چار رۇسسىيە يوقىتىلغاندىن كىيىن1918-يىلى قازاقستاننىڭ سەمەي شەھرىنى مەركەز قىلغان ئاليخان بۇكەيخان رەھبەرلىكىدىكى مۇستەقىل «ئالاش ھۇكۇمىتى>>ۋە مۇستافا شوقاي رەھبەرلىكىدە تاشكەنتنى مەركەز قىلغان ئوزبەك،قىرغىز،قازاق،تۇركىمەن،قاراقالپاق،باشقۇرت قاتارلىق تۇركى مىللەتلىرىنىڭ مۇستەقىل دۇلىتى <<تۇركىستان رىسپۇبىلىيكىسى>>قۇرۇلغانىدى،بۇ لارنىڭ ئاساسى قانۇنى ھەم ئارمىيىسىمۇ بولدى،لىكىن،قانلىق بەدەل تۇلىسىمۇ،كۇچلۇك قىزىل ئارمىيىنىڭ تاجاۋۇزچىلىقىغا بەرداشلىق بىرەلمىدى،2يىلدىن ئارتۇق ھاياتلىقىنى ساقلاپ،مەغلۇپ بولدى،لىكىن،مۇستافا شوقاي فرانسىيىگە كىتىپ،داۋاملىق تۇركى مىللەتلىرىنىڭ ئازادلىقى يولىدا كۇرەش قىلدى،2-دۇنيا ئۇرۇشىدا،گىتلەر بىلەن ئۇچرىشىپ،گىرمانىيىگە ئەسىرگە چۇشكەن تۇركى مىللەتلىرىدىن بولغان سوۋىت ئارمىيىسىدىن 300مىڭدەك <<تۇركىستان ئارمىيىسىنى>> تەشكىللەپ،مۇستافا شوقاي باش قوماندان،ۋەلىخان(ئوزبىك مىللىتىدىن) مۇئاۋىن قوماندان بولۇپ،سوۋىت ئىتتىپاقىغا قارشى،تۇركىستاننى ئازاد قىلىشقا ئاتلىنىدۇ،لىكىن گىرمانىيىە بىلەن تەڭ مەغلۇپ بولىدۇ.مانا مۇشۇنداق،تۇركى مىللەتلىرىنىڭ بىشى قوشۇلۇشقا نىسىپ بولمىدى،مۇستەقىللىقتىن كىيىن نەزەربايىف ئىزچىل تۇردى <<تۇركى مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى>>نى قۇرۇپ،دۇنياغا تەسىر كورسىتەلەيدىغان ئورتاق سىياسى گەۋدە،ئورتاق بازار، ئورتاق تاموجنا،ئىنىرگىيە مەنبەسىنى قۇرۇشقا كۇچ چىقارغان بولسىمۇ،ئوزبىكىستاننىڭ قەتتى قارشى تۇرۇشى،تۇركىمەنستاننىڭ خەلقارادىكى بارلىق تەشكىلاتلارغا قاتناشماسلىق يولىنى تاللىغانلىقى تۇپەيلىدىن كۇنى بۇگىنگە قەدەر بۇ ئىش ئەمەلگە ئاشمىدى.لىكىن تۇركى قىرىنداشلارنىڭ ئامان بىر كۇنى باش قوشىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز.
