ېۈسلام دۈنۈدۈكۈ كۈنلەشنۈڭ مەنسۈ
ېۆزۈنۈڭ خوتۇن –قۈزلۈرۈنۈ يات ېەرلەرنۈڭ يامان نۈيەتلۈك تەمەلۈرۈدۈن مۇھاپۈزەت قۈلۈش ، ېۇلارغا يولسۈز ېارلۈشۈشتن توسۇش ېۈسلام دۈنۈ نەزەرۈدە ۋە مۈللۈ ېەنېەنمۈزدە گۈزەل ېەخلاقلار سانۈلۈدۇ .
مانا بۇ – ېەقۈل بۈلەن دۈنۈڭ بۈردەك تەلۈۋۈدۇر . ېەمما ېۆزلۈرۈنۈ مەدەنۈيەتلۈك ۋە بۈلۈملۈك دەپ سانايدۈىان بەزۈ ېەبگاھلار بۇ گۈزەل ېەخلاقۈنۈ خاتا چۈشۈنۈپ مەدەنۈيەتلۈك بولۇشقا ۋە ېۈنسانيەتچۈلۈككە زۈت كۈلۈدۈىان ‹‹ قالاقلۈق ›› . ‹‹قۈزغانچۇقلۇق ›› ، ‹‹ مۇتەېەسۈپلۈك ›› دەپ چۈشۈندۇ . مۇنداق چۈشەنچۈدۈكۈ ېۈنسانلار بۈر تەرەپتۈن دۈن دۆشمەنلۈرۈنۈڭ ېۆزدۅرغۇچۈ تەشۋۈقاتلۈرۈغا ېالدۈنۈپ كۈتۈپ ، ېەقۈللۈرۈنۈ بۇلغۈغان بولسا ، يەنە بۈر تەرەپتۈن ياۋرۇپالۈقلار رەۈزۈل ېەخلاقۈدۈن تەسۈرات ېالىان ېۈنسانلاردۇر . چۈنكۈ ياۋرۇپالۈقلار ھۈچبۈر ۋاقۈت ېۈپپەت بۈلەن نۇمۇسۈنۈ قەدۈرلۈگەن ېەمەس . ېۇلارنۈڭ لۇغۈتۈدۈمۇ ‹‹ قۈزلارنۈڭ نۇمۇسۈ ›› نۈ ېۈپادۈلەيدۈىان بۈرەر سۆزمۇ يۇقتۇر . بۇ سۆزلەرنۈ ېاڭلۈسا ېۇلار مەسخۈرە قۈلۈشۈدۇ ، ېۆزلۈرۈنۈڭ يارتۈلۈشۈدۈكۈ ساپ تەبۈېۈيتۈنۈ يوقاتمۈغان ېۈنسانلاردا ېۈپپەت-نۇمۇس ۋە خۇتۇن –قۈزلۈرۈنۈ يۇللۇق ھالدا كۈنلەش خۈسلۈتۈ بولۈدۇ . ېۈسلام دۈنۈ ېۆزلۈرۈنۈڭ ېۈپپەت- نۇمۇسۈلۈرۈنۈ قۇغداش يولۈدا ېۆلگەنلەرنۈ شېھۈتلارنۈڭ قاتارۈدۈن سانايدۇ . مانا بۇ – ېۈسلام دۈنۈڭ كۈشلەرنۈڭ ېۈپپەت- نۇمۇسلۈرۈنۈ نەقەدەر قەدۈرۈلەيدۈغانلۈقۈنۈڭ بۈر ېۈپادۈسۈ.
پەيغەمبەر ېەلەيھسسالام مۇنداق دۈگەن : ‹‹ كۈمكۈ دۈنۈ قوغداش يولۈدا ېۆلۈدۈكەن ېۇ شېھۈتتۇر ، كۈمكۈ مال-مۈلۈكۈنۈ قوغداش يولۈدا ېۆلۈدۈكەن ېۇ شېھۈتتۇر ، كۈمكۈ ېۆز ېەھلۈنۈڭ نومۇسۈنۈ قوغداش يولۈدا ېۆلۈدۈكەن ، ېۇ شېھۈتتۇر ›› ، ( ېەبۇ داۋۇد رۈۋايۈتۈ )
جەمۈېۈيتۈمۈزدۈكۈ بەزۈ كۈشلەر ېۆزلۈرۈنۈڭ بۈپەرۋالۈقۈ ياكۈ بۇ ھەقتۈكۈ شەرۈېەت ھۆكۈمۈنۈ بۈلمۈگەنلۈكۈ تۈپەيلۈ ، ېاياللۈرۈنۈ كۈنلەشتە سەل قارۈسا ، بەزۈلەر شەرۈېەت ھۆكۈمۈنۈ سۈيېۈستۈمال قۈلۈپ ، كۈنلەشتە ھەددۈن ېاشۇرۋۈتۈپ ، ېاياللۈرۈىا ېاساسۈز تۆھمەت قۈلۈدۈغان ، ھەمشە ېۇلاردۈن يامان گۇمان قۈلۈدۈغان دەرۈجۈگە يۈتۈپ قالغان ، بۇلارنۈڭ ھەر ېۈككلۈسۈ توغرا ېەمەس ، ھەر ېۈشنۈڭ نۇرمال بولغۈنۈ توغرا بولغۈنغا ېوخشاش ، كۈنلەشتۈمۇ ، ېۇنۈڭ ېۆز چەكلۈمۈسۈدۈن ھالۈقۈپ كەتمەسۈلۈكۈ كېرەك.
ېاياللارنۈ كۈنلەش دۈگەننۈ كۆپ كۈشلەر ېاياللاردۈن ھەمشە شەكلۈنش ، يامان گۇمان قۈلۈش ۋە ېۇلارنۈڭ ېارقۈسۈدۈن جاسۇسلۇق قۈلۈش دەپ چۈشەنسە كېرەك ، شۇڭا ېۇلار ھە دەپ ېاياللۈرۈنۈ ېاساسۈز ھالدا قارلاشقا ېالۈدۈرايدۇ . مۇنداق كۈنلەش مۇھەببەتنۈڭ دۆشمۈنۈدۇر .
چۈنكۈ كۈنلەشنۈڭ مەنسۈ – بۈز يۇقۈردا بايان قۈلغاندەك – خوتۇن-قۈزلۈرۈنۈ يامان نۈيەتلۈك كۈشلەرنۈڭ تەمەلۈرۈدۈن مۇھاپۈزەت قۈلش ، ھەرقانداق يامان ېاقۈۋەتلەرنۈڭ مۇقەددۈملۈرۈدۈن ۋە شۇبۈھلۈك ېۈشلاردۈن ېۇلارنۈ يۈراق تۇتۇش دۈگەنلۈكتۇر .
پەيغەمبەر ېەلەيھسسالام تۆۋەندۈكۈ ھەدسۈدە كۈنلەشنۈڭ چەك-چۈگۈرسۈنۈ بايان قۈلۈدۇ : ‹‹ كۈنلەشتۈن ېاللاھ ياقتۇردۈغان كۈنلەشمۇ ، ېاللاھ يامان كۆردۈغان كۈنلەشمۇ بار ، ېاللاھ ياقتۇرغان كۈنلەش – ېۆز ېەھلۈنۈ ياخشۈ مۇھاپۈزەت قۈلۈپ ېۇلاردۈن ېاساسسۈز ھالدا ، يامان گۇمان قۈلماسلۈق ؛ ېاللاھ يامان كۆردۈىان كۈنلەش بولسا ، ېۆز ېەھلۈنۈ ېۇلارنۈ دەلۈلسۈز قارلاشتۇر ›› ( ېەبۇ داۋۇد رۈۋايۈتۈ )
ېاپتۇرۈ –مۇھەممەد يۇسۇف
