اﷲ ھەر بىر جاندارنى سۇدىن ياراتتى. ئۇنىڭ ئايەتلەردىكى دەلىلى.
كاپىرلار بىلەمدۇكى، ئاسمانلار بىلەن زېمىن بىر - بېرىگە تۇتاش
ئىدى، ئۇلارنى ئايرىۋەتتۇق، ھەممە جانلىق مەۋجۇداتنى سۇدىنياراتتۇق، ئۇلار (اﷲ نىڭ
قۇدرىتىگە) ئىشىنەمدۇ؟ [30]. يەر تەۋرەپ ئۇلارنىڭ خاتىرجەمسىز بولماسلىقى ئۈچۈن، بىز
زېمىندا تاغلارنى ياراتتۇق، ئۇلارنى (سەپەردە) كۆزلىگەن مەقسەتلەرگە يېتىۋالسۇن دەپ،
تاغلاردا كەڭ يوللارنى ياراتتۇق [31]. ئاسماننى بىز بىخەتەر ئۆگزەقىلدۇق، ھالبۇكى،
ئۇلار (يەنى مۇشرىكلار) ئاسماندىكى (كۈن، ئاي، يۇلتۇزلارغا ئوخشاشاﷲ نىڭ بارلىقىنى
ۋە ئۇنىڭ قۇدرىتىنى كۆرسىتىدىغان) ئالامەتلەردىن غەپلەتتىدۇر[32]. اﷲ كېچىنى ۋە كۈندۈزنى،
كۈننى ۋە ئاينى ياراتتى. ئۇلارنىڭ ھەر بىرى (ئۆزىگە خاس)پەلەكتە سەير قىلىدۇ [33].
(ئى مۇھەممەد!) سەندىن ئىلگىرى (ئىنسانلاردىن) ھېچ كىشىنىمەڭگۈ ياشاتقىنىمىز يوق، سەن
ئۆلسەڭ، ئۇلار مەڭگۈ ياشامدۇ؟ (بۇنداق بولۇش ھەرگىزمۇمەڭگۈ ياشاتقىنىمىز يوق، سەن ئۆلسەك،
ئۇلار مەڭگۈ ياشامدۇ؟ (بۇنداق بولۇش ھەرگىزمۇئۇلارغا مۇيەسسەر بولمايدۇ، ئۇلارنىڭ ھەممىسى
ئۆلىدۇ) [34]. ھەر بىر جان ئۆلۈمنىڭ تەمىنى تېتىغۇچىدۇر. سىلەرنى بىز يامانلىققا مۇپتىلا
قىلىش، ياخشىلىق بېرىش ئارقىلىق سىنايمىزسىلەر بىزنىڭ دەرگاھىمىزغا قايتىسىلەر (ئەمەلىڭلارغا
يارىشا جازالايمىز)[ سۈرەئەنبىيا]
اﷲ ھەر بىر جاندارنى سۇدىن ياراتتى،ئۇلارنىڭ بەزىسى قورسىقى بىلەن
ماڭىدۇ، بەزىسى ئىككى پۇت بىلەن ماڭىدۇ، بەزىسى تۆتپۇت بىلەن ماڭىدۇ، اﷲ خالىغان مەخلۇقاتلارنى
يارىتىدۇ، اﷲ ھەقىقەتەن ھەر نەرسىگە قادىردۇر[45]. شۈبھىسىزكى، بىز روشەن ئايەتلەرنى
نازىل قىلدۇق، اﷲ ئۆزى خالىغان كىشىلەرنى توغرايولغا باشلايدۇ [46]. (مۇناپىقلار)
«اﷲ قا ۋە پەيغەمبەرگە ئىمان ئېيتتۇق ۋە ئىتائەتقىلدۇق» دېيىشىدۇ، ئاندىن ئۇلاردىن
بىر جامائە شۇنىڭدىن (يەنى ئىماننى دەۋا قىلغاندىن)كېيىن، (شەرىئەت ھۆكمىدىن) يۈز ئۆرۈيدۇ،
ئۇلار (ھەقىقەتتە) مۆمىن ئەمەس [47].[ سۈرەنۇر]
يوقۇرقى ئايەتلەردىن ئاللاھ جانلىقنى سۇدىن ياراتقانلىقى مەلۇم.
بىز ئاللاھنىڭ سۆزىنى ھەق دەپ بىلىمىز ۋە قەتئىي گۇمانلايمايمىز.
بىز ئىنسانلارغا (قۇرئاندا ئۇلارنىڭ زېھنىغا يېقىنلاشتۇرۇش ئۈچۈن)
بايان قىلغان بۇ تەمسىللەرنى پەقەت ئالىملارلا چۈشىنەلەيدۇ [43].[سۈرە ئەنكەبۇت]
]. شۇنىڭدەك ئىنسانلارنى، ھايۋانلارنى، چاھارپايلارنىمۇ خىلمۇخىل
رەڭلىك قىلىپ ياراتتى، اﷲ نىڭ بەندىلىرى ئىچىدە اﷲ تىن پەقەت ئالىملارلا قورقىدۇ، اﷲ
ھەقىقەتەن غالىبتۇر، (بەندىلىرى ئىچىدە تەۋبە قىلغانلارنى) مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر
[28].[سۈرە فاتىر]
يوقۇرقى ئايەتلەردىن ئالىملارنىڭ ھەر بىر پاكىتنى دەلىلسىز ئوتتۇرىغا
قويمايدىغانلىقى، سەۋەبى ئاللاھدىن قورقۇدىغانلىقىنى بىلدۇرىدۇ.
ئاسمانلاردىكى نەرسىلەر (يەنى پەرىشتىلەر) ۋە زېمىندىكى نەرسىلەر
(يەنى ئىنسانلار، ئۆسۈملۈكلەر، جانسىز شەيئىلەر) اﷲ قا تەسبىھ ئېيتتى، اﷲ غالىبتۇر،
ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر [1]. ئى مۆمىنلەر! سىلەر نېمە ئۈچۈن قىلمايدىغان ئىشنى
قىلىمىز دەيسىلەر؟ (يەنى ئەمەلدە سىلەر قىلمايدىغان ياخشى ئىشلارنى نېمە ئۈچۈن ئاغزىڭلاردا
قىلىمىز دەيسىلەر؟) [2] سىلەرنىڭ قىلمايدىغان ئىشنى (قىلىمىز) دېيىشىڭلار اﷲ نىڭ دەرگاھىدا
ئەڭ ئۆچ (كۆرۈلىدىغان نەرسىدۇر) [3].
]. اﷲ نى قانداقمۇ ئىنكار
قىلىسىلەركى، جانسىز ئىدىڭلار، سىلەرگە جان بەردى (يەنى ئاتاڭلارنىڭ پۇشتىدا، ئاناڭلارنىڭ
قارنىدا ئابىمەنىي ئىدىڭلار)، كېيىن (ئەجىلىڭلار توشقاندا) اﷲ جېنىڭلارنى ئالىدۇ، ئاندىن
كېيىن تىرىلدۈرىدۇ، ئاندىن كېيىن اﷲ نىڭ دەرگاھىغا (ھېساب بېرىش ئۈچۈن) قايتۇرۇلىسىلەر
[28].[سۈرە بەقەر]
كېچىنى كۈندۈزگە كىرگۈزىسەن، كۈندۈزنى كېچىگە كىرگۈزىسەن (شۇنىڭ
بىلەن، كېچە - كۈندۈزنىڭ ئۇزۇن - قىسقا بولۇشى پەسىللەر بويىچە نۆۋەتلىشىپ تۇرىدۇ)؛
جانلىقنى (يەنى تىرىك بولغان ئىنساننى، ھايۋاننى) جانسىزدىن (يەنى جانلىق بولغان ئابىمەنىيدىن)
چىقىرىسەن، جانسىزنى (يەنى جانسىز بولغان ئابىمەنىينى) جانلىقتىن (يەنى جانلىق بولغان
ئىنساندىن، ھايۋاندىن) چىقىرىسەن؛ ئۆزۈڭ خالىغان كىشىگە ھېسابسىز رىزىق بېرىسەن»
[27][ئال ئىمران]
ھەقتىئاللاھ جانلىقنى جانسىزدىن ۋۇجۇتقا كەلتۇرىدۇ. مانا بۇ ھەقەقەت.
سىز ئوغۇتقا سۇ قۇيۇپ بېقىڭ نۇرغۇن دەلىللەرنى بىلەلەيسىز. ئەگەر سۇنى يوق قىلىپ بېقىڭ
ھاياتلىق مەۋجۇت بولامدىكىن! ئالىملار سۇنىڭ ھاياتلىقتىكى رولىنى نۇرغۇن تەجرىبىلەر
بىلەن ئىسپاتلىغان. پەقەت ئاشۇ دىننى ئىنكار قىلغان ئىنسانلار خاتا چۈشىنىۋالغان.
