-
ئۇيغۇر بۈگۈنكى دەۋر شېئىرىيىتىنىڭ مۇھىم ۋەكىللىرىنىڭ بىرى ئالمىدەك يۈرەكتە ئالەمچە سۆيگۈ، توزان قەسىدىسى، ساقايماس ئاغرىقكەن ۋەتەن ئاغرىقى، تاڭلار بىلەن سۆزلىشىش قاتارلىق شېئىرلارنىڭ ئاپتورى، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ پەخىرلىق ئوغلى، ئاتاقلىق شائىر، داڭلىق ئەدەبىي
-
2013-يىلى09-ئاينىڭ21-كۈنىئويلىنىش
ئىلاۋە: بۇ شېئىرنى مەرىپەت تورىدا ئەركىن سىدىق ئەپەندىنىڭ غايىنى رېئاللىققا ئايلاندۇرۇشنىڭ سىرلىق قانۇنىيىتى ناملىق يازمىسىدىن تەرجىمە قىلىنىدى ۋالتېر ۋىنتىل گەر يېڭىلدىم دەپ ئويلىساڭ، راست مەغلۇپسەن، جۈرئىتىم يوق دەپ ئويلىساڭ، قىلالمايسەن. ئىستىگىنىڭ ئۇت
-
8 -سىنتەبىر ، ئىئوردانىيەنىڭ پايتەختى ئامماندىكى خەلقئارا ئاپتوموبىل كۆرگەزم ە مەركىزىدە ، 10-نۆۋەتلىك جۇڭگو تاۋارلىرى كۆرگەزمىسى باشلاندى . كۆرگەزمىگە 500 گە يېقىن جۇڭگو كارخانىسى قاتناشتى.
-
2013-يىلى08-ئاينىڭ27-كۈنىگال ئىششىقى
بۇ كېسەللىك بەدەندىكى تۆت خىلىتىنىڭ غەيرىي تەبئىيتى ئۆزگىرىشى سەۋەبىدىن پەيدا بولىدىغان گال ساھەسىنىڭ ئومۇميۈزلۈك ئىشىشىشى،قىزىرىشى،كۆيۈشۈپ ئېچىشىشى،گال قۇرغاقلىشىش،ئېغىزدىن شالى ئېقىش،يۈتۈش قىينىلىشىش قاتارلىق ئالامەتلەر بىلەن ئىپادىلىنىدىغان كېسەللىك. د
-
قېرىش بولسا گۈزەللىكنى سۈيىدىغان بىر ئايالغا نىسپەتەن ئېيىتقاندا بىر جازا، بىراق بۇ بولسا ھاياتلىقنىڭ تەبىئىي قانۇنيىتى ، ھەر بىر قىز- ئاياللار چۇقۇم بېشىدىن ئۆتكۈزىدۇ، گەرچە قېرىشتىن قېچىپ قۇتۇلالمىسىمۇ ، بىراق كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا ئۆزىمىزنى تەڭشەپ قېرى
-
شىنجاڭ قەدىمدە غەربىي يۇرت دەپ ئاتىلىدىغان بولۇپ، قەدىمقى يىپەك يولىنىڭ مۇھىم تۈگۈنى، دۇنيادىكى تۆت چوڭ مەدەنىيەت سىستېمىسى توپلانغان، قوشۇلغان بىردىنبىر جاي، كۆپ مەنبەلىك مەدەنىيەتنىڭ ئۆز ئارا قوشۇلۇشىدىن ھاسىل بولغان ناخشا ئۇسسۇل سەنئىتى بوستانلىق، چۆل
-
ئامېرىكا ئالىملىرىنىڭ مەزى بېزى راكى بىلەن ئۆلۈپ كەتكەنلەرنىڭ يېمەكلىك ئادىتىنى تەكشۈرۈش دوكلاتىدىن مەلۇم بولۇشىچە،مەزى بېزى راكىغا گىرىپتار بولغانلارنىڭ ئۆلۈپ كېتىش نىسبىتى گۆشلۈك يېمەكلىكلەرنى ئىستېمال قىىلش مىقىدارى بىلەن ئوڭ تاناسىپ تۈزىدىكەن،گۆشنى كۆ
-
دېھقانچىلىق ۋەقىر مەدەنىيىتى دېھانچىلىق ئۇيغۇرلارنىڭ ماددى ۋە مەنىۋى ھاياتىغا ئايلانغان-دۆلەت قۇرۇلۇش ھارپىسىنىڭ بۇ تەرىپىدە،تېرىقچىلىق -بىزگە ھەدىيە قىلىنغان ئەڭ چوڭ ئىختىسادى ئەۋزەللىك بولۇپ ھىساپلىنىپ كەلدى. ۋاھالەنكى تېرىقچىلىق ئىشلىرىنىڭ بۇگۈنكى زاما
-
ئاممىۋى سورۇنلاردا ئېرى ھەمىشە ئۇنىڭ قولىنى تۇتۇپ تۇرۇپ،يېڭى دوستلىرىغا پەخىرلەنىگەن ھالدا؛(بۇ مېنىڭ مېھرىبان،چىرايلىق خوتۇنۇم)دەپ تونۇشتۇراتتى،بۇ چاغدا ئۇنىڭ دوستلىرى ئۇنىڭغا ھەۋەس بىلەن قارىشىپ قالاتتى. بىر كۈنى.بىر دوستى ئۇنىڭ قېشىغا كېلىپ نىكاھ جەھەتت
-
ئامېرىكا خارۋارد ئۇنۋېرسىتىتى تىببىي پەنلەر ئىنىستىتۇتىنىڭ ئەڭ يېڭى تەتقىقات تۈرىدە بايقىلىشىچە، ئاياللارنىڭ تېنىدىكى مېللات (邻苯二甲酸酯) ماددىسىنىڭ ئېشىپ كېتىشى بىلەن دىئابىت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇشى ئۇتتۇرىسىدا ئوڭ تاناسىپلىق مۇناسىۋەت مەۋجۇت ئىكەن. بۇ خىل
-
ئۇيغۇر تېبابەتچىلىكىدە تېرىگە ئېلىپ داۋالاش ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە بولۇپ، تېخنىكا تەلەپ قىلمايدۇ. كۆرگەن، ئاڭلىغان ئۇسۇل بويىچە كېسەلنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا قاراپ ئائىلىلەردە قوللىنىشقا بولىدۇ. تېرىگە ئېلىپ داۋالاش ئۇسۇلىنىڭ قاچانلاردىن باشلانغانلىقى
-
ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى سەيلە ساياھەت ئادىتى قەدىمقى زامانلاردىن تارتىپ، كۆڭۈل ئېچىش ئادىتى شەكلىدە ئومۇملاشقان. شۇنداقلا ئۇ كۆپ خىللىققا ۋە ئۆزگىچىلىككە ئىگە بولۇپ، باھار، ياز، كۈز ۋە قىش پەسىللىرىنىڭ ھەممىسىدە ئۆتكۈزۈلۈپ كەلگەن. گۈل چېچەك سەيلىسى ئەنە شۇ
-
بىزدە(ئون خوتۇننىڭ بىر توخۇچە ئەقلى يوق،ئەقلى بولسا توخۇ دېگەن يەمدۇ پوق!)،ئىت ۋاپا،خوتۇن جاپا،خوتۇن ئالدىم،ئۇچامغا ئوتۇن ئالدىم.ئاياللارنىڭ چېچى ئۇزۇن،ئەقلى قىسقا...دېگەندەك خوتۇن-قىزلارنى كەمسىتىش،پەس كۆرۈش تۇيغۇسى ئىپادىلندىغان ماقال-تەمسىللەر خېلى كۆپ
-
2013-يىلى07-ئاينىڭ29-كۈنىچۆكۈپ كىتىش
(ھېكايە) ئەزىز ئەيسا كۆكتۇغ قۇدرەت ئەتىگەندە ئىسسىق ئۈيىدىن سىرىتقا چىقىشىغىلا نەشتەردەك سوغۇق شىۋىرغان يۈز كۆزلىرىگە رەھىمسىزلىك بىلەن ئۇرۇلۇشقا باشلىدى ئۇ نىپىز تاشپاختا ئەستەرلىك چاپىنىنىڭ سىرىتمىلىرىنى ئىتىپ، چاپىنىنىڭ پۇرلۇشۇپ كەتكەن ياقىسىنى كۈتۈرۈپ
-
پۇتى پۇرايدىغانلار ، بىر كۈندە كىيگەن ئاياغ ۋە پايپىقى يەنىلا ئوخشاش شۇنداق سېسىق، باشقىلاربىلەن ئالاقە قىلغاندا بەكمۇ ئوڭايسىزلىنىدۇ، ئەمىليەتتە، پۇت پۇراش كەيپىياتقا تەسىر كۆرسىتىپلا قالماستىن ، يەنە بەزى ئادەملەر ئۆزىگە يۈك قىلۋالىدۇ، ئۆزىگە ئىشىنىش تۇ
-
ئوسمان 1z!uu-#p ئىسمايىل تارىم 1958 l 8wb1U(NZvC!sE%vJW8aJH@GM^Q7Opuu5Sh% يىلى 8 ئاينىڭ 1 DMHw كۈنى شايار ناھىيىس Ik3vrBRQKauzsU@)iz^Zb8EgeQ#ytV55EOmXN- ىدە ئوقۇتقۇچى ئائىلى +X%HICl84bcszxa+FtBE$$53C@o661gmUX*E^V!2mjI^^e^Bf6S سىدە تۇغۇلغان. ئۇ با AgDL6H67
-
سادىر سابىر نەزەرى ئۇيغۇر تائاملىرى تارىخى ئۇزۇن، ھۈنەر-سەنئىتى يۇقىرى، تەملىك، رەڭدار بولۇشتەك ئالاھىدىلىكلىرى بىلەن داڭلىق بولۇپ، ئۇ جۇڭخۇا مىللەتلىرىنىڭ مەدەنىيەت-سەنئەت گۈلزارلىقىدىكى چاقناپ تۇرغان گۈل، شۇنداقلا ئىنسانلار يېمەك-ئىچمەك مەدەنىيىتىنىڭ سە
-
ھاۋادىن، سۇدىن.... ئەزىز نەسىن ئالدى بىلەن مەن سىلەرگە سەدى بەينى تونۇشتۇرۇپ ئۆتەي: كىشىلەر توشقان مايىقىدەك، يا پۇرىمايدۇ، يا مىلاشمايدۇ دەپ قويىشىدىغۇ..... مانا بۇ، سەدى بەيگە ناھايىتى باپ كېلىدۇ. مەملىكەتتە قانچە پارتىيە بار؟ دەپ سورىسىڭىز، ئۇ ھېچنېمە
-
ئەزىز نەسىن(تۈركىيە) تۈركچىدىن خەدىچە ئاۋۇت تەرجىمىسى بار ئىكەن، يوق ئىكەن، قەدىمكى زاماندا، يۇرتلارنىڭ بىرىدە بىر بىچارە كىشى ئۆتكەنىكەن. ئۇنىڭ قورسىقىغا يۈگۈدەك ئوزۇق - تۈلۈك، ئۇچىسىغا كىيگۈدەك كىيىم - كېچىكىمۇ يوق ئىكەن، ئەمما يامان نىيەتلىك ئەمەس ئىكە
-
[ھېكايە] ژۇرنالدا خوتۇنباز تۇمۇچۇق دېگەن ھېكايە بېسىلدى. ھېكايىدە نېمىلەر دېيىلگىنىنى قويۇپ تۇرۇپ، ئۇنى كىمنىڭ يازغىنىنى سۆزلەيلى. چايخانىچى ئەلىمەت بوۋا خېلىلا قېرىپ قالغان ئادەم. نەۋرىلىرى شۇنچىلىك كۆپكى، ئاتلىرىنى چاقىرىشنى بىلەلمەي سالىنى ۋەلى، ۋەلىنى
-
قىلۇر ياخشىلىق ئۇ پۈتۈن ئىلىگە،يەنە مىننەت ئۇرماس كىشى يۈزىگە(857-بىيىت) نىمىنى كىشى قىممىتىگە باھا بىرىشنىڭ ئۆلچىمى قىلىش كىرەك؟خەلىقنىڭ مەنپەتىنى،ئەلنىڭ مەنپەتىنى كۆزلەشنى،ئۆزىنىڭ مەنپەتىنى كۆزلىمەسلىكنى،يەتكۈزگەن مەنپەتى ئۈچۈن بەدەل كۆزلىمەسلىكنى ئۆلچە
-
-بويتاق چۈشىدە بىمالال سۆزلىيەلەيدىغان ئادەم . -بەخىت پۇلدا ئەمەس شۇنداقمۇ ؟ -شۇنداق ، بەخت -سائادەت پۇلنىڭ ئاز -كۆپلىكىدە . -قارا مۆشۆك يولىنى توسىۋالغاندا ،قورقونچاق قىزنىڭ قوروقماي ئالدىغا قاراپ مېڭىۋىرىشى ئۈچۈن قانداق نەسىىھەت قىلسا مۇۋاپىق بولىدۇ ؟ -
-
ئايالىمنىڭ ئېسىل چاپان كىيۋالغان بىر تونۇشى،ئۈستىدىكى چاپاننى 1100كويغا ئالدىغانلىقىنى سۆزلەپ بەرگەنىگە،ئايالىم؛-بىر مىڭ بىر يۈز كويلۇق چاپاننى كىيىپ ئەجەپ ئۇچماپلا؟-دەپتۇ ھەيران بولۇپ ۋە ئارقىدىنلا ئاغزىدىن چىقىپ كەتكەن گەپگە قورقۇپ كېتىپتۇ. ئايالىمنىڭ ئ
-
2013-يىلى06-ئاينىڭ24-كۈنىپۇرسەت
روزىھاجى نەزەر بوغالتىر كەڭ خەلق ئاممىسى، كادىرلار، ئوقۇتقۇچىئوقۇغۇچى، يەككە تىجارەتچىلەر قىزغىنلىق بىلەن ئىئانە قىلغان پۇلنى كۆرۈپ، چەكسىز ھاياجانلاندىدە، خۇشاللىقىنى باسالماي باشلىقنىڭ يېنىغا كىردى. ـــ بۈگۈن ئىئانە قىلىنغان پۇل بەك كۆپ، ئاپەت رايونىغا
-
ئائىلە مەدەنىيىتى بىر مىللەت مەدەنىيىتىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى. بىزنىڭ ئائىلە مەدەنىيىتىمىز ھەم شۇنداق. ئۇزاق تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا شەكىللەنگەن، ھازىرغا قەدەر تۇرمۇشىمىزدا ئۆز قىممىتىنى جارى قىلىپ كېلىۋاتقان بۇ مەدەنىيەت خەلقىمىزنىڭ خاسلىقىنى، بىر
-
مۇخپىر بىر تاللا بازىرىدىكى ئەتتىر ساتىدىغان ئۈستەل ئۈستىدە كۆردى، پاشا ھەيدەشتىن باشقا يەنە قىشىشقان يەرگە سەپسىڭىز قىچىشىشىنى توختىتىدۇ دەپ يىزىپ قويغىننى كۆرۈپتۇ، شۇ جايدا ئەتتىر ساتىدىغان جاڭ خانىمنىڭ مۇخبىرغا دېيىشىچە، پاشا چېقىۋالغاندىن كىيىن ،ئەتتى
-
مەن باشقىلارغا ئوخشاش ھېكايە،قىسىسەلەرگە،چۆچەك،رىۋايەتلەرگە باي، ئۇزۇن يىللىق تەجرىبىلىك ئوقۇتقۇچىلاردەك بالىلارنىڭ ئۆزىگە جەلپ قىلىپ تونۇر بېشىدا سائەتلەرپ ئولتۇرۇپ(چىن تۆمۈر باتۇر)نىڭ باتۇرلۇقى،(پەرھاد-شېرىن)نىڭ پاك سۆيگۈسى،(نوزۇگۇم)نىڭ ئىپپەتلىكى،(مىڭ
-
مەن بىر خاتىرىھىنى يوقاتقان قىز. ئاتا-ئانامنىڭ دېيىشىچە مەن 15 ياشقا كىرگەن چېغىمدا، قاتتىق قىزىپ كېتىپ شۇنىڭ بىلەن خاتىرەمنى يوقاتقان ئىكەنمەن. ھازىر مەن 21 ياشقا كىردىم. بۇ بەش يىل جەريانىدا ئۆيدىكىلەر ماڭا ئىنتايىن كۆپ مۇھەببىتىنى بەردى، گەرچە مەن خاتى
-
چېخوپ نىكولايېۋ تۆمۈر يول ۋوگزالىدا ئىككى دوست ئۇچرىشىپ قېلىشتى. ئۇلارنىڭ بىرى سېمىز، ئىككىنچىسى ئورۇق ئىدى. سېمىز يېڭىلا ۋوگزال ئاشخانىسىدا تاماق يېگەچكە، ئۇنىڭ ياغلىق لەۋلىرى پىشقان ئالۇچىدەك پارقىراپ تۇراتتى. ئۇنىڭدىن خېرېس دېگەن مەينىڭ ۋە فىلىرد ئوران
-
رۇستەم ئىدارە باشلىقى باھادىرنىڭ چاقىرىتىشى بىلەن ئۇنىڭ ياسىداق ئىشخانىسىگە ئاستا كىرىدى.ئۇ ھەشەمەتلىك ئۈستەلگە ئېسىلىپ ئولتۇرغان قورا قاپاق ئادەمنىڭ سۆرۈن تەلەتىگە قاراپ ئېگىز بويىنى سەل ئېگىپ يوليورۇق كۈتۈپ تۇردى.باھادىر ئارىدا تارتمىدىن سىگارتتىن بىرنى
-
1-ھەرىكەت. بۇ ھەرىكەتنىڭ مۇددىئاسى قوۋۇرغا ئەتراپىدىكى مۇسكۇللارنى چېنىقتۇرۇش ئارقىلىق، قوۋرۇغا شەكلىنى رۇسلاش، بۇ ھەرىكەت بىلەن داۋاملىق مەشغۇل بولغاندا، قوۋۇرغىنى تۈزلەپ، كۆكرەكنى كېڭەيتىدۇ ھەم ئوسول كۆكرەكنىڭ تەڭپۇڭلۇقىنى تەڭشەيدۇ. ھەرىكەت ئىشلەش ئۇسۇل
-
شىنجاڭ مېۋە-چېۋە ماكانى بولۇپ، ئۇيغۇرلار مېۋە-چېۋە كەسپى بىلەن شۇغۇللانغۇچىلارنى باققال دەپ ئاتايدۇ . باققاللىق كەسپى ھۆل مېۋىچىلىك ، قۇرۇق مېۋىچىلىكتىن دەپ ئىككى خىل تۈرگە بۆلىنىدۇ. ھۆل مېۋە باققاللىرى، ئۆرۈك، شاپتۇل، توغاچ، ئەنجۈر، ئالما، ئانار، ئامۇت،ن
-
دالتۇ قەدىمكى شەھىرى خارابىسى بورتالا شەھىرىنىڭ شەرقىي جەنۇبىغا 37 كىلومېتىر كېلىدىغان شارېبې كەنتى (破城子村)نىڭ شىمالىي ئۇچىدا بولۇپ، بورتالا دەرياسى بىلەن داخېيەنزە دەرياسىىنىڭ كېسىشكەن يېرىدىكى سېرىق توپىلىق دۆڭلۈككە جايلاشقان. بۇ قەدىمكى شەھەر ئۈستىدە ئې
-
مۇنداق بىر رىۋايەت بار؛خەلىپە ئۆمەر يېقىنلىرى بىلەن سۆھبەت قۇرۇپ ئولتۇرغاندا،بىر قېرى ئادەم ئۇنىڭ ئالدىغا ئوغلىنى باشلاپ كېلىپ شىكايەت قىپتۇ؛ -يا ئەمرۇل مۆئمىنىن،كۆرۈپ تۇرغىنىڭىز،يەنى بۇ يىگىت كەمىنىنىڭ ئوغلىدۇر،ئەمما ئۇ پەرزەنتلىك بۇرچىدىن بويۇن تولغايدۇ
-
دۇنيادا ياشىغۇچى ئادەملەر ئەگەر تېنى سالامەت بولسىلا،ئۆزلىرى ئۈچۈن ئۆمۈرلۈك جورا تاللاش زۆرۈردۇر،بۇ ھەممە ئادەمگە مەلۇمدۇر. كىشىلەر بازارغا بارغان چاغلىرىدىمۇ ئۆز يولداشلىرىنىڭ ياخشى،ئۆزىگە يارايدىغان بولۇشىنى ئارزۇ قىلىدۇ،كۆڭلىگە ياقمىغان ئادەم بىلەن بىل
-
سىز ھەر كۈنى ئۆيگە قايتىپ كەلگىنىڭىزدە ، ساپما كەش ئەكىلىپ بىرىدىغىنى ئىتىڭىز ، ئەرلەر ئۇنداق قىلىلمايدۇ . سىز يىراق سەپەرگە كەتكەندە ئاش تاماقنى ئۇنتۇپ يولىڭىزغا قارايدىغىنى ئىتىڭىز . سىز ئۆز قولىڭىز بىلەن ئىتىڭىزغا پوپايكا توقۇپ بەرسىڭىز ، ئۇ ئىنتايىن خ
-
مەن ياسىن ئۇستامنى سىرتىدىنلا تونۇيتتىم، داڭقىنى ئاڭلاپ يۈرگىنىمگىمۇ خېلى بولۇپ قالغانىدى. بىراق، چېچىمنى ئالدۇرۇپ باقمىدىم. ھەر قېتىم ئۇنىڭ دۇكىنىغا بارغاندا نۆۋەت كۈتۈپ ئولتۇرغانلارنىڭ كۆپلۈكىنى كۆرۈپ نائۈمىد قايتىپ كېتەتتىم. دۇكاندا ياسىن ئۇستامدىن باش
-
كىندىك قېنى تۆكۈلگەن ئانا يۇرتنى كۈيلەش،ئانا يۇرتنىڭ مۇھەببىتىنى دىلىغا پۈكۈپ ئىجادىيىتنى يىلتىزغا ئىگە قىلىش،ئۆزگىچە ئىپادىلەش ماھارىتىگە تاينىپ رېئال ھاياتتىن ئېلىنغان تىپىك ئەھمىيەتكە ئىگە ۋەقە،مەنزىرە،ھاياتنىڭ بىر قىسىمىنى ئوبرازلىق ئەكىس ئەتتۈرۈش ياز
-
ياسىنجان سادىق چوغلان 1966-يىلى 3-ئايدا يەكەن ناھىيە بازىرىدا ئىشچى ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. باشلانغۇچ ۋە تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپلەرنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن، 1983-يىلى شىنجاڭ سۇ-ئېلېكتىر تېخنىك مەكتىپىنىڭ سۇ باشقۇرۇش كەسپىگە قوبۇل قىلىنغان. 1986-يىلى ئوقۇش پۈتتۈ
-
بۇرۇننىڭ بۇرنىسىدا كىم،قەيەردە،نىمە ئىسىملىك ئۈچ قوي بولغانىكەن. بىر كۈنى كىم،قەيەردە ئىسمىلىك قوي ئىشىك تۈۋىدە، نىمە ئىسىملىك قوي ئۆگزىدە تورغاندا قۇرسىقى ئېچىپ ئىچىرقاپ كەتكەن بىريولۋاس كەپ قاپتۇ. يولۋاس بۇلارنى كۆرۈپ تازا خۇشال بوپ كىتىپتۇ ۋە ئۆزىنى تۇ
ھەممە (23) سۆز قالدۇرۇش [تىز سۆز قالدۇرۇش]
مەن سېزنې يوقېلاپ كەلېدېم ۋاقېتېڭېز بولېسا
مەن تەرەپكەمۇ كېلېپ تۇراسېز دوستلا ئارا
قەلەم تەۋېرېتېپ تۇرايېلې دوسېتېلېق
رېشېتې ئۈزېلېمېسۇن قاقۇل ئەمېسە
مەن چېقاي الېلاغا ئامانەت
» تىخىمۇ كۆپ