۋالغىلى كەلگەن خىرىدار،ناننىڭ ئۇۋلىدىكى شورنى جىق كۆرۈپ ئازراق غودۇڭشىغان ئىكەن ،ناۋاي ئۇستام چىرايىنى ئۆزگەرتمەي تۇرۇپ ، نان دىگەننىڭ شورى بولىدۇ ئۇكام ، پەقەت بولمىسا ، ئىۋۇ ئاشخانىدا موما ساتىدۇ شۇنى يىسىلە دىگۈدەك . ‹‹2››بىر نەچچە شىمالدىن كەلگەنلەر قەشقەرگە تۇققان يوقلىغىلى كىلىپ قەشقەردە تاكسى توسۇپ تاكسىغا چىقتۇق،مىڭىش جەريانىدا شۇپۇرنىڭ تۇگۇرگىسى كىلىىپ كەتكەن چېغى دەرىزىدىن سىرتقا بېشنى چىقىرىپ بىرنى تۇكۇرگەن ئىدى،كەينى تەرەپتىكى دەرىزىدىن ئازراق ئۇچۇپ كىرىپ كەيندىكى بىرەيلەنگە چاچراپ كەتكەنىدى،ئۇ كىشى دەرھال خاپا بۇلۇپ:‹‹ئۇستام بۇ نىمە قىلغىنىڭز تۇكرىكىڭىز چاچراپ كەتتى،ئەمدى كىرا ھەققىڭىزنىڭ يېرمىنى تۇتۇپ قالمەن ››دىگەنىدى قەشقەرلىك شۇپۇرنىڭ ئاچچقى كىلىپ:‹‹ئۇكام خاپۇلمىسلا تايىنىلىق يۇزلىرىگە بىرنى تۇكۇرۋېلىپ بىكارغىلا ئاپرىپ قويمايما؟!›› دىمەسما ھىلقى  بۇرادىرىمىز گەپ قىلالماي تۇرۇپ قالدى،قالغانلىرىمىزمۇ كۈلكىمىزنى ئاران بېسىپ چاندۇرماي ئولتۇردۇق... ‹‹3››بىژ  ئاغىنەم قەشقەرگە مىنى ئىزدەپ بېرىپتىكەن ، ئۆستەڭ بويىدىكى تونۇر كاۋاپخانىسىغا ئەكىردىم ، ئۇستام كاۋاپتىن ئون زىخ بەسلىرى بوپتىكەن ، دىسەم ئا ساقال تاغىقى كاۋاپچى بالىدىن سورىدى : -بىر زىخ كاۋاپ نەچچە يۈەن  ئۇستام . ئا بالا قارىمايلا جاۋاپ بەردى :  بەش كوي - ۋوججو  نىمدا قىممەت بۇ  ؟   مەن:  ۋوي گەپ قىلما ساراڭ  ، تونۇر كاۋاپ دىگەن مۇشتا بولىدۇ موچەنگە كەلمەيدۇ ، دىسەم ، - ئاداش بەك قىممەتكەن بۇ  ، شۇنچە قىممەت  سېتىپ  ،  قوينىڭ گۆشىدۇ بۇ ؟  دىۋىدى ، ئاپلا  دەپ قالدىم.   تاڭجاڭ بالا پىيالىنى تاققىدە قويۇپ ئاغىنەمگە دىدى :  ياق قوينىڭ گۆشى ئەمەس ، تاڭسىڭنىڭ گۆشى ، يەپ بەسلىرى شۇ رايىپتەك گەپنى ئاز - ساز قىلىدىغان چوڭ سۈپەت بولىلا . دەپتى ئا ئاغىنەم ئىككى سائەتكىچە بىر ئېغىز گەپ قىلماي يۈردى . ‹‹4››بىر كۈنى ھىيتكا بازىرىدىن كىرا ماشىنىسىغا چىقىپ يىگى بازارغا بارماقچى بولدۇم-دە، يىگى بازارغا كىلىدىغان دوقمۇشقا كەلگەندە قىزىل چىراق يېنىپ كىرا ماشىنىسى توختىدى .يىشىل چىراق يانغاندا كىرا ماشىنىسى مىڭىشىغا پىيادىلەر يولىدىن توغرىسىغا كېسىپ ئۆتىدىغان بىر خىنىم ماشىنا ئۆتۈپ بولغىچە ئۆتىۋالىمەن دىدىمۇ مىڭىپ ماشىنا بىلەن تەڭ كېلىپ قالدى شوپۇر غەزەپ بىلەن ماشىنىنى تورمۇزلاپ توختاتتى -دە، ھىلىقى ئايال ماشىنىنىڭ ئالدىدىن ئۆتۈشىگە دەرھال ماشىنا ئەينىكىنى ئېچىپ: خىنىم ماشىنا باسسا ئادەم باسقاندەك باسمايدا جۇما، دىمەسما كۈلۈپ تىلىقىپ قالغىلى تاس قالدىم.    ‹‹5›› ھېيىت كۈنى بىر ئايال بازارغا بادام ئالغىلى چىقىپتۇ .ئايلىنىپ بادام بازىرىغاكەپتۇ . 1-دۇكانغا كىرىپ دۇكانچىغا « ئۈكام بادامنى نەچچىدىن ساتتىىلا » دەپ سوراپتۇ.دۇكانچى « 45سوم » دەپ جاۋاب بېرىپتۇ .ھېلىقى ئايال ئارتۇق گەپ قىلماي بىر تال بادامنى ئېلىپ بىر چىشلەپتىكەن ، بادام شۇئان چېقىلىپتۇ .ئايال دۇكانچىغاچاندۇرماستىن « ئۇكام قاتتتىقراق بادام يوقما » دەپلا چىقىپ كېتىپتۇ . 2-دۇكاندىمۇ1-دۇكاندىكىگە ئوخشاش ئەھۋال يۈز بېرىپتۇ . 3-4-دۇكانلاردىمۇ شۇنداق بوپتۇ   5 دۇكانغا كەلگەندە دۇكاندار ئالدىدا بولغان ئەھۋاللارنى كۆرۈپ تۇرغانكەن .ھېلىقى ئايال كىرىپ بىر تال بادامنى ئېلىپ چېقىپ بولۇپلا دۇكانداردىن يەنە « ئۇكام قاتتىقراق بادام يوقما ؟ » دەپ سوراپتىكەن ، ......... بولغان ئىشلارنى كۆرۈپ تۇرغان دۇكاندار ئايالغا........: خېنېم ئالدىلىرىغا قايلاپ ئۇدۇل ماڭسىلا، ياغاچ بازىرى بار ،ئاشۇ يەردە سىلىگە ئوياپ بەرسۇن دەپتۇ ‹‹6››بىر كۈنى قەشقەردىكى بىر ئاغىنمېزنىڭ ئويگە كىرگەن ئوي ئېگىسى سۇ بېرەي دەپ تۇرسا بىرىنجى بولۇپ كىرگەن ئاغىنىمىز ئوي ئېگىسىگە ساڭا قول تەڭلىسەم سەت تۇرامىكى دىيشىگە ئاغىنىمىز: ئۇنداق بولسا دادامنى چاقېرايمۇ دەپتى ، ھەممىمىز جىم ئولتۇرغان. ‹‹7›› بىر كۇنى بىرقانچەيلەن بىر ئاشخانىغا تاماق يىگىلى چىگەنتۇق ،تاڭجاڭ كىلىپ نىمە تاماق يەيسىلەردەپتى بىز تاماقنى بۇيرۇتۇپ بولغاندىن كىيىن چاينى بەلەنرەك دەملەپ كىلەسىلە جۇما دىدۇق. بىر دەمدىن كىيىن چاينى ئەكلىپتى بىر ئاغىنىمىز چاينى شۇنداق قۇيۇپتى چاينىڭ تەمى ئانچا چىقماپتىكەن ھېلىقى ئاغىنىمىز تاڭجاڭنى قىشقىرىپ ماڭا قايلىسا بۇ چاينى بىرە قېتىم چاقىۋىتىپ دەملىگەنمۇ يا ، بۇدا چاقىۋەتمەيرەك بى دەملەپ ئەكەلسىلە دەپتى تاڭجاڭ تۇرۇپ كېتىپ بىر دەمدىن كىيىن چاينى قېنىغراق قىلىپ دەملەپ كەپتا.بىزلە شۇنداق كۇلۇشۇپ كەتتۇق. شۇندىن كىيىن بىز شۇ ئاشخانغا چىسەك تاڭجاڭغا چاينى چاقىۋەتمەيرەك دەملەپ كىلەلا جۇما دەپ چاخچاق قىلىپ قويدىغان بولدۇق . ‹‹8››بىرساۋاقدىشىمىز باتى دادىسى ج خ باشقارمىسىنىڭ باشلىقى ئۇ يامان ئاقسا تى دە ! تولۇق ئوتتۇردا ئوقۇۋاتقان چاغ ،خمىيە دەرىستە مۇئەللىم دەرىس سۆزلەۋاتسا پاراڭ قىپ ئولتۇرۇپتىكەن،داسكىغا چىقىرىپ سۇنىڭ خېمىيلىك فورمۇلاسىنى كۆرسىتىپ : -بۇ!،نىمىنىڭ فورمۇلاسى دىسە دىيەلمەي قاراپ تۇدى دە-بۇ!،شۇنىڭ بىلەن مۇئەللمھېي! -سەن 12ژىلنىڭياقى مەكتەپتە ئوقۇپ مۇشنىمۇ،ئۇقمامسە-ھە!؟ دەپ ئاچچىغلاپ پەستىكى بىر چىلەك سۇنى ئېلىپ جاڭتەيگە تاققىدە ! قوياپ ھې! نىمماۋۇ !؟-دىسە،ھېلىقې ئاغىنىمىز تۇرۇپ كىتىپ : چىلەك!!!!!!! دىمەسما ! ‹‹9››بىركۇنى  ئاغىينەم  بىلەن  شەھەر  ئىچىدە  تاماق  يەپ  قالدۇق  ..لەغمەن  يىگەن  ....لەغمەن  ئەكەپتى  قارساق  پەقەت  گۇشنىڭ  تايىنى  يۇق  .. شۇنڭ  بىلەن   ئاغىنەم  غۇدىردى  ..گۇش  دەيدىغان  نىم  يۇققۇ  بۇ  تاماقتا  ...دىسە  ياندىكى  بىر  تاڭجاڭ  ئاڭلاپ   قاپتىكەن ،  بىزگە  قارىۋتىپ  ....ئۇكام  لەغمەننىڭ   ئۇستىگە  قۇيدىن  بىرنى  باغلاپ  قۇيساق  بۇلاپتىكەن  ھە  .....دىمەسما ‹‹10››ئەتىگەندە شەھەرنىڭ سەي-كۆكتاتلارنى توپ تارقىتىدىغان بىر بازىرى بولىدىغان،بىر كۈنى ئەتىگەندە بىر 20 ياشلار چامىسىدىكى يىگىت ئويدىكى نەزرە-چىراققائىشلىتىدىغان سەي-كۆكتات ئالغىلى بازارغا بىرىپ، بىر ئوتتۇرا ياش ئايالنىڭ كۆكتات يايمىسىنىڭ ئالدىغا كىلىپ سوراپتۇ: -شوخلا قانچە پۇل؟ - xx كوي. - لازاقانچە پۇل؟ - xx كوي... - بەسەيچۇ؟ - xx كوي xx مو. يىگىت كۆڭلىدەباشقا يەرلەردىنمۇ سوراپ بىقىپ، ئاندىن ئالمايمەنمۇ.. دەپ ئويلاپ، شۇنداق مىڭىشىغاھىلىقى كۆكتاتچى ئايال سورىغۇدەك: - ئۇكام، ئاچىلىرى ئەتىگەندە بازارغا چىقىپ سەينىڭ باھاسىنى سوراپ كىرگىن دىگەنمىتى؟ ‹‹11››بىر كۈنى يىزىدىن كىرگەن بىر نەچچە ياش بىر ئاشخانىغا تاماق يىيىشكە كىرىپتۇ،ئۇلار ئولتۇرۇپ تۇرۇشىغا شەھەرلىك ياشلاردىن بىر نەچچىسى كىرىپتۇ. ئاۋال يىزىلىق بالىلارتاماق بۇيرۇتۇپتۇ پۇتۇندىن 4 ئاش.(لەغەن دىمەكچى) كۈتكۈچى شەھەرلىك بالىلاردىن سوراپتۇ سىلەرگە ئاشنى پۈتۈن ئەكىلەمدىم؟ يېرىممۇ؟ يېرىمدىن ئەكەل بىزيا سەھرالىق بولمىساق كالىدەك پۈتۈن ئاش يەيدىغان دەپتۇ........ يىزىدىن كىرگەن بالىلار بۇ گەپنى كۆڭلىگە سىپ قويۇپ ئوتۇرۇپتۇ.بىر كەمدە كۈتكۈچى كىلىپ يىزىلىق بالىلاردىن سوراپتۇ ئاش سۈيى ئەكىلەيمۇ؟ ياق، بىز يا شەھەرلىك بولمىساق يېرىم ئاش يەپ تويمىغىنىغا ئاش سۈيى ئىچىدىغان دەپتۇ. ‹‹12››تىببىي ئۇنۋېرسىتىتنىڭ ئالدىدا ئىسلام ئاشخانىسى دەيدىغان بىر ئاشخانا بولىدىغان، چۇشلۇكى ئادەم بەك كۆپ بولۇپ كېتىدىغان.. بىر چۇشتە بىر قەشقەرلىك بالا پولۇ يىگىلى كىرىپتۇ.پولۇمۇ بەكلا تەستە چىقىپتۇ، ئەمما قوشۇق يوق، تاڭجاڭدىن ئىككى ئۇچ قېتىم قوشۇق سوراپتۇ، قوشۇق كەلمەپتۇ .ئاخىرى ئۇ بالا چىدىماي: ئۇستوووووم، قوشۇق بولمىسا تىشاڭ بولسىمۇ مەيلىتى ئۇسسۇپ يىگىلى... بى ئەككىلىۋىتىڭلا! دەپتۇ. ‹‹13›› بىر كۈنى ئۇرۇمچىدە قەشقەرنىڭ بىر ئاشخانىسىغا چىرىپ ئاغىنەم بىلەن گۆشسىز پولودىن ئىككىنى بۇيرۇتتۇق . بىرچاغدا پولو چىققاندا قارىسام قاچامدا بىر تال چىۋىن تۇردۇ شۇنىڭ بىلەن نىرۋامغا چىقتىدە ئاچچقىمدا تاڭجاڭنى تولىدىم قىشىمغا كەلگەنتى ئۆزىدىن سورىدىم بايا مەن گۆشسىز پولو بۇيرۇتقاندەك قىلىۋاتقان گۆشنى يامان جىق بىسىۋېتىپ سىلە يەپ بولالماي قالىمەن ئىۋۇ پىچاقنى ئىچىقىپ ئوتتۇرسىدىن ئىككى قىلىپ پاچىلاپ بىرەملا دىسەم قىتىپ تۇرۇپلا قالدى ‹‹14››بىر كۇنى قەشقەرگە كىرىپ تۇماق سېتىۋالماقچى بولۇپ تۇماقچىنىڭ ئالدىغا بېرىپ تۇماقلىرىنى قانچە پۇلغا ساتىلا دىسەم مىڭ كۇيغا ساتىمەن دەيدۇ،ھاجىمكا نىمىمداق قىممەت ساتىدىغان يەرنى دىمەملا دىسەم غۇجام مۇشۇ يەردە ساتىمەن، ناچچە پۇلغا ئالىلا دەيدۇ مەن تۇرۇپ كېتىپ ئۇچيۇز كۇيغا بېرەملا دىسەم قارىسىلا غۇجام ما دوقمۇشتىن ئەگىلىپ ئاۋۇ يولدىن ئوتسىلە تاۋۇز ساتىدۇ شاپىقىنى ئېلىپ كەيسىلە دىمەسما گەپ قىلالماي خاپا بولمىسىلا دەپ قايتىپ كەتتىم ‹‹15››بىژ مەلىم خېمىيە دەرسى ۋاقتىدا ئوقۇغۇچىسىنى داسكىغا چىقىرىپ سۇنىڭ فورمۇلاسىنى ياز دېسە ئوقۇغۇچى خاتا يېزىپ قوياپتۇ. شۇنىڭ بىلەن مەلىم چىرايىنى ئۆزگەرتمەي تۇرۇپلا دەپتۇ: -ئوغاۋالا، يازغانلىرى سۇنىڭ فورمۇلىسىمۇ يا ژۈندىنىڭمۇ؟ ‹‹16››بىر كۈنى بىر ئاغىينەم بىلەن پولاخانىغا كىرىپ قالدىم، پولاخانىدا  خىرىدار كۆپ ئىدى. دوستۇم بىلەن بىر ئورۇندا ئولتۇردۇق،ھەم پولادىن ئىككىنى بۇيرۇتتۇق، خىلى ئولتۇرساق چىقمايدا بىزنىڭ پولا، تەييا بولۇپ بولغان پولانىمۇ ئۇسسۇپ ئەكەلمەك شۇنچە تەسمىدۇ دەپ ئولتۇرساق ،پولاخانىغا ئىككى خەنزۇ يولداش كىرىپ كەلدى. قاراپ تۇرساق ئۇلارنىڭ پولۇرى تىزلام چىقتى. ھايال ئۆتمەي بىزنىڭمۇ چىقتى. قارىساق بىزنىڭ پولانىڭ گۆشى ساپلام ياغ ياكى سۆڭەك، بىر ئۈستەلدە ئولتۇرغاندىكىن ئەمدى خەنزۇ يولداشلارنىڭكىگە قاراپ سىلىشتۇردۇق ئىچىمىزدە، ئۇلارنىڭ بولسا پارا پەشلام گۆش ئىدى. شۇنىڭ بىلەن تازا يۇقىرى ئاۋازدا: ----ئۇستـــــــام  ،بىزگىمۇ خەنزۇچە پولادىن ئىككىنى .دىسەم ئۇستاممۇ كىلىپ خەنزۇ يولداشلار بىلەن بىزنىڭ پولانى سىلىشتۇرۇپ بىقىپ ،گۆشىنى ئالماشتۇرۇپ بەردى، ‹‹17››قەشقەر ھەزرەتلىك 70 كە كىرىپ قالغان بىر ئاخۇنۇم باركەن . بىر كۈنى بۇ ئاخۇنۇم شۇ يەرنىڭ بىر شاڭجىڭى بىلەن كۆرشۈپ قاپتۇ . شاڭجاڭ ئاخۇنۇمنىڭ قولىنى مەھكەم سىقىپ تۇرۇپ ، ئاخۇنۇم قوللىرى ھەجەپ پاختىدەك يۇمشاقكەن ، دەپ چفىچاق قىپتۇ . ئاخۇنۇم ھە شۇنداقمىكەن دەپ مىيىغىدا كغلغپ قويۇپتۇ . بىر نەچچە كۈندىن كېيىن بۇ ئاخۇنۇم يەنە شۇ شاڭجاڭ بىلەن كۆرشۇپ قاپتۇ . بۇ قىتىممۇ شاڭجاڭ ئاخۇنۇمنىڭ قولىنى مەھكەم تۇتۇپ تۇرۇپ قوللىرى ھەجەپ يۇمشاقكەن ئاخۇنۇم دەپتىكەن . بىردەم مۇشۇنداق سىقمداپ تۇتۇپ بەرسىلە قاتىدۇ شاڭجاڭ ، دەپتۇ ئاخۇنۇم مەنبەسى  ---ئاڭلىغان  كۆرگەنلىرىم...يىغىپ ئىيىتقاندا  يەنىلا  خەلق.

ھۇررا!

	ئالامەت يۇمۇر بولۇپتۇ،قولىڭىزغا دەرت بەرمىسۇن!

dilnaz911

	ئەجرىڭىزگە رەھمەت جۇما!

Yarmohammed

	رەسمىي قەشقە پۇرىقى باكەن جۇما

joda☠

	بۇرۇن ئاڭلاپ بولغۇنىكەن بۇ .  ساق قارسىڭىز مۇشۇ مۇنبەردا بار .

sabirjan

	مۇشۇ قەشقەر پاراڭلىرىنى قانچە ئاڭلىساممۇ يەنە قايتا ئاڭلىغۇملا كېلىپ تۇرىدۇ. قايلىسلا، ما ئىنكاسنى سىلىگە ئەمەس مۇنبەرگە يازدىم جۇما، پۇتلىشىپ يىقىلىپ كەتسىلىرى كىرەمباغ دوختۇرخانىسىغا موتۇرۇمدا بارىمەن دەپ خام-خىيال قىلمىسلا. قانداق بۇ گەپمۇ ئوخشىغاندەكمۇ؟

abdusami1992

	قەشقىرىمنىڭ    گەپ  سۆزلىرىنى  ھەجەپ  سىغىندىم ،  گەپ  سۆزلىرىمىز  ئازراق  ئاچچىق  ئۆتكۈر  قوپال  بولغىنى  بىلەن  تۈز  كۆڭۈل  مىھماندوسىت جىما  قەشقەر  ئادەملىرى  ....

پىروزە

	قالتىس يۈمۈرلا بوپتۇ.