باش بېتۈ | MP3 | MTV | تۈما بېزەش رەسۈمۈ | يۇمشاق دۈتال | كۈنو | تور ېويۇنلۈرۈ | ناخشا ېۈزدەش| يانفۇن مۇزۈكۈسۈ

ېالدۈنقۈ تېماكۈيۈنكۈ تېما
مەزكۇر يازما 1365 قېتۈم كۆرۈلدۈ
تېما: ېۈستۈخارە سېلۈش
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 10202
جۈنسۈ : ېەر (ېوغۇل)
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 132
ېۇنۋان:داېۈملۈق ھازۈرغۈچە132دانە
ېۆسۈش: 660 %
مۇنبەر پۇلۈ: 1676 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2012-01-05
ېاخۈرقۈ: 2012-09-11
0-قەۋەت   يوللانغان ۋاقت: 2012-05-01 23:34

ېۈستۈخارە سېلۈش

ېۈستۈخارە سېلۈش
 
( الاستخارە )
 
 
بۈسمۈللەھۈرراھمانۈرراھيم
 
 
ېۈستۈخارە سېلۈشنۈڭ تەرۈپۈ:
ېۈستۈخارە دېگەن سۆزنۈڭ لۇغەتتۈكۈ مەنۈسۈ: بۈر ېۈشتا تاللاپ بېرۈشنۈ تەلەپ قۈلۈشتۈن ېۈبارەت.
ېۈسلام فۈقھۈدۈكۈ ېۈستۈلاھ مەنۈسۈ: ناماز ۋە ېۈستۈخارە دۇېاسۈ دەپ ېاتالغان مۇېەييەن دۇېا ېوقۇش ېارقۈلۈق ېاللاھدۈن ېۈشلارنۈڭ ياخشۈراقۈنۈ تاللاپ بېرۈشنۈ تەلەپ قۈلۈشتۈن ېۈبارەتتۇر .(1)
ېۈستۈخارە سېلۈشنۈڭ ھېكمۈتۈ:
ېاللاھ تاېالا مۇېمۈنلەرنۈ بۇ ېۈشنۈ قۈلسام نەتۈجۈسۈ قانداق بولار، ياكۈ بۇ ېۈشنۈ قۈلسام ياخشۈمۇ قۈلمۈساممۇ؟ دەپ ېۈشلۈرۈدا تەرەددۇت قۈلۈپ نېمە قۈلۈشۈنۈ بۈلەلمەي، قارار قۈلالماي قالغاندا، بۇرۇن جاھۈلۈيەت دەۋرۈدۈكۈلەر قۈلۈپ كەلگەن پال سېلۈش ۋە شۇملۇق ھېس قۈلۈشتەك ناچار ېۈشلارنۈڭ ېورنۈغا ېۈستۈخارە سېلۈشقا بۇيرۈغان.
ېۈستۈخارە ېۈسلام ېەقۈدۈسۈ بۈلەن زۈچ باغلانغان بۈر ېۈبادەتتۇر، چۈنكۈ مۇسۇلمان بەندە پۈتۈن ېۈشلارنۈڭ جانابۈ ېاللاھنۈڭ ېۈلكۈدە ېۈكەنلۈكۈگە، جانابۈ ېاللاھنۈڭ ھەممە ېۈشلارنۈ خالۈغۈنۈ بويۈچە تەقدۈر قۈلۈپ خالۈغۈنۈ بويۈچە بۈر تەرەپ قۈلۈدۈغانلۈقۈغا كەسكۈن ېۈشۈنۈدۇ، ېۈنسان بولسا جانابۈ ېاللاھ ياراتقان ېاجۈز بۈر مەخلۇق، غەيبنۈ بۈلەلمەيدۇ، قايسۈ ېۈشتا خەيرلۈك، قايسۈ ېۈشتا زۈيان بارلۈقۈنۈمۇ ېايرۈيالمايدۇ، بۇنۈڭدۈن قارۈغاندا ېۈستۈخارە سېلۈشنۈ كۆرسۈتۈپ بېرۈش ېارقۈلۈق ېاللاھ تاېالا بۈر تەرەپتۈن بەندۈلۈرۈنۈ ېۆزۈگە يېلۈنۈشنۈ ېۆگەتسە، يەنە بۈر تەرەپتۈن ېۇلارنۈ تېخۈمۇ خەيرلۈك يوللارغا مۇيەسسەر قۈلۈش پۇرسۈتۈنۈ بەرگەندۇر.
جانابۈ ېاللاھ مۇنداق دەيدۇ: ((ېاللاھ خالۈغۈنۈنۈ يارۈتۈدۇ ۋە تاللايدۇ، تاللاش ھوقۇقۈ ېۇلاردا ېەمەس، ېاللاھ پاكتۇر، ېۇلارنۈڭ شېرۈك كەلتۈرگەنلۈرۈدۈن ېۈچۈندۇر، پەرۋەردۈگارۈڭ ېۇلارنۈڭ دۈللۈرۈدا يوشۇرۇن تۇتقانلۈرۈنۈ ۋە (ېېغۈزلۈرۈدا) دېگەنلۈرۈنۈ بۈلۈپ تۇرۈدۇ، ېۇ ېاللاھ دۇر، ېۇنۈڭدۈن بۆلەك ھېچ مەبۇد (بەرھەق) يوقتۇر، دۇنيا ۋە ېاخۈرەتتە جۈمۈ ھەمدۇسانا ېاللاھ غا مەنسۇپتۇر، ھۆكۈم چۈقۈرۈش ېاللاھ غا مەنسۇپتۇر، سۈلەر ېاللاھ نۈڭ دەرگاھۈغا قايتۇرۇلۈسۈلەر))(2)
شۇڭا بەزۈ ېالۈملار: "كۈشۈ ھەرقانداق بۈر دۇنياۋۈ ېۈشقا ېۈككۈ رەكېەت ېۈستۈخارە نامۈزۈ ېوقۇماي تۇرۇپ قەدەم قويسا بولمايدۇ" دېگەن.(3)
ېەلۋەتتە ھازۈرقۈ زاماندا مۇسۇلمانلارنۈڭ كۈندۈلۈك تۇرمۇشۈدۈن بۇ ېالاھۈدە ېۈبادەتنۈڭ يوقاپ كېتۈشۈ ېۇلارنۈڭ ېۈسلام كۆرسەتمۈلۈرۈدۈن ېومۇمەن يۈراقلۈشۈپ كەتكەنلۈكۈنۈڭ بۈر ېالامۈتۈ بولسا كېرەك، بولمۈسا ېۇلار بۇنداق پايدۈلۈق بۈر ېۈبادەتنۈ قۈلماي تاشلاپ قويارمۈدۈ؟ بۇ ېۈبادەتنۈڭ پايدۈسۈنۈڭ نەقەدەر چوڭ ېۈكەنلۈكۈنۈ چۈشەنگەندۈلا ېادەتتۈكۈ كۈچۈك ېۈشلاردا ېەمەس، تۇرمۇشۈمۈزدا بۇرۇلۇش خاراكتېرلۈك ېۆزگۈرۈش پەيدا قۈلۈدۈغان ھاياتۈي قارارلارنۈ ېالغاندا ېۈستۈخارە سېلۈش خۈيالۈمۈزغا كېلۈپ باقمايدۈغان بۈز مۇسۇلمانلارنۈڭ تارتۈۋاتقان زۈيۈنۈنۈڭ ېېغۈرلۈقۈنۈ ھېس قۈلغۈلۈ بولسا كېرەك.
ېەسرۈ ساېادەتتۈكۈ پېشقەدەم سەلەف سالۈھلۈرۈمۈز ېۈستۈخارە سېلۈشنۈڭ قەدرۈگە يەتكەن ۋە ېالۈدۈغان پايدۈنۈ ېالغان، بۇنۈڭ بەزۈبۈر مۈساللۈرۈنۈ تۈلغا ېالايلۈ:
ھەزرۈتۈ ېەنەس رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ رۈۋايەت قۈلۈشۈچە: زەينەب رەزۈيەللاھۇ ېەنھانۈڭ ېۈددۈتۈ توشقاندۈن كېيۈن پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام زەيد رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇغا: ماڭا ېەلچۈ بولۇپ بارغۈن، دېگەن، زەيد بېرۈپ ېۇنۈڭغا: ېۈ زەينەب خوش خەۋەر! مېنۈ رەسۇلۇللاھ سۈزگە ېەلچۈلۈككە ېەۋەتتۈ، دېگەن، زەينەب: مەن ېۈگەمگە ېۈستۈخارە سالمۈغۈچە ھېچ نەرسە قۈلمايمەن، دەپ ناماز ېوقۇيدۈغان ېورنۈغا بېرۈپ نامازغا تۇرغان، شۇنۈڭ بۈلەن بۇ ھەقتە قۇرېان نازۈل بولدۈ، پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام كېلۈپ ېۈجازەت ېالماستۈن زەينەبنۈڭ قېشۈغا كۈردۈ.(4)
بۇنۈڭدۈن ېايال كۈشۈنۈڭ ېەلچۈگە جاۋاب بېرۈشتۈن بۇرۇن ېۈستۈخارە سېلۈپ دۇېا قۈلۈشۈنۈڭ مۇستەھەبلۈكۈ چۈقۈدۇ. شۇنداقلا قايسۈ بۈر كۈشۈ ېۈشلۈرۈنۈ ېاللاھ تاېالاغا تاپشۇرسا ېاللاھ تاېالا ېۇنۈڭغا ېۇنۈڭ ېۈچۈن ېەڭ پايدۈلۈق دۇنيا ۋە ېاخۈرەتلۈكۈ ېۈچۈن ېەڭ خەيرلۈك ېۈشنۈ قولايلاشتۇرۇپ بېرۈدۈغانلۈقۈ مەلۇم بولۈدۇ.
ېۈمام نەۋەۋۈ رەھمەتۇللاھۈ ېەلەيھۈ بۇ ھەدۈسنۈ شەرھلۈگەندە مۇنداق دەيدۇ: "بۇ ھەدۈس ېېنۈق پايدۈلۈق كۆرۈلگەن ېۈش بولسۇن ياكۈ ېۇنداق بولمۈسۇن ھەرقانداق بۈر ېۈشنۈ قۈلماقچۈ بولغان كۈشۈنۈڭ ېۈستۈخارە نامۈزۈ ېوقۇشۈنۈڭ مۇستەھەبلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ".(5)
 
ېۈستۈخارە سېلۈش داېۈرۈسۈ:
ېۈستۈخارە چوڭ بولسۇن كۈچۈك بولسۇن بارلۈق ېۈشلاردا بولۈدۇ، چۈنكۈ كۆزگە ېۈلمۈغان كۈچۈك ېۈشلاردۈن چوڭ ېاقۈۋەتلەر كېلۈپ چۈقۈشۈ مۇمكۈن، يەنە جاېۈز ياكۈ مۇستەھەب ېۈشلاردۈن بۈرۈنۈ تاللاشتا ياكۈ ېۈككۈ ېوخشاش دەرۈجۈدۈكۈ ېۈشتۈن بۈرۈنۈ تاللاشتا بولۈدۇ، مەسۈلەن: بۇ ېۆينۈ ېالايمۇ ېالمايمۇ؟ بۇ قۈزغا ېۆيلۈنەيمۇ ياكۈ باشقۈسۈغۈمۇ؟ لېكۈن پەرز، ۋاجۈب، ھارام ياكۈ مەكرۇھ بۈر ېۈشنۈ قۈلۈشتا ېۈستۈخارە سېلۈنمايدۇ، چۈنكۈ پەرز بۈلەن ۋاجۈبنۈ مەسلۈھەت سالماستۈن قۈلۈشقا ېالدۈراش، ھارام بۈلەن مەكرۇھنۈ مەسلۈھەت سالماستۈن تاشلاش كېرەك.
دېمەك: "ۋاجۈب بۈلەن مۇستەھەب ېۈشنۈ قۈلۈشتا ېۈستۈخارە سېلۈنمايدۇ، ھارام بۈلەن مەكرۇھنۈ قۈلۈش قۈلماسلۈقتۈمۇ ېۈستۈخارە سېلۈنمايدۇ، ېۇنداق بولۈدۈكەن ېۈستۈخارە سېلۈش پەقەتلا مۇباھ ېۈش بۈلەن ېۈككۈ مۇستەھەب ېۈشنۈڭ قايسۈسۈنۈ قۈلۈش ياكۈ قايسۈسۈنۈ بۇرۇن باشلاشتا بولۈدۇ".(6)
لېكۈن ھەج ېادا قۈلايمۇ ياكۈ ېۈلۈم تەھسۈل قۈلۈۋالايمۇ؟ دېگەندەك، بۈرقانچە پەرز ياكۈ ۋاجۈبتۈن بۈرۈنۈ تاللاش ېۈختۈيارۈ بولغان ېەھۋالدا، ياكۈ ۋاقتۈ كەڭرۈ بولغان پەرز -ۋاجۈبلارنۈ ھازۈرلا قۈلۈش ياكۈ قۈلماسلۈقتا ېۈستۈخارە سالسا بولۈدۇ.
 
ېۈستۈخارە سېلۈشنۈڭ ھۆكمۈ:
بارلۈق مۇسۇلمانلارنۈڭ قارۈشۈدا ېۈستۈخارە سېلۈش سۈننەتتۇر، بۇنۈڭدا ھېچ ېۈختۈلاپ يوقتۇر، بۇنۈڭ مەنۈسۈ: تۇي قۈلماقچۈ ياكۈ مەلۇم بۈر تۈجارەتنۈ قۈلماقچۈ ياكۈ سەپەرگە چۈقماقچۈ بولغان كۈشۈ شۇ ېۈشنۈ قۈلۈش ياكۈ قۈلماسلۈق توغرۈسۈدا ېۈستۈخارە سېلۈشۈ ۋاجۈب ېەمەس سۈننەتتۇر.
 
ېۈستۈخارە سېلۈشنۈڭ دەلۈلۈ:
ھەزرۈتۈ جابۈر ېۈبنۈ ېابدۇللاھ رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇما مۇنداق دېگەن: پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام بۈزگە ھەرقانداق ېۈشتا ېۈستۈخارە سېلۈشنۈ خۇددۈ قۇرېاندۈكۈ بۈر سۈرۈنۈ ېۆگەتكەندەك ېۆگۈتەتتۈ، ېۇ مۇنداق دەيتتۈ: "سۈلەرنۈڭ بۈرۈڭلار بۈر ېۈش توغرۇلۇق باش قاتۇرغاندا، پەرز نامۈزۈدۈن باشقا ېۈككۈ رەكېەت ناماز ېوقۇپ مۇنداق دېسۇن: ېۈ ېاللاھ، مەن سۈنۈڭ ېۈلمۈڭ بۈلەن تاللاپ بېرۈشۈڭنۈ، ېۆز قۇدرۈتۈڭ بۈلەن قۇدرەت ېاتا قۈلۈپ ياخشۈراق ېۈشنۈ قۈلدۇرۇشۈڭنۈ، ھەمدە ماڭا سېنۈڭ ېۇلۇغ پەزلۈڭدۈن بېرۈشۈڭنۈ سورايمەن, چۈنكۈ سەن قادۈر بولالايسەن، مەن قادۈر بولالمايمەن, سەن بۈلۈسەن، مەن بۈلمەيمەن، سەن غەيبلەرنۈ بۈلگۈچۈدۇرسەن, ېۈ ېاللاھ ناۋادا سېنۈڭ ېۈلمۈڭدە بۇ ېۈش    -قۈلماقچۈ بولغان ېۈشنۈ ېاتايدۇ -مېنۈڭ دۈنۈم, دۇنيايۈم, تۈرمۇش ۋە ېۈشۈمنۈڭ ېاقۈۋۈتۈگە-ياكۈ ھازۈرقۈ ۋە كېيۈنكۈ ېۈشلۈرۈمغا دېسۈمۇ بولۈدۇ -خەيرلۈك بولسا، ماڭا ېۇنۈ قۈلۈشقا توغرۈلۈغۈن ۋە ماڭا ېۇنۈ ېوڭايلاشتۇرۇپ بەرگۈن, ېاندۈن ماڭا ېۇ ېۈشتا بەرۈكەت ېاتا قۈلغۈن، ناۋادا سېنۈڭ ېۈلمۈڭدە بۇ ېۈش ماڭا دۈنۈمدا، دۇنيايۈمدا، تۇرمۇشۇمدا ۋە ېۈشلۈرۈمنۈڭ ېاقۈۋۈتۈدە يامانلۈق بولۈدۈغان بولسا، مېنۈ ېۇنۈڭدۈن يۈراق قۈلغۈن، ېۇنۈمۇ مەندۈن نېرۈ قۈلغۈن، ېۇنۈ كاللامدۈن چۈقۈرۈۋەتكۈن، قەيەردە بولسا بولسۇن ماڭا خەيرلۈكنۈ پۈتكۈن، كېيۈن مېنۈ شۇ خەيرلۈك ېۈشنۈ قۈلۈشقا رازۈ قۈلغۈن"(7)
ھەدۈستە: ((ېۈستۈخارە سېلۈشنۈ خۇددۈ قۇرېاندۈكۈ بۈر سۈرۈنۈ ېۆگەتكەندەك ېۆگۈتەتتۈ.)) دېگەن سۆزدۈكۈ قۇرېان سۈرۈسۈگە ېوخشۈتۈشتۈكۈ سەۋەبنۈ ېالۈملار مۇنداق ېۈزاھلۈغان: "بارلۈق نامازلاردا قۇرېان ېوقۇشقا ېېھتۈياج بولغاندەك پۈتۈن ھاياتتا ېۈستۈخارە سېلۈشقا ېېھتۈياج بارلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈش ۋە يەنە ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ ېەينەن بەلگۈلەپ بېرۈپ كۈشۈلەرنۈڭ ېۈستۈخارە سالغاندا ېۆزلۈرۈ خالۈغانچە دۇېا قۈلماي بەلگۈلەنگەن دۇېانۈ قۈلۈشۈنۈ بۈكۈتۈشتۇر، بۇ ېۈستۈخارۈنۈ قۇرېان ۋە نامازغا ېوخشاتقانلۈقتۇر، بۇ ېۈستۈخارۈنۈڭ ېەھمۈيۈتۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ"(8)
بۇنۈڭدۈن ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈڭ ېەينەن بەلگۈلەنگەنلۈكۈ مەلۇم بولۈدۇ، ېەمەلۈيەتتۈمۇ ېۈستۈخارە دۇېاسۈ مەزمۇن جەھەتتە مول ۋە تولۇق بولغاچقا ېۇنۈڭغا بۈرەر جۈملە سۆز ياكۈ ېۈبارە قېتۈش ھاجەتسۈزدۇر، ياكۈ مۇنداقچە قۈلۈپ ېېيتقاندا ېۈستۈخارە سېلۈش ېاللاھ تاېالادۈن خەيرلۈك ېۈشنۈ تاللاپ بېرۈشنۈ تەلەپ قۈلۈش تۇرۇقلۇق ېاللاھ تاېالا ېۈستۈخارە سېلۈشقا ېەڭ خەيرلۈك لەفزلەرنۈ پەيغەمبۈرۈ ېارقۈلۈق بۈزگە تاللاپ بەرسە ېۇنۈڭ ېورنۈغا باشقۈچە ېۈبارۈلەرنۈ ياكۈ ېۇسۇللارنۈ تاللۈۋېلۈش بۈمەنۈلۈك بولۈدۇ.
 
ېۈستۈخارە سېلۈش ېۇسۇلۈ:
ېۈستۈخارە سېلۈش نۈيۈتۈ بۈلەن ېۈككۈ رەكېەت نەپلە ناماز ېوقۇپ، نامازدۈن كېيۈن ياكۈ نامازنۈڭ ېۈچۈدە يۇقۈرۈقۈ دۇېانۈ ېوقۇش ېارقۈلۈق ېۈستۈخارە سېلۈنۈدۇ.
ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ نامازنۈڭ ېۈچۈدە سالام بېرۈشتۈن بۇرۇن ېوقۇسۈمۇ سالام بەرگەندۈن كېيۈن ېوقۇسۈمۇ جاېۈزدۇر، ېۈمام ېۈبنۈ تەيمۈيە رەھمەتۇللاھۈ ېەلەيھۈ قاتارلۈق بەزۈ ېالۈملار ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ ېەتتەھۈياتۇنۈ ېوقۇپ بولۇپ دۇرۇت ېوقۇغاندۈن كېيۈن ېوقۇپ ېاندۈن سالام بېرۈشنۈ مۇۋاپۈق دەپ تاللۈغان، چۈنكۈ پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام دۇېانۈ كۆپۈنچە سالامدۈن بۇرۇن قۈلغاندۇر. (9)
يەنە بەزۈ ېالۈملار سالام بېرۈپ بولغاندۈن كېيۈن ېوقۇيدۇ، دەپ تاللۈغان.
ھاپۈز ېۈبنۈ ھەجەر مۇنداق دەيدۇ: "ھەدۈستۈن دۇېانۈڭ نامازدۈن كېيۈن ېۈكەنلۈكۈ كۆرۈنۈدۇ، ناماز ېۈچۈدە ېوقۇسۈمۇ توغرا بولۇش ېېھتۈمالۈ بار، يەنە نامازدا قۈلۈش كېرەك بۇلغان دۇېادۈن كېيۈن قۈلۈش كېرەكلۈكۈمۇ ېېھتۈمال؛ چۈنكۈ نامازدا سەجدۈدە ۋە تەشەھھۇدتا دۇېا قۈلۈنۈدۇ".(10)
بۇنۈڭدۈن نامازدۈكۈ سەجدە ۋە تەشەھھۇدتا ېادەتتە قۈلۈدۈغان دۇېالارنۈ قۈلۈپ بولغاندۈن كېيۈن ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ ېوقۇسا بولۈدۈغانلۈقۈ چۈقۈدۇ، بولۇپمۇ سەجدە قۈلغاندا.
ياخشۈسۈ ھەدۈسنۈڭ (ېاندۈن) دېگەن لەۋزۈ بويۈچە ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ نامازدۈن كېيۈن قۈلۈشتۇر، ېۇنۈڭ ېۈستۈگە كۆپۈنچە كۈشۈلەر ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ يادا بۈلمەيدۇ، يۇقۈرۈدا ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈڭ قۇرېان سۈرۈلۈرۈگە ېوخشۈتۈلغانلۈقۈ، ېۇنۈ خالۈغان يوسۇندا قۈلۈۋېلۈشقا بولمايدۈغانلۈقۈ بايان قۈلۈندۈ، ېۇنداق بولۈدۈكەن كۈشۈلەر نامازدۈن سالام بېرۈپ بولغاندا بۈرەر قەغەزگە يېزۈۋالغان ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ ېەينەن ېوقۇپ ېۈستۈخارە سالسا مۇۋاپۈق، بولمۈسا نامازدا ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ يادا ېوقۇيالماي، يا قەغەزگە قاراپ ېوقۇيالماي قالۈدۇ.
ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ نامازنۈ ېوقۇپ بولۇپ بۈرېاز زۈكۈر-تەسبۈھ ېېيتۈپ بولۇپ ېوقۇسۈمۇ بولۈدۇ، يەنۈ ناماز ېوقۇپ بولۇپ ېازراق ۋاقۈت ېۆتكەن بولسۈمۇ ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ ېوقۇپ ېۈستۈخارە سالسا بولۈدۇ، ېۈمام ېەينۈ مۇنداق دەيدۇ: "ھەدۈستۈكۈ (ېاندۈن) دېگەن سۆز بەك ېۇزۈراپ كەتمۈگەن ھالدا نامازدۈن كېيۈن سەل كېچۈكۈپ دۇېا قۈلسۈمۇ ېۈستۈخارۈگە تەسۈر قۈلمايدۈغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ".(11)
 
ېۈستۈخارە نامۈزۈدا ېوقۇلۈدۈغان ېايەتلەر:
ېۈستۈخارە نامۈزۈدا مۇېەييەن بۈر سۈرە ياكۈ ېايەت ېوقۇش بەلگۈلەنمۈگەن، بۇنۈڭغا ېاساسەن ھەر ېۈككۈ رەكېەتتە فاتۈھەدۈن كېيۈن بۈر سۈرە ياكۈ ېۈچ ېايەت مۈقدارۈ بۈلگۈنۈچە ېايەت ېوقۇسا بولۈدۇ.
بەزۈ ېالۈملار بۈرۈنچۈ رەكېەتكە پاتۈھەدۈن كېيۈن ( قۇل يا ېەييۇھەل كافۈرون) نۈ، ېۈككۈنچۈ رەكېەتكە (قۇل ھۇۋەللاھۇ ېەھەد) نۈ ېوقۇش مۇستەھەب دەپ قارۈغان، چۈنكۈ بۇ سۈرۈلەر بۈلەن يۇقۇرۈدۈكۈ دۇېا ېاللاھقا ېۈخلاس قۈلۈش، يېلۈنۈش ۋە ېۇنۈڭغا مۇھتاج ېۈكەنلۈكۈنۈ ھېس قۈلدۇرغاچقا، ېاللاھدۈن ياردەم تەلەپ قۈلغان چاغدا مۇناسۈپ كېلۈدۇ.
ناماز بۈلەن ېۈستۈخارە سېلۈش ناماز ېوقۇش مەكرۇھ بولغان چاغلاردۈن باشقا ھەرقانداق ۋاقۈتتا جاېۈز بولۈدۇ، ېەمما يالغۇز دۇېا بۈلەن ېۈستۈخارە سېلۈش بولسا ھەرقانداق ۋاقۈتتا جاېۈزدۇر.
 
ېۈستۈخارۈنۈ ناماز ېوقۇماي يالغۇز دۇېا بۈلەنلا سېلۈش:
ېۈستۈخارۈنۈ ېەگەر ناماز ېوقۇپ دۇېا قۈلۈپ سالالمۈسا، يالغۇز دۇېا قۈلسۈمۇ بولۈدۇ، بەزۈدە ھەيزدار ېاياللار شۇنداق ېەھۋالغا دۇچ كېلۈدۇ، چۈنكۈ ھەيز مەزگۈلۈدە ناماز ېوقۇيالمايدۇ، يەنە ناماز ېوقۇش چەكلەنگەن ۋاقۈتلاردا ناماز ېوقۇشقا بولمايدۇ، بۇنداق ېەھۋالدا دەرھال ېۈستۈخارە سېلۈشقا دۇچ كەلگەندە يالغۇز ېۈستۈخارە دۇېاسۈنۈ ېوقۇپلا ېۈستۈخارە سالسۈمۇ بولۈدۇ.
ېۈمام نەۋەۋۈي دەيدۇ: "ناۋادا ناماز ېوقۇيالمۈسا دۇېا بۈلەنلا ېۈستۈخارە سالسا بولۈدۇ".(12)
بەزۈ ېالۈملار ېۈستۈخارە سالغاندا نېمە ېۈچۈن ېالدۈن ېۈككۈ رەكېەت ناماز ېوقۇش ھەققۈدە مۇلاھۈزە قۈلۈپ مۇنداق دېگەن: ېۈستۈخارە سېلۈش دۇېادۈن ېۈبارەت بولغاچقا ېالدۈ بۈلەن ېۈشۈكنۈ قېقۈپ ېاندۈن تۈلەكنۈ ېوتتۇرۈغا قويۇش مۇناسۈپ، يەنۈ بۇ بۈر دۇېانۈڭ مۇقەددۈمۈسۈ، دۇېا مۇقەددۈمە بولۇش ېۈچۈن نامازدەك ېۇلۇغ ېۈبادەت يوق، چۈنكۈ نامازدا ېاللاھ تاېالانۈ زۈكۈر قۈلۈش، ېۇلۇغلاش ۋە مۇھتاجلۈقنۈ ېۈزھار قۈلۈش بار".(13)
 
ېۈستۈخارە سالغاندۈن كېيۈنكۈ ېۈشلار:
ېۈستۈخارە سالغاندۈن كېيۈن چۈش كۆرۈشۈ شەرت ېەمەس، بەلكۈ كۆڭلۈ قايسۈ ېۈشقا ېارام تاپسا ياكۈ خاتۈرجەم بولسا، شۇ ېۈشنۈ قۈلسا بولۈدۇ، كۆڭلۈ ېارام تاپمۈسا ېۇنۈ قۈلمايدۇ.
بۇ يەردە دۈققەت قۈلۈشقا تېگۈشلۈك ېۈش شۇكۈ، ېۈستۈخارە سالغان كۈشۈ ېۆز كۆڭلۈ بۇرۇندۈنلا تارتقان ۋە كۈچلۈك ھەۋەس قۈلغان ېۈشنۈ يۈگۈرۈپلا تاللۈماي ېۈستۈخارە سالغاندۈن كېيۈن تاللۈماقچۈ بولغان بۈرقانچە ېۈشتۈن قايسۈبۈر ېۈش ېۇدۇل كەلسە شۇنۈ قۈلۈشۈ كېرەك، بولمۈسا ېۆز ھاۋايۈ ھەۋۈسۈگە ېەگەشكەن بولۈدۇ، شۇڭا بەزۈ ېالۈملار كۆڭلۈ ېارام تاپقان ېۈشنۈ قۈلمايدۇ، دەپمۇ تۇرۈۋالغان.
لېكۈن ھاپۈز ېۈبنۈ ھەجەر ېېيتقاندەك: "توغرۈسۈ: ېۈستۈخارە سېلۈشتۈن بۇرۇن ېۆزۈنۈڭ كۈچلۈك ھاۋايۈ-ھەۋۈسۈگە مۇۋاپۈق كەلگەن ېۈشقا كۆڭلۈ ېارام تاپسۈمۇ قۈلمايدۇ".(14)
بۇنۈڭغا ېاساسەن كۆڭلۈ بۇرۇن ياقتۇرغان ۋە ياكۈ ياقتۇرمۈغان ېۈشنۈ ېۈستۈخارە سالغاندۈن كېيۈن ېوخشاش دەرۈجۈدە قويۇپ ېاندۈن ېۇدۇل كەلگەن، قولاي بولغۈنۈنۈ قۈلۈش كېرەك بولۈدۇ.
 
ېۈستۈخارۈنۈ قايتا-قايتا بۈرقانچە قېتۈم سېلۈش:
ېۈستۈخارە سالغاندۈن كېيۈن ېەگەر بۈر ېۈشقا توختالمۈسا، قايتۈلاپ بۈرقانچە قېتۈم ېۈستۈخارە سالسۈمۇ بولۈدۇ.
ېۈمام ېەينۈ مۇنداق دېگەن: "ېۈستۈخارە نامۈزۈنۈ ۋە دۇېاسۈنۈ قايتا-قايتا تەكرارلاپ سېلۈش مۇستەھەبتۇر".(16)
پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالاممۇ دۇېا قۈلسا قايتا-قايتا ېۈچ قېتۈم تەكرارلاپ قۈلاتتۈ، خەلۈپە ېابدۇللاھ ېۈبنۈ زۇبەير رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇمامۇ كەېبۈنۈ يېڭۈلاپ قايتا ياسۈماقچۈ بولغاندا مۇنداق دېگەن: "...مەن پەرۋەردۈڭارۈمغا ېۈچ قېتۈم ېۈستۈخارە سالۈمەن، ېاندۈن قارار ېالۈمەن...". (17)
ېۈستۈخارۈمۇ بۈرخۈل دۇېا، شۇڭا ېۇنۈ تەكرارلاپ سېلۈش مۇستەھەب بولۈدۇ.
 
ېۈستۈخارە سېلۈش بۈلەن ېاقۈللارنۈڭ مەسلۈھەتۈنۈ ېېلۈش:
بەزۈ كۈشۈلەر بەزۈلەرگە قارۈغاندا تېخۈمۇ ېاقۈل، تېخۈمۇ بۈلۈملۈك، ھايات تەجرۈبۈسۈ مول، ھېكمەتلۈك ۋە تەدبۈرلۈك بولۈدۇ، بۇ ېاللاھ تاېالانۈڭ بەزۈ بەندۈلۈرۈگە بېرۈدۈغان پەزلۈدۇر، ېاللاھ ېۆز پەزلۈنۈ خالۈغان بەندۈسۈگە بېرۈدۇ، شۇڭا ېۈستۈخارە سېلۈش بۈلەن بۈللە يۇقۈرۈقۈدەك مەسلۈھەتكە يارايدۈغان كۈشۈلەرنۈڭ مەسلۈھەتۈنۈ ېېلۈشمۇ ياخشۈ ېۈشتۇر.
ېۈمام ماۋەردۈ مۇنداق دەيدۇ: "ھەرقانداق بۈر ېۈشقا قەدەم قويۇشتۈن، قارار ېېلۈشتۈن ېۈلگۈرۈ سەمۈمۈي نەسۈھەت قۈلۈدۈغان مەسلۈھەتچۈ سالاھۈيۈتۈ بار زاتلارنۈڭ رايۈنۈ ېېلۈش ھەر بۈر ېاقۈل كۈشۈگە يارۈشۈدۈغان بۈر ېۈشتۇر، چۈنكۈ ېاللاھ تاېالا ېۆز پەيغەمبۈرۈگە قارۈتا تولۇق يېتەكلەش ۋە ياردەم قۈلۈشقا كاپالەت قۈلغان تۇرۇقلۇق ېۇنۈ مەسلۈھەت سېلۈشقا بۇيرۇپ: ((ېۈشتا ېۇلار بۈلەن كېڭەشكۈن))(18) دېگەن." (19).
ېۈمام نەۋەۋۈي مۇنداق دەيدۇ: "ېۈستۈخارە سېلۈشتۈن بۇرۇن خالۈس نەسۈھەت قۈلۈدۈغان، تەجرۈبۈلۈك، دۈندار، بۈلۈملۈك كۈشۈنۈ مەسلۈھەتكە سېلۈش مۇستەھەبتۇر، ېاللاھ تاېالا: ((ېۈشتا ېۇلار بۈلەن كېڭەشكۈن)) دېگەن، مەسلۈھەت سېلۈپ ېۇنۈڭ پايدۈلۈق ېۈش ېۈكەنلۈكۈ مەلۇم بولسا ېاندۈن ېۈستۈخارە سالۈدۇ".(20)
مەسلۈھەتۈنۈ ېېلۈشقا بولۈدۈغان كۈشۈلەرنۈڭ سۈپەتلۈرۈ تۆۋەندۈكۈچە:
1-ېەقلۈ كامۈل، تەجرۈبۈلۈك كۈشۈ. شۇڭا جاھۈل، پۈشمۈغان سويما، نادانلار  بۇ ېۈشقا يارۈمايدۇ.
2-دۈندار ۋە تەقۋادار كۈشۈ، دۈيانەتلۈك تەقۋادار كۈشۈنۈ مەسلۈھەتكە سالغاندۈلا كۆڭۈل خاتۈرجەم بولۈدۇ، چۈنكۈ ېۇ سۈر ېاشكارۈلۈمايدۇ، خاتا يول كۆرسەتمەيدۇ.
3-دوست-بۇرادەرلەردۈن بولۇشۈ. چۈنكۈ دوستلۇق بولغاندا قارشۈ تەرەپنۈڭ ېەھۋالۈنۈ ياخشۈ چۈشۈنۈش پۇرسۈتۈ بولغانلۈقتۈن توغرا مەسلۈھەت بېرەلەيدۇ.
4-كۆڭلۈ خاتۈرجەم كۈشۈ بولۇشۈ. دۈققۈتۈ چېچۈلغان، غەمگە چۆمگەن بۈر كۈشۈنۈ مەسلۈھەتكە سالسا توغا مەسلۈھەت بېرەلمەي قالۈدۇ.
5-غەرەزلۈك بولماسلۈقۈ، چۈنكۈ مەسلۈھەت بەرگەن ېۈشۈدا بۈرەر غەرەز يوشۇرۇنغان ېەھۋالدا ېۇ كۈشۈ ېۆز مەنپەېۈتۈنۈ كۆزلەپ مەسلۈھەت بېرۈدۇ.
يۇقۈرۈقۈ بەش سۈپەت تېپۈلغان كۈشۈ مەسلۈھەتكە سېلۈشقا سالاھۈيەتلۈكتۇر، شۇڭا بۇنداق بۈر كۈشۈنۈ تاپالۈساڭ، ېۆزۈڭنۈڭ قارۈشۈنۈ توغرا دەپ تۇرۈۋالماي ېۇنۈڭ مەسلۈھەتۈنۈ ېالغۈنۈڭ سالامەتلۈككە ېەڭ يېقۈندۇر. (21)
    ------------------------------------------------------------
    (1) لسان الىرب وموسوىە الفقھ الكويتيە (پ2413).
(2) ېەلقەسەس سۈرۈسۈ 68-70-ېايەتلەر.
(3) تەپسۈرۈ قۇرتۇبۈ (13/202).
(4) ېۈمام مۇسلۈم سەھۈھۈدە نۈكاھ بۆلۈمۈدە رۈۋايەت قۈلغان، (3488)-ھەدۈس.
(5) شەرھۈ مۇسلۈم 9-جۈلد 229-بەت.
(6) فەتھۇل بارۈ 11-جۈلد 220-بەت.
(7) سەھۈھۇل بۇخارۈ، دۇېالار بۆلۈمۈ، ېۈستۈخارە سالغاندا دۇېا قۈلۈش بابۈ 6019-ھەدۈس.
(8) فەتھۇل بارۈ 11-جۈلد 220-بەت.
(9) شەيخۇل ېۈسلام ېۈبنۈ تەيمۈيە پەتۈۋالۈرۈ توپلۈمۈ 23-جۈلد 177-بەت.
(10) فەتھۇل بارۈ 11-جۈلد 222-بەت.
(11) ېۇمدەتۇل قارۈ 7-جۈلد 224-بەت.
(12) ېەلېەزكار 112-بەت.
(13) ېەلمەدخەل 4-جۈلد 38-بەت.
(14) فەتھۇل بارۈ 11-جۈلد 223-بەت.
(15) ېۇمدەتۇل قارۈ 7-جۈلد 225-بەت.
(16) سەھۈھۇ مۇسلۈم، ھەج بۆلۈمۈ 1333-ھەدۈس.
(17) ېالۈ ېۈمران سۈرۈسۈ 159-ېايەت.
(18) ېەلمەدخەل 4-جۈلد 41-بەت.
(19) كۇۋەيت فۈقھۈ ېېنسۈكلۇپېديۈسۈ 3-جۈلد 243-بەت.
(20) ېەلمەدخەل 4-جۈلد 41-42-بەتلەر.
 
 
مەنبە ساجيە تورۈ

تەييارلۈغۇچۈ: ېابدۇل ېەزۈز رەھمەتۇللاھ    .
 
、ېەسالامۇ ېەلەيكۇم!
دەرۈجە: رەسمۈي ېەزا
ېەزا ېۇچۇرۈ ېەزا نومۇرۈ: 10202
جۈنسۈ : ېەر (ېوغۇل)
نادۈر تېمۈسۈ: 0
ېومۇمۈي يازما: 132
ېۇنۋان:داېۈملۈق ھازۈرغۈچە132دانە
ېۆسۈش: 660 %
مۇنبەر پۇلۈ: 1676 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 كۈشۈ
ياخشۈ باھا: 0 نۇمۇر
تۈزۈملاش: 2012-01-05
ېاخۈرقۈ: 2012-09-11
يۇمشاق سافا  يوللانغان ۋاقت: 2012-05-03 03:48

4-قەۋەت (omer) نۈڭ يازمۈسۈغا

ۋەلەيكۇم ېەسالام .ېاللاھ ھەمۈمۈزگە رھمەت قۈلغاي!!!!!!!
、ېەسالامۇ ېەلەيكۇم!