ئەخلاق -پەزىلەت تۇغرىسىدىكى ھەدىسلەر
( ناھايتى شەپقەتلىك ۋە مىھرىبان ئاللاھنىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن )
ئىبنى مەسئۇد رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن ؛ « مېنى چىرايلىق ياراتقاندەك خۇلقۇمنىمۇ چىرايلىق قىلغىن » . ( ئەھمەد رىۋايىتى )
ئەبى ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دېگەن ؛ « ھايا ئىماننىڭ جۇملىسىدىندۇر ،ئىمان جەننەتكە مەنسۇپتۇر ، ئەدەپسىز سۇز قوپاللىقتۇر ،قوپاللىق دوزاخقا مەنسۇپتۇر .» ( تىرمىزى رىۋايىتى )
ئەبىد دەردا رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىندۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن ؛ « مۇمىننىڭ ( قىيامەت كۇنى نامە ئەماللار تارتىلىدىغان ) تارازىسىدا چىرايلىق خۇلۇقتىن ئېغىر كېلىدىغان نەرسە يوق » .( ئەبۇ داۋۇد رىۋايىتى )
ئابدۇللا ئىبنى ئەمىر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ ؛ « پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام ناچار سۇز ،ناچار ئىشلاردىن يىراق ئىدى ،ئۇ مۇنداق دەيىتتى ،ئىچىڭلارددىكى كىشىلەرنىڭ ياخشىلىرى ئەڭ گۇزەل ئەخلاققا ئىگە بولغانلاردۇر .» ( بۇخارى رىۋايىتى )
ئابدۇللا رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىندۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن ؛ « مۇمىن ئادەم كىشىلەرگە تىل تەگكۇزمەيدۇ ،كىشىلەرنى تىللىمايدۇ ،يامان سۇز قىلمايدۇ ۋە سۇرەن سالمايدۇ .» ( مۇسلىم رىۋايىتى )
ئەبۇ مەسئۇد رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىندۇكى ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دېگەن ؛« ئەگەر ئۇيالمايدىغان بولساڭ نېمىنى خالىساڭ شۇنى قىلغىن دىگەن سۇز ئىلگىركى پەيغەمبەرلەرنىڭ كىشىلەرگە ئېيتىپ قالدۇرغان سۇزلىرىدىندۇر .» ( بۇخارى رىۋايىتى )
ئەبۇ سەئىد خۇدرى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دېگەن ؛ « پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام يۇزى ئىچىلمىغان قىزدىنمۇ بەكرەك ھايالىق ئىدى .» ( بۇخارى رىۋايىتى )
ئىبنى ئەبباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىندۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن ؛ « كىچىكلىرىمىزگە رەھمى قىلمىغان ،چوڭلىرىمىزنى ھۇرمەتلىمىگەن ،ياخشى ئىشلارغا بۇيرىمىغان ،يامان ئىشلاردىن توسمىغان ئادەملەر بىزگە مەنسۇپ ئەمەس .» ( تىرمىزى رىۋايىتى )
ئابدۇللا ئىبنى ئەمىر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىندۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن ؛ « سۇزى ۋە ھەرىكىتى ئارقىلىق موسۇلمانلارغا زىيان زەخمەت يەتكۇزمىگەن ئادەم كامىل موسۇلمان ھېسابلىنىدۇ ،ئاللا مەنى قىلغان ئىشلارنى تەركى ئەتكەن ئادەم ھەقىيقى مۇھاجىر ھېسابلىنىدۇ .» ( بۇخارى رىۋايىتى )
ئەنەس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىندۇكى ،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن ؛« ھەرقانداق نەرسىدە ھاياسىزلىق بولىدىكەن،ئۇ نەرسىنى سەتلەشتۇرىدۇ ،ھەرقانداق نەرسىدە ھايالا بولىدىكەن ئۇ نەرسىنى گۇزەللەشتۇرىدۇ .» ( تىرمىزى رىۋايىتى )
مەنبەسى : قۇرئان كەرىم ۋە ھەدىسلەردىن تاللانمىلار
--------------------------------------------------------------------------