مىستاپونىيەدە مەيدانغا كەلگەن قادىريە سۈلكىنىڭ ئەڭ يېقىنقى ۋارىسلىرىدىن  بىرى بولغان ئىسلامى تەرىققەت پىكرىتى---تىجەنىيە سۈلكى ئالجىريىلىك تەرىققەتچى ئەبۇ ئابباس ئەھمەد  تىجەنى تەرەپىدىن 1781-يىلى ماركەشتە ھەلقىسى رەسمى باشلىنىپ ،تەرىققەتتىكى ئەڭ ياش سۈلۈكلەرنىڭ بىرسى بولۇپ قالدى.ئەبۇ ئابباس ئەھمەد تىجەن1737-يىلى ئالجىريەنىڭ كېزىيىر شەھرىنىڭ لوگىخات يېزىسىدا تۇغۇلغان بولۇپ،باشلانغۇچ دىننى سەۋىيىسىنى ئۆز يېرىدا چىقارغاندىن كېيىن مارىكەشنىڭ  4 -چوڭ شەھىرى فاستىكى  داڭلىق قارۋېيىن ئىسلام ئونۋىرستىتى پۇتۇرپ،ئالجىريەنىڭ تىلىمساندا،تۇنىستا،قەھىرەدە،مەككە،مەدىنە،باغدات شەھەرلىرىدە بىلىم ئاشۇرغان   ۋە سەياھلىقتا بولغان ،1768-يىلى ھەج تاۋاپ قىلىش سەپىرىدە بولۇپ،قايتىشىدا مىسىردا بىر مەزگىل تۇرۇپ ،ئىسلامى تەرىققەت پىكرىتى قادىريە سۈلكىنىڭ  تەسىرىگە ئۇچراپ،مەشھۇر تەرىققەتچى بولۇپ چىققىپ ،1781-يىلى مارىكەشتە رەسمى تىجەنىيە ھەلقىسىنى قۇرۇپ چىقتى.شۇندى كېيىن بۇ سۈلۈك شىمالى ئافرىقىدا ئۆزىنىڭ ئىسلامى گۈلەندۈرۈش ھەركىتىنى باشلىدى. سوفى يارەنلەر بۇ سۈلۈكتە ئەھباب دەپ ئاتىلدۇ.1815-يىلى ئەبۇ ئابباس ئەھمەد تىجەنى رەزىيەللەھۇ ئەنھۇ ۋاپات تاپقاندىن كېيىن ،تىجەنى سۈلكىدىكى ئەھباب يارەنلەر تىجەنى ھەلقى مەركىزىنى ماراكەشتىنىڭ فاس شەھرىدىن ،ئالجىريەنىڭ كېزىيىر شەھىرىگە يۆتكەيدۇ.1836 -يىلى ئالجىريە مىللى مۇستەققىلىق ھەركىتى باشلىنىپ ، مىر ئابدۇللا باشچىلىقدا تىجەنىيە ئەھبەبلىرى فىرانسىيە مۇستەنلىكىچىلىرىگە ئەجەلىك زەربە بېرىدۇ.  19- ئەسىرنىڭ 20-يىللىرى سېنگالىق ھاجى ئۆمەر تىجىنىيە سۈلكىنىڭ پىر ماشايىخى بولۇپ،بۇ سۈلۈكنىڭ ئۇتتۇرا ۋە غەربى ئافرىقىغا تارقىلىشىدا غايەت زور رول ئويناپ،پۈتكۈل نېگىر مۇسۇلمانلارنىڭ داھىسىغا ئايلىندۇ.ئۇ كەڭ كۆلەملىك غازات ئېلىپ بېرىپ ،مالى،سېنگال،مورتانىيە،غەربى سەھرايى كەبىر،نېگىريەنىڭ شىمالى قىسىمىنى ئۆز ئۆز ئىچىگە ئالغان زور ،ئىسلام دۆلىتى قۇرۇپ ،مۇشۇرايونلاردىكى فىرانسىيە مۇستەمچىلىگىنى ئاغدۇرۇپ تاشلىغان.تىجانىيە سۈلكى ئەھبابلىرى ئىنتايىن جەڭگىۋار ،ساداقەتمەن ۋە تەقۋادار بولۇپ ،ئىسلامى ئەمۇر-مەرۇپلارغا قاتىق ئەمەل قىلىدۇ،ئۇلارنىڭ پىر مۇرشىتلىرى قاتىق سىناقلاردا تالىنىپ چىقىدىغان بولۇپ ،ئۇلار ئافرىقا مۇسۇلمانلىرىنىڭ  ئىسلامى ۋە مىللى ھەركەتلىرىنىڭ ئەڭ ئاكتىپ قوزغاتقۇچىلىرى.  ئىسلامى تەرىققەت پىكرىتى --تىجانىيە سۈلكى ھازىر ئىسلامدىنىڭ ئافرىقا قىتئەسى نېگىرلار رايونىغا تارلىشىدا ئەڭ ئاكتىپ رول ئوينىماقتا.
ھازىر ئىسلامى تەرىققەت پىكرىتى --تىجانىيە سۈلكىدىكى ئەھباب يارەنلەر مارىكەش،ئالجىريە،تۇنىس،ماۋېرىتانىيە،سىنگال ،نېگىريە ،مالى،سۇدان ۋە ئەرەب يېرىم ئارلىغا كەڭ تارالغان .

مەنبەسى : ئاپپاق خوجا

ھۆ     ھۆ      ھۆ   ،،،،،،،،،،

ئەسسلامۇ  ئەلەيكۇم  بۇ  ئادەم(ئااق)  ئاشۇ  گۇمبازنى  نىماندا   ئىسلام  دىنمىزنىڭ ئاساسى  بولغان   ھەدىس(رەسۇلۇللاھ  ئەلەيھىسسالام .مەن ئىگىز  قەبرىلەرنى تۈزلىگىلى ۋە  شىرىك  ئىتقاتنى  تۈزەتكىلى  ئەۋەتىلدىم)  گەخىلاپ  ھالدا  ياسۋالغاندۇ دىسەم     ئاشۇندا   ............ يەنە  ئالبانيەنى  ۋە  كوسۇۋونى  قانداق  سۈلكىييە   ئازات  قىلدى  دەپ  يازىشنى  كەشىشىپ  قىلدىقان ئ ۇرۇن  كەندە        ئالدى  بىلەن  سىز  ئۈستىڭىزدىكى  ئاۋۇ  ....... نى  ئۈرۋىتىپ  ئاندىن   ...........

ئاپپاخ خوجا ...سىزنىڭ بۇ كىشى بىلەن قانداشلىق مۇناسىۋىتىڭىز بارمۇ ؟ 

ياق

ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 3قەۋەتتىكى pantekin نىڭ 2011-07-14 00:04 يوللىغان يازمىسىغا نەقىل   :
ئاپپاخ خوجا ...سىزنىڭ بۇ كىشى بىلەن قانداشلىق مۇناسىۋىتىڭىز بارمۇ ؟ 

قانداشلىق مۇناسىۋىتى يوق نانداشلىق مۇناسىۋىتى بار

مىستاپونىيەدە مەيدانغا كەلگەن قادىريە سۈلكىنىڭ ئەڭ يېقىنقى ۋارىسلىرىدىن  بىرى بولغان ئىسلامى تەرىققەت پىكرىتى.......................................مىستاپۇنىيە.  بۇ  ھازىرقى  نە    ؟

مەن تەسەۋۋۇپ يولى مۇسۇلمانلارنىڭ سائادەت يولى بولالمايدۇ دەپ قارايمەن،بولۇپمۇ ھازىر تېخىمۇ شۇنداق ،بۇرۇنغۇ خەلقنىڭ ئېڭى تۆۋەن ھەم دىنى ساھەدە كىتاپلار يوق دىگىدەكتى، ھازىر بولسا ماتىريال مول ، قايسى ساھەدە كىتاپ ئىزدىسە تاپقىلى بولىدۇ ،مۇشۇنداق بىر ۋاقىتتا تەسەۋۋۇپ ئېقىمىنىڭ زورۇرىيتى يوق ،چۇنكى قۇرئان تەرجىمە قىلىندى ،ھەدىسلىمۇ بىر باشتىن تەرجىمە قىلنىۋاتىدۇ تارىخقا ئائىت ماتىرياللارمۇ خېلى بار ،بەزى بىر ئايەت ھەدىسلەرنى چۇشىنەلمىسەك  سىز ئىتىراپ قىمىسىڭىزمۇ ئىسلام دۇنياسى ئىتىراپ قىلغۇدەك ئالىملىرمىز شىمالى شىنجاڭنى  بىلمەيمەن لىكىن جەنۇپتا خېلى بار شۇلاردىن سورىساق بولىدۇ،بۇنداق دىسەم بەلكىم [نۇرغۇن ئايەت ھەدىسلەرنى چۇشىنەلمەيمىز بىز]دىشىڭىز مۇمكىن ،چۇنكى مەن نۇرغۇن تەسەۋۋۇپنىڭ بەزەن چوڭلىرى بىلەن ھەم سۆبەتتە بولغان ،ئۇلارغا مۇنداق ھەدىس بار دىسە پەقەت ئىتىراپ قىلمايدىكەن،ھەدىسكە ئىتىۋارسىز قارايدىكەن ،مەنىسى ئوچۇق بولغان ئايەتلىنىمۇ ئوقۇپ بەرسە قۇرئاننى بىزدەك ئادەتتىكى ئادەملەر چۇشۇنەلمەيدۇ دەپ تۇرۋالىدىكەن،ئومۇمەن قۇرئان ھەدىسكە قارىتا چۇشەنجىسى ناھايىتى سىرلىقكەن ،خۇددى يېقىنلاشقىنى بولمايدىغان چۇشەنسە بولمايدىغان كىتاپتەك قارايدىكەن ، تارىخ سوزلىسىمۇ ئادەمنى فانتازىيە كىنوسىغا ئېلىپ بارىدىكەن،چۇشەندۇرگەن مەسىللىرى رىيال تۇرمۇشتىن يىراقكەن،

ئاپاق خوجا ئەپەندى ، ئالدىنقى تېمىڭىزدا ھەسەنۇل بەننانى سوپى دەپتىكەنسىز ، مەنمۇ بەزى تۇترۇقسىز مەنبەلەردىن سوپى دەپ ئاڭلاپ ئىشىنىپ قاپتىكەنمە .....   لىكىن سۈرۈشتۈرسەم سوپى ئەمەسكەن .

ھەسەنۇل بەننا سوپى ئەمەس !!!!!!!!!!!!    

ھەسىنۇل بەننا سوپى بولمىسا مەيلى تاھىرجان ئەپەندىم ،مەن كۆرگەن مەنبەلەردە شۇنداق دەپتىكەن ،ھەم ئۇستازى سوپى كەندۇق،دادىسىمۇ سوپى كەندۇق ئۇ ئادەم بولمىسا تەرىققەتكە ھىچ زىيىنى يوق . ئۇنىڭغا تۆھمەت چاپلاپ قويغان بولسام تۆۋە قىلاي،لېكىن سەيدىل ئاپپاق خوجام سوپى جۇمۇ،مۇسۇلمان قېرىنداشلار تەشكىلاتىدىن ئەمەس.