ېاسمان زېمۈننۈڭ يارۈتۈلۈشۈ
قۇرېانۈ - كەرۈم ېاللاھنۈڭ ېۈلاھۈي قۇدرۈتۈنۈ قەلبۈمۈزدە چوڭقۇر چۈشۈنۈپ بۈلۈشۈمۈز، ھەر زامان ېېسۈمۈزدە چۈڭ ساقلۈشۈمۈز ېۈچۈن پات - پات ېاسمان ھەققۈدە مۈسال كەلتۈرۈدۇ. مۈلك سۈرۈسۈدە مۇنداق دەيدۇ:
«سەن (ېاسمانلارغا) تەكرار قاراپ باققۈنكۈ، بۈرەر يوچۇقنۈ كۆرەمسەن؟ ېاندۈن سەن يەنە ېۈككۈ قېتۈم قارۈغۈن، كۆزۈڭ (ېاسمانلاردا بۈرەر نۇقساننۈ تېپۈشتۈن) ېۈمۈد ېۈزگەن ۋە تالغان ھالدا قايتۈدۇ.»[مۈلك سۈرۈسۈ 3-4 - ېايەتلەر)
يەنۈ ېۇلۇغ ېاللاھۈمۈز بۈزدۈن ېاسماندا بۈرەر قاتناش ۋەقەسۈ، بۈرەر قالايمۈقانچۈلۈق كۆردۈڭمۇ؟ يۇلتۇزلارنۈڭ بۈر بۈرۈگە سۇقۇلغانلۈقۈنۈ كۆردۈڭمۇ؟ دەپ سوراۋاتقاندەك قۈلۈدۇ. بۇلارنۈڭ ھەممۈسۈ ېۈلاھۈي ېۈنتۈزام ېۈچۈدە تەرتۈپلۈك ھەرۈكەت قۈلۈدۇ.
جانابۈي ېاللاھ قۇياش، ېاي توغرۈسۈدا مۈسال بېرۈدۇ. قۇياشنۈڭ ېۆز ېوربۈتۈسۈدا ېايلۈنۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۈشارەت قۈلۈدۇ. ھالبۇكۈ، ېۈلۈم - پەن يېقۈنقۈ زامانغا قەدەر بۇ ھەقۈقەتنۈ تېخۈ بايقاپ بولالمۈغان ېۈدۈ. شۇڭا ېۈنسانلار 16- 17- ېەسۈرلەردە، دۇنيا جۈم تۇرامدۇ؟ يۇمۈلاقمۇ؟ تۈزمۇ؟ قۇياش ېايلۈنامدۇ ياكۈ دۇنيا ېايلۈنامدۇ؟.... دەپ تالاش - تارتۈش قۈلۈشاتتۈ.(16-ېەسۈردە گالۈلېي يەر شارۈ ېايلۈنۈدۇ دېگەنلۈكۈ ېۈچۈن خۈرۈستۈيان دۈنۈي سوت مەھكۈمۈسۈ تەرۈپۈدۈن قولغا ېېلۈنغان ېۈدۈ. خرۈستۈيان دۈنۈغا قارشۈ كۆز قارشنۈ ېوتتۇرۈغا قويغانلۈقۈ ېۈچۈن ېۆلۈم جازاسۈغا ھۆكۈم قۈلۈندۈ. گالۈلۈي جېنۈنۈ قۇتقۇزۇش ېۈچۈن:«خاتالۈشۈپتۈمەن، يەر شارۈ ېايلانمايدۈكەن» دەپ جازادۈن ېامان قالدۈ. سوت مەھكۈمۈسۈدۈن چۈقۈۋاتقاندا دوستلۈرۈغا:«مەن يەر شارۈ ېايلۈنۈدۇ، ېايلانمايدۇ دېسەم بەرۈبۈر، يەر شارۈ يەنۈلا ېايلۈنۈۋېرۈدۇ.» دېگەن ېۈدۈ.
گالۈلۈي بۇ مەلۇماتلارنۈ ېابباسۈيلەر دەۋرۈدۈكۈ مۇسۇلمانلارنۈڭ بايقاشلۈرۈدۈن بۈلگەن ېۈدۈ. ېۇ دەۋردە مۇسا ېاكا - ېۇكۈلار سۈنجار رايونۈدۈكۈ تەكشۈرۈشلۈرۈ نەتۈجۈسۈدە بۈر مېردۈېان ياينۈڭ 360 گرادوس، بۈر گرادۇسقا تەڭ كەلگەن مۇساپۈنۈڭ 106-2\3 كۈلومېتۈر ېۈكەنلۈكۈنۈ، يەر شارۈنۈڭ ېايلانمۈسۈنۈڭ 8000 پەرسەخ (تەخمۈنەن 39 مۈڭ كۈلومېتۈر) ېۈكەنلۈكۈنۈ ھېساپلاپ چۈققان ېۈدۈ. كۈنۈمۈزدۈكۈ زامانۈۋۈ ېەسۋاپلاردا تەكشۈرۈش نەتۈجۈسۈدە يەر شارۈنۈڭ ېايلانمۈسۈنۈڭ 40 مۈڭ كۈلومېتۈر ېۈكەنلۈكۈ ېېنۈقلاندۈ. بۇ رەقەملەر ېوتتۇرۈسۈدۈكۈ پەرق چوڭ ېەمەس. (ماھمۇت كايا:«بەيتۈل - ھېكمە»، دۈيانەت ېۈسلام ېېنۈسۈكلوپېدۈيسۈ، ېۈستانبول، 1992 -يۈل، 6- جۈلد، 89؛ ېۈسماېۈل ھاققۈ ېۈزمۈرلۈ:«ېۈسلام مۇتەپپەككۈرلۈرۈ بۈلەن غەرب مۇتەپەككۈرلۈرۈنۈ سېلۈشتۇرۇش»، ېەنقەرە، 1977- يۈل، 16- بەت)
ېۈنسانلار ېاسمان ھەققۈدە پەرقلۈق كۆز قاراشلاردا مۇھاكۈمە ېېلۈپ بارماقتا. ېەڭ توغرۈسۈ بۇ مەسۈلۈلەرنۈ قۇرېان ېايەتلۈرۈ بۈلەن تېخۈمۇ ياخشۈ چۈشەنگۈلۈ بۇلۈدۇ.
ېايەتلەردە
«كاپۈرلار بۈلمەمدۇكۈ، ېاسمانلار بۈلەن زېمۈن بۈر - بۈرۈگە تۇتاش ېۈدۈ، ېۇلارنۈ ېايرۈۋەتتۇق. ھەممە جانلۈق مەۋقۇداتنۈ سۇدۈن ياراتتۇق، ېۇلار (ېاللاھنۈڭ قۇدرۈتۈگە) ېۈشەنمەمدۇ؟»[ېەنبۈيا سۈرۈسۈ 30- ېايەت]
«ېاندۈن ېۇ ېاسماننۈ (يارۈتۈشقا) يۈزلەندۈ. ھالبۇكۈ، ېۇ تۇمان ھالۈتۈدە ېۈدۈ. ېاسمان بۈلەن زېمۈنغا:<ېۈختۈيارۈي ياكۈ ېۈختۈيارسۈز ھالدا كېلۈڭلار (يەنۈ ېەمرۈمنۈ قۇبۇل قۈلۈڭلار)> دېدۈ. ېۈككۈلۈسۈ:< ېۈختۈيارۈي كەلدۇق> دېدۈ.»[فۇسسۈلەت سۈرۈسۈ 11- ېايەت] دېيۈلگەن.
كۈنۈمۈز ېالەم فۈزۈكچۈلۈرۈنۈڭ بۇ ھەقتۈكۈ كۆز قارۈشۈ يۇقارۈقۈ ېايەتلەرنۈڭ مەزمۇنۈغا ېۇيغۇن كەلمەكتە.
توكيو ېۈلمۈ تەتقۈقات مەركۈزۈ مۇدۈرۈ پروفېسسور يۇشۈلۈ كوزەينغا يەرنۈڭ شەكۈللۈنۈشۈ ھەققۈدۈكۈ قۇرېان بۈلۈملۈرۈ سۆزلەنگەندە ېۇ:
- بۇ كۈتاب قاچان نازۈل بولدۈ؟- دەپ سورۈدۈ.
- 1400 يۈل ېۈلگۈرۈ،- دەپ جاۋاب بېرۈلگەندە ېۇ ناھايۈتۈ ھەيران بۇلۇپ مۇنداق دېدۈ:
- شەك شۈبھۈسۈزكۈ، بۇ كۈتاب كاېۈناتقا ېېگۈزدە تۇرۇپ نەزەر سالماقتا. قاراڭلار! بارلۈق نەرسۈلەر ېۈنچۈكە تەپسۈلاتۈغا قەدەر تۇلۇق بار، ھەم تەسەۋۋۇر قۈلغۈلۈ بولمايدۈغان مۇكەممەللۈكتە تەسۋۈرلەنگەن، ېۇنۈڭدا كەم قالغان بۈر نەرسە يوق!
پروفېسسور يۇشۈلۈ بۈر قېتۈملۈق دوكلاتۈدا ېاسمان - زېمۈندۈكۈ جۈسۈملارنۈڭ شەكۈللۈنۈشۈ ھەققۈدە كۈنۈمۈزدە ېۈلمۈ تەتقۈقاتلارنۈڭ ناھايۈتۈ ېېنۈق بايقاشلارنۈ قولغا كەلتۈرگەنلۈكۈنۈ سۆزلۈگەن ۋە بۇنۈڭ تۇمان ھالۈتۈدۈن پارتلاش نەتۈجۈسۈدە شەكۈللەنگەنلۈكۈنۈ چۈشەندۈرگەن. دەل بۇ ۋاقۈتتا بۈرەيلەن ېۇنۈڭغا قۇرېان بەرگەن. پروفېسسور قۇرېاندۈكۈ بۇ ېايەتنۈ كۆرۈپ قاتتۈق ھەيران قالغان. قۇرېان بۇ شەكۈللۈنۈش ھالۈتۈدۈكۈ مەۋجۇتلۇقنۈ «دۇخان» دەيتتۈ. بۇ ېۈزاھلاش پروفېسسورنۈڭ ېۈدۈيسۈگە قاتتۈق تەسۈر قۈلغان. چۈنكۈ بۇ ۋاقۈتقۈچە ېۈلمۈ تەتقۈقاتلار گاز جۇغلانمۈسۈنۈڭ پارتلۈشۈ نەتۈجۈسۈدە كېلۈپ چۈققان شەكۈلنۈ «سۈس»(تومان) سۆزۈ بۈلەن ېۈپادە قۈلغان. ېەمەلۈيەتتە، سۈس (تۇمان) قۈسمۈدا بار بولغان سۇغۇقلۇق ۋە سۇغا ېوخشايدۈغان ېالاھۈدۈلۈكۈ بۈلەن ېۇنۈ بۇنداق ېۈزاھلاشقا بولمايتتۈ. قۇرېان «دۇخان»، يەنۈ «ېۈسسۈق تومان» دەپ ېاتاپ ېەمۈلۈي چۈشەندۈردۈ ھەمدە مەۋجۇت ېەكس تەسۈرلەرنۈ ېۈپادۈلەش بۈلەن بۈرلۈكتە پارتلاشتۈكۈ ھارارەتنۈ كۆرسۈتۈپ ېۆتتۈ. بۇ سەۋەپتۈن قۇرېان ېۈلۈم - پەن ېاچالمۈغان بۈر ېۈشۈكنۈ 1400 يۈل ېۈلگۈرۈ ېېچۈپ، ېۈنسانلارنۈ ېۇلار يېڭۈ بايقۈغان مۇكەممەل بۈر ھەقۈقەت بۈلۈمۈگە ېۈگە قۈلدۈ. ھەقۈقەتەن، ېايەتلەر بۇ مۆجۈزۈنۈ ېېنۈق بايان قۈلۈپ بەردۈ.
پروفېسسور يۇشۈلۈدۈن ېۈلۈم - پەننۈڭ بۈر قۈسم سۈرلارنۈ بايقۈغانلۈقۈنۈ، قۇرېاننۈڭ بۇلارنۈ ېۈلگۈرۈ ېوتتۇرۈغا قۇيۇپ بولغانلۈقۈ سۆزلەنگەندە ېۇ مۇنداق دېگەن:
«بۇ بۈلۈملەرنۈڭ بۈر ېۈنسان سۆزۈ بولۈشۈ مۇمكۈن ېەمەستۇر. چۈنكۈ بۈز ېۈلۈم ېەھلۈ پەقەتلا بۈر ساھە ېۈستۈدە مۇتەخەسسۈسلۈشەلەيمۈز، ېەمما قۇرېان پۈتكۈل كاېۈنات ساھەسۈدۈكۈ مەلۇماتلار، ھەتتا بۇنۈڭدۈنمۇ كۆپ ساھەلەردۈكۈ مەلۇماتلارنۈ ېەڭ مۇكەممەل شەكۈلدە ېۆز ېۈچۈگە ېېلۈپ ېۈزاھلۈغان. بۇنداق كەڭ داېۈرلۈك ساھەگە تارقالغان ېەڭ توغرا، ېەڭ مۇكەممەل بۈر ېۈلمۈ ھەقۈقەتنۈ ھەرقانداق بۈر ېۈنساننۈڭ ېوتتۇرۈغا قۇيالۈشۈ مۇمكۈن ېەمەستۇر. بۇندۈن كېيۈنكۈ ېۈلمۈ ھاياتۈمنۈڭ يۆنۈلۈشۈنۈ قۇرېانغا قارۈتۈمەن، ېۈلگۈرۈكۈ نەزەر داېۈرەمنۈ قۇرېان بۈلەن كېڭەيتۈمەن!»
يېقۈنقۈ زامانغا قەدەر ېۈسسۈقلۈق دەرۈجۈسۈ مۇۋاپۈق بولغان ھەر قانداق بۈر پۈلانېتتا ھاياتلۈق بار بۇلۇشۈ مۇمكۈن دەپ پەرەز قۈلۈنۈپ كەلگەن ېۈدۈ. تەتقۈقاتلار شۇنۈ ېۈسپاتلۈدۈكۈ، بۈر پېلانېت ېۈچۈن ېەڭ مۇھۈم بولغۈنۈ ېاتموسفېراغا ېۈگە بۇلۇش مەسۈلۈسۈ. چۈنكۈ پېلانېتلار بۈلەن ېاتموسفېرا ېارۈسۈدا ېەقۈل بۈلەن چۈشەنگۈلۈ بولمايدۈغان قارۈمۇ - قارشۈلۈق مەۋجۇت. ېاتموسفېرا دېمەك يېقۈن ېاسماندا گاز ھالۈتۈدە تۇرغان ېاتوملار دېگەنلۈكتور. بۇ ېاتوملارنۈ چوڭ پېلانېتلارنۈڭ يۈزۈ شۇراپ ېېمۈدۇ. كۈچۈك پۈلانېتلارنۈڭ تارتۈش كۈچۈ بۇ ېاتوملارنۈ ېۆزۈگە تارتۈشقا (شۇراشقا) يەتمەيدۇ. شۇڭا بۇ گازلار ېالەم بۇشلۇقۈغا ېۆرلەپ، ېۇچۇپ كېتۈدۇ. يەنۈ پۈلانېت بۈلەن ېاتموسفېرانۈڭ ېۆزلۈگۈدۈن بۈر يەرگە كېلۈشۈ مۇمكۈن ېەمەس. يەنۈ:
«... ېاسمان بۈلەن زېمۈنغا: ېۈختۈيارۈ ياكۈ ېۈختۈيارسۈز ھالدا كېلۈڭلار (يەنۈ ېەمرۈمنۈ قۇبۇل قۈلۈڭلار) دېدۈ. ېۈككۈلۈسۈ:< ېۈختۈيارۈ كەلدۇق> دېدۈ.»[فۇسسۈلەت سۈرۈسۈ 11- ېايەت] ېايۈتۈ بۇ ھەقۈقەتنۈ ېۈشارە قۈلۈدۇ.
ېاتموسفېرانۈڭ ھاسۈل بۇلۇشۈ ېۈچۈن مالېكولۈلارنۈڭ قېچۈش ھەركۈتۈ بۈلەن يەر شارۈنۈڭ تارتۈش كۈچۈ ېوتتۇرۈسۈدا تەڭپۇڭلۇق بۇلۇشۈ كېرەك. يەنە بۈر تەرەپتۈن ېاتموسفېرا رايونۈنۈڭ ېۈسسۈقلۈقۈ بۈلەن يەرنۈڭ تارتۈش كۈچۈ ېوتتۇرۈسۈدا تەڭپۇڭلۇق بۇلۇشۈ، ېالەمدۈكۈ بەزۈ ېېنېرگۈيۈلەر بۇ تەڭپۇڭلۇقنۈ بۇزماسلۈقۈ كېرەك. بۇ بولسا ېۈمكانسۈز دېگۈدەك دەرۈجۈدە مۈشكۈلدۈر. بەلكۈ كاېۈناتتۈكۈ باشقا پۈلانېتلار ېۈچۈن بۇنداق ېامەت مۈليارتنۈڭ ېۈچۈدە بۈرۈگە نېسۈپ بۇلار. جانابۈ ېاللاھ ېۈنسانلار ېۈچۈن مەخسۇس بۈر ېەمۈر بۈلەنلا تەسۋۈرلۈگۈسۈز بۈر تەڭپۇڭلۇق بەرپا قۈلۈپ، بەندۈلۈرۈگە دۇنيادا گۈزەل بۈر ياشاش مۇھۈتۈ بەخش ېەتكەن.
يەر شارۈنۈڭ يۇمۈلاقلۈقۈ ۋە ېوربۈتۈسۈدا ېايلۈنۈشۈ
قۇرېاندا يەرشارۈنۈڭ يۇمۇلاق ېۈكەنلۈكۈدۈن بۈشارەت بەرگەن نۇرغۇن ېايەتلەر بار. بۇ ېايەتلەردۈن بۈرۈدە:
« ېاللاھ كېچۈنۈ كۈندۈزگە، كۈندۈزنۈ كېچۈگە كۈرگۈزۈدۇ.»[زۇمەر سۈرۈسۈ 5- ېايەت] دېيۈلگەن.
بۇ ېايەتتۈكۈ تەكۋۈر كەلۈمۈسۈ باشقا ېوخشاش شارسۈمان بۈر جۈسۈمنۈڭ ېەتراپۈدا بۈر نەرسۈنۈ يۆگەش دېگەننۈ بۈلدۈرۈدۇ، يەنۈ سەللۈنۈ باشقا چۆگۈلۈتۈپ يۆگۈگەندەك.
تەكۋۈر ېۇقۇمۈ يەر يۈزۈدە كۆرۈلگەن بۈر ھەقۈقەتنۈ تەسۋۈرلەيدۇ: ېۆز ېۇقۈ ېەتراپۈدا ېايلۈنۈدۈغان يەر شارۈنۈڭ قۇياشقا قارايدۈغان قۈسمۈ يۇرۇق، يەنۈ كۈندۈز بۇلۈدۇ. ېەمما يەر شارۈ ېايلۈنۈپ تۇرغانلۈقۈ ېۈچۈن بۇ يۇرۇق قۈسمۈ بۈر خۈل داۋام قۈلمايدۇ. ھەرۈكەت قۈلغانسۈرۈ يۇرۇق قۈسمۈ قاراڭغۇغا، قاراڭغۇ بولغان قۈسمۈ يۇرۇقلۇققا ېۆزگۈرۈدۇ. يەنۈ داۋاملۈق بۈر شەكۈلدە كېچە كۈندۈزگە، كۈندۈز كېچۈگە ېالمۈشۈدۇ. بۇ يەر شارۈ يۈزۈنۈڭ يومۇلاق ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. ېايەتتە زۈكرۈ قۈلۈنغان تەكۋۈر ېۇقۇمۈ يەر شارۈنۈڭ شارسۈمان يۇمۇلاق ېۈكەنلۈكۈنۈ ۋە ېايلۈنۈپ تۇرۇۋاتقانلۈقۈنۈ ېۈپادۈلەيدۇ.
ېالۈملار:« تاغلارنۈ تۇرغۇن ھالەتتە گۇمان قۈلۈسەن، ھالبۇكۈ، ېۇلار بۇلۇتتەك چۆگۈلەپ تۇرۈدۇ.»[نەمل سۈرۈسۈ 88-ېايەت] دېگەن بۇ ېايەتنۈ يەر شارۈنۈڭ ېايلۈنۈۋاتقانلۈقۈغا بۈشارەت بېرۈدۈغان ېايەتلەردۈن بۈرسۈ دەپ قۇبۇل قۈلغان.
ېۇلارنۈڭ بايان قۈلۈشۈچە، ېايەت يەر شارۈنۈڭ ېايلۈنۈدۈغانلۈقۈنۈ ېايلۈنۈش يۆنۈلۈشۈ بۈلەن بۈرلۈكتە خەۋەر قۈلغان. يەر يۈزۈدۈن تەخمۈنەن تۆت كۈلومېتۈر ېېگۈزلۈكتۈكۈ بۇلۇتلار توپۈنۈڭ ېايلۈنۈش يۆنۈلۈشۈمۇ ھاۋارايۈغا بېقۈنمۈغان ھالدا ھەمۈشە غەرپتۈن شەرققە قاراپ.... ېوخشاش يۆنۈلۈشتە ېايلۈنۈدۇ، يەر شارۈمۇ مۇشۇنداق ېايلۈنۈۋاتۈدۇ.
ېايەتتە باشقا بۈر ھەقۈقەتكۈمۇ ېۈشارەت قۈلۈنغان: يەر شارۈدۈكۈ قۈتېەلەر دۇنيانۈڭ دەسلەپكۈ دەۋرلۈرۈدە بۈر پۈتۈن ھالدا ېۈكەن، ھەر يۈلۈ 1-5 سانتۈمېتۈر ېارۈلۈقتا بۈر بۈرۈدۈن ېاجراپ ېۇزاقلۈشۈپ ېايرۈلماقتا. 20- ېەسۈرنۈڭ بېشۈدا ېالفرېد ۋەجەنېر بايقۈغان بۇ ھادۈسۈگە دەسلەپتە كۈشۈلەر ېانچە دۈققەت قۈلمۈغان، لېكۈن 1980- يۈللاردۈن كېيۈن گېېولوگۈيلۈك بۈر ھەقۈقەت سۈپۈتۈدە قۇبۇل قۈلۈنغان.(«تەبۈېەتنۈڭ كۈچۈ» ،Power of Nature ,National Geogrophic Socitey ۋاشۈنگتون، 1978 -يۈل، 12-13- بەتلەر.)
ياسۈن سۈرۈسۈدە ېاي ۋە قۇياشنۈڭ ېەھۋالۈ بۈلەن مۇناسۈۋەتلۈك ېايەتتە:
«كۈن بەلگۈلەنگەن جايۈغا قاراپ سەيۈر قۈلۈدۇ. بۇ غالۈپ، ھەممۈنۈ بۈلگۈچۈ ېاللاھنۈڭ ېالدۈنېالا بەلگۈلۈگەن ېۈشۈدۇر. ېايغا سەيۈر قۈلۈدۈغان مەنزۈللەرنۈ بەلگۈلۈدۇق، ېۇ (ېاخۈرقۈ مەنزۈلۈگە يېتۈپ بارغاندا) خورمۈنۈڭ قۇرۇپ قالغان شېخۈغا ېوخشاش بۇلۇپ قالۈدۇ. كۈننۈڭ ېايغا يېتۈشۈۋېلۈشۈ (يەنۈ ېۈككۈسۈنۈڭ جەم بۇلۇپ قېلۈشۈ)، كېچۈنۈڭ كۈندۈزدۈن ېېشۈپ كېتۈشۈ (يەنۈ ۋاقتۈ كەلمەستۈن بۇرۇن كۈندۈزنۈڭ ېورنۈنۈ ېېلۈشۈ) مۇمكۈن ېەمەس. ھەر بۈرۈ (مۇېەييەن بۈر) پەلەكتە ېۈزۈپ تۇرۈدۇ.»[ياسۈن سۈرۈسۈ 40- 39- 38- ېايەتلەر] دېيۈلگەن.
مۈلادۈ 7- ېەسۈردە ېاي ۋە قۇياشنۈڭ مۇېەييەن بۈر ېوربۈتۈدا چۆگۈلەپ ېايلۈنۈدۈغانلۈقۈنۈ خۈيال قۈلۈش مۇمكۈن ېەمەس ېۈدۈ. ېۇلارنۈڭ ھەرۈكەتلۈرۈ ھەققۈدە باتۈل پۈكۈرلەر كۆپ ېۈدۈ. ھەتتا پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالامنۈڭ ېوغلۈ ېۈبراھۈم ۋاپات بولغان كۈنۈ قۇياش تۇتۇلغاندا، خەلق«پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالامنۈڭ ېوغلۈ ۋاپات بولغانلۈقۈ ېۈچۈن قۇياش تۇتۇلدۈ» دېيۈشكەن. بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام:
« ېاي بۈلەن قۇياش ېاللاھنۈڭ بارلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈدۈغان ېايەتلەردۇر. قۇياش ھەر قانداق بۈر ېۈنساننۈڭ ۋاپات بۇلۈشۈ ياكۈ ھاياتتا قېلۈشۈ سەۋەبۈدۈن تۇتۇلمايدۇ. بۇنداق ېەھۋالنۈ كۆرگەن ۋاقتۈڭلاردا ېاي ۋە قۇياش چۈققۇچە ناماز ېۇقۇپ دۇېا قۈلۈڭلار.»[بۇخارۈ، «كۇسۇف»، 1- جۈلد، 15-بەت](ھۇسۇف (ېاي تۇتۇلۈشۈ) ۋە كۇسۇف (كۈن تۇتۇلۈشۈ) نامازلۈرۈ سۈننەتتۇر. چۈنكۈ بۇلار ېاللاھنۈڭ بۈيۈكلۈگۈنۈ كۆرسۈتۈدۈغان ۋەقەلەردۇر. كۈن ۋە ېاي ېاللاھنۈڭ قۇدرۈتۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. ناماز ېۇقۇش جانابۈ ېاللاھقا شۈكۈر نۈشانۈسۈدۇر. ېۈنسان تەپەككۇر قۈلۈشۈ لازۈمدۇركۈ، قۇياش ۋە ېاي بولمۈسا، كېچە - كۈندۈزۈمۈز قاراڭغۇلۇقتا قالغان بۇلاتتۈ.)
قۇياش بۈلەن ېاينۈڭ تۈزۈلۈشۈ
قۇرېان يەنە ېاي ۋە قۇياشنۈڭ بۈر بۈرۈگە ېوخشۈمايدۈغان جۈسۈملار ېۈكەنلۈكۈنۈ بايان قۈلغان.
«سۈلەر كۆرمۈدۈڭلارمۈكۈن، ېاللاھ قانداق قۈلۈپ يەتتە ېاسماننۈ بۈرۈنۈڭ ېۈستۈدە بۈرۈنۈ قۈلۈپ ياراتتۈ، ېاينۈ ېۇلاردا (يەنۈ دۇنيانۈڭ ېاسمۈنۈدا) نۇر قۈلدۈ، كۈننۈ (نۇر چاچقۇچۈ) چۈراق قۈلدۈ.»[نوھ سۈرۈسۈ 15-16- ېايەتلەر]
«ېۈستۈڭلاردا مۇستەھكەم يەتتە ېاسماننۈ بۈنا قۈلدۇق. (سۈلەر ېۈچۈن) يېنۈپ تۇرغان چۈراقنۈ (يەنۈ كۈننۈ) ياراتتۇق.»[نەبە سۈرۈسۈ 12-13- ېايەتلەر]
ېايەتتە ېاي «مۇنۈر» (يۇرۇتقۇچۈ) جۈسۈم دەپ سۈپەتلەنگەن بۇلۇپ، يەنە ېاينۈڭ يۇرۇقۈ ھەققۈدە ېۈشلۈتۈلگەن «نۇر» دېگەن تۈپ سۆزدۈن كەلگەن. كۈن بولسا بۈر شامغا ياكۈ يېنۈپ تۇرۇدۈغان لامپۇچكۈغا ېوخشۈتۈلغان.
بۇ يەردە بۈر نەرسۈگە دۈققەت قۈلۈش كېرەك:
مۇھەرراپ (ېۆزگەرتۈلگەن) تەۋراتتا قۇياش ۋە ېاينۈ چۈراقلار دەپ ېۈپادۈلۈگەن. بۇلارنۈڭ بۈرسۈنۈ «چوڭ» يەنە بۈرسۈنۈ «كۈچۈك» دەپ تەسۋۈرلۈگەن. ھالبۇكۈ، قۇرېان ېاي ۋە قۇياشنۈڭ بۈر - بۈرۈگە ېوخشۈمايدۈغان خۇسۇسۈيەتلەرگە ېۈگە ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلدۈرمەكتە. يەنە ېۇلارنۈڭ ېوخشاش ماھۈيەتتۈكۈ يۇرۇقلۇق ېەمەسلۈگۈنۈمۇ ېۇچۇق بايان قۈلماقتا.
كۈنۈمۈزدە ېۈلۈم - پەن ېالەم بوشلۇقۈدا ېۈسسۈقلۈق ۋە يۇرۇقلۇق ېېنېرگۈيۈسۈگە ېۈگە بولغان ېاسمان جۈسۈملۈرۈنۈ «يۇلتۇز»، ېۆزۈ باغلۈق بولغان يۇلتۇزدۈن ېالغان ېۈسسۈقلۈق ۋە يۇرۇقلۇقنۈ ېەكس ېەتتۈرگۈچۈ ېاسمان جۈسۈملۈرۈنۈ « پۈلانېت» دەپ ېاتايدۇ. بۇنۈڭغا ېاساسەن، قۇياش سامان يولۈ سۈستېمۈسۈدا يەر ېالغان بۈر يۇلتۇز، يەر شارۈ بولسا قۇياش سۈستېمۈسۈدۈكۈ بۈر پۈلانېت، ېاي شارۈ بولسا يەر شارۈنۈڭ ېەتراپۈدا ېايلۈنۈدۈغان بۈر ھەمراھتۇر. يەنۈ يەر شارۈ ۋە ېاي شارۈدۈكۈ ېۈسسۈقلۈق بۈلەن يۇرۇقلۇقنۈڭ مەنبەسۈ قۇياشتۇر، ېۇلار پەقەت ېەكس ېەتتۈرگۈچۈدۇر.
بۇنۈڭ بۈلەن بۈرگە ېاينۈڭ ھەرۈكۈتۈ ېۈنسانلارنۈڭ ۋاقۈتنۈ ھېسابلاشتا پايدۈلۈنۈشۈ ېۈچۈن سۇنۇلغان:
«.... يۈللارنۈڭ سانۈنۈ ۋە (ۋاقۈتلارنۈڭ) ھېسابۈنۈ بۈلۈشۈڭلار ېۈچۈن ېايغا مەنزۈللەرنۈ (يەنۈ بۇرۇجلارنۈ) تەيۈن قۈلدۈ. ېاللاھ ېۇلارنۈ بۈكارغا ياراتقۈنۈ يوق، (بەلكۈ بۈيۈك ھېكمەت ۋە زور پايدۈلۈق ېۈچۈن ياراتتۈ)، ېاللاھ ېايەتلۈرۈنۈ (ېۈلاھۈ قۇدرۈتۈنۈ) بۈلۈدۈغان (ۋە ېۇنۈڭ ھېكمۈتۈنۈ پۈكۈر قۈلۈدۈغان) قەۋم ېۈچۈن تەپسۈلۈ بايان قۈلۈدۇ.»[يۇنۇس سۈرۈسۈ 5- ېايەت]
قاراڭغۇ ېۆڭكۈرلەر
بۇنۈڭدۈن 1400 يۈل ېۈلگۈرۈ ېۈنسانلار يۇلتۇزلاردۈن پەقەتلا پال بېقۈش ۋە سەپەردە نۈشاندۈن ېېزۈقماسلۈق ېۈچۈن پايدۈلۈناتتۈ. لېكۈن جانابۈ ېاللاھ ۋاقۈېە سۈرۈسۈنۈڭ 75-76- ېايەتلۈرۈدە ېۈلاھۈي قۇدرۈتۈنۈ بۈلدۈرۈپ:
«يۇلتۇزلارنۈڭ جايلۈرۈ بۈلەن قەسەم قۈلۈمەن، شۈبھۈسۈزكۈ ېەگەر بۈلسەڭلار، ېۇ (يۇلتۇزلار ېاللاھنۈڭ ېۇلۇغ قۇدرۈتۈنۈ كۆرسۈتۈدۈغانلۈقۈ ېۈچۈن) ېەلۋەتتە كاتتا قەسەمدۇر.»دېگەن.
ېايەتتە بۈيۈك بۈر قەسەم بۈلەن يۇلتۇزلارنۈڭ ېورنۈغا دۈققەت تارتۈلغان. كۈنۈمۈزدۈكۈ فۈزۈكا ۋە ېالەم فۈزۈكۈسۈ مۇتەخەسۈسۈسلۈرۈ يۇلتۇزلارنۈڭ ېۇرۇنلۈرۈ دېگەن سۆزنۈڭ ېەسلۈدە يۇلتۇزلار تۇغۇلغان ېاق ېۆڭكۈر ۋە ېۇلار يوقالغان قارا ېۆڭكۈر ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈپادۈلۈگەنلۈكۈنۈ سۆزلەيدۇ.
ېاق ېۆڭكۈرلەر تەسەۋۋۇر قۈلغۈلۈ بولمايدۈغان بۈر ېېنۈرگۈيە ېامبېرۈدۇر. ېۇنۈڭدا مۈليارلارچە يۇلتۇز تۇغالايدۈغان ېېنۈرگۈيە مەۋجۇتتۇر. بۇلار ېادەتتە تۇرغۇن يۇلتۇزلار سۈستېمۈسۈنۈڭ ېۇرۇقۈدۇر.
قارا ېۆڭكۈرلەر بولسا يۇلتۇزلارنۈڭ سۈرلۈق مازارۈدۇر. بۇلارمۇ ېەتراپۈدۈكۈ جۈسۈملارنۈڭ ھەممۈسۈنۈ ۋە ۋاقۈتنۈ سۈرلۈق ھالدا يوق قۈلۈدۇ.
1950- يۈللاردۈن كېيۈن بايقالغان قاراڭغۇ ېۆڭكۈرلەر: ېېنېرگۈيۈسۈ تۈگۈگەن بۈر يۇلتۇزنۈڭ ېۆز ېۈچۈگە قاراپ يۈغۈلۈشۈ نەتۈجۈسۈدە «0» ھەجۈم ۋە چەكسۈز زۈچلۈقتا غايەت زور بۈر تارتۈش كۈچۈ داېۈرسۈ شەكۈللەندۈرۈشۈ دېگەنلۈكتۇر. بۇ سۈرلۈق قاراڭغۇ ېۆڭكۈرلەرنۈڭ تارتۈش كۈچۈ ېو قەدەر كۈچلۈك ېۈكەنلۈكۈ، مەيلۈ نۇر، مەيلۈ جۈسۈم ياكۈ ھەرقانداق بۈر ماددا ېۇنۈڭ تەسۈرۈدۈن قۇتۇلالمايدۇ. شۇڭا تېلېسكوپتا كۆرگۈلۈ بولمايدۇ ياكۈ پەقەتلا بۈر قارا تۆشۈك شەكلۈدە كۆرۈنۈدۇ. لېكۈن ېەتراپۈدا مەيدانغا كەلگەن تەسۈرۈگە قاراپ ېۇنۈڭ بارلۈقۈنۈ بۈلگۈلۈ بۇلۈدۇ.
«يۇلتۇزلارنۈڭ (نۇرۈ) ېۆچۈرۈلگەن چاغدا»[مۇرسەلات سۈرۈسۈ 8-ېايەت] ېايۈتۈدە ېۈشارەت قۈلۈنغاندەك، قاراڭغۇ ېۆڭكۈرلەر يۇلتۇز ېەمەس، بەلكۈ ېۆچكەن بۈر يۇلتۇزنۈڭ يېرۈ ۋە ېورنۈدۇر. بۇ ھەقۈقەت قۇرېاندۈكۈ كەلۈمۈلەرنۈڭ قانچۈلۈك دەرۈجۈدە دەل ۋە توغرا تاللانغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بېرۈدۇ.
قاراڭغۇ ېۆڭكۈرلەرنۈڭ دۈققەت تارتۈدۈغان يەنە بۈر خۇسۇسۈيتۈ شۇكۈ، ېۇلار باشقا توپ - توپ چوڭ يۇلتۇزلارغا ېوخشاش ېالەم بۇشلۇقۈدا ېېگۈلۈپ بۈرلەشمەستۈن، ېالەمنۈ تېشۈپ ېۆتۈپ كېتۈدۇ. بۇنۈڭغا تۆۋەندۈكۈ ېايەتتە ېۈشارەت قۈلۈنغان:
«ېاسمان بۈلەن، تارۈق (يەنۈ كېچۈدە ېاشكارا بولغۇچۈ يۇلتۇز) بۈلەن قەسەم قۈلۈمەن. تارۈقنۈڭ نېمۈلۈكۈنۈ بۈلەمسەن؟ (ېۇ) تېشۈپ ېۆتۈدۈغان بۈر يۇلتۇزدۇر.»[تارۈق سۈرۈسۈ 1-3- ېايەتلەر]
بۇ خۈل ېايەتلەردۈن جانابۈ ېاللاھنۈڭ قۇدرۈتۈنۈڭ چەكسۈزلۈگۈنۈ چۈشۈنۈۋالغۈلۈ بۇلۈدۇ. كۈنۈمۈزدۈكۈ پەن - تېخنۈكا ېاسماندۈكۈ مۇساپۈلەرنۈ پەقەتلا نۇر يۈلۈ بۈلەن ېۆلچۈيەلەيدۇكۈ، بۇمۇ ېۈنساننۈڭ ېۈدراكۈنۈڭ سۈرتۈدۈكۈ بۈر مەسۈلۈدۇر. 1 رەقۈمۈنۈڭ يېنۈغا پۈتۈن دۇنيانۈ قاپلۈغۇدەك نۆل قويساقمۇ يەنۈلا ېۇ يۇلتۇزلار ېارۈسۈدۈكۈ مۇساپۈنۈ ېۈپادۈلۈيەلۈشۈمۈز مۇمكۈن ېەمەس. بۇلار قۇرېانۈ - كەرۈمنۈڭ ېالەمدۈكۈ بۈيۈكلۈك، قۇدرەت ۋە ھېكمەت تەجەللۈلۈرۈنۈ كۆرسۈتۈدۈغان مۆجۈزۈۋۈ تەرۈپۈدۇر.
ۋاقۈېە سۈرۈسۈدە قەسەم بۈلەن تۈلغا ېېلۈنغان بۇ تېما زامانۈمۈزدۈكۈ ېۈلمۈي تەتقۈقات نەتۈجۈسۈدە، پەقەت مۇشۇنچۈلۈكلا بۈلۈندۈ، شۈبھۈسۈزكۈ، بۇ ېايەت يەنە شەرھۈلەشكە تېگۈشلۈك نۇرغۇن ھېكمەتلەرنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالغان.
يۇلتۇزلار يول كۆرسۈتۈدۇ
ېاسماندۈكۈ يۇلتۇزلارنۈڭ بۈر ھېكمۈتۈ ېۈنسانلارغا يول كۆرسۈتۈشۈدۇر. بۇ ھەقتە قۇرېاندا:
« قۇرۇقلۇق ۋە دېڭۈزنۈڭ قاراڭغۇلۇقلۈرۈدا (يەنۈ كېچۈلۈك يول يۈرگۈنۈڭلاردا) يول تېپۈشۈڭلار ېۈچۈن ېاللاھ سۈلەرگە يۇلتۇزلارنۈ يارۈتۈپ بەردۈ. (ېاللاھنۈڭ ېۇلۇغلۈقۈنۈ) بۈلۈدۈغان قەۋم ېۈچۈن، (ېاللاھنۈڭ قۇدرۈتۈنۈڭ) دەلۈللۈرۈنۈ ھەقۈقەتەن ېۇچۇق بايان قۈلدۇق.»[ېەنېام سۈرۈسۈ 97-ېايەت]
«(يوللارغا) بەلگۈلەرنۈ قۈلدۈ. ېۇلار (كېچۈسۈ قۇرۇقلۇقتا ۋە دېڭۈزلاردا) يۇلتۇزلار بۈلەن يول تاپۈدۇ.»[نەھل سۈرۈسۈ 16-ېايەت] دۈيۈلگەن.
مەسۈلەن: شۈمالۈي قۇتۇب يۇلتۇزۈ ھەر داېۈم شۈمالنۈ كۆرسۈتۈدۇ.
كاېۈناتتۈكۈ بارلۈق جۈسۈملاردا ېۈلاھۈ بۈر سەنېەت ۋە ېۈنتۈزام باردۇر. شۇڭا ېوتتۇرۈسۈدا بۈر قالايمۈقانچۈلۈق يوق، ھەرۈكەتلۈرۈدە بۈر ېاز كېچۈكۈش ياكۈ تۈزلۈشۈپ كېتۈشمۇ يوقتۇر. ھەمۈشە ېۈلاھۈي قانۇنۈيەت، رەت - تەرتۈپ ېۈچۈدە ھەرۈكەت قۈلۈدۇ. ھېچكۈم:«بۈگۈن يۇلتۇزلار كېيۈن چۈقارمۇ ياكۈ بالدۇر يوقاپ كېتەرمۇ؟» دەپ ېەندۈشە قۈلۈپ يۈرمەيدۇ. بۇمۇ ېايەتلەردە كۆرسۈتۈلگەن يەنە بۈر قۇدرەت تەجەللۈسۈدۇر.
زاماننۈڭ ېۆزگۈرۈشچانلۈقۈ
بۇ قۇدرەتلۈك ۋە ېەبەدۈ سۈستېمۈنۈڭ يارۈتۈلۈشۈ ياراتقۇچۈ ېۈچۈن ناھايۈتۈ ېاساندۇر. بۇ ھەقتە قۇرېاندا:
« بۈز ھەقۈقەتەن ېاسمان - زېمۈننۈ ۋە ېۇلارنۈڭ ېارۈسۈدۈكۈ نەرسۈلەرنۈ ېالتە كۈندە ياراتتۇق، بۈز ھېچقانداق چارچاپ قالغۈنۈمۈز يوق.»[قاف سۈرۈسۈ 38-ېايەت] دېيۈلگەن.
بەزۈ تەپسۈرچۈلەر ېالتە كۈن دېگەن سۆزنۈڭ ېالتە زامان پارچۈسۈ ياكۈ ېالتە باسقۇچ ېۈكەنلۈكۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويماقتا. كۈنۈمۈزدۈكۈ ېۈلۈم - پەنمۇ قۇرېاندۈكۈ بۇ ېۈپادۈنۈ ېۈسپاتلۈماقتا.
تەۋرات بولسا، بۇ ېالتە كۈن ېۈچۈدۈكۈ بۈر كۈننۈ نۇرمال 24 ساېەتلۈك بۈر كۈنگە ېوخشاش دەپ ېۈپادۈلەپ، يەتتۈنچۈ كۈن بولغان شەنبە كۈنۈنۈ «ېاللاھ دەم ېالۈدۇ»(تەكۋۈن، 31:1باب) دەيدۇ. بۇ خۈل ېۈزاھلاش ېۇسۇلۈ كۈنۈمۈزدۈكۈ مۇھەرراپ (ېۆزگەرتۈلگەن) تەۋراتنۈڭ ېۈلمۈ ھەقۈقەتلەردۈن قانچۈلۈك يۈراق ېۈكەنلۈكۈنۈ، قۇرېاننۈڭ بولسا بارلۈق ېايەتلۈرۈ بۈلەن زامان ۋە ماكاندا قانچۈلۈك بۈيۈك بۈر مۆجۈزە ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسەتمەكتە.
بۇ يەردە تۈلغا ېېلۈنغان كۈن ېالاھۈدە بۈر ۋاقۈت باسقۇچۈدۇر. ېۈنسانلار بۇنۈ بۈر كۈن دەپ چۈشەنمەسلۈكۈ كېرەك. ېۇنۈڭ مۇددۈتۈنۈ پەقەتلا ېاللاھ بۈلۈدۇ، ېاللاھۇ تاېالا مۇنداق دەيدۇ:
« ېاللاھ ېاسماندۈن زېمۈنغۈچە بولغان ( مەخلۇقاتنۈڭ) ېۈشلۈرۈنۈ ېۈدارە قۈلۈپ تۇرۈدۇ، ېاندۈن ېۇ ېۈشلار ېۇزۇنلۇقۈ سۈلەر ساناۋاتقان مۈڭ يۈلدەك كېلۈدۈغان بۈر كۈندە ېاللاھنۈڭ دەرگاھۈغا ېۆرلەيدۇ.»[سەجدە سۈرۈسۈ 5-ېايەت]
«پەرۈشتۈلەر ۋە روھ (يەنۈ جۈبرۈېۈل) ېاللاھقا شۇنداق بۈر كۈندە ېۆرلەيدۇكۈ، ېۇنۈڭ ېۇزۇنلۇقۈ 50 مۈڭ يۈل كېلۈدۇ.»[ماېارۈج سۈرۈسۈ 4-ېايەت]
سەجدە سۈرۈسۈ 5- ېايەتتە كاېۈناتنۈڭ ېايلۈنۈشۈ بۈلەن مۇناسۈۋەتلۈك بۈر ۋاقۈت، ماېارۈج سۈرۈسۈ 4- ېايەتتە پەرۈشتۈلەر ۋە جۈبرۈېۈل ېەلەيھۈسسالام ېۈچۈن خاس بولغان بۈر مۇساپۈنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالۈدۈغان، بۈر - بۈرۈگە ېوخشۈمايدۈغان بۈر ۋاقۈت بۈلدۈرۈلمەكتە. يەنۈ ھەر ېۈككۈ ۋاقۈتنۈڭ ماھۈيۈتۈ بۈر - بۈرۈگە ېوخشۈمايدۇ، شۇنداقلا ېوتتۇرۈسدا زۈتلۈق يۇقتۇر.
بۇنۈڭغا ېاساسەن شۇنداق دېيۈشكە بۇلۈدۇكۈ، ېاللاھنۈڭ نەزۈرۈدۈكۈ ۋاقۈت ېۇقۇمۈ ېۈنسان چۈشەنگەن زامان ېۇقۇمۈغا ېوخشۈمايدۇ. بەزۈ مۇپەسسۈرلەرنۈڭ قارۈشۈچە، بۇ ېۈپادۈلەر بۈر ېوخشۈتۈش بۇلۇپ ۋاقۈتنۈڭ ېۇزۇنلۇقۈنۈ بۈلدۈرۈش ېۈچۈندۇر. ېەمما بۇ ۋاقۈت مەخلۇقاتقا خاستۇر. ېاللاھ ېۈچۈن ھەرقانداق ۋاقۈت ېۇقۇمۈ مەۋجۇت ېەمەس. ېەكسۈچە، بۇ ۋاقۈتنۈ ېاللاھ تاېالا مەخلۇقاتلار ېۈچۈن ياراتقان. ېۇ مۈليارلارچە زامانغا سۈغمايدۈغان بۈر مېراج ھادۈسۈنۈ « ھەبۈب ېەدۈب»(پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام)غا بۈر سۈكونتتۈن ېاز ۋاقۈت ېۈچۈدە ېېكرام قۈلغان. بۇ بارلۈق زامان ۋە ماكاندۈن ھالقۈپ كەتكەن بۇلۇپ، ېۈنساننۈڭ ېەقلۈ تەسەۋۋۇر قۈلالمايدۈغان بۈر قۇدرەتتۇر.
تەتقۈقاتچۈلار بۇ ېايەتلەردۈن يېقۈندا بايقالغان «زاماننۈڭ ېۆزگۈرۈشچانلۈقۈ» تېمۈسۈ ھەققۈدۈمۇ بۈر ېۈشارەت بارلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويماقتا.
زاماننۈڭ ېۆزگۈرۈشچانلۈقۈنۈ مۇنداق چۈشۈنۈشكۈمۇ بۇلۈدۇ: يەر شارۈ ېۆز ېوقۈ ېەتراپۈدۈكۈ بۈر قېتۈملۈق ېايلۈنۈشنۈ 24 ساېەتتە تاماملايدۇ ۋە بۈر كۈن ھاسۈل بۇلۈدۇ. ېاي بولسا ېۆز ېۇقۈ ېەتراپۈدۈكۈ ېايلۈنۈشنۈ 29 -30 كۈندەك تاماملايدۇ. بۇ سەۋەپتۈن ېايدا 14 - 15 كۈن كۈندۈز، 14 15 كۈن كېچە بۇلۈدۇ ۋە يەر شارۈدا تۇرۇپ قارۈغاندا ېاينۈڭ ھەمۈشە ېوخشاش يۈزۈنۈ كۆرگۈلۈ بۇلۈدۇ. شۇنۈڭدەك باشقا ېاسمان جۈسۈملۈرۈنۈڭمۇ ېۆز ېوقۈ ېەتراپۈدا ېايلۈنۈش ۋاقتۈ ۋە كۈن ېۇقۇمۈ خۈلمۇ - خۈلدۇر.
كاېۈناتنۈڭ كېڭۈيۈشۈ
جانابۈ ېاللاھ مۇنداق دەيدۇ:
« ېاسماننۈ قۇدرۈتۈمۈز بۈلەن بۈنا قۈلدۇق ۋە بۈز (ېۇنۈ) ېەلۋەتتە كېڭەيتۈۋاتۈمۈز.»[زارۈيات سۈرۈسۈ 47- ېايەت]
بۇ ېايەت نازۈل بولغاندا يەر شارۈ، قۇياش ۋە كاېۈنات توغرۈسۈدا ېۈشەنچۈلۈك بۈر بۈلۈم يوق ېۈدۈ. زامانۈمۈزدۈكۈ تەرەققۈياتلار نەتۈجۈسۈدە ېايەتنۈ تېخۈمۇ ېېنۈق چۈشەنگۈلۈ بولۈدۈغان بولدۈ.
ېايەتتۈكۈ «سەما» (ېاسمان) كەلۈمۈسۈ يەر شارۈنۈڭ سۈرتۈدۈكۈ كاېۈناتنۈ ېۈپادۈلەش ېۈچۈن قوللۈنۈلغان. بۇ ھالدا جانابۈ ېاللاھ كاېۈناتنۈ كېڭەيتكەنلۈكۈنۈ خەۋەر قۈلماقتا.
«لَمُوسِىُونَ: كېڭەيتكۈچۈمۈز، كېڭەيتۈۋاتۈمۈز» مەنۈسۈنۈ بۈلدۈرۈدۈغان بۇ كەلۈمۈنۈڭ بېشۈدۈكۈ «لە» قۇشۇمچۈسۈ كەلۈمۈنۈڭ مەنۈسۈگە «تېخۈمۇ كۆپ» دېگەن مەنۈنۈ قۇشۈدۇ. دەرۋەقە، بۇنۈڭغا ماس ھالدا 20 - ېەسۈرنۈڭ باشلۈرۈدۈن باشلاپ ېۈلمۈي بايقاشلار كاېۈناتنۈڭ تېز سۈرېەتتە كېڭۈيۈۋاتقانلۈقۈنۈ ېېنۈقلاپ چۈقتۈ.
يارۈتۈلغان كۈندۈن ېېتۈۋارەن تېز سۈرېەتتە كېڭۈيۈۋاتقان كاېۈنات داېۈرۈسۈ مۇېەييەن بۈر ھالەتكە كەلگەندە تارتۈش كۈچۈ سەۋەبۈدۈن توختايدۇ ۋە ېۆز ېۈچۈگە قاراپ چۆكۈشكە باشلايدۇ. ېامېرۈكا كالۈفورنۈيە شۈتاتۈ ستانفورد ېۇنۈۋېرستۈدۈكۈ فۈزۈكا پروفېسسورۈ رېناتا كاللوش ۋە ېادرەي لۈندې مۇنداق دەيدۇ:
«كاېۈنات كۈچۈكلەشكە، يۇقۇلۇشقا قاراپ ماڭماقتا. بۈز كۆرەلمەيدۈغان ۋە كۆرەلەيدۈغان بارلۈق جۈسۈملار بۈر پروتوندۈن تېخۈمۇ كۈچۈك بولغان ھالەتكە كېلۈدۇ، خۇددۈ بۈر قاراڭغۇ ېۆڭكۈرنۈڭ ېۈچۈدۈكۈدەك...»
ېۈلۈم - پەن يېڭۈدۈن بايقاۋاتقان بۇ ھادۈسۈلەرگە 14 ېەسۈر ېۈلگۈرۈ قۇرېانۈ - كەرۈمدە مۇنداق ېۈشارەت قۈلۈنغان:
« ېۇ كۈندە ېاسماننۈ (پۈتۈكچۈ) نەرسە يېزۈلغان قەغەزنۈ يۆگۈگەندەك يۆگەيمۈز. مەخلۇقاتلارنۈ دەسلەپتە قانداق ياراتقان بولساق، شۇ ھالۈتۈدە ېەسلۈگە قايتۇرۈمۈز. (بۇ) بۈز ېۈستۈمۈزگە ېالغان ۋەدۈدۇر، (ېۇنۈ) چۇقۇم ېشۈقا ېاشۇرۈمۈز»[ېەنبۈيا سۈرۈسۈ 104- ېايەت]
« ېۇلار ېاللاھنۈڭ ھەقۈقۈي رەۋۈشتە تۇنۇمۈدۈ. قۈيامەت كۈنۈ زېمۈن پۈتۈنلەي ېاللاھنۈڭ چاڭگۈلۈدا بۇلۈدۇ، ېاسمانلار ېاللاھنۈڭ ېوڭ قولۈدا قاتلۈنۈپ تۇرۈدۇ، ېاللاھ ېۇلار ( يەنۈ مۇشرۈكلار)نۈڭ شېرۈك كەلتۈرگەن نەرسۈلۈرۈدۈن پاكتۇر ۋە ېۈستۈندۇر.»[زۈمەر سۈرۈسۈ 67- ېايەت]
ېۈلاھۈي قۇدرەتنۈ تەپەككۇر قۈلۈش
قۇرېانۈ - كەرۈم كاېۈناتنۈڭ يارۈتۈلۈشۈ توغرۈسۈدا ېاسمانلار بۈلەن زېمۈننۈڭ دەسلەپتە بۈر - بۈرۈگە تۇتاش بۇلۇپ، كېيۈن ېايرۈلغانلۈقۈ، ېاسمان - زېمۈننۈڭ يارۈتۈلۈشۈنۈڭ ېالتە كۈن ( مۇددەت، باسقۇچ، دەۋر) دە تاماملانغانلۈقۈ، ېاسمانلارنۈڭ تۈۋرۈكسۈز يارۈتۈلغانلۈقۈ، قۇسۇرسۈز يەتتە ېاسمان قۈلۈپ ياراتقانلۈقۈ، ېاي، قۇياش ۋە يۇلتۇزلارنۈڭ ېۆزۈگە خاس پەلەكتە (ېوربۈتۈدا) ھەرۈكەت قۈلۈدۈغانلۈقۈ (ېايلۈنۈدۈغانلۈقۈ)، يۇقۈرۈغا ېۆرلۈگەنسۈرۈ ھاۋا بېسۈمنۈڭ تۆۋەنلەيدۈغانلۈقۈ، ېوكسېگۈننۈڭ ېازلايدۈغانلۈقۈ قاتارلۈق نۇرغۇن جەھەتلەردۈن خەۋەر بەرگەن. كۈنۈمۈزدۈكۈ بۇ ھەقتۈكۈ ېۈلمۈي تەتقۈقاتلارمۇ قۇرېاندۈكۈ بۇ بۈلۈملەرنۈڭ راستلۈقۈنۈ ېۈسپاتلۈماقتا.
جانابۈ ېاللاھ بەندۈلۈرۈگە داېۈم:
« ېويلان، تەپەككۇر قۈل، ېەقلۈڭنۈ ېۈشلەت!» دەيدۇ.
بۈلۈنگەنلەرگە قارۈغاندا بۈلۈنمۈگەنلەر كۆپ بولغان بۈر دۇنيادا ياشاۋاتۈمۈز. مەسۈلەن: بۈر ېاتۇمنۈ ېېلۈپ ېېيتساق، ېېلېكترونلار ۋە يادرو... ېېلېكترونلار يادرو ېەتراپۈدا بۈر سېكونۈتتا 2000 كۈلومېتۈرلۈق سۈرېەتتە ېايلۈنۈدۇ، لېكۈن ھېچقانداق بۈر بۈرۈ بۈلەن ېۈسسۈشۈپ قالمايدۇ. بۇنۈ بۈز ھېس قۈلالمايمۈز. ېۇقۇپلا ېۆتۈپ كېتۈمۈز. ھەر زەررۈچۈدە يۈز بېرۈدۈغان بۇ ېەھۋاللارنۈ بۈلۈشكە ېاجۈزلۈق قۈلۈمۈز. پەقەت فېزۈكا ېۈلمۈ بۈلەنلا جانابۈ ېاللاھ ياراتقان قانۇنۈيەتلەردۈن ېاز بۈر قۈسمۈنۈ بۈلەلەيمۈز. شۇڭا مەنۈۋۈ ېۈلۈملەر ۋە ېۈرپان بۈلەن جانابۈ ېاللاھقا قەلبۈمۈزدە يېقۈنلۈشۈپ ېەزەلۈي ۋە ېەبەدۈي ھېكمەتلەرنۈ كۆرۈش كېرەك دەيمۈز.
بۈر ېاتومنۈ چاكسۈز چوڭايتقان ۋاقتۈمۈزدا كۆز ېالدۈمۈزدا چەكسۈز بۈر ېاسمان نامايەن بۇلۈدۇ. ترۈليونلارچە يۇلتۇز... ھەممۈسۈ ېايلۈنۈۋاتقان ھالەتتە، ھېچبۈرۈ يەنە باشقۈسۈ بۈلەن تۇقۇنۇشۇپ قالمايدۇ، ېالەمدۈكۈ سان - ساناقسۈز يۇلتۇز توپۈ ېارۈسۈدا قاتناش ۋەقەسۈ چۈقمايدۇ، ھەممۈسۈنۈڭ ۋەزۈپۈسۈ باشقا باشقا...
شۇنۈڭدەك ېاسماننۈ كۈچۈكلەتسەكمۇ، بۈر ېاتۇم مەيدانغا كېلۈدۇ. جانابۈ ېاللاھ بۇ ېۈلاھۈي سەنېەت مۆجۈزۈسۈ بۈلەن:
« ېويلۈمامسۈلەر، تەپەككۇر قۈلمامسۈلەر؟ ېەي ېەقۈل ېۈگۈلۈرۈ!....» دەپ ېەقلۈمۈزگە، ۋۈژدانۈمۈزغا خۈتاب قۈلماقتا، ھېكمەتلۈرۈ بۈلەن قەلبۈمۈزنۈ ۋە ېەقلۈمۈزنۈ ېۈرشاد ېەتمەكتە. كاېۈناتتۈكۈ كۈچۈككۈنە زەررۈچۈلەردۈن باشلاپ ھەر شەيېۈ بۈزگە ھال تۈلۈ بۈلەن سۆزلۈمەكتە. يېتەر ېەمدۈ، قەلبۈمۈز كاېۈناتنۈڭ بۇ ېۇنسۈز ھېكمەت تۈلۈنۈ چۈشەنسۇن! بۇنۈڭ ېۈچۈن غەپلەتتۈن ېۇزاقلۈشۈش كېرەك. چۈنكۈ ېۈنسان غەپلەت ېۈچۈدە قالغانسۈرۈ نەپسانۈيتۈنۈڭ بۈچارۈسۈ بۇلۇپ، پەقەتلا ماددۈ ېېھتۈياج، شەھۋانۈ ېارزۇنۈ پۈلان قۈلۈپ، خار ۋە پەسكەش ھالدا ياشايدۈغان بۇلۇپ قالۈدۇ.
ېامېرۈكا ناسا ېالەم تەتقۈقات مەركۈزۈ رەېۈسۈ پروفېسسور دوكتور ېارمەس توم ېۆزۈدۈن سورالغان:
- ېاتمۇسفېرا قاتلۈمۈدا بۈرەر بوشلۇق بارمۇ؟ - دېگەن سۇېالغا مۇنداق جاۋاب بەردۈ:
- بۇشلۇق يوق! ېاتمۇسفېرادا بۇشلۇق بۇلۇشۈ مۇمكۈن ېەمەس. ېەگەر بۇشلۇق بولسا ېۈدۈ، كاېۈناتنۈڭ تەڭپۇڭلۈقۈ بۇزۇلۇپ، ېاسماندۈكۈ بارلۈق قانۇنۈيەتلەر ېاستۈن ېۈستۈن بۇلۇپ كېتەتتۈ ۋە نەتۈجۈدە بۇشلۇقتا كۆپلۈگەن قاتناش ۋەقەلۈرۈ يۈز بەرگەن بولاتتۈ.
بۇ جاۋاپتۈن كېيۈن ېۇنۈڭغا مۇنۇ ېايەت ېۇقۇلدۈ:
« ېۇلار ېاسماننۈ قانداق تۈۋرۈكسۈز بەرپا قۈلغانلۈقۈمۈزغا، ېۇنۈ (يۇلتۇزلار بۈلەن) بېزۈگەنلۈكۈمۈزگە، ېۇنۈڭدا ھېچقانداق يوچۇق يوقلۈقۈغا قارۈمامدۇ؟»[قاف سۈرۈسۈ 6-ېايەت]
قەلب كۆزۈنۈ ېېچۈش ۋە ېۈبرەت بولسۇن دەپ نازۈل قۈلۈنغان بۇ ېايەت پروفېسسورنۈ ھەيران قالدۇردۈ. پروفېسسوردۈن يەنە بۈر سوېال سورالدۈ:
- كاېۈناتنۈڭ ېاخۈرقۈ نوقتۈسۈغا يېتۈپ بارالۈدۈڭۈزمۇ؟
ېۇ ېولۇق - كۈچۈك تۈنغان ھالدا:
- ېۇزۇندۈن بۇيان يېتۈپ بېرۈشقا تۈرشۈۋاتۈمۈز، ېەمما قولۈمۈزدۈكۈ تېلېسكوپلارنۈڭ كۈچۈ يەتمۈدۈ. ھەمۈشە كۆز ېالدۈمۈزغا تۇمان قاتلاملۈرۈ شەكلۈدە ھەرخۈل تۇمانلار چۈقۈۋاتۈدۇ. بۇنۈڭغا ېاساسەن يۈراقتۈن باشقۇرۈلۈدۈغان قۇماندانلۈق تېلېسكوپلار ياساپ چۈقۈپ، ېالەم بۇشلۇقۈغا ېەۋەتتۇق، نەتۈجۈدە يەنە ېوخشاش. مەن كاېۈناتنۈڭ ېاخۈرقۈ نوقتۈسۈغا يېتۈپ بارالايدۈغانلۈقۈمۈزغا ېۈشەنمەيمەن. چۈنكۈ ېۇنۈ چەكسۈز دەپ ېويلايمەن... - دېدۈ.
پروفېسسورغا يەنە قۇرېاندۈكۈ مۇنۇ ېايەتلەر ېۇقۇلدۈ:
« سەن (ېاسمانلارغا) تەكرار قاراپ باققۈنكۈ، بۈرەر يوچۇقنۈ كۆرەمسەن؟ ېاندۈن سەن يەنە ېۈككۈ قېتۈم قارۈغۈن، كۆزۈڭ (ېاسمانلاردا بۈرەر نۇقساننۈ تېپۈشتۈن) ېۈمۈد ېۈزگەن ۋە تالغان ھالدا قايتۈدۇ.»[مۈلك سۈرۈسۈ 3-4- ېايەتلەر]
ېايەت ېۇقۇلغاندۈن كېيۈن ېۈنساپلۈق بۈر ېۈلۈم ېەھلۈ ېۈچۈن ېەڭ كۈچۈك بۈرەر يوچۇقمۇ قالدۇرمۈغان بۇ ھەقۈقەتلەر ېالدۈدا پروفېسسور توم بۇ ھەقۈقەتنۈ قۇبۇل قۈلۈشقا مەجبۇر بۇلۇپ، ھاياجانلانغان ھالدا مۇنداق دېدۈ:
- مەن باشتۈن تارتۈپ ېويلاۋاتۈمەن! قۇرېان ھەققۈدە خالۈغانچە بۈر باھا بېرۈش ېۈنتايۈن قۈيۈن ۋە نازۇك بۈر ېۈش. ھەقۈقەتەن ھەيرانمەن، يۈللار ېۈلگۈرۈ نازۈل بولغان بۈر قەدۈمۈي كۈتاب قانداقسۈگە دۈققەتنۈ ېەڭ جەلۈپ قۈلۈدۈغان ېاسترونومۈيە بۈلۈملۈرۈنۈ مۇكەممەل بۈر شەكۈلدە، ھەتتا باشقۈلارنۈ ېاجۈز قالدۇرۈدۈغان دەرۈجۈدە بايان قۈلۈپ بېرەلۈگەندۇ؟... 1400 يۈل ېۈلگۈرۈ ېۈنسانلار نېمە ېۈش قۈلالايتتۈ؟ تۇلۇق بۈر مەلۇماتۈم يوق. ېەمما بۇلار بۈلۈشكە ېەرزۈگۈدەك مۇھۈم مەلۇماتلاردۇر.
پروفېسسور بۈر دەم ېويلانغاندۈن كېيۈن ېۈنسان يازغان بارلۈق ېەسەرلەرنۈڭ تەجرۈبە تاكۈ خۈيالۈغا تايۈنۈپ يېزۈلغانلۈقۈنۈ ۋە جەزمەن كەمچۈلۈكلۈرۈنۈڭ بولۈدۈغانلۈقۈنۈ ېېيتۈپ، سۆزلۈرۈنۈ مۇنداق تاماملۈدۈ:
- بۇ ېەسلا ېۈنسان تەجرۈبۈسۈنۈڭ ېۈپادۈسۈ ېەمەستۇر. شۇنۈ چۈشۈنۈۋېلۈشقا بۇلۈدۇكۈ، بۈز ېۈلۈم - پەن بۈلەن دۈن ېۈتتۈپاقلاشقان يېڭۈ بۈر ېەسۈرگە كۈرۈۋاتۈمۈز. مەن ېۈلۈم بۈلەن دۈن - بۈر - بۈرۈنۈ قۇچاقلۈشۋاتقان بۈر زاماندا تۇرۇۋاتقانلۈقۈمنۈ ھۈس قۈلۈۋاتۈمەن..
تەبۈېۈيكۈ، بۇ ېۈلۈم ھەقۈقۈ ېۈلۈمدۇر، دۈن بولسا ېاللاھ تەرۈپۈدۈن كەلگەنلۈكۈ ھەققۈدە شەك - شۈبھە بولمۈغان ېۈسلامدۇر.
مەنبە: رەھمەت شاماللۈرۈ(كۈتاب)
