ماقال _تەمسىللەر خەلق ئېغىز ئەدەبىياتىنىڭ مۇھىم ژانېرلىرىنىڭ بىرى . ئۇيغۇر تىلىدىكى كۆپلىگەن ماقال _تەمسىللەر خەنزۇ تېلىدا ئۇخشاشلا مۇناسىپ ماقال ياكى تەمسىللەر ئارقىلىق ئىپادىلىنىدۇ، بەزىلىرى تۇراقلىق ئىبارىلەر بىلەنمۇ ئىپادىلىنىدۇ.مەسىلەن :
تاغدا يۇلۋاس بۇلمىسا،مايمۇن پادىشاھ
山上无老虎，猴子称大王
يېراقتىكى تۇغقاندىن يېقىندىكى خۇشنا ياخشى
远亲不如近邻
ئاچكۆزنىڭ قۇرسىقى تۇيسىمۇ كۆزى تۇيماس
吃着碗里的看着锅里的
ساتىراش باشقا قارايدۇ، مۇزدۇز پۇتقا
庄稼人看天，打鱼人看潮
سانىماي تۇرۇپ سەككىز دېمە
别听风就是雨
سامساق ، ئۇنى يېگەننى تېنى ساق
大蒜是个宝，常吃身体好
ساندا بار، ساپادا يۇق
有量无质
سەت گېرىمگە ئامراق
丑婆娘好搽粉
ياخشى ئاتقا بىر قامچا ، يامان ئاتقا يۈز قامچا
好马一鞭，劣力千鞭
ياخشى بۇلماق مىڭ يىلچە، يامان بۇلماق بىردەمچە
学好前日不足，学坏一日有余
يارىنىڭ ئۈستىگە تۇز سەپمەك
火上浇油
ئۇيناشما ئەرباب بىلەن، ئەرباب سالۇر ھەرباب بىلەن
民不与官斗，鸡蛋碰不过石头
تېلى شېكەر ، دېلى زەھەر
口是心非
بەرمەسنىڭ ئېشى پېشماس
吝啬鬼锅里的肉永远熟不了
بەز يېمەيدىغان مۈشۈك يۇق
没有不吃腥的猫
جان بۇلسا جاھان،ئاش بۇلسا قازان
留的青山在，不愁没柴烧
جان كۈندە چېچەكلىمەس
花无百日红
جاھاندا مىك كىشى،كۆڭۈلدە بىر كىشى
情人眼里出西施
ئارتۇق گەپ ئېشەككە يۈك
话说三遍淡如水
جېننىڭ قەستى شاپتۇلدا
别有用心
بەزى تەرجىمىلەر ئۇدۇل تەرجىمە قىلىنىدۇ . مەسىلەن :
(ئابدۇكېرەم ئابلىز ) دىگەندەك . 等你等你我的眼睛四个啦
يەنە بەزىلىرى بۇلسا ئۇيغۇر _ خەنزۇ مىللەتلىرىنىڭ تەپەككۇر شەكلىنىڭ ئۇخشىماسلىقىغا قاراپ ،
ئۇخشاش بىر مەنىدىكى ئىبارە ئىككى تىلدا ئۇخشىمىغان شەكىللەردە ئىپادە قىلىنىدۇ .مەسىلەن :
چۇڭنىڭ چۇڭلىغى بار دىگەندەك .姜还是老的辣
