جەل توقسان ۋەقەسى قازاق قېرىنداش لىرمىزنىڭ 20-ئەسىردىكى ورۇس مۇناپىق ھاكىمىيىتىگە قارشى مستەقىللىق تەلەپقىلىش كۆرىشى ئۇ قازاق زىيالى ياشلىرنىڭ ئىسسىق قانلىرنىڭ بەدىلىگە كەلگەن ەركىنلىك كۆرىشى ۇنى مۇختار چاغانۇپدەك قازاق ەزىمەتلىرى جانتىكىپ قوغداپ چىنلىققا ئقلىپ چىقىقىپتۇ ھاپىرىن ساڭا قەخىرمان ئەزەمەت مۇختار چاغانۇپ مىڭ ياشا سىنىڭ بۇ چىنلق ھەقىقەت ئۆچۆن قىغان ەجىرىڭنى كۆرىپ كۆزىمگە ىسسىق ياش كەلدى بۇۋەقەگە قاتىق قايغۇرديم قانداق دىگەن بىلەن سەن قازاق بىلەن بىز ۇيغۇرلار يېقىن تۇققانلاردىن ئەمەسمۇ ۋاي قېرىندىشىم...... تۆلە قېرىندىشىم كۆڭلىڭنى يېرىمقىلما بىر ئادەم ئادەم بولغېچە بېشىدىن نۇرغۇن ئىسسىق-سوغاقاق ۆتىدۇ ەمەسمۇ ،بىرمىللەت مىللەت بولۇپ راۋرۇس باش كۇتەگىچە بېشىدىن نۇرغۇن ىشلار ئۆتىدۇ ئەمەسمۇ '؛ ۇكام سەن چوڭبولغىچە بىز ۇيغۇرلارنىڭ بىشىدىنمۇ ېيتىپ تۆگەتكىسز ىشلار ۆتىپتىكەن سەن كىچىك بولغاشقا ۇكام بۇىشلارني بۇ دەرتلەرنى نەدىن بىلىسەن ھەدىسىلا ۇزەڭنى كۆسىتىشنىلا بىلىسەن ھەي نادان بالا قاچان چوڭ بولاسەن قېرىدشىم ىسمىڭ چوڭ بولغانبىلەن يېشىڭ كىچىكتە سېنىڭ بىز ھازىر كوم پارتىيەنىڭ رەخپەرلىگىدە ياخشى ياشاۋاتىمىز شۇنى بىلەمسەن ۇكام قازاق {بۇل دۆنيە بىر كەلەدى -بىر كەتەدى .بۇل دۆنيەنىڭ تۆبىنە كىم جەتەدى}