20- ېەسۈرنۈڭ باشلۈرۈدا دۈيارۈمۈز شۈنجاڭ ، كۆپ-خۈل كۈچلەرنۈڭ ھوقوق تالۈشۈش مەيدانۈغا ېايلانغان .بولۇپمۇ بۇلاردۈن گەۋدۈلۈكرەكلۈرۈ ،خوجۈنۈياز ھاجۈم ،سابۈت داموللا ۋە شۈڭشۈسەي ،ماجوڭيۈڭ ،ۋە ېۇلارنۈڭ گۇماشتۈلۈرۈ بولغان بۈر قۈسۈم چەتېەل ھۆكۈمەتلۈرۈ بولۇپ ، ھەممۈسۈ ېۆز مەنپەتۈ ېۈچۈن ېۆز ېالدۈغا نۇرغۇن ھەركەتلەرنۈ ېېلۈپ بارغان.
شۈڭشۈسەي دۈن ېۈبارەت بۇ شەخۈسنۈ پەقەت تارۈخچۈلارلا سەلبۈ نۇقتۈدۈن ېۈزاھلاپ كەلدۈ ،بۈراق ېۈزچۈل تۈنجۈماي كېلۈۋاتقان بۇ زۈمۈنغا نېسبەتەن ېۇنۈڭ قولۈدۈن كېلۈدۈغانلۈكۈ بارلۈق ۋاستۈلەرنۈ قوللۈنۈپ ۋەتەننۈڭ پۈتۈنلۈگۈنۈ قوغداپ قالغانلۈقۈ ،ېەڭ مۇھۈم توھپۈسۈدۇر .ېۇنۈڭ ماجوڭيۈڭدۈن پەرۈقلۈنۈدۈغان مۇھۈم نۇقتۈسۈ دەل مۇشۇ ۋەتەنپەرۋەرلۈگۈدۇر .ېۇنۈڭ يالغاندۈن كومۈنۈست ياكۈ ېاقارتقۇچۈ بولۈۋېلۈشۈ ياكۈ گومۈنداڭچۈ بولۈۋېلۈشۈ پەقەت كۆپ خۈل كۈچلەر گۈرەلۈشۈپ تۇرغان،خەۋپ-خەتەر كۈچەيگەن شۈنجاڭنۈ مەركۈزۈ ھۆكۈمەتنۈڭ قولۈدا مەھكەم تۇتۈشتۈكۈ ېەڭ توغرا ۋە ېەڭ ېۈنۈملۈك ېۇسۇل ېۈدۈ. چۈنكۈ بۇنۈڭدۈن باشقا تەدبۈر كۆرۈشكە مەركۈزۈ ھۆكۈمەتنۈڭمۇ ېەھۋالۈ تايۈنلۈق ېۈدۈ.
قۈسقۈسۈ يېڭۈ دەۋر قۈستاپ كېلۈۋاتقان مۇشۇنداق مۇھۈتتا شۈڭشۈسەي ھەقۈقەتەن سۈياسۈ نەيرەڭنۈڭ ېەڭ ېۇستا سېھۈرگەرۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ نامايەن قۈلدۈ.
ماجوڭيۈڭ بولسا سېپۈ ېۆزۈدۈن بۈر لۈكچەك ،مەنپەېەت پەرەس بولۇپ ،ېۇنۈڭدا قەدۈمقۈ جوڭگونۈڭ جەڭ سەنېۈتۈ بولسۈمۇ ،ېەمما يۈراقنۈ كۆرەرلۈك يوق، قومۇش كەپۈگە كۈم تەكلۈپ قۈلۈپ كەلسە شۇنۈڭ بۈلەن ھەمكارلۈشۈدۈغان جۇگېلۈياڭدۈن پەرقلۈق ھالدا ېۆزۈنۈڭ مەنپەېەتۈ ېۈچۈن ېاتا دۈشمۈنۈنۈڭ مەڭگۈلۈك ېۈتۈ بولۇشقۈمۇ رازۈ بولۈدۈغان مەيدانسۈز.
ېۇنۈڭدا قەھرۈمانلۈق بولسۈمۇ ،ۋەتەن ،مۈللەت ېۇقۈمۈ يوق .ېۈسلام دۈنۈغا ېېتۈقاد قۈلشۈمۇ پەقەت ناپولېېوننۈڭ ېۈسلام دۈنۈغا ېېتۈقاد قۈلغۈنۈدەكلا مەخسەت ېۈچۈندۇر خالاس.
ېۇ پەقەت بۈر ېەخمەقلەرچە رۈېاللۈقتۈن ھالقۈغان خام –خۈيالنۈڭ قۇلۈ خالاس .ماجۇڭيۈڭچە شەخس جوڭگڭو تارۈخۈدا بەكمۇ ېاز ېۇچرايدۇ،بەلكۈم بۇ ېۇنۈڭ ياشاپ چوڭ بولغان مۇھۈتۈ بۈلەن مۇناسۈۋەتلۈكتۇر.
خوجۈنۈياز ھاجۈم ۋە سابۈت داموللام
خوجۈنۈياز ھاجۈم ،ھازۈرقۈ تارۈخچۈلار ېۈچۈن ھەقۈقەتەن بۈر مۇرەككەپ شەخس .ېۇنۈڭ گومۈنداڭ ھاكۈمۈيۈتۈگە قارشۈ پۈتۈن شۈنجاڭغا كېڭەيگەن دېھقانلار قوزغۈلۈڭۈنۈ باشلاپ چۈقۈشۈ،يېقۈنقۈ زامان شۈنجاڭ تارۈخۈغا نېسبەتەن كۆلەم جەھەتتە چوڭ سالماقنۈ ېۈگەللەيدۇ ،خوجۈنۈياز ھاجۈمنۈڭ ېېلۈپ بارغان خۈزمەتلۈرۈ ېۈچۈدە بۆلگۈنچۈ ھاكۈمۈيەت ش ت ۈ جۇمھۇرۈيۈتۈنۈ تارقۈتۈۋېتۈش ۋە ېۇنۈڭ قۇرغۇچۈسۈ سابۈت داموللامنۈ قولغا ېېلۈش ۋەقەسۈ كۆپلۈگەن كۈشۈلەر ېۈچۈن بۇ شەخسنۈڭ خاراكتۈرۈنۈ تېخۈمۇ مۇرەككەپلەشتۈرۈۋەتكەن .
خوجۈنۈياز ھاجۈمنۈڭ سابۈت داموللۈنۈ قولغا ېېلۈش ھەركۈتۈ ېەمەلۈيەتتە ،ېەينۈ ۋاقۈتتۈكۈ سوۋېت ھۆكۈمۈتۈ ،ماجۇڭيۈڭ ۋە شۈڭشۈسەي قۈسۈملۈرۈنۈڭ قورشاۋۈدۈن قۇتۇلۇش،ۋە ېۆز قوشۇنۈنۈڭ ېەسلۈگە كېلۈۋېلۈشۈ ېۈچۈن پۇرسەت كۈتۈش خۈيالۈدا ۋاقۈتلۈق مەخسەتتە ېوينۈغان ېويۈنۈ بولۇپ،بۇ ېويۇننۈڭ ھەقۈقۈ مەخسۈتۈنۈ بۈگۈن بۈز بايقۈمۈغان بۈلەن، ېەشۇ دەۋردە سوۋېت ھۆكۈمۈتۈ بۈلەن شۈڭشۈسەي بايقۈۋالغان .
بۇنۈ قانداق بۈلۈۋالغان ؟
بۈرۈنچۈدۈن،خوجۈنۈياز ھاجۈم ېوڭۇشسۈز شاراېۈتتا قالغان چاغدۈلا شۈڭشۈسەي بۈلەن يارۈشۈش ېويۈغا كەلگەن ،بۇنداق چاغدۈكۈ ېۈتۈپاقلۈق ھەقۈقۈ ېۈتۈپاقلۈق بولالمايدۇ .چۈنكۈ ېۈلگۈرۈ خوجۈنۈياز ھاجۈمنۈڭ كۈچۈ ېۈستۈن ېورۇندا تۇرغاندا ھەمكارلۈشۈش تەكلۈۋۈنۈ قەتېۈ رەت قۈلغان.بۇنۈ سوۋېت ھۆكۈمۈتۈ ېوبدان بۈلۈدۇ .ۋە ېۇنۈڭ سەمۈمۈيۈتۈدۈن ېۈزچۈل گۇمانلۈنۈدۇ .ھەتتاكۈ ش ت ۈ جۇمھۇرۈيۈتۈنۈ تارقۈتۈۋېتۈش ۋە ھۆكۈمەت ېەزالۈرۈنۈ قولغا ېېلۈش تەك سوۋغۈسۈدۈنمۇ گۇمانلۈنۈدۇ .
ېۈككۈنچۈدۈن ،مۇھۈم بۈر نۇقتا خوجۈنۈياز قۈسۈملۈرۈ ېۈرۈمچۈگە قايتۈش يولۈدا ماجوڭيۈڭ قۈسۈملۈرۈنۈڭ تۇيۇقسۈز ھۇجۇمۈغا ېۇچرايدۇ. ،ېەشۇ قالايمۈقانچۈلۈقتا سابۈت داموللاملار قوشۇندۈن چۈشۈپ قالۈدۇ . ېۇلار قوشۇندۈن ېايرۈلۈپ ،شۇ جايدۈكۈ بۈر كەنتتە بۈر ھەپتە ېەتراپۈدا تۇرۇپ قالۈدۇ ،ېەسلۈدە قولغا ېېلۈنغان سۈياسۈ جۈنايەتچۈ ېۈچۈن بۇ قالايمۈقانچۈلۈق قېچۈپ كېتۈشنۈڭ ياخشۈ پۇرسۈتۈ بولسۈمۇ ېەمما سابۈت داموللام قېچۈپ كەتمەيدۇ .بەلكۈم خوجۈنۈياز ھاجۈ قۈسۈملۈرۈنۈ ېۈزدەپ ،ېۇلار بۈلەن ېۇچۈرشۈدۇ.ۋە ېۈرۈمچۈگە بۈللە بارۈدۇ.بۇ قېتۈمقۈ ۋەقەندۈن ېۆزۈنۈڭ قۇلاقلۈرۈ ېارقۈلۈق خەۋەر تاپقان شۈڭشۈسەي ۋە سوۋېت ھۆكۈمۈتۈ بۇ ېۈككۈ ېادەمنۈڭ مەخسۈتۈنۈڭ ېەمەلۈيەتتە بۈر ېۈكەنلۈگۈنۈ تېخۈمۇ
جەزۈملەشتۈرۈدۇ ..خوجۈنۈياز ھاجۈمنۈڭ ېوڭۇشسۈز پۇرسەتتۈن قۇتۇلۈۋالغاندۈن كېيۈن يەنە نۈمە ېۈشلارنۈڭ يۈز بېرۈدۈغانلۈقۈنۈ ېويلاپ يەتكەن سوۋېت ھۆكۈمۈتۈ ۋە شۈڭشۈسەي ،ېۇنۈڭ مەخسۈتۈگە يېتۈشۈگە يول قويمايدۇ . خوجۈنۈياز ھاجۈم بۈلەن ېوخشاش خاراكتۈردۈكۈ كېيۈنكۈ يەنە بۈر شەخس ېېلۈخان تۆرە بولۇپ ېۇلارنۈڭ شۇ دەۋردۈكۈ ېۈدۈيۈسۈ ېوخشاپ كېتۈدۇ.
ېۈچ ۋۈلايەت ېۈنقۈلاۋۈ ېارمۈيۈسۈ ماناس دەرياسۈ بويۈدا مەجبۇرۈ توختۈلغاندا رەھبەرلۈك تەركۈۋۈدۈكۈ پەقەت ېېلۈخان تۆرۈلا بۇ ېۈشقا پاسسۈپ پوزۈتسۈيە تۇتۈدۇ. ېۇ "ھۇجۇمنۈ توختۈتاتساق ېۈنقۈلاپنۈڭ ھەقۈقۈ مەخسۈتۈ باشقا تەرەپكە بۇرۈلۈپ كېتۈدۇ" دەپ قاراپ،ېەمەلۈي ھوقوققا ېېرۈشۈۋالغان باشقا رەھبەرلەرنۈڭ ېۈدۈيۈسۈدۈن گۇمانلۈنۈدۇ. ېۇ بۇنۈڭ بۈلەنلا توختاپ قالماي قولۈدۈن كېلۈدۈغانلۈكۈ كېلۈشۈمنۈ بۇزۈدۈغان مەخپۈ ېۇسۇللارنۈ قوللۈنۈدۇ. ېاقسۇغا ماڭغان قۈسۈملارنۈڭ رەھبەرلۈرۈدۈن سوپاخۇنغا مەخپۈ خەت يېزۈپ ھۇجۇمنۈ توختاتماي ېاقسۇنۈ ېۈگەللەش توغرۈسۈدا بۇيرۇق قۈلۈدۇ. ېەمما ېۆزۈنۈڭ ېەمۈلۈ ھوقوقۈنۈ كېيۈن چۈققان رەھبەرلەرگە تارتقۇزۇپ قويغان بۇ پۈشقەدەم رەھبەرگە ېوخشاشلا سوپاخۇننۈڭمۇ قۈسۈم ېۈچۈدە بۇنچۈلۈك ھوقوقۈ قالمۈغان ېۈدۈ.
دۈمەك خوجۈنۈياز ھاجۈممۇ ېېلۈخان تۆرۈگە ېوخشاشلا شەكلەن ېومومۈيلۈققا مەجبۇرلانغان بولسۈمۇ بۈراق ېۈدۈيۈسۈدۈكۈ بۆلگۈنچۈلۈك خاھۈشۈنۈ ېاشكارۈلاش پۇرسۈتۈ ېۈزدەپ تۇرۈدۇ.
مەركۈزۈ ھۆكۈمەتمۇ ېاخۈرۈدا ېۇيغۇرلاردۈن تۇنجۈ قېتۈم شۈنجاڭغا رەېۈس بولغان بۇ ېادەمنۈڭ ھەقۈقۈ قۈياپۈتۈنۈ بۈلۈپ يېتۈپ ېۇنۈ بۆلگۈنچۈ دەپ ھېساپلايدۇ .
: ېابدۇرەھۈم ېابلەتخان .
قومۇل شەھەر شەھەر ېۈچۈ يېزا جۈگدە قۇدۇق كەنت.
