ھېكايە:ئىمام ئەزەم ئەبۇ ھەنىيفەنىڭ''ئاللاھ يوق'' دېگەن بىر زىيالىيغا بەرگەن جاۋابى!
بالىلىرىڭزغا ئۇقۇپ بېرىڭ
ئەسسەلەمۇئەلەيكۇم ۋەرەھمەتۇللاھ
بىر چاغلاردا باغداتتا مۇسۇلمانلارنىڭ بۈيۈك ئالىملىرىدىن ئىمام ئەزەم ئەبۇھەنىيفە ئىسىملىك بىر زات ياشىغان ئىكەن.
ئۇ دۇنياغا مەشھۇر بىر ئالىم ئىكەن .كۆپ تالىپ يېتىشتۇرگەن ۋە ئەتراپىدىكى كىشلەرنىڭ ھۆرمىتىگە سازاۋەر بولغان
ئىكەن.
شۇ كۇنلەردە ئاللاھنىڭ بارلىقىغا ئىشەنمەيدىغان باشقا بىر زىيالىيمۇ بار بۇلۇپ.ئۇ بارغانلىكى يېرىدە ئالىملار بىلەن
ئاللاھنىڭ
مەۋجۇت ياكى ئەمەسلىكى ھەققىدە تالاش_تارتىش قىلىدىكەن.
بۇ دىنسىز زىيالىي ئەبۇ ھەنىيفەنىڭ داڭقىنى ئاڭلاپ ئۇنىڭ بىلەن بىر مۇنازىرلىشىپ بېقىشنى ئويلاپتۇ ۋە بۇ مەقسەتتە
باغداتقا كەپتۇ.
ئەبۇ ھەنىيفەنى تېپىپ ، ئۇنىڭ بىلەن''ئاللاھ بارمۇ ،يوقمۇ ؟'' دېگەن تېمىدا مۇنازىرلىشىشكە باشلاپتۇ.ئەبۇ ھەنىيفە
ئۇنىڭغا جاۋاپ بەرمەپتۇ ۋە ئەتىسى مۇشۇ سائەتتە مۇشۇ يەردە كۆرۈشۈشنى، سۇئالغا شۇچاغدا جاۋاپ بېرىدىغانلىقنى
ئېيتىپتۇ.
ھەممەيلەنگە مەلۇمكى، باغدات شەھىرىنىڭ ئوتتۇرسىدىن كېسىپ ئۆتىدىغان دىلجە دەرياسى شەھەرنى ئككىگە ئايرىغان
ئىدى.
ئەتىسى ئەبۇ ھەنىيفە دېيىشىپ قويغان يەرگە دەل ۋاقتىدا كەلمەپتۇ. دىنسىز زىيالي ساقلاۋېرىپ زېرىكىپتۇ. ئەمدى
كېتەي دەپ تۇرىشىغىلا ئەبۇھەنىيفە يېتىپ كەپتۇ. دىنسىز زىيالي ئەبۇھەنيفىگە: نېمىشقا كېچىكتىڭ؟ مەن بىلەن
مۇنازىرلىشىشتىن قورقتۇڭمۇ يا؟ دەپتۇ. ئەبۇھەنىيفە بۇگەپلەرگە كۆلۈپ تۇرۇپ:
ياق، قورقمىدىم لېكىن مېنىڭ دەريانىڭ ئۇياقىسىدا ئولتۇردىغانلىقىمنى سەنمۇ بىلىسەن، كېچە دەريادىكى كۆۋرۈكنى
بوران ئۇچۇرۇپ كېتىپتۇ، مەن ئالدىرغانلىقىم .ئۈچۈن كۆۋرۈك سالىدىغان ئۇستاۋە بىناكارلار يوق ھالدا دەرھال بىر كۆۋرۈك
سېلىنىشىنى ئارزۇ قىلدىم -دە،
ئۇ يەردىكى دەرەخلەر گەۋە تاشلارغا:
-ئى دەرەخلەر ۋە تاشلار! دەرھال مەن ئۈچۈن بىر كۆۋرۈك بۇلۇڭلار! دەپ بۇيرۇق قىلدىم ئارزۇ قىلغىنىم ئۆزلىكىدىن ھاسىل
بولدى.
ئەمما بۇنىڭغا بىر ئاز ۋاقىت كەتتى. مەن ئۇ كۆۋرۈكتىن ئۆتتۈم. ئشقىلىپ كېچىككەن بولساممۇ، ھازىر بۇيەرگە كېلىشىم،
دەپتۇ.
دىنسز زىيالي قاقاھلاپ كۈلۈپ:
_ئى خالايىق! مۇشۇمۇ سىلەرنىڭ ئالىمىڭلار ؟ بىناكار، قۇرلىشچىسى لايھەلەپ سالمىغان كۆۋرۈك قانداقسىگە ئۆزلىكىدىن
پەيدا بولۇپ قالسۇن؟ بۇنىڭغا ئىشىنىش ئەخمەقلىق ئەمەسمۇ؟! دەپتۇ. ئەبۇھەنىيفە:
_ئى ئەقىلسىز "بىر كۆۋرۈك ئۆزلىكىدىن پەيدا بولمايدۇ" دەيدىكەنسەنۇ، بۇ كائىنات بىر ياراتقۇچىسىز قانداقمۇ ئۆزلىكىدىن
پەيدا بولسۇن؟ بۇ دۇنيادا بىر تال يۇپۇرماقمۇ ئۆزلىكىدىن مىدىرلاپ قويمايدۇ ھەممە نەرسىنىڭ بىر سەۋەبى بار ئىكەنلىكىگە
يەنىلا ئەقلىڭ يەتمىدىمۇ سېنىڭ؟ .... دەپ، دىنسىز زىيالىنى جاۋاپ بېرىشكە قىستاپتۇ، دىنسىز زىيالي:
_ بۇنىڭغا قايىل بولدۇم، ئەمدى ئاللاھنى كۆرسەت بىز ئىشىنەيلى! دەپتۇ. ئەبۇ ھەنىيفە بىر پىيالە سۈتنى ئېلىپ:
قېنى سۆزلە زىيالي! قايماق بىلەن قېتىق نېمىدىن ياسىلىدۇ؟ دەپتۇ، زىيالىي:
نېمىدىن ياسىلاتتى ؟ ئەلۋەتتە سۈتتىن _ دە،دەپتۇ.
_ ئۇنداقتا بۇ سۈتنىڭ ئىچىدىكى قايماق بىلەن قېتىقنى ماڭا كۆرسىتەلەمسەن؟
_سۈتنىڭ ئىچىدە قايماق بىلەن قېتىق تەر كىبى ئەلۋەتتە بار . ئەمما كۆرۈنمەيدۇ. كۆرەلمەيمىز .
_ ئۇنىڭ ئىچىدىكى قايماق بىلەن قېتىقنىڭ كۆرۈنمەيدىغانلىقىغا ئىشىنىدىكەنسەنۇ ، ئەجەپ ئۇلۇغ ياراتقۇچى ئاللاھنى
كۆرگىلى بولمايدىغانلىقىغا ئىشەنمەيدىكەنسەنغۇ؟ سۈت ئىچىىدە قايماق بىلەن قېتىق تەركىبى بار. ئەمما كۆرەلمەيسەن،
خۇددي شۇنىڭغا ئوخشاش ، ئاللاھ بار. كۆرەلمەيسەن، دەپ جاۋاپ بېرىپتۇ،
بۇ سۆزلەرنى ئاڭلىغان زىيالىي خاتالىغىنى تۇنۇپتۇ . بۇ دۇنيانى ياراتقۇچىنىڭ بار ئىكەنلىكىگە ۋە كۆرۈنمەيدىغانلىقىغا
ئەقلى يېتىپتۇ،
كەچۈرۈم سورىغان ھالدا ئىلگىرىكى پىكىرىدىن ۋاز كېچىپتۇ. شۇنىڭ بىلەن ئاللاھنىڭ مەۋجۇتلىقىغا ۋە بىرلىكىگە ئمان
ئېيتىپتۇ.
مەنبە: دىنىمنى ئۆگىنىمەن دېگەن كىتاپ تىن ئېلىندى.
[ بۇ يازمىنىyusuf 2012-04-25 23:24قايتا تەھرىرلىدى ]
