ئائىلە(ئىجتىمائىي پىسىخولوگىيە)

1.ئېنىقلىمىسى؛ ئائىلە بىر كوللىكتىپ بولۇش سۈپىتىدە جەمئىيەتنىڭ ھۈجەيرىسى ھېسابلىنىدۇ.يەنى ئىجتىمائىي تۇرمۇشنىڭ ئاساسى ھېسابلىنىدۇ،ئائىلە نىكاھ مۇناسىۋىتى،قانداشلىق مۇناسىۋەت ھەم بېقىش مۇناسىۋىتىدىن تۈزۈلىدۇ.ئائىلىدەمۇنداق ئۈچ تۈرلۈك ئالاھىدىلىك بولىدۇ.

1)نىكاھ قانداشلىق مۇناسىۋەتنى بەلباغ قىلىدۇ.

2)ئائىلە دەسلەپكى باسقۇچتىكى بىر تۈرلۈك ئىجتىمائىي  كوللىكتىپ .

3)باشقا ئىجتىمائىي مۇناسىۋەتلەرگە سېلىشتۇرغاندا ئائىلە مۇناسىۋىتى ئەڭ يېقىن،چوڭقۇر بولىدۇ.

2.ئائىلە قۇرۇلمىسى ۋە فۇنكىسىيسى

1)ئائىلە قۇرۇلمىسى ؛

(1)ئائىلە ئەزالىرىنىڭ سانى ،

(2)ئەۋلاد قاتلىمى، (يەنى بوۋا-موما، بالا-چاق، نەۋرە-چەۋرە دىگەندەك )

(3)ئەۋلاد مۇناسىۋىتىدە ھەم داۋاملىشىشچانلىق ھەم ئۈزۈكچىلىك بولىدۇ. (ئەۋلادلار ئۈزلۈكسى كۆپىيىپ ۋە ئۈزلۈكسىز تۈردە ئۆلۈپ تۇرىدۇ)

(4)ئەر_خوتۇنلارنىڭ سانى؛ئەر-خوتۇن ئائىلىنىڭ يادروسى ھېسابلىنىدۇ،ئائىلىدە قانچە جۈپ ئەر-خوتۇن بولسا،ئۇنداقتا شۇنچىلىك يادرو بولىدۇ،يادرو كۆپ بولغانسىرى،بۇنداق ئائىلىدە مۇقىمسىزلىق ئېغىر بولىدۇ،(مەسىلەن؛ بۇرۇنقى زاماندىكى كۆپ خوتۇنلۇق ئائىلىلەر)

2)قۇرۇلما ئەندىزىسى؛

(1)يادرولۇق ئائىلە؛ بۇنداق ئائىلە ئەر-خوتۇن ۋە تېخى توي قىلمىغان پەرزەنتلەردىن تەشكىللەنگەن بولىدۇ.

(2)غوللۇق ئائىلە ؛بۇنداق ئائىلىدە ئەر-خوتۇن ۋە توي قىلغان پەرزەنتلەر بولىدۇ.

(3)بىرلەشمە ئائىلە؛ بۇنداق ئائىلىدە ئەر _خوتۇن ۋە ئىككى جۈپ ،بەزىدە ئۇنىڭدىنمۇ كۆپ توي قىلغان پەرزەنتلىرىدىن تەشكىللەنگەن ئائىلىنى كۆرسىتىدۇ.(كورىيەنىڭ كىنولىرىدىكى ئاتا-ئانا، بالا-چاقا ۋە كىلىنلەر بىر ئۆيدە تۇرىدىغان ئائىلىلەر)

(4)باشقا خىل ئائىلىلەر؛

جەمئىيەت تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ ،يادرولۇق ئائىلە شەكلى ھەر قايسى دۆلەتلەر ئائىلە شەكلىدىكى ئاساسلىق بىر شەكىلگە ئايلاندى.

3)فۇنكىسىيسى؛

(1) ئىقتىساد فۇنكىسىيەسى ؛ئائىلە فۇنكىسىيەسىنىڭ ئاساسىي بولۇپ،ئۆز ئىچىگە ئائىلىنىڭ ئىقتىسادى ھەرىكەتلىرىنى ئالىدۇ.

(2)جىنسىي فۇنكىسىيەسى ؛ ئەر-خوتۇننىڭ جىنسى تۇرمۇشى نىكاھ مۇناسىۋىتىنىڭ بىئولوگىيەلىك ئاساسى ،ئەر_خوتۇن ئارىسىدىكى  جىنسى مۇناسىۋەت جەمئىيەت تەرىپىدىن ئېتراپ قىلىنىدۇ.

(3)كۆپىيىش فۇنكىسيەسى

(4)بېقىش ۋە ھالىدىن خەۋەر ئېلىش فۇنكىسيەسى

(5)تەربىيلەش فۇنكىسيەسى

(6)ھېسيات ئالماشتۇرۇش فۇنكىسيەسى

(7)ئارام ئېلىش ۋە كۆڭۈل ئېچىش فۇنكىسيەسى