فرانسۈيۈنۈڭ ھازۈرقۈ زامان تارۈخۈدۈكۈ ېەڭ مەشھۇر دوختۇرۈ مۇررۈس بۇكاي «مەن ھازۈردۈن باشلاپ ېۈسلام دۈنۈغا كۈردۈم، بۇ قۇرېانغا ېۈمان ېېيتتۈم» دەيدۇ.


سەېۇدۈ ېەرەبۈستانۈدا چۈقۈدۈغان «ېەل نەدۋە» ژۇرنۈلۈنۈڭ 2011-يۈلۈ 9-ېايلۈق سانۈدا فرانسۈيۈنۈڭ ھازۈرقۈ زامان تارۈخۈدۈكۈ ېەڭ مەشھۇر دوختۇرۈ مۇررۈس بۇكاينۈڭ مۇسۇلمان بولغانلۈق قۈسسۈسۈ ھەققۈدە بۈر ماقالە ېېلان قۈلۈنغان بولۇپ، ېۇنۈڭدا مۇنداق دەپ يېزۈلغان:«مۇررۈس بۇكاي 20-ېەسۈردە دۇنياغا تونۇلغان فرانسۈيۈلۈك مەشھۇر ېوپېراتسۈيە دوختۇرۈدۇر.»

1980-يۈللۈرۈ فۈرانسۈيە ھۆكۈمۈتۈ مۈسۈردۈن پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈنۈ تەتقۈق قۈلۈش ېۈچۈن فرانۈسۈيۈگە ېەۋەتۈپ بېرۈشۈنۈ سورايدۇ.

مۈسۈر ھۆكۈمۈتۈ بۇ تەلەبكە مۇۋاپۈق كېلۈپ پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈنۈ فۈرانسۈيەگە ېەۋەتۈپ بېرۈدۇ، فۈرانسۈيە رەېۈسۈ ۋە مۈنۈستۈرلۈرۈ پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈنۈ فارۈژ ېايرودرومۈدا خۇددۈ تۈرۈك بۈر پادۈشاھنۈ كۈتۈۋالغاندەك چوڭ تەنتەنە بۈلەن قۈزغۈن كۈتۈۋالۈدۇ. جەسەتنۈ تەتقۈق قۈلغۇچۈلارنۈڭ مەسېۇلۈ پروفېسسور دوكتور مۇررۈس بۇكاي ېۈدۈ.

مۇررۈس بۇكاينۈڭ تەتقۈق قۈلماقچۈ بولغۈنۈ باشقا تەتقۈقاتچۈلارنۈڭكۈگە تۈپتۈن ېوخشۈمايتتۈ. چۈنكۈ ېۇ پۈرېەۋننۈڭ قانداق ېۆلگەنلۈكۈنۈ بۈلمەكچۈ ېۈدۈ. شۇ كۈنۈ ېاخشۈمۈ تەكشۈرۈش نەتۈجۈسۈ چۈققان بولۇپ، پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈدە تۇزنۈڭ قالدۇقلۈرۈ بايقالغان ۋە ېۇنۈڭ چوقۇم دېڭۈزدا غەرق بولۇپ ېۆلگەنلۈكۈ ېېنۈقلانغان ېۈدۈ. لېكۈن مۇررۈس بۇكاي جاۋاب تاپالمۈغان بۈر مەسۈلە بار ېۈدۈ. ېۇ بولسۈمۇ، بۇ جەسەت مۇميالانمۈغان. ېۇنۈڭ ېۈستۈگە بۇ مۇميالانمۈغان جەسەتنۈڭ 3000 يۈلدۈن كۆپرەك ۋاقۈتتۈن بۈرۈ باشقا مۇمۈيالانغان جەسەتلەردۈنمۇ ساق تۇرغانلۈقۈ ېۈدۈ. شۇ ېارۈدا نۆۋەتتۈكۈ تەتقۈقات گۇرۇپپۈسۈغا قاتناشقانلاردۈن بۈرۈ مۇررۈس بۇكاينۈڭ قاتتۈق ېويغا چۆكۈپ كەتكەنلۈكۈنۈ كۆرۈپ ېۇنۈڭ قۇلۈقۈغا «مۇسۇلمانلار پۈرېەۋننۈڭ دېڭۈزدا غەرق بولۇپ ېۆلگەنلۈكۈگە ېېتۈقاد قۈلۈدۇ» دەيدۇ. ېەمما مۇررۈس بۇكاي بۇ خەۋەرنۈ قەتېۈيلۈك بۈلەن رەت قۈلۈدۇ ۋە مۇنداق بۈر كەشپۈياتنۈڭ پەقەت ھازۈرقۈدەك تەرەققۈي قۈلغان ېۈلۈم-پەن سايۈسۈدۈلا ېەمەلگە ېاشالايدۈغانلۈقۈنۈ ېېيتۈدۇ. شۇ ۋاقۈتتا يەنە بۈر ېۇنۈڭغا «مۇسۇلمانلارنۈڭ قۇرېانۈدا پۈرېەۋننۈڭ سۇدا غەرق بولغانلۈقۈ ۋە ېۇنۈڭ جەسۈتۈنۈڭ سالامەت ساقلاپ قېلۈنغانلۈقۈ سۆزلۈنۈدۇ» دېگەندۈن كېيۈن، ېۇنۈڭ پۈكۈر-خۈيالۈ تېخۈمۇ مۇرەككەپلۈشۈپ كېتۈدۇ ۋە ېۆز-ېۆزۈدۈن سوراشقا باشلايدۇ.

بۇ جەسەت ېەمدۈلا تېخۈ مۇندۈن بۈر ېەسۈر ېۈلگۈرۈلا 1898-يۈلۈ بايقالغان تۇرسا، مۇسۇلمانلارنۈڭ قۇرېانۈ بۇ ۋەقەنۈ مۇندۈن 13 ېەسۈردۈن بۈرۈ سۆزلەۋاتقان تۇرسا، بۇ قانداق گەپ؟ ېەرەبلەرلا ېەمەس، بەلكۈ پۈتۈن ېۈنسانۈيەت مۈسۈردا پۈرېەۋنلەرنۈڭ جەسەتلۈرۈنۈڭ مۇميالۈنۈپ ساقلۈنۈدۈغانلۈقۈنۈ، پەقەت بۈر قانچە ېون يۈللار ېۈلگۈرۈ بۈلگەن تۇرسا، مۇسۇلمانلار پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈنۈڭ سالامەت ېۈكەنلۈكۈنۈ نەدۈن بۈلدۈ؟

مۇررۈس بۇكاي شۇ كېچۈسۈ پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈنۈڭ يېنۈدا ېولتۇرۇپ بۈر كېچە خۈيال سۈرۈدۇ. ېۈنجۈلدۈكۈ پۈرېەۋن ھەققۈدۈكۈ تېكۈستلەرنۈ خۈيالۈغا كەلتۈرۈدۇ. ېەمما ېۈنجۈللاردا پۈرېەۋننۈڭ مۇسا ېەلەيھۈسسالامنۈ قوغلاش جەريانۈدا دېڭۈزدا غەرق بولۇپ ېۆلگەنلۈكۈ سۆزلەنگەن بولسۈمۇ، ېۇنۈڭ جەسۈتۈ ھەققۈدە ھېچقانداق مەلۇمات بېرۈلمۈگەن ېۈدۈ.
ھەمراھلۈرۈدۈن تەۋراتنۈ كەلتۈرۈشۈنۈ تەلەپ قۈلۈپ ېۇنۈڭدۈن ېۈزدۈنۈشكە باشلۈغان مۇررۈس بۇكاي تەۋراتنۈڭ «چۈقۈش» بۆلۈمۈدە: «سۇ ېەسلۈگە قايتتۈ، پۈرېەۋن بۈلەن جۈمۈ ېەسكەرلۈرۈ سۇدا غەرق بولۇپ تۈگەشتۈ، ېۇلاردۈن بۈرمۇ ېادەم ھايات قالمۈدۈ» دېگەن تېكۈستتۈن باشقۈسۈنۈ تاپالمايدۇ. يەنۈلا پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈ ھەققۈدە مەلۇماتقا ېېرۈشەلمەيدۇ.

شۇنداق قۈلۈپ پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈنۈڭ سالامەت ساقلۈنۈپ قالغانلۈقۈدۈكۈ سۈر مۇررۈس بۇكاينۈڭ كاللۈسۈدا يېشۈلمۈگەن سۈر ياكۈ ېايۈغۈ چۈقمۈغان تېپۈشماق بولۇپ قالۈدۇ.
بۇ ۋەقەدۈن بۈر قانچە يۈل كېيۈن سەېۇدۈ ېەرەبۈستاندا چاقۈرۈلغان تېببۈي تەتقۈقات قۇرۇلتۈيۈغا مۇررۈس بۇكايمۇ تەكلۈپ قۈلۈنۈدۇ. مۇررۈس بۇكاي دۇنيانۈڭ ھەممە جايلۈرۈدۈن كەلگەن مۇسۇلمان ېالۈملۈرۈ توپلانغان بۇ قۇرۇلتايدۈن پايدۈلۈنۈپ، ېۇلار بۈلەن سۆزلۈشۈدۈغان سۆزۈنۈڭ ېاۋۋالۈ پۈرېەۋننۈڭ جەسۈتۈ ھەققۈدە سوراش بولۈدۇ. مۇسۇلمان ېالۈملۈرۈدۈن بۈرۈ ھېچقانداق تەكەللۇپ قۈلماستۈن، دەرھال ېۇنۈڭغا قۇرېان كەرۈمۈنۈ ېېچۈپ: «سەندۈن كېيۈنكۈلەرگە ېۈبرەت بولۇشۇڭ ېۈچۈن، بۈگۈن سېنۈڭ جەسۈتۈڭنۈ قۇتقۇزۈمۈز (يەنۈ سېنۈڭ جەسۈتۈڭنۈ دېڭۈزدۈن چۈقۈرۈپ قويۈمۈز)» دېگەن ېايەتنۈ ېوقۇپ بېرۈدۇ. ېايەتنۈڭ مەنۈسۈنۈ ېاڭلۈغان مۇررۈس بۇكاي بۈردۈنلا ېۆزگۈرۈدۇ ۋە قۇرۇلتاي ېۈشتۈراكچۈلۈرۈ ېالدۈدا يۇقۈرۈ ېاۋاز بۈلەن «مەن ھازۈردۈن باشلاپ ېۈسلام دۈنۈغا كۈردۈم، بۇ قۇرېانغا ېۈمان ېېيتتۈم» دەيدۇ.

مۇررۈس بۇكاي فۈرانسۈيەگە باشقا بۈر يۈز بۈلەن قايتۈپ بارۈدۇ ۋە ۋاقتۈنۈڭ كۆپرەكۈنۈ ېۈلمۈي تەتقۈقاتلارغا، بولۇپمۇ يەھۇدۈي، خرۈستۈېان ۋە ېۈسلام دۈنلۈرۈ ھەققۈدۈكۈ تەتقۈقات ېۈشلۈرۈغا بېغۈشلايدۇ. بۈر قانچە يۈللۈق ېۈزچۈل ېۈزدۈنۈش ۋە تەتقۈق قۈلۈش نەتۈجۈسۈدە «تەۋرات، ېۈنجۈل، قۇرېان ۋە ېۈلۈم» ناملۈق دۇنيادا مەشھۇر ېەسۈرۈنۈ يېزۈپ چۈقۈدۇ. بۇ ېەسەرنۈڭ بۈرۈنچۈ نەشرۈ بۈر قانچە كۈن ېۈچۈدە تۈگەپ كېتۈدۇ ۋە قايتا بېسۈشقا تەلەپ كۆپ بولۈدۇ. ېۈككۈنچۈ نەشرۈ بۈر قانچە يۈزمۈڭ نۇسخا بولۇپ بېسۈپ تارقۈتۈلۈدۇ ۋە ېۈنگلۈز، ېەرەب، نېمۈس، ھۈندونېزۈيە، ېۇرۈدۇ، پارس، تۈرك تۈللۈرۈغا تەرجۈمە قۈلۈنۈپ بېسۈلۈدۇ. ېارقۈدۈن دۇنيادۈكۈ نوپۇزلۇق تۈللاردۈن 17 تۈلغا تەرجۈمە قۈلۈنۈدۇ. مۇررۈس بۇكاي 1998-يۈلۈ 18-فېۋرال كۈنۈ پارۈژدا ېالەمدۈن ېۆتكەن.

ياخشۈ يېزۈلغان خەۋەر ېۈكەن. ېاللاھ تەېەلا ېۇ ېالۈمنۈڭ ياتقان يېرۈنۈ جەننەتتۈن قۈلغاي ېامۈن.

ياخشۈ يېزۈلۈپتۇ .