«تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈدا (ېەدەبۈي ېاخبارات)
“ېۇچۇپ كەلگەن ېامەت”
20-فېۋرال كەچتە ياتاقتا تېلېۋۈزور كۆرۈپ ېولتۇرسام، دوستۇم ش تېلېفۇن قۈلۈپ قالدۈ. تېلېفوننۈ ېېلۈپ سالاملۈشۈپ بولغۈچە، ېۇ «ېاداش، غايۈبتۈن ېازراق بايلۈق ېۇچراپ قالغان، شۇنۈ قانداق بۆلۈشنۈ بۈلەلمەي، سېنۈ مۇشۇنداق ېۈشقا ېېپۈ بولغاندۈكۈن ېادۈل قازۈ بولۇپ بۆلۈپ بېرەمدۈكۈن، دەپ تېلېفۇن قۈلۈپ قالدۈم» دېدۈ. مەن ېۇنۈ ماڭا چاقچاق قۈلۈۋاتقان ېوخشايدۇ دەپ، «ېاداش ،ېۇنداق نەق بايلۈق ېۇچراپ قالسا ،يالماۋۇزدەك قارنۈڭ بۈلەنلا بۈر يالماپ يۇتۈۋېتۈپ، تۆگە كۆردۈڭمۇ؟ كۆرمۈدۈم دەپلا ېۈسۈنۈ چۈقارماسسەن»، دېسەم، ېۇ كۈلۈپ كېتۈپ، «گۈپۈمنۈ چاقچاق دەپ چۈشۈنۈپ قاپسەن ېاداش، راستۈنۈ دېسەم، ېازراق كۈتاپ -ماتېرۈيال ېۇچراپ قالغان، سەن شۇنداق نەرسۈلەرگە قۈزۈقۈسەن ھەم ېېپۈ-جېپۈنۈ بۈلۈسەن. شۇڭا سەن بۈلەن بار مەسلۈھەتتە ېۈش قۈلايلۈ، دەپ تېلېفۇن قۈلۈشۈم. ۋاقتۈڭ بولسا ېا نۈڭ ېۆيۈگە كەلسەڭ» دېدۈ. مېنۈڭمۇ باشقا ېۈشۈم بولمۈغاچقا، ماقۇل دەپلا تېلېفۇننۈ قويۇپ، ېا نۈڭ ېۆيۈگە كەلسەم ش ېاللۈقاچان كېلۈپ مېنۈ ساقلاپ تۇرغان ېۈكەن.
ېۈشۈكتۈن كۈرشۈمگۈلا ېۇ يەنە چاقچاق قۈلۈپ «پايدا بار دۈسە ېۇچۇپ كېلۈسەندە ھە ېاداش، نامازغا ېەزان چۈققان بولسۈمۇ،ھە مانا دەپ قويۇپ، تەھارۈتۈڭنۈ يۈڭۈلاپ ېېلۈپ چۈقۈمەن دەپ ېولتۇراتتۈڭ ھەقاچان، كېلە سېنۈ ېاۋۋال جايۈغۈلا باشلاي، ېاندۈن……» دەپ مېنۈ ېۈشۈكنۈڭ يېنۈدۈكۈلا ېۆيگە ېۈشارەت قۈلدۈ. يان تەرەپكە بۇرۇلۇپ ېۆينۈڭ ېۈچۈگە قارۈسام كۆزنۈ قاماشتۇرۇپ، ېۆينۈڭ تېمۈنۈ چۆرۈدەپ لۈق كۈتاپ تۈزۈقلۈق تۇرمامدۇ،؟! كۆزۈم تۇنجۈ بولۇپ، كۆزگە چېلۈقۈپ تۇرۈدۈغان يەردۈكۈ «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» دېگەن خەتكە چۈشۈپ، ېۆزۈمنۈ بۈلمەي ېاياغ بۈلەنلا ېۇدۇل بېرۈپ «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» نۈ قولۇمغا ېۈلۈپ ۋاراقلاپ كېتۈپتۈمەن. قولۇمدۈكۈسۈ يېڭۈدۈن نەشۈردۈن چۈققان ېۈككۈ توملۇق «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» ېۈدۈ. (2009 – يۈلۈ يازلۈق تەتۈل قۈلۈپ ۋەتەنگە بارغاندا، كۈتابخانۈدا كۆرۈپ، نەچچە قېتۈم ۋاراقلاپ،سۈلاپ -سۈلاپ باھاسۈغا قاراپ قويۇپ چۈقۈپ كەتكەنۈدۈم. بۇ يۈڭۈ نەشۈرۈنۈ ېالاھۈدە رەڭلۈك باسما قۈلۈپ، مۈراس قۈلۈپ ساقلاپ قويۇش ېۈچۈن، 2000 يۈەن باھا قۇيۇپ، 1000 تاللا باسقان ېۈكەن. توۋا دەپ قالدۈم، ۋەتەندۈن 15000 كۈلومېتۈر يۈراقلۈقتۈكۈ ېافرۈقا قۈتېەسۈدە تۇرۇپمۇ بۇ «گۆھەر»نۈ ۋاراقلۈشۈمۈزغا نۈسۈپ بوپتۇ، چۈنكۈ بۇنداق ھەجۈمۈ چوڭ،باھاسۈ قۈممەت كۈتابنۈ بۈرسۈگە پۇل بەرسۈمۇ ېالغاچ كەلمەسلۈكۈ مۈمكۈندە، ېۇزاق سەپەردە بۈر ۋاراق قەغەزمۇ ېادەمگە ېېغۈر كېلدۈغان تۇرسا.)
شۇ ېارۈلۈقتا ش يەنە چاقچاق قۈلۈپ، «ېاداش، خاپا بولماي ماۋۇ پۇتۇڭدۈكۈ كالاچنۈ سېلۈۋەتسەڭمۇ بوپتۈكەن، دەسسەپ تۇرغۈنۈڭ قەشقەرنۈڭ بورۈسۈ ېەمەس ېا دوللار خەجلەپ ېالغان گۈلەم،ېۇنۈڭ كۆزۈ سەككۈز بوپ كەتتۈ” دېۋۈدۈ، شۇ چاغدۈلا ېۆيگە ېاياغ بۈلەن كۈرگۈنۈم ېۈسۈمگە كەلدۈ، بۇ گەپتۈن ېۈچەيلەن تەڭلا كۈلۈشۈپ كەتتۇق. بېرۈپ ېايۈغۈمنۈ سېلۈۋېتۈپ يەنە كۈتابنۈڭ يېنۈغا كېلۈپ قايتا كۆز يۈگۈرتۈشكە باشلۈدۈم. داڭلۈق ېۇيغۇر يازغۇچۈلۈرۈمۈزنۈڭ رومانلۈرۈنۈڭ كۆپ قۈسۈمۈ كۆز ېالدۈمۈزدا ېۆزۈنۈ بازارغا سېلۈپ، خۇددۈ «بۈز دېگەن چەتېەلگە چۈققان كۈتابلار جۇمۇ » دېگەندەك قۈلۈپ، بۈر – بۈرۈ بۈلەن تۆر تالۈشۈپ گۈدۈيۈشۈپ تۇرۈشاتتۈ. « ېۈز »، «ېويغانغان زۈمۈن»، «بالدۇر ېويغانغان ېادەم»، يەنە تېخۈ «كۆمۈرچۈ بالا»، «جۈمجۈت جۇڭغارۈيە»، «مەھمۇد كاشۈغەرۈ»……قاتارلۈق 20 خۈلدۈن ېارتۇق مەشھۇر رومانلار (ھەر بۈرۈ ېۈككۈ نۇسخۈدۈن)، بۈر دانە «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ»،بۈردانە 12 توملۇق چوڭ ھەجۈملۈك،قۈممۈتۈ 4800 يۈەنلۈك «خەلق ېېغۈز ېەدەبۈياتۈ»، بۈر دانە «خەنزۇچە-ېۇيغۇرچە چوڭ قامۇس» (480 يۈەن)، ېۇنۈڭدۈن باشقا ېۇيغۇرلارنۈڭ تامچۈلۈق، ياغاچچۈلۈق، بۈناكارلۈق، سۈرچۈلۈق ھۈنەر-سەنېۈتۈ ېايرۈم-ېايرۈم ېەكس ېەتتۈرۈلگەن رەڭلۈك باسما كۈتابلار، ېۇيغۇر مۈللۈ تۈبابۈتۈگە ېالاقۈدار تۆت پارچە چوڭ ھەجۈملۈك كۈتاب، خەلق قوشاقلۈرۈ توپلۈمۈ، «12مۇقام»نۈڭ ېۇيغۇرچە، ېەرەبچە، خەنزۇچە، ېۈنگۈلۈزچە سۈستېمۈلق DVD,CD, پلاستۈنكۈسۈ، ېۇيغۇر خەلق ناخشۈلۈرۈنۈڭ DVD پلاستۈنكۈسۈ، دولان، ېاۋات مەشرەپلۈرۈنۈڭ DVD پلاستۈنكۈسۈ قاتارلۈق ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈگە داېۈر كۈتاب-ماتېرۈياللار ۋە بۇنۈڭدۈن باشقا خەنزۇچە – ېۈنگۈلۈزچە، خەنزۇچە – ېەرەبچە دۈيارۈمۈزنۈ تونۇشتۇرۈدۈغان ھەرخۈل DVDپلاستۈنكۈسۈ، رەسۈملۈك كۈتابلارمۇ خۈلۈ كۆپ سالماقنۈ ېۈگەللەيتتۈ. مەدەنۈيۈتۈمۈزگە داېۈر بۇنچە كۆپ ماتېرۈياللارنۈ ۋەتەن سۈرتۈدا، بولۇپمۇ ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈگە يۈراق، ھەم ناتونۇش بولغان ېافرۈقا زېمۈنۈدا ېۇچرۈتۈش ھەقۈقەتەنمۇ ېادەمنۈڭ قەلبۈنۈ لەرزۈگە سالاتتۈ.
ېۆتكەن يۈلۈ يازدا ساياھەت مۇناسۈۋۈتۈ بۈلەن ېۈسكەندەرۈيەگە بارغۈنۈمدا، ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈنۈ يۈرۈم كۈن ېايلۈنۈپ ېاران دېگەندە ،ېۇيغۇر يېزۈقۈ بۈلەن يېزۈلغان كۈتابتۈن مۇھەممەد سالۈھ داموللامنۈڭ تەرجۈمە قۇرېانۈنۈ تاپالۈغان ېۈدۈم، شۇنچە چوڭ ھەم دۇنياغا مەشھۇر كۇتۇپخانۈدا ېۆزۈمۈزنۈڭ يېزۈقۈدۈكۈ كۈتابتۈن پەقەت بۈر پارچۈلا ېۇچرۈشۈ ېۈچۈمنۈ ېاچچۈق قۈلۈپ قويغان ېۈدۈ.
مەن كۈتابلارنۈ بۈر قۇر كۆرۈپ چۈقۈپ ش غا قاراپ ،«بۇنچە كۆپ كۈتابلار بۇ يەرگە قانداق كەلدۈ؟» دەپ سورۈدۈم، ېۇ «بۇ كۈتابلار ېۇچۇپ كەپتۇ» دېۋۈدۈ، مەن «ېاداش ،مەن ېەستايۈدۈل سورۈغاندۈكۈن، چاقچاق قۈلماي ېەستايۈدۈل جاۋاب بېرە » دېسەم، ېۇ «سەن مېنۈ چاقچاق قۈلۈۋاتامدۈكۈ دەۋاتامسەن، مەن ېەستايۈدۈل گەپ قۈلۈۋاتۈمەنمۇ،راستلا ېۇچۇپ كەپتۇ، ېۇچۇپ كەلگەن ېامەت دېگەننۈ ېاڭلۈمۈغانما؟» دەپ ھۈجۈيۈپ قويدۈ. مەن راستمۇ دېگەندەك قۈلۈپ،دوستۇم ېا غا قارۈسام، ېۇ «ش راست دەيدۇ ېاداش، بۇ كۈتابلار بۇ يەرگە ېۇچۇپ كەپتۈكەن، بۈز ماشۈنا يۆتكەپ بۈلەن ېەكۈلۈۋالدۇق» دەپ مەنۈلۈك كۈلۈپ قويدۈ.turki tillar diwani
ېەسلۈدە ېۈش مۇنداق ېۈكەن .
29-يانۋار قاھۈرەدە 43-قېتۈملۈق خەلقېارا كۈتاب يەرمەنكۈسۈ ېۆتكۈزۈلمەكچۈ بولۇپ، جۇڭگو كۈتاب ېۆمۈكۈ بۇ قېتۈمقۈ كۈتاب يەرمەنكۈسۈگە «شەرەپلۈك مېھمان» سۈپۈتۈدە تەكلۈپ قۈلۈنغان ېۈدۈ.بۇ قېتۈمقۈ يەرمەنكۈگە قاتنۈشۈدۈغان ېۆمەك قاھۈرەگە كېلۈپ مەدۈنەتۇن نەسۈردۈكۈ خەلقېارا يۈغۈن مەركۈزۈدۈكۈ يەرمەنكە ېورنۈغا ېورۇنلۈشۈپ، كۈتابلۈرۈنۈ رەتلەپ تېزۈپ يەرمەنكۈنۈڭ ېېچۈلۈشۈنۈ كۈتۈپ تۇرغان مەزگۈلدە، 25-يانۋار مۈسۈردا كەڭ كۆلەملۈك خەلق نامايۈشۈ باشلۈنۈپ، ھۆكۈمەت ېومۇمي يۈزلۈك ھەربۈي ھالەت جاكارلاپ، بارلۈق چوڭ-كۈچۈك يۈغۈنلارنۈ، يۈغۈلۈشلارنۈ ېەمەلدۈن قالدۇردۈ.
شۇنۈڭ ېۈچۈدە بۇ قېتۈمقۈ يەرمەنكۈمۇ ېەمەلدۈن قۈلۈپ، ېۆمەكتۈكۈلەر مەخسۇس ېايروپۈلاندا قايتۈپتۇ. لېكۈن كۈتاب زالدا شۇ پۈتۈ قالغان ېۈكەن .turki tillar diwani
مۈسۈردۈكۈ قالايمۈقانچۈلۈق سەل پەسەيگەندە ،زالنۈڭ خۈزمەتچۈلۈرۈ كۈتابلارنۈ بۈرتەرەپ قۈلۈش ېۈچۈن ېەلچۈخانا بۈلەن ېالاقۈلاشقان ېۈكەن. ېەلچۈخانا ېوقۇتۇش باشقارمۈسۈدۈكۈ خۈزمەتچۈلەر بۇلارغا تېلېفۇن قۈلۈپ،بۈر قۈسۈم ېۇيغۇرچە ماتېرۈياللارنۈڭ بارلۈقۈنۈ ېېلۈپ كېتۈپ پايدۈلۈنۈشنۈ ېېيتۈپتۈكەن، بۇلار بېرۈپ بۇ كۈتابلارنۈ شۇ يەردۈن ياندۇرۇپ ېېلۈپ كەپتۇ. ش نۈڭ «ېۇچۇپ كەلدۈ» دېگۈنۈ چاقچاق بولماستۈن، بەلكۈ بۇ ېەزۈز مېھمانلار راستلا شۇنچە يۈراق مۇساپۈنۈ بېسۈپ ېۇچۇپ كەپتۈكەن.
شۇنۈڭ بۈلەن بۈز بۇ كۈتابلارنۈ بۈر قۇر رەتلەپ چۈقتۇق. كۈتابلار ېۆز تۈرۈ بويۈچە خېلۈلا تولۇق بولۇپ،قارۈسا ېادەمنۈڭ زوقۈنۈ كەلتۈرەتتۈ.
بۈردەم ھاردۇقۈمۈزنۈ ېېلۈۋالغاندۈن كېيۈن بۇ كۈتابلارنۈ قانداق بۈر تەرەپ قۈلۈش، قەيەرگە ېورۇنلاشتۇرۇش توغرۈسۈدا مۇزاكۈرلەشتۇق. دوستۈمۈز ېا ېالدۈ بلەن سۆز باشلاپ مەن ېۇزۇن بولغان، بۈزنۈڭ بۇ يەردۈكۈ بالۈلارنۈڭ قولۈدۈكۈ ېۇيغۇرچە كۈتابلارنۈ يۈغۈپ، كۈمۈنۈ ۋەتەندۈن ېەكەلدۈرۈپ، چەتېەللۈك ېۇقۇغۇچۈلار ياتاق شەھەرچۈسۈدۈكۈ چوڭ ياتۈقۈمدا بۈر قۈراېەتخانا ېېچۈش نېيۈتۈدە كۈتاب جاھازلۈرۈنۈ ياسۈتۈپ، قولۇمدۈكۈ ېۇيغۇرچە كۈتابلارنۈ تېزۈپ ېازراق ېۈش باشلۈغان ېۈدۈم، ېەگەر قوشۇلساڭلار بۇ كۈتابلارنۈ شۇ يەرگە قويۇپ ،قۈراېەتخانۈنۈ سەرخۈللاشتۇرساق، دەپ تەكلۈپ بەردۈ، ش مۇ ېا نۈڭ تەكلۈپۈگە قوشۇلۈدۈغانلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈپ شۇنداق قۈلساق بارلۈق ېۇيغۇر ېوقۇغۇچۈلار ياخشۈ پايدۈلۈنالايدۇ، دەپ قوشۇپ قويدۈ. مەن ېۇلاردۈن «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» بۈلەن «خەلق ېېغۈز ېەدەبۈياتۈ»نۈ قانداق بۈرتەرەپ قۈلۈشنۈ سورۈسام، ېۇلار ېۇ ېۈككۈ «گۆھەر» نۈمۇ شۇ قۈراېەتخانۈغا قويسا، بالۈلارمۇ كۆرسە ھەممۈمۈز تەڭ پايدۈلانساق، ېۇلۇغ بوۋۈمۈز مەھمۇد كاشۈغەرۈينۈڭ بۇ گۆھۈرۈ بۈزلەرگە مەدەت بولۇپ تۇرسا ېەجەب ېەمەس، دېيۈشتۈ ھەمدە مېنۈڭ باشقۈچە پۈلانۈم بولسا ېوتتۇرۈغا قويۇپ بېقۈشۈمنۈ ېېيتتۈ.uyghur helk egiz edebiyati
مەن ېۇلارغا ېويلۈغۈنۈمنۈ دەپ ېۆتتۈم.مېنۈڭچە بولغاندا، بۇ ېۈككۈ پارچە ېەسەرنۈ ۋە ېۇنۈڭغا قوشۇپ بۈرقۈسۈم ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈگە داېۈر ماتېرۈياللارنۈ قاھۈرەدۈكۈ ېەيۈن شەمس ېۇنۈۋېرسۈتېتغا ياكۈ قاھۈرە ېۇنۈۋېرسۈتېتۈنۈڭ كۇتۇپخانۈسۈغا ھەدۈيە قۈلساق، شۇيەردە ساقلۈنۈپ قالسا ھەم باشقۈلارمۇ پايدۈلانسا دېمەكچۈمەن، دېدۈم. ېۇلار نېمۈشقا ېۇ يەرگە ھەدۈيە قۈلۈشۈمۈز كېرەك ېاداش؟ بۇ كۈتابلار قولۈمۈزدۈن چۈقۈپ كەتسە قايتا ېەكەلدۈرۈش بەك تەس، بۈزنۈڭ يېنۈمۈزدا تۇرسا يۈرۈكۈمۈز پۈتۈن يۈرەتتۇق”دېيۈشتۈ. مەن ېۇلارغا چۈشەندۈرۈپ، ېەين شەمس ېۇنۈۋېرسۈتېتۈ ېەدەبۈيات فاكۇلتېتۈ شەرق تۈللۈرۈ قۈسمۈدا تۈركۈي مۈللەتلەردۈن ېۇيغۇر، قازاق، ېازەر، ېۆزبېك، قۈرغۈز قاتارلۈق مۈللەتلەرنۈڭ تۈللۈرۈ قوشۇمچە تەتقۈقات تۈرۈ بولۇپ ھېسابلۈنۈدۇ، بولۇپمۇ ېۇيغۇر تۈلۈغا بولغان تەتقۈقاتۈ ھازۈر 3-ېەۋلاد تەتقۈقات باسقۇچۈغا قەدەم قويدۈ. ېۇيغۇرچە ېۆگۈنۈپ تەتقۈق قۈلۈدۈغان، ماگۈستۈرلۈق، دوكتۇرلۇق ماقالۈلۈرۈ يازۈدۈغانلارمۇ خېلۈ چۈققان. شۇ فاكۇلتېتنۈڭ تەتقۈقات ېورنۈغا ياكۈ ېۇنۈۋېرسۈتېتنۈڭ كۇتۇپخانۈسۈغا ھەدۈيە قۈلساق، ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈنۈ باشقۈلارغا تونۇشتۇرۇشتا بۈر كۈشۈلۈك ھەسسۈمۈزنۈ قوشقان بولارمۈزمۈكۈن دەيمەن، دېدۈم. بۈراق ېۇ ېۈككەيلەن مېنۈڭ پۈكرۈمنۈ تازا دېگەندەك قوللاپ كەتمۈدۈ،شۇنۈڭ بۈلەن بۈز «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» ۋە «خەلق ېېغۈز ېەدەبۈياتۈ» نۈ ھەدۈيە قۈلۈش ياكۈ ېۆزۈمۈز ساقلاپ قېلۈش توغرۈسۈدا بۈر يېرۈم ساېەتتۈن ېارتۇق تالاش-تارتۈش قۈلۈپ، بۈر-بۈرۈمۈزنۈ قايۈل قۈلالمۈدۇق.
ھېس قۈلۈشۈمچە ش بۈلەن ېا نۈڭ ېۇ كۈتابلارنۈ توشۇش جەريانۈدا تارتقان جاپالۈرۈ كۆزۈگە بەك كۆرۈنۈپ كەتكەچكۈمۇ، بۇنداق ېاسان قولغا كەلمەيدۈغان ماتېرۈياللارنۈ ېاسانلا باشقۈلارغا ېۆتۈنگۈسۈ يوقتەك قۈلاتتۈ. دېمۈسۈمۇ شۇنچۈۋالا جۈق كۈتابنۈ نەچچە قەۋەتتۈن ېون نەچچە قېتۈملاپ چۈشۈپ چۈقۈپ يۆتكەش ېاسان گەپ ېەمەستە، ېۇلارنۈمۇ توغرا چۈشۈنۈشكە بولاتتۈ.
تۇيۇقسۈز ېېسۈمگە، خەلقۈمۈزنۈڭ پەخۈرلۈك ېوغلانۈ، ېەزھەردۈن چۈققان تۇنجۈ ېۇيغۇر دوكتۇر، ېۇستاز ېاكۈمۈز ېابدۇلېەزۈز رەھمۇتۇللاھنۈڭ بۇندۈن يېرۈم يۈل ېۈلگۈرۈ ماڭا، ېۆزۈنۈڭ پۇرسەت بولسۈلا «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» نۈڭ ېەرەبچۈسۈنۈ قايتۈدۈن ېۈشلەش نۈيۈتۈ بارلۈقۈنۈ، ۋاقتۈم بولسا ياردەملۈشۈشنۈ تەلەپ قۈلغانلۈقۈ ېېسۈمگە كېلۈپ، ېۇلارغا تالۈشۈپ بۈر-بۈرۈمۈزنۈ قايۈل قۈلالمۈغاندۈن كېيۈن، دوكتۇرنۈڭ يېنۈغا بېرۈپ ېۇنۈڭ بۇ ھەقتۈكۈ پۈكۈرۈنۈ ېېلۈپ بېقۈش تەكلۈپۈنۈ بەردۈم.
ېۇلارمۇ توغرا، بۇ ېۈشتا دوكتۇرنۈڭ پۈكۈرۈنۈ ېالمۈساق بولماس، ېەمۈسە دوكتۇر نېمە دېسە، شۇ بويۈچە قۈلۈمۈز،دەپ بۈر قارارغا كېلۈپ، دوكتۇر بۈلەن ھازۈرلا كۆرۈشەيلۈ، دېيۈشۈپ ېۇنۈڭغا تېلېفۇن قۈلۈپ بولغان ېەھۋالنۈ قۈسقۈچە دەپ ېۆتكەندۈن كېيۈن ېۇ دەرھال ېۇنۈڭ ېۆيۈگۈلا بېرۈشۈمۈزنۈ ېېيتتۈ. شۇنۈڭ بۈلەن بۈز «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» ۋە «خەلق ېېغۈز ېەدەبۈياتۈ» نۈڭ بۈر قۈسمۈنۈ ېېلۈپ دوكتۇرنۈڭ ېۆيۈگە كەلدۇق. بۈز چاي ېۈچكەچ كېلۈش مەقسۈتۈمۈزنۈ تەپسۈلۈي ېوتتۇرۈغا قويدۇق. ،شۇنداقلا بۈز ېۈچەيلەننۈڭ ېۈككۈ تەرەپ بولۇپ كۈتابلارنۈ قانداق بۈر تەرەپ قۈلۈشتا بۈرلۈككە كېلەلمۈگەنلۈكۈمۈزنۈ دېدۇق.uyghur helk egiz edebiyati
دوكتۇر بۈر تەرەپتۈن گېپۈمۈزنۈ ېاڭلۈغاچ، بۈر تەرەپتۈن كۈتابلارنۈ كۆرۈپ چۈقتۈ.
ېۇنۈڭ چۈرايۈدا بۈزنۈڭ كۈتابلارنۈ بۈر تەرەپ قۈلۈشتا ېويلاشقان چارۈمۈزدۈن رازۈ بولغاندەك مەمنۇنۈيەت ېۈپادۈلۈنۈپ تۇراتتۈ. ېۇ سۆزۈمۈزنۈ ېەستايۈدۈل ېاڭلۈغاندۈن كېيۈن ېېغۈر-بېسۈقلۈق بۈلەن ېۆزۈنۈڭ پۈكۈرۈنۈ بايان قۈلۈشقا باشلۈدۈ، دۈۋاننۈڭ بۇ يېڭۈ نەشرۈنۈ ېۈككۈ يۈل بۇرۇن باشقۈلارنۈڭ قولۈدا بۈر قېتۈم كۆرگەن، لېكۈن بۇ خەلق ېېغۈز ېەدەبۈياتۈنۈ تۇنجۈ قېتۈم كۆرۈشۈم. بۇ ېۈككۈسۈ راستۈنلا مۈراس خاراكتېرلۈك ېەسەرلەركەن. بۇنۈڭ پايدۈلۈنۈش قۈممۈتۈنۈ كۆزدە تۇتقاندا، سۈلەر قۇرماقچۈ بولغان قۈراېەتخانۈغا قويۇپ پايدۈلانغاندۈن، چوڭراق بۈرەر كۇتۇپخانۈغا قويساق، بۇ ېەسەرنۈڭ تېخۈمۇ كۆپ كۈشۈلەرنۈڭ پايدۈلۈنۈشۈ ھەم مۇكەممەل ساقلۈنۈشۈغا زور پايدۈسۈ بار. مېنۈڭچە بولغاندا، باشقا رومان، پوۋۈستلارنۈ سۈلەر قۇرماقچۈ بولغان كۇتۇپخانۈغا قويساق، بۇ ېۈككۈ بۈيۈك ېەسەرنۈ چوڭراق كۇتۇپخانۈغا قويساق، تازا جايۈغا چۈشكەن بولۈدۇ. سۈلەرچە قانداق؟ دەپ سورۈدۈ. بۈز بۈردەك سۈلۈ شۇنداق دەپ قارۈسۈلۈرۈ بۈزنۈڭ باشقۈچە قارۈشۈمۈز يوق. بۇنۈڭدۈن قانچە كۆپ ېادەم پايدۈلانسا، بۇنداق ېەسەرنۈڭ مەۋجۇتلۇقۈنۈ قانچە كۆپ ېادەم بۈلسە، بۈزلەرنۈ قانچە كۆپ ېادەم تونۇسا بۈز شۇنۈڭغا خۇش دېيۈشتۇق. دوكتۇر يەنە قوشۇمچە قۈلۈپ، ېۇيغۇر تۈلۈ ۋە مەدەنۈيۈتۈ تەتقۈقاتۈدا ېەيۈن شەمس ېۇنۈۋېرسۈتېتۈنۈڭ ېوتتۇرا شەرقتە بەلگۈلۈك ېورنۈ بار. بۇ كۈتابلارنۈ شۇلارنۈڭ كۇتۇپخانۈسۈغا قويساق، ېۇلار پايدۈلانسۈمۇ بولۈدۇ. ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈدەك دۇنياۋۈ شۆھرەتكە ېۈگە كۇتۇپخانۈدا بۈزلەرگە داېۈر بۇنداق ېەسەرلەرنۈڭ بولۈشۈ لازۈم ېۈدۈ. لېكۈن تا ھازۈرغۈچە يوق. شۇڭا تېخۈمۇ كۆپ كۈشۈلەرنۈڭ پايدۈلۈنۈشۈنۈ كۆزدە تۇتۇپ، بۇ ېەسەرلەرنۈ ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈغا قويساق، ېۇ يەرگە دۇنيانۈڭ ھەرقايسۈ جايلۈرۈدۈن ساياھەتچۈلەر ۋە تەتقۈقاتچۈلار كېلۈدۇ. بۇنۈڭ ېەھمۈيۈتۈ تېخۈمۇ زور بولۈدۇ، ېەيۈن شەمستۈكۈلەرگە لازۈم بولسا، شۇ يەردۈن ېالسا بولۈدۇ، دەپ سۆزۈنۈ ېاخۈرلاشتۇردۈ.
بۈزمۇ دوكتۇرنۈڭ بۇ پۈكرۈنۈڭ ناھايۈتۈ ېورۇنلۇق ېۈكەنلۈكۈنۈ ھېس قۈلۈپ، بۈردەك قوشۇلدۇق ۋە ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈدۈكۈلەر بۈلەن ېالاقۈلۈشۈپ مۇۋاپۈق ۋاقۈتتا دوكتۇر بۈلەن بۈرگە بېرۈپ، بۇ «گۆھەر» لەرنۈ ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈغا ھەدۈيە قۈلماقچۈ بولۇپ كېلۈشۈپ، دوكتۇر بۈلەن خوشلۈشۈپ يېنۈپ چۈقتۇق. uyghur helk egiz edebiyati
«گۆھەر ېۆز ېورنۈنۈ تاپتۈ»
ېەتۈسۈ مەن ېەزھەر ېۇنۈۋېرسۈتېتۈنۈڭ ېۈسكەندەرۈيەدۈكۈ تارماق مەكتۈپۈدە ېوقۇيدۈغان دوستۇم م غا تېلېفۇن قۈلۈپ، ېەھۋالۈ ېېيتۈپ، ېۇنۈڭ ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈدۈكۈلەر بۈلەن كۆرۈشۈپ بېقۈشۈنۈ، بۈزنۈڭ كۈتاپ ھەدۈيە قۈلماقچۈ بولغۈنۈمۈزنۈ، قانداق ۋاقۈتتا بارساق مۇۋاپۈق بولۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۇقۇشۇپ، ماڭا خەۋەر بېرۈشۈنۈ ېېيتتۈم. ېۈككۈ كۈندۈن كېيۈن ېۇ تېلېفۇن قۈلۈپ، كۇتۇپخانۈدۈكۈلەر كۈتاپ ھەدۈيە قۈلماقچۈ بولغاننۈ ېاڭلاپ بەك خوش بولۇپ،قۈزغۈن قارشۈ ېالدۈغانلۈقۈنۈ، جۈمە ،شەنبە كۈنۈدۈن باشقا كۈنلۈرۈدە، خۈزمەت ۋاقتۈدا كەلسە بولۈدۇ دەيدۇ، دەپ خەۋەر قۈلدۈ.
مەن تېلېفوننۈ قويۇپلا، دوكتۇرغا تېلېفۇن قۈلۈپ، ېەھۋالنۈ ېېيتۈپ، ېۈسكەندەرۈيەگە بارۈدۈغان ۋاقۈتنۈ ېورۇنلاشتۇردۇق. دوكتۇرنۈڭ تەكلۈپۈ بويۈچە، ھەپتۈنۈڭ بۈرۈنچۈ كۈنۈ يەكشەنبە (ېەرەبلەر يەكشەنبۈنۈ ھەپتۈنۈڭ بۈرۈ دەپ باشلايدۇ) بارۈدۈغان بولۇپ كېلۈشتۇق.
يەكشەنبۈگە يەنە ېۈككۈ كۈن بولغاچقا، دۈۋاننۈ ياتاققا ېېلۈپ كېلۈپ، ېەرەبچۈسۈ بۈلەن ېۇيغۇرچۈسۈنۈ سېلۈشتۇرۇپ كۆرۈپ بېقۈپ،بۇنۈڭ تەرجۈمۈسۈگە قان تەرۈنۈ تۆككەن ېالۈملۈرۈمۈزغا قايۈل بولۇپ،سۆيۈنۈپ كەتتۈم، ېاللاھ ېۇلارنۈڭ خەلقۈمۈز ېۈچۈن قۈلغان شۇ بۈيۈك خۈزمەتلۈرۈگە كاتتا ېەجۈرلەرنۈ بەرسۇن! ېامۈن يا رەب!
شەنبە كۈنۈ كۈتابلارنۈ تۈزۈملۈكۈ بۈلەن رەتلەپ، ماشۈنۈغا بېسۈپ قويۇپ، ېەتۈسۈدۈكۈ ېەھمۈيەتلۈك سەپەرنۈ خۈيال قۈلۈپ ېارام ېالدۇق.
27-فېۋرال يەكشەنبە كۈنۈ بامدات نامۈزۈنۈ ېوقۇپ، ناشتا قۈلۈپ بولۇپ، دوكتۇر ۋە دوستۇم ش بۈلەن ېۈسكەندەرۈيەگە قاراپ يولغا چۈقتۇق. خۇداغا شۈكرۈ، شەھەردۈن بۈرەر يەردە توسۇلۇپ قالماي تېزلا چېقۈپ، قاھۈرە-ېۈسكەندەرۈيە ېارۈسۈدۈكۈ تېز سۈرېەتلۈك تاشيولغا چۈقۈۋالدۇق. يول شۇنچە ېازادە بولۇپ ېادەمگە شۇنداق ھۇزۇر بېغۈشلايتتۈ
ماشۈنۈنۈ ېۆزۈنۈڭ مېڭۈشۈغا قويۇۋېتۈپ، بۈز دوكتۇر بۈلەن كۈتابلارنۈ قانداق ھەدۈيە قۈلۈش قانداق تەلەپلەرنۈ قويۇش توغرۈسۈدا پاراڭلۈشۈپ ماڭدۇق. بۈز مەسلۈھەتلۈشۈپ ،ېۇلاردۈن ېۇيغۇر تۈلۈدۈكۈ كۈتابلار ېۇچۇن مەخسۇس بۈر كۆزنەك ېاجرۈتۈپ، كۈتابلارنۈ شۇ كۆزنەككە قويۇشۈنۈ تەلەپ قۈلۈدۈغان بولدۇق. چۈنكۈ بۇنداق قۈلغاندا ماتېرۈياللار بۈر يەرگە يۈغۈلۈپ كۆرگۈچۈلەرگە ېالاھۈدە بۈر روھۈ ھۇزۇر بېرۈش بۈلەن بۈرگە، بۈز توغرۈسۈدا ېۈزدۈنۈشكە تۈرتكە بولامدۈكۈن دەپ قالدۇق .
بۈز ساېەت ېونلاردا، ېۈسكەندەرۈيەگە 60 كۈلومتۈر قالغان يەردۈكۈ قاريەتۇل ېەسەد (شۈرلار كەنتۈ) دېگەن ھايۋاناتلار باغچۈسۈ بۈلەن ېاشخانا بۈر گەۋدۈلەشتۈرۈلگەن ساياھەت ېورنۈغا يېتۈپ كېلۈپ، ېۇ يەردە چۈشۈپ چاي-پاي ېېچۈپ ېارام ېالدۇق. يولغا چېقۈشتۈن بۇرۇن ېۈسكەندەرۈيەدۈكۈ دوستۈمۈز(م)غا تېلېفۇن قۈلۈپ بۈزنۈڭ يەنە بۈر ساېەتلەردۈن كېيۈن يېتۈپ بارۈدۈغانلۈقۈمۈزنۈ، شۇنۈڭغا ېۈلگۈرۈپ كۇتۇپخانۈغا كېلۈپ تۇرۇشنۈ تاپۈلاپ قويدۇق.
ساېەت 11 گە يېقۈن ېسۈكەندەرۈيەگە يېتۈپ كېلۈپ ،ېۇدۇل كۇتۇپخانۈغا باردۇق، دوستۈمۈز م بۈلەن ېا بالدۇرلا كېلۈپ بۈزنۈ ساقلاپ تۇرغان ېۈكەن. بۈز بۈرلۈكتە كۇتۇپخانۈنۈڭ خۈزمەتچۈلۈرۈ ماڭدۈغان مەخسۇس يول بۈلەن باش مۇلازۈمەت ېورنۈغا كېلۈپ ېەھۋال ېېيتتۇق .iskenderiyye kutuphanisi
ېۇلار ېېچۈگە تېلېفۇن قۈلۈپ سوراپ، خۈزمەتچۈ خادۈمنۈڭ ھازۈرلا يېتۈپ كېلۈدۈغانلۈقۈنۈ دېدۈ. بۇ كۇتۇپخانا ېالاھۈدە قوغدۈلۈدۈغان بولغاچقا، خۈزمەتچۈلەردۈن باشقا ېادەملەرنۈڭ ېۈچۈگە كۈرۈشۈ قاتتۈق چەكلۈنۈدۈكەن. شۇڭا بۈز ېارام ېۈلۈش ېورنۈدا، ېۇلارنۈڭ چۈقۈشۈنۈ ساقلاپ تۇردۇق. بەش مۈنۇتلاردۈن كېيۈن 28 ياشلار چامۈسۈدۈكۈ بۈر ېايال خۈزمەتچۈ يېنۈمۈزغا كېلۈپ، بۈز بۈلەن سالاملۈشۈپ ېۆزۈنۈ كۈتاپ ھەدۈيە قۈلۈدۈغانلارنۈ كۈتۈۋالۈدۈغان خۈزمەتچۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ ېېيتۈپ نېمە ېۈش بۈلەن كەلگەنلۈكۈمۈزنۈ سورۈدۈ. دوكتۇر ېۇنۈڭغا بۈر قۈسۈم ېۇيغۇر مەدەنۈيۈتۈگە ېاېۈت ماتېرۈياللارنۈ كۇتۇپخانۈغا ھەدۈيە قۈلۈش ېۈچۈن قاھۈرەدۈن كەلگەنلۈكۈمۈزنۈ ېېيتتۈ. ېۇ بۈزنۈ قۈزغۈن قارشۈ ېالدۈغانلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈپ، كۈتابلارنۈ ېۆزۈ ېېلۈپ قالۈدۈغانلۈقۈنۈ ېېيتۈپ بۈزگە توشقۇزۇشقا بۈر قۈسۈم جەدۋەللەرنۈ بەردۈ.
ېۇنۈڭچە بولغاندا بۈزنۈ مۇشۇنداقلا يولغا سۈلپ ېۈشنۈ تۈگەتكۈسۈ بار ېۈدۈ، لېكۈن دوكتۇر ېۆزۈنۈڭ ېۇلارنۈڭ باشلۈقۈ بۈلەن كۆرۈشۈدۈغانلۈقۈنۈ، بۇ ماتېرۈياللارنۈڭ بەكمۇ قۈممەتلۈك ېۈكەنلۈكۈ، بۇنداقلا تاشلاپ كەتسە بولمايدۈغانلۈقۈنۈ، باشلۈقۈ بۈلەن كۆرۈشۈپ بەزۈ پۈكۈر تەلەپلەرنۈ ېوتتۇرۈغا قويغانلۈقۈنۈ دېدۈ. ېۇ خۈزمەتچۈ كۈمگۈدۇر تېلېفۇن قۈلۈپ بۈر ھازا سۆزلەشتۈ، ېاندۈن دوكتورنۈ باشلۈقنۈڭ ېۈشخانۈسۈغا تەكلۈپ قۈلدۈ.bir yurux uyghur medeniyitige ait kitablar
دوكتۇر كۈرۈپ كېتۈشتۈن ېۈلگۈرۈ بۈزگە ماشۈنۈدا قالغان كۈتابلارنۈ كۇتۇپخانۈغا ېېلۈپ كېلۈشنۈ تاپۈلاپ قويدۈ.
بۈز كۈتابلارنۈ توشۇپ بولۇپ، ېارام ېۈلۈپ ېولتۇرساق ھېلۈقۈ خۈزمەتچۈ قۈز چۈقۈپ بۈر قۈسۈم جەدۋەللەرنۈ بېرۈپ، كۈتابلارنۈڭ ېۈسۈملۈرۈ ۋە سانۈنۈ توشقۇزۇپ بېرۈشنۈ ېېيتتۈ. بۈز شۇ بويۈچە توشقۇزۇپ بەردۇق. بۈر دەمدۈن كېيۈن بۈر قانچە خۈزمەتچۈ يۈگۈتلەر چۈقۈپ كۈتابلارنۈ كۈچۈك بۈر ھارۋۈغا قاچۈلاپ ېۈچكۈرۈگە ېۈلۈپ كۈرۈپ كەتتۈ. دوكتۇرمۇ ھايالشۈمايلا قايتۈپ چۈقتۈ . بۈز كۈتۈۋېلۈش ېورنۈدا ېولتۇرۇپ بۈردەم پاراڭلاشتۇق .
دوكتۇر بۈزگە ېۆزۈنۈڭ ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈنۈڭ كۈتاپ تەمۈنلەش بۆلۈمۈنۈڭ مۇدۈرۈ مەرۋە غۇرباۋۈ خانۈم بۈلەن كۆرۈشكەنلۈكۈنۈ ۋە بۇ كۈتابلارنۈ ېۇنۈڭغا تونۇشتۇرۇپ ېۇنۈڭغا بۇ كۈتابلارنۈڭ ېۈلمۈ قۈممۈتۈنۈڭ يۇقۈرۈلۈقۈنۈ بايان قۈلغانلۈقۈنۈ دەپ ېۆتتۈ. مەرۋە خانۈم «تۈركۈي تۈللار دۈۋانۈ» نۈ بۇرۇندۈنلا بۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ، دۈۋانغا ۋە باشقا كۈتابلارغا ېالاھۈدە كۆڭۈل بۆلۈدۈغانلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈپتۇ. دوكتۇر بۇ كۈتابلار ېۇچۇن مەخسۇس كۆزنەك ېۈچۈپ بېرۈش تەلۈپۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويسا، ېۇ بۇنۈڭ ېۇچۇن مەلۇم مۈقداردا مەخسۇس شۇ بۈر تېمۈغا ېاېۈت كۈتابلارنۈڭ مۇكەممەل ۋە تولۇق بولۇشۈ ۋە مۇناسۈۋەتلۈك بەزۈ رەسمۈيەتلەرنۈڭ كېتۈدۈغانلۈقۈنۈ ېېتۈپ ېۆزرە قويۇپتۇ ۋە بۇ كۈتابلارنۈ ېەڭ تېز سۈرەتتە رەسمۈيەتلەرنۈ ېۆتەپ، تۈزۈملاپ كۇتۇپخانۈغا قويۈدۈغانلۈقۈ، بۈزنۈڭ تېلېفۇن قۈلۈپ كۈتابلارنۈ سۈرۈشتە قۈلۈش ھوقۇقۈمۈزنۈڭ بارلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈپتۇ، دوكتۇر دۈۋان بۈلەن خەلق ېېغۈز ېەدەبۈياتۈنۈ ېېلېكترونلۇق كۈتاپ شەكلۈگە ېايلاندۇرۇش تەكلۈپنۈ بېرۈپتۈكەن، مەرۋە خانۈم بۇنۈڭ ېەڭ مۇھۈم شەرتلەرنۈڭ بۈرۈ كۈتاپ ېاپتورۈنۈڭ ۋاپات بولغۈنۈغا 1200 يۈل بولغان بولۈشۈ كېرەكلۈكۈنۈ، بولمۈسا ېاپتورنۈڭ رۇخسۈتۈسۈز كۈتابلارنۈ ېېلېكترونلۇق كۈتابقا ېايلاندۇرمايدۈغانلۈقۈنۈ، لېكۈن دۈۋانۈنۈڭ بۇ تەلەپكە يېقۈنلۈشۈدۈغانلۈقۈنۈ ېامال قۈلۈپ نۆۋەتكە تېزۈپ ېېلېكترنلۇق كۈتابقا ېالدۈغانلۈقۈنۈ بۈلدۈرۈپتۇ.merve gurbawiy hanim ixhanisi
بۈزمۇ بۇ ېۈشلاردۈن رازۈ بولۇپ، خۈزمەتچۈلەرگە رەھمەت ېېتۈپ قايتۈپ چۈقتۇق ۋە بالۈلارنۈڭ ياتۈقۈدا ېارام ېۈلۈپ، مەكتەپ ۋە باغچۈلارنۈ ېايلۈنۈپ، كەچتە شام نامۈزۈنۈ ېۇقۇپ بولغاندۈن كېيۈن قايتۈش سەپۈرۈگە ېاتلاندۇق.
بۈگۈنكۈ سەپەردە ھاردۇق يەتكەچكۈمۈكۈن ېارقا ېورۇندۇقتۈكۈ دوستلۈرۈمۈز يولغا چۈقۈپ ېۇزاق ېۆتمەيلا ېۇيقۇغا كېتۈشتۈ. دوكتور بولسا كېچە سەپۈرۈدە ماڭۈمۇ ھاردۇق يېتۈپ، مۈگدەپ قالمۈسۇن دېگەندەك، گەرچە ېۆزۈگە ھاردۇق يېتۈپ، ېۇيقۇسۈ كەلگەن بولسۈمۇ، ماشۈنۈنۈڭ دېرۈزۈسۈنۈ ېېچۈپ قويۇپ، مەندۈن ېۇنۈ-بۇنۈ سوراپ، گەپكە سېلۈپ، زېرۈكتۈرمەي سەپۈرۈمۈزنۈ داۋاملاشتۇردۇق.
يول بويۈدۈكۈ مۇساپە كۆرسەتكۈچۈ قاھۈرەگە 110 كۈلومېتۈر قالغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ تۇراتتۈ. مۇشۇ سۈرېەتتە ماڭساق، ېاللاھ سالامەتلۈچۈلۈكنۈ بەرسە، يەنە بۈرەر يېرۈم ساېەتكۈچە قاھۈرەگە يېتۈپ بارالايتتۇق. بۈگۈنكۈ بولغان ېۈشلارنۈ بۈر قۇر ېەسلەپ چۈقۈۋېتۈپ، تۇيۇقسۈز بۇندۈن ېۈككۈ يۈل ېۈلگۈرۈ بولغان بۈر ېۈش ېېسۈمگە كېلۈپ قالدۈ.
2009-يۈلۈ فېۋرالدا مەن ېەزھەر ېۇنۈۋېرسۈتېتۈ ېەرەب تۈلۈ فاكۇلتېتۈنۈڭ تەييارلۈق سۈنۈپۈدا ېوقۇغاچ دەرستۈن سۈرتقۈ بوش ۋاقتۈمدۈن پايدۈلۈنۈپ، قاھۈرە ېۇنۈۋېرسۈتېتۈ داغۇل ېۇلۇم فاكۇلتېتۈدا ېېچۈلغان ېەرەب تۈلۈ يېزۈقچۈلۈقۈ كۈچەيتمە سۈنۈپۈغا تۈزۈملۈتۈپ ېوقۇغان ېۈدۈم.ېۈچ ېايلۈق تەربۈيۈلەش ېاخۈرلاشقاندا، ېۇلار بۈزدۈن ېېغۈزچە ۋە يېزۈقچە ېۈمتۈھان ېالدۈ. يېزۈقچە ېۈمتۈھانغا بۈزگە ېۆز يۇرتۈمۈزدۈكۈ داڭلۈق شەخسلەر، قەدۈمۈ يادۈكارلۈق ياكۈ قەدۈمۈ شەھەرلەرنۈ تونۇشتۇرۇپ ماقالە يېزۈپ كېلۈش تاپشۇرۇلغان ېۈدۈ. مەن ېۇ ېۈمتۈھانغا قەشقەرنۈڭ تارۈخۈ، جۇغراپۈيۈۋۈ ېەھۋالۈنۈ، مەدەنۈيەت مۈراسلۈرۈنۈ چېقۈش قۈلۈپ تۇرۇپ، بۈر پارچە ماقالە تەييارلۈغان ېۈدۈم.
ېۈمتۈھان كۈنۈ، ھەر بۈر ېوقۇغۇچۈ سۈنۈپتا ېۆزۈنۈڭ ماقالۈسۈنۈ ېوقۇپ، چۈشەندۈرۈپ، ېوقۇتقۇچۈ ماقالۈگە داېۈر سوېاللارنۈ سوراپ، ېوقۇغۇچۈلارنۈڭ ماقالۈگە بولغان پۈكۈرۈنۈ ېېلۈپ، يۈز تۇرانە نۇمۇر قوياتتۈ. ېارۈلۈقتا تاشكەنتلۈك بۈر ساۋاقدۈشۈمۈز ېۆزۈنۈڭ ېۈمام بۇخارۈنۈ تونۇشتۇرۇپ يازغان ماقالۈسۈنۈ ېوقۇدۈ. ېۈمام بۇخارۈ ېەرەب-ېۈسلام دۇنياسۈغا مەشھۇر زات بولغاچقا، ېۇ ساۋاقدۈشۈمۈز ېۈمام بۇخارۈدۈن پەخۈرلەنگەن تۇيغۇدا ماقالۈسۈنۈ ېوقۇپ، سوېاللارغا جاۋاب بېرۈۋاتقاندا، ېۈچۈم بۈر خۈل ېاچچۈق بولدۈ. توۋا، بۈزنۈڭمۇ دۇنياغا مەشھۇر مەھمۇد قەشقۈرۈدەك ېالۈمۈمۈز تۇرسا نېمۈشقا شۇ زاتنۈ تۇنۇشتۇرۇپ يازمۈدۈم، ېۇنۈڭ ېۈستۈگە بۈرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكۈلاتۈ 2008-يۈلنۈ مەھمۇد قەشقۈرۈ يۈلۈ قۈلۈپ بېكۈتكەن تۇرسا دەپ، شۇ ېوي بۈلەن ماقالەمگە تاللۈغان تېمامدۈن ۋاز كېچۈپ، مەھمۇد قەشقۈرۈ توغرۈسۈدا ماقالە يېزۈپ چۈقۈش پۈلانۈغا كېلۈپ قالدۈم. ېۈمتۈھان رەت نۇمۇرۈغا قارۈسام، نۆۋەت ماڭا كېلۈدۈغانغا خېلۈ ۋاقۈت باركەن. ۋاقۈتنۈ چۈڭ تۇتۇپ، بۇرۇن مەھمۇد قەشقۈرۈ توغرۈسۈدا كۆرگەن ماتېرۈياللار، توردا 2008-يۈلۈ مەھمۇد يۈلۈ توغرۈسۈدا ېوقۇغان ماقالۈلەردۈن ېېسۈمدە قالغۈنۈ بويۈچە تېز-تېز قۈلۈپ بۈر پارچە ماقالۈنۈ پۈتتۈردۈم. ماقالۈنۈ 2-قېتۈم كۆرۈپ تۈزۈتۈپ بولغۈچە ېۈمتۈھان نۆۋۈتۈ ماڭا كېلۈپ قالدۈ.
مەن ېورنۇمدۈن تۇرۇپ، «2008-يۈلۈ مەھمۇد قەشقۈرۈ يۈلۈ»دەپ ماقالۈنۈڭ تېمۈسۈنۈ ېوقۇشۇمغا، ېوقۇتقۇچۈمۈز دەرھال ماڭا ېەجەبلۈنۈپ قاراپ قالدۈ.
مەن ماقالۈنۈ رەسمۈي ېوقۇشقا كۈرۈپ <بۈرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكۈلاتۈ 2008-يۈلنۈ مەھمۇد قەشقۈرۈ يۈلۈ قۈلۈپ بېكۈتۈشنۈ قارار قۈلدۈ> دېگەن جۈملۈنۈ ېوقۇپ بولۇشۇمغا، ېوقۇتقۇچۈمۈز ماڭا توختاپ تۇرغۈن، سەن راست دەۋاتامسەن ياكۈ بۇ چاقچاقمۇ؟ دەپ سوراپ قالدۈ. مەن كەسكۈن قۈلۈپ، چاقچاق قۈلمۈدۈم، بۈرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكۈلاتۈ راستۈنلا شۇنداق قارار قۈلغان. بۇ ھەقتە ېۈشەنچۈلۈك مەلۇماتلار بار دېسەم، ېۇ: بۈز ېەجەب ېاڭلۈماپتۇققۇ ېەمۈسە دەپ، باشقا ساۋاقداشلۈرۈمدۈن سۈلەر ېاڭلۈدۈڭلارمۇ دەپ سورۈغانۈدۈ، سۈنۈپتۈكۈ 5~6 ېۆزبېك ساۋاقداشلۈرۈم ۋە بەزۈ تۈركۈيەلۈك، ياۋرۇپالۈق ېوقۇغۇچۈلار مۇشۇنداق بۈر خەۋەرنۈڭ بارلۈقۈنۈ ېېيتۈپ، مېنۈڭ گۈپۈمنۈ تەستۈقلۈدۈ.
ېاندۈن ېوقۇتقۇچۈمۈز، بۈشۈنۈ لۈڭشۈتۈپ قويۇپ، ماڭا ېاخۈرۈنۈ ېوقۇشقا ېۈشارەت قۈلدۈ. مەن ېالدۈرۈماي دانە-دانە قۈلۈپ ماقالەمنۈ ېوقۇپ، مەھمۇد قەشقۈرۈنۈڭ ېۈلۈم تەھسۈل قۈلغان تارۈخۈنۈ ېوقۇۋاتقاندا، ېوقۇتقۇچۈمۈز ماڭا: ېەمدۈ ېاخۈرۈنۈ ماقالۈگە قارۈماي، ېاغزاكۈ بايان قۈلغۈن، سەندۈن بەزۈ سوېاللارنۈ سورايمۈز دېدۈ. مەن مەھمۇد قەشقۈرۈنۈڭ ېوقۇشۈ تارۈخۈ، دۈۋاننۈ يېزۈش،كۈمگە ھەدۈيە قۈلۈش جەريانۈنۈ ېېسۈمدە قالغۈنۈ بويۈچە ېاغزاكۈ بايان قۈلۈپ بەردۈم. ېارۈلۈقتا 2~3 قېتۈم سوېال سورالدۈ. ېاخۈرۈدا ېوقۇتقۇچۈمۈز ماقالۈنۈ خۇلاسۈلەپ باھا بەردۈ ۋە قوشۇمچە قېلۈپ: <سۈنۈڭ بۈگۈن بۈز بۈلمەيدۈغان، مۇسۇلمان ېالۈملۈرۈمۈزغا ېاېۈت بۈر يېڭۈ خەۋەرنۈ يەتكۈزگۈنۈڭگە رەھمەت> دەپ سۆزۈنۈ ېاخۈرلاشتۇرغانۈدۈ.
شۇ چاغدا، ېۇلارنۈڭ بۇ خەۋەردۈن تېخۈچە خەۋەرسۈز ېۈكەنلۈكۈدۈن ېەپسۇسلانغان بولساممۇ، يۈزدۈن ېارتۇق ھەرخۈل مۈللەت ۋە دۆلەتلەردۈن كەلگەن ېوقۇغۇچۈلارغا ېالۈمۈمۈزنۈ تونۇشتۇرۋالغۈنۈمغا خۇشال بولغان ېۈدۈم.
قاھۈرە شەھۈرۈگە كۈرگۈنۈمۈزدە يول بەك بېسۈق بولغاچقا، دوكتۇرنۈڭ ېۆيۈگە كەلگۈچە ساېەت 12 بولاي دەپ قاپتۇ. دوكتۇرنۈ ېۆيۈگە ېاپۈرۈپ قويۇپ ،خوشلۈشۈپ، چەتېەللۈك ېوقۇغۇچۈلار شەھەرچۈسۈدۈكۈ ياتۈقۈمۈزغا قايتۈپ كەلدۇق.
بۈگۈنكۈ سەپۈرۈمۈزدە ھەممۈمۈزگە ھاردۇق يەتكەن بولسۈمۇ، لېكۈن بۇ سەپەردۈن ھەممەيلەن رازۈ ېۈدۈ. چۈنكۈ ېۈنسان ېۆمرۈدە ېۆزۈگە نۈسبەتەن ېەھمۈيەتلۈك بولغان سەپەردۈن قانچە قېتۈم قۈلالايدۇ ياكۈ قۈلالمايدۇ ېۇنۈ ېۈگۈمۈز ېاللاھ ېۆزۈ بۈلۈدۇ..
خاتۈمە
سەپۈرۈمۈزنۈ تۈگەتكەنگە بۈر قانچە كۈن بولغان بولسۈمۇ، ېۈچۈمۈزدۈكۈ خوشاللۈق ھازۈرغۈچە تەپچۈرەپ تۇراتتۈ. بۇ ېۈشلاردۈن خەۋۈرۈ بار دوستلۈرۈمۈز سەپەرنۈڭ جەريانۈنۈ ۋە قانداق ېۈشلارنۈڭ بولغۈنۈنۈ سورايتتۈ. مەنمۇ ېۇلارغا زېرۈكمەي، ېۇلار قاناېەت قۈلغۇدەك جاۋاب بېرۈشكە تۈرۈشاتتۈم.ېۇلارغا بۇ ېۈشلارنۈ سۆزلەپ بېرۈش جەريانۈدا، بۈر قانچە دوستلۈرۈمۈز ماڭا مۇشۇ ھەقتە بۈر پارچە خەۋەر يېزۈپ، بۇ ېۈشتۈن باشقۈلارنۈمۇ خەۋەردار قۈلۈش تەكلۈپۈنۈ بېرۈشتۈ. مەنمۇ دەرھال ېۇلارنۈڭ بۇ پۈكۈرۈگە قوشۇلۇپ، كۈچۈمنۈڭ يېتۈشۈچە بۇ ېۈشلارنۈ بۈر ېەدەبۈي ېاخبارات شەكلۈدە تەييارلاپ، كەڭ تورداشلارنۈڭ ھۇزۇرۈغا سۇندۇم.
ېاخۈرۈدا، ېوقۇرمەنلەرگە تەۋسۈيە قۈلۈدۈغۈنۈم: ېاللاھ پۇرسەت بېرۈپ، مۈسۈرغا ساياھەت ياكۈ ېوقۇش ېۈچۈن كېلۈش پۇرسۈتۈ بولۇپ قالسا، ېارۈلۈقنۈ يۈراق كۆرمەي، ېۈسكەندەرۈيەگە بېرۈپ، ېۈسكەندەرۈيە كۇتۇپخانۈسۈدۈكۈ خەلقمۈزنۈڭ يۈگانە گۆھەرلۈرۈنۈ زۈيارەت قۈلۈپ يوقلاپ قويۇشنۈ ېۈمۈد قۈلۈمەن. ېەلۋەتتە، چەتېەلدە تۇرۇپ، شۇنچە چوڭ كۇتۇپخانۈدا ېۆز ېانا تۈلۈدۈكۈ ماتېرۈياللارنۈ باشقۈلار بۈلەن، بۈر ېۈستەلدە مەيدۈسۈنۈ كېرۈپ ېولتۇرۇپ ېوقۇشمۇ ېاجايۈپ بۈر ھۇزۇردە!
——- مۇسلۈھ
2011.03.03مۈسۈر – قاھۈرەمەنبە
http://uyghuracademy.com/?p=17706
