نامىبىيەدىكى ئۈچ كالىغا بىر خوتۇن تېگىشىدىغان ‹‹سىمبا مىللىتى››

• (يوللانغان ۋاقتى: 2011-يىلى11-ئاينىڭ05-كۈنى  چېكىلىشى: قىتىم)

     نامىبىيەدە ئىزى ئۆچەي ، دەپ قالغان بىر ئىپتىدائىي مىللەت — سىمبا مىللىتى بار . بۇ مىللەت 500 يىل بۇرۇنقى تۇرمۇش ئۇسۇلىنى ساقلاپ كېلىۋاتقان بولۇپ ، يىل بويى قىزىل توپىنى سېرىق مايغا ئارىلاشتۇرۇپ تېرىسى ۋە چېچىغا سۈرۈۋالىدىغان بولغاچقا ، ئادەتتە ‹‹قىزىل لاي ئادەم ›› دەپمۇ ئاتىلىدۇ . سىرلىق بىر خىل ئېرسىيەت گېنى سەۋەبىدىن ، سىمبا قەبىلىسىنىڭ ئەر–ئايال نىسبىتىنىڭ تەڭپۇڭلۇقى ئېغىر دەرىجىدە بۇزۇلغان ، شۇڭلاشقا سىمبالارنىڭ ئەر–ئاياللىق مۇناسىۋىتى ئىنتايىن خالىغانچە بولۇپ ، ئۈچ باش كالىغىلا بىر خوتۇننى تېگىشكىلى بولىدۇ...  بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن

  ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!

     سىمبا قەبىلىسى نامىبىيەدىكى ئەڭ ئۆزگىچىلىككە ئىگە ئەنئەنىۋى قەبىلە ، سىمبالار 17–ئەسىردە ئانگولا ئېگىزلىكىدىن نامىبىيەگە كۆچۈپ كېلىپ ، بىر مەزگىل ئافرىقا چوڭ يايلىقىدىكى بايلىقى مول، ئادىمى كۆپ كۈچلۈك كۆچمەن چارۋىچى مىللەتلەرنىڭ بىر بولغان ، بىراق بۈگۈنكى كۈندە ئۇلار يەنىلا ئىپتىدائىي ھالەتتە توختاپ قالغان بولۇپ ، زامانىۋى مەدەنىيەتتىن ئىنتايىن يىراق خىلۋەت جايدا ياشاۋاتىدۇ ، يەككە–يەككە كىچىك كەنتلەردە توپلىشىپ ، 500 يىل بۇرۇنقى تۇرمۇش ئۇسۇلى ۋە ئۆرپ–ئادىتىنى ساقلاپ كېلىۋاتقان بۇ مىللەتنىڭ ئۆزگىچە ئىپتىدائىي مەدەنىيەت مەنزىرىسى ھەقىقەتەن كىشىنى ھەيران قالدۇرىدۇ. ئىز تورى بەك ياخشى

  www.iz.la

     ئوپۇۋو نامىبىيەنىڭ غەربىي شىمالى بىلەن ئانگولا چېگرىسىدىكى كۇنېنې دەرياسى ۋادىسىدىكى كىركلاند رايونىدا ياشاۋاتقان بۈگۈنكى قىزىل لاي ئادەم قەبىلىسىنىڭ ئادەم سانى 20 مىڭغا يەتمەيدۇ ، ئانىلىق ئۇرۇقداشلىقتىن قۇتۇلغاندىن باشقا ، ئۇلار ھەممىدە ئىپتىدائىي تۇرمۇش ھالىتىنى ساقلاپ كېلىۋاتىدۇ . ئۇلار چارۋىچىلىق ، يەر تېرىشقا تايىنىپ تىرىكچىلىك قىلىدۇ ، يامغۇر سۈيى مول يامغۇر پەسلىدىن باشقا چاغدا، ئىلگىرى ئەرلەر يىل بويى سىرتتا چارۋا بېقىپ ، ئوۋ ئوۋلايتتى ، ئاياللار ئۆي ساقلايتتى، ھازىر ئەرلەر سىرتقا چىقىپ ئىشلەمچىلىك قىلىپ پۇل تاپىدىغان ، ئاياللار بۇرۇنقىدەكلا ئۆيدە ئائىلە ئىشلىرى بىلەن مەشغۇل بولىدىغان بولدى . www.iz.la

  

  ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!

     سىمبالارنىڭ تۇتېمى يوق ، ئۇلار ئەجدادلىرىغا ، ئوتقا چوقۇنىدۇ ، بۇلار مىللەتنى ساقلاپ كېلىۋاتقان مەنىۋى يادرو . بىر جەمەت بىر قەبىلىنى تەشكىل قىلىدۇ ، بىر كەنتتە ئاساسەن دېگۈدەك بىر ئائىلە كىشىلىرى ياشايدۇ .جەمەت تۈزۈمى بىردىنبىر ئىجتىمائىي تۈزۈم كاپالىتى بولۇپ ، جەمەت چوڭلىرىنى ئاقساقال دېيىشكە بولىدۇ ، ئۇلار ھەممىنى باشقۇرىدۇ ، يەنى جازا ھۆكۈم قىلىش ، ئىقتىسادىي پىلان ، مەمۇرىي تەشكىللەش دېگەندەك ، بىراق ئادەتتە ئۇلار كۆپىنچە ئاياللار بولىدۇ . ئوۋچىلىق سىمبا ئەرلىرىنىڭ ئاساسلىق خىزمىتى .

   

  

     سىرلىق بىر خىل ئېرسىيەت گېنى سەۋەبىدىن ، سىمبا ئوغۇللىرى 15 ياشقا كىرمەيلا ئۆلۈپ كېتىدۇ . بۇ، كۆپلىگەن سىمبا قەبىلىلىرىدە ئەر–ئايال نىسبىتىنىڭ تەڭپۇڭلۇقى ئېغىر دەرىجىدە بۇزۇلۇشنى كەلتۈرۈپ چىقارغان ، شۇڭلاشقا سىمبالارنىڭ ئەر–ئاياللىق مۇناسىۋىتى ئىنتايىن خالىغانچە بولۇپ ، ئۈچ باش كالىغىلا بىر خوتۇننى تېگىشكىلى بولىدۇ ، بىراق چوقۇم بىر بۇقا ، ئىككى ئىنەك بولۇشى كېرەك . ئىز تورى بەك ياخشى

  ئىز تورى www.iz.la

     سىمبا ئاياللىرى ئىنتايىن كۆپ بېزەك تاقاپ ، باشقىلارنىڭ دائىم ئۆزىنىڭ يالىڭاچ تېنىگە تىكىلىپ قارىشىدىن ساقلانماقچى بولىدۇ . سىمبالارنىڭ كىيىمى بەلدىن ئورىۋېلىنىدىغان بولۇپ ، ئادەتتە بۆكەن ، ئاھۇ ياكى ئۆي ھايۋانلىرىنىڭ تېرىسىدىن تىكىلىدۇ ، يەنە ئۈستىگە قۇلۇلە قېپى ياكى برونزا بېزەك قاتارلىقلار قادىلىدۇ . قىزىل لاينى تېرىسى ۋە چاچلىرىغا سۈرۈۋېلىش ئارقىلىق تېرىسىنى قوغدايدۇ ھەم بۇنى گۈزەللىك، دەپ قارايدۇ . ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!

  تور دۇنياسىدىكى چاقنىغان يۇلتۇز - ئىز تورى!

  چاچ شەكلىدىن بىر قىزنىڭ ياتلىق بولغان–بولمىغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ
  

  ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!

  
  

  ئىز تورى www.iz.la

  
  

  copyright by www.iz.la

     ئۇلار تۇرىدىغان كىچىك ئۆيلەر بادرىدىن قۇراشتۇرۇلغان بولۇپ ، ئادەتتە تۆت چاسا ياكى يۇمىلاق قىىلپ سېلىنىدۇ . ئۆينىڭ قۇرۇلمىسى ئىنتايىن ئاددىي بولۇپ ، ئەتراپنى قورشاپ ئۆگزىسىنى ياپسىلا پۈتىدۇ.

  copyright by www.iz.la

  copyright by www.iz.la

  بېزەك ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ، بوۋاقلارغىمۇ مەرۋايىت زەنجىر ئېسىپ قويۇلىدۇ

  ئىز تورى ئىز تورى ئىز تورى ئىز تورى ئىز تورى ئىز تورى ئىز تورى ئىز تور

  ( مۇھەررىر : شەرىپە )