ئۇيغۇرلاردا كۆڭۈل ئېچىش خاراكتىردىكى
توربىكەتلەر ھەققىدە مۇلاھىزە
%5$yz|: vxY7/_] Discussion about The Uyghur music, video site
*b~$|H-\ OlQ7Yi> ئىنتىرنىت مەيدانغا كەلگەندىن باشلاپ كىشىلەر بۇ چىگراسىز دۇنيادىن ئۈزىگە خاس لازىملىق ئۇچۇرلاردىن بەھرىمان بۇلۇپ كەلدى. ئۇيغۇرلارمۇ بۇنىڭدىن مۇستەسنا ئەمەس ئەلۋەتتە.
LeXuTd 89?AcZ.D يېقىنقى 10 يىللىق ئۇيغۇر ئىنتىرنىت تارىخىغا نەزەر سالغىنىمىزدا ئاز بولمىغان
ئىزلاردىن باشقا تېخىمۇ ئاز بولمىغان ئەھمىيەتسىز ئىزلارنى قالدۇرۇپ كەلدۇق. 10 يىللىق تەجرىبىلەر ھازىر يەكۈنلىنىپ بار-بارا ئەسلىنى ، ئۆز خاتالىقىنى تۇنۇشقا يۈزلىنىۋاتىدۇ. 10 يىل ئاز ۋاقىت ئەمەس. بىراق ئويلاپ كۆرسەك بۇ 10 يىل ئىچىدە ئۇيغۇر تور تېخنىكىسىدا قانداق يۈزلىنىشلەر بارلىققا كەلدى؟ ئەجىبا 10 يىل مابەينىدە تېخنىكىنى ياكى بىلىمنى ئاساس قىلغان داڭلىق تور بىكەتلەر نىمىشقا مەيدانغا كەلمىدى؟
n:x6bPal] /a(xUm@. ئۇيغۇرلاردىكى چېچىلاڭغۇلۇق دەل بۇ بىزدىكى ئەڭ چوڭ ئاجىزلىق. بىر بىرىنى قوللىماسلىق بىزدىكى ئەڭ چوڭ ئىللەت. ئۆزگىنى ئويلىماي ئۆز مەنپەتىنىلا ئويلايدىغان ئىدىيە نۇرغۇن تور بىكەت قۇرغۇچىلاردا ۋە تېخنىكا ئىگىللىگەن ماھىر پروگىراممىرلاردا مەۋجۈت بۇلۇپ تۇرماقتا...
q>?uB4>^ eBlVb*nmq شۇڭا 10 يىل مابەينىدە كىشىنى خۇشال قىلىدىغان، ھەقىقي ئۈنۈمدىكى
ئىزدەش ماتۇرى تور بىكىتى مەيدانغا كەلمىدى.
P]bI".A8 1-Sc@WXd شۇڭا داڭلىق ئونۋېرسال تور بىكەتمۇ ھەم مەيدانغا كەلمىدى...
?1JS*LQ$ 3mIVNT@S9 شۇڭا ھەمكارلىق تۈسىنى ئالغان ، ئۇزۇن مۇددەت ھەمكارلىشالايدىغان ئىتتىپاق مەيدانغا كەلمىدى..
\J.PrE'(}
2aNCcZw0 شۇڭا ئۆز ئارا بىر بىرىنى قولايدىغان ۋە بىر بىرىنى تۇلۇقلايدىغان گۇرۇپپا تەشكىل قىلىنىپ ئۇچۇر ساھەسىدە كىشىنى خۇشال قىلغۇدەك تېخنىكىلارنى مەيدانغا كەلتۈرمىدى...
f4@>7K]9TA b
كەينىمىزگە قارايدىغان بولساق ئىنتىرنىت دۇنياسىدا ناخشا-مۇزىكا ، كىنۇ ، ناخشا تور بىكەتلىرىمىزنىڭ شاۋقۇن-سۈرەنلىرى ئۆز نۆۋىتىدە تېخنىكىنى ئاساس قىلغان، ھەمكارلىققا چاقىرىق قىلىۋاتقان، كىشىگە ئەمەلىي نەپ بىرەلەيدىغان بىر نەچچە تور بىكەتلرىمىزنىڭ يۇلىنى تۇساپ قۇيدى. ئارىمىزدا 10 يىللىق تورغا چىقىش تارىخىغا ئىگە تورداشلار خېلى كۆپ. 7~8 يىل تورغا چىقىش تارىخى بار تورداشلار تالاي. بىراق شۇلارغا نەزەر سالساق QQ نى ئېچىشتىن باشقا نىمە قىلالايدۇ؟ سەللا ئىزدەنگەنلىرى ئەمدىلا PHP تىل مۇھىتىنى خەنزۇچە ماتىرياللاردىن تەسلىكتە پايدىلىنىپ ئادەتتىكى بەتلەرنى يازالىغۇدەك بولدى تېخى. خەنزۇچە ناخشا ئۇسۇل تور بىكەتلىرىنى ئىزدىسىڭىز تېپىلمايدۇ ئەمەس تېپىلىدۇ. ئەمما ئەينى ۋاقىتلاردىمۇ ئىزدىسىڭىز تېخنىكا ۋە يېڭىلىق ياراتقان ،بىلىم بىرەلەيدىغان ۋە ئالىدىغانلارنى بىر يەرگە توپلىيالىغان تور بىكەتلەرمۇ تالاي ئىدى. oQ{(7.e7)
\'q 9,tP
مانا مۇشۇ 10يىللىق بىخۇتلۇق ۋە شەخسىيەتچىلىك ئۆز نۆۋىتىدە ئۇيغۇرلاردا يېڭى تېخنىكا ۋە كەسىپ بۇيىچە ئىنتىرنىت تېخنىكىسىغا مەبلەغ سالالايدىغانلارنى كۆپلەپ مەيدانغا كەلتۈرەلمىدى... wz}BH
_VFl.U,
نەزەر سالغىنىمىزدا جۇڭگۇ IT ساھەسىدىكى ماتىريال ئامبىرى vwww.erycd.com نىڭ ھەقىقىي تارىخى 1982--يىلى تۇغۇلغان 黄一孟 دىگەن بالىنىڭ 2002-يىلى قۇرغان تورى.ئۇ مەكتەپتە ئۇنچىلىك ئەقىللىقمۇ ئەمەس ئىدى...2004-يىلى ئۇ 1دانە مۇلازىمىتىرنى ئىجارىگە ئېلىشقا تەۋەككۈل قىلغان . بۈگۈنگە كەلگەندە مۇلازىمىتىرى 10 دىن ئاشقان ،چەتئەلنىڭ كۈچلۈك دىققىتىنى تارتقان جۇڭگۇدىكى ئەڭ چوڭ ماتىريال ئامبىرى. ئۇ P2P يەنى [Peer-to-Peer] تېخنىسىكى بۇيىچە توختىماي ئىزدەنگەن ۋە تېخنىكىسىنى ئىزچىل خەلىق بىلەن ئۇچراشتۇرغان. دىمەك بۇ <<يۈك تەمىنلەيدىغان ئۆتەڭ>> نىڭ تارىخى 2002-يىلدىن باشلانغان. K&0'@#bE\
7^>UUdk(
ھەممە تۇنۇشلۇق بولغان، نۇرغۇن ئۇيغۇر ياشلىرىنى قىزىقتۇرغان ۋە كۆپ قىسىملىرىنى تور زەيپانىلىرىغا ئۆزگەرتۋەتكەن www.fenbei.com تور بىكىتىمۇ 2003-يىلى قۇرۇلغان. ئۇ شۇ ۋاقىتتىكى ئىھتىياجنى چۈشۈنۈپ يىتىپ، كۆڭۈل ئېچىش ۋە ئالاقىنى مەخسەت قىلىپ قۇرۇلغان. ئۇنىڭ شۇ ۋاقىتلاردىكى تور بىكەت سىتىمىسى ناھايتى ئاددى بولغان. www.fenbei.com ئەينى ۋاقىتتا جۇڭگۇ دىكى ئەڭ بۇرۇن كۆڭۈل ئېچىش ۋە ئالاقىنى مەخسەت قىلغان ۋە مۇۋاپىقيەت قازانغان تور بىكەتنىڭ بىرى بۇلۇپ قالغان. بۇتور بىكەتنىڭ قۇرغۇچىسى جېڭ لى 郑立 ئەينى يىلى يەنى 2004-يىلى IT ساھەسىگە ئىشەنىچ بىلەن قاراپ ھېچ ئىككىلەنمەيلا 200مىڭ يۈەن مەبلەغ سالغان شۇنداقلا ئازغىنە پۇل خەجلەپ 老鼠爱大米 نى مەيدانغا كەلتۈرۈپ، 2005-يىلى 2-ئايغا بارمايلا ئەزا سانىنى 200 مىڭدىن ئاشۇرغان. hN=YC\l
2005-يىلى تور ئۈنئالغۇسى (K8) دىگەن تېخنىكىنى مەيدانغا كەلتۈرۈپ ، كىشىلەرنى تېخىمۇ ئۈزىگە جەلىپ قىلغان. بۇ «جېڭ لى» پەقەت بىر يىرىم يىلدىلا قالتىس مۇۋاپىقيەت قازانغان. 2006-يىلى www.fenbei.com غا تىزىملاتقان ئەزا سانى 12مىلىيۇندىن ئاشقان.،كۈنلۈك زىيارەت مىقدارى 160مىڭ IPدىن ئاشقان. ھەر كۈنى يوللانغان ناخشا-مۇزىكا سانى 30 مىڭدىن ئاشقان. h&|q>M3
مانا مۇشۇنداق مۇۋاپىقيەت قازانغانلىقى ئۈچۈن ، شۆھرىتى بولغانلىقى، ئەزا سانى مۇشۇنداق كۆپ بولغانلىقى ، ئەڭ مۇھىمى ئۇنىڭ كىشىلەر نىمىنى ئويلايدۇ شۇنى ھىس قىلالايدىغانلىقى ئۈچۈن 2006-يىلى 8-ئايدا دۆلەت سىرتىدىدىن 17مىلىيۇن مەبلەغ سېلىنمىغا ئىرىشكەن. 2006-يىلى يەنە خەلىقئارادىكى يەنە بىر داڭلىق شىركەتنىڭ 6مىلىيۇن دوللار مەبلەغ سېلىنمىسىغا ئىرىشكەن. ئۇ تېخنىكىغا ھەم تەۋەككۈلچىلىككە تايىنىپ قىسقىغىنا 7 يىل ئىچىدە زور مۇۋاپىقيەتكە ئىرىشكەن، ئەپسۇسكى، كۆپچىلىككە زور ئىبرەت بولسۇنكى، www.fenbei.com ئەسلىدىنلا كۆڭۈل ئېچىشنى ئاساس قىلغان، ناخشا-مۇزىكا ئاڭلاش ۋە يوللاشنى ئاساسلىق يېڭى تېخنىكا سۈپىتىدە قوللىنىپ زور مۇۋاپىقيەتكە ئىرىشكەن بولسىمۇ ئەمما ئۇ ناخشا-مۇزىكا، كىنۇ-فىلىم ساھەسىدىكى يەنە بىر قارا كۈلەڭگە «شەھۋانىي ئۈن-سىن» دىلوسىغا چېتىلىپ، 2010-يىلى1-ئاينىڭ 8-كۈنى شەھۋانىي ئۇچۇر تارقاتقان دىگەن جىنايەت بىلەن قاراڭغۇ كامىرغا سۇلاندى. #
xx{}g]%
ئۈن-سىن ساھەسى ئوينىشىدىغان ساھە ئەمەس. ئىنتىرنىتتا تېخىمۇ شۇنداق. ئەگەر www.fenbei.com بۇ مەسىلىگە يۇلۇقمىغان بولسا يەنە ئۇزۇنغا قالماي نەشىر ھۇقۇقى ۋە باشقا قانۇنلارغا خىلاپلىق قىلىش سەۋەبى بىلەن ھامان تۈرمىگە چۈشەتتى. ئۇيغۇر ناخشا-مۇزىكا،كىنۇ-فىلىم تور بىكەتلىرى چۇقۇم بۇ مەسىلىگە يۈكسەك ئىتبار بىرىشى، نەشىر ھۇقۇقى ھەققىدىكى قانۇن بىلىملەرنى ۋە توردا تارقىتىش ھەققىدىكى تۈزۈم-چارىلەرنى ئۈگۈنۈپ چىقىشى كىرەك. بولمىسا ياخشى كۈننىڭ يامىنى كىلىپ قالسا ئۈزىنى تۈرمىدە كۈرىدۇ ئەلۋەتتە. z~i=\/~tZ
{x$jGiag+8
T1sb6CT
نامى جاھانغا مەشھۇر بەيدۇ مۇ 2001-يىلى بەيدۇ نامى بىلەن رەسمىي ھالدا IT ساھەسىدە پەيدا بولغاندىن ھازىرغىچە ئىزدەش ماتۇرىدىن باشقا يەنە نۇرغۇن مۇلازىمەتلەر ۋە كەسىپلەر بىلەن ئۈزىنى تۇنۇتتى. يەرشارى ئىنتىرنىت دۇنياسىدا پادىشاھلىقنى تالىشۋاتقان گوگىل غىمۇجەڭ ئېلان قىلىپ گوگىلنىمۇ تەمتىرەتكەن بۇ بەيدۇ 9 يىللىق تارىخىدا جۇڭگۇ ئىنتىرنىت تەرەققىياتىدا ئۆچمەس تارىخىنى يىزىپ چىقتى... E`]lr[
J\VG/)E
f_y+B]?'M
داڭلىق Facebook تورىمۇ 2004-يىلى 24 ياشلىق Michael Arrington تەرپىدىن قۇرۇلغان. بۇنىڭ تارىخىنى كۆپ سۆزلىمىسەكمۇ بۇلار. ھەر يىلى Facebook قا مەبلەغ سالىدىغانلارنىڭ ئومۇمىي مەبلەغ جوغلانمىسى 100 مىلىيۇن ئامرىكا دولىرىدىن ئاشىدۇ.داڭلىق شىركەتلەر ھەريىلىMichael نى تەييار مەبلەغ بىلەن تەمىنلەيدۇ. چۈنكىMichael نىڭ 100 مىلىيۇندىن ئارتۇق ئەزالىرى بار. ئەنە شۇ ئەزالار مايكۇل ئۈچۈن تۈگمەس بايلىق. *8ykE
/G[; kR"
.... سۆزلەپ كەلسەك، بەش -ئالتە يىل ياكى بىر نەچە يىل ئىچىدە مۇۋاپىقيەت قازانغان تور بىكەتلەر ئاز ئەمەس. بىزدە نىمە ئۈچۈن بارلىققا كىلەلمەيۋاتىدۇ؟ بىزدىچۇ؟ mVUDPMyZ
MDI[TNYG
بىزدە تەۋەككۈلچىلىك ئېڭى ھەم بىلگىنىنى ئەمەلىيىتىدە كۆرسەتمەسلىك ئېڭى كۈچلۈك. باشقىلارنىڭ بىلىۋېلىشىدىن ئەنسىرەش خاھىشى كۈچلۈك. شۇ سەۋەپتىنمۇ ئۇيغۇر تور مەدەنىيىتىدە ناخشا-ساز، كىنۇ-فىلىم تور بىكىتىنىڭ ئىگىللىگەن ئورنى كۆپ ھەم ئاساسىي گەۋدە بۇلۇپ شەكىللنىپ قالغان. aMI\gCB/
Sg;c|u
ناخشا-ساز، كىنۇ-فىلىم تور بىكىتى قۇرغانلار ئۈزىنىڭ نەشىر ھۇقۇقى مەسىلسى بىلەن قاچان سوت مەيدانىغا بېرىپ قېلىشىنى بىلمەيدۇ. ئەمما قانۇننى كۆزگە ئىلمىسا ئەلۋەتتە بۇنىڭدىن مۇستەسنا ئەمەس. ئامرىكىدا تېخى يېقىندا بىر ياش توردىن بىر ناخشىنى چۈشۈرگەنلىك سەۋەبى بىلەن تۈرمىگە تاشلاندى... بۇنداق ئىشلار خىيالىمىزغا كىرىپ چىقمايدۇ... zOO:`^ m
lrQ +G@#
ناخشىچىللىرىمىزنىڭ ۋە شۇلارغا مەبلەغ سالغۇچىلارنىڭ ئەمگىكىنى ھۆرمەتلىمىگەنلىكىمىز تۈپەيلى ئۇيغۇرلاردا ئۈن-سىن نەشىرياتچىلىقى تېخىچە بىر ئىزىدا. ئۇيغۇرچە كىنۇ-فىلىملەر تېخىچە تارىم ئويمانلىقىدىن چەتئەل سەھنىلىرىگە چىقالمايۋاتىدۇ... ئۈن-سىن بۇيۇملىرىنىڭ نەشىر ھۇقۇقىغا ھۆرمەت قىلمىغانلىقىمىز سەۋەبلىك مەبلەغ سالغۇچىلار قورقماي مەبلەغ سېلىپ ئۇيغۇر تىلىنى ھوللىۋود تا ياڭرىتىش قا جۈرئەت قىلالمايۋاتىدۇ... ئۈن-سىن بۇيۇملىرىغا مەبلەغ سالغۇچى ئۇرۇنلار ۋە قانۇن ئۇرۇنلىرى توردا قانۇنسىز ئېقىپ يۈرگەن ئۈن-سىنلەرنىڭ ھۇقۇقىنى تەلەپ قىلمايۋاتىدۇ. كىنۇلارنىڭ مەنبەسى سۈرۈشتۈرۈلمەيۋاتىدۇ... شۇڭىلاشقىمۇ ئۇيغۇر كىنۇچىلىقى ھازىر پاخاللىشىش ۋە سۈپەتسىزلىك ھالىتىدە جىمجىت تۇرماقتا... ^,F8 ha
&a
D]_+b
كۆڭۈل-ئېچىش تور بىكەتلىرى يالغۇز ناخشا-مۇزىكا ئەمەس. ئۇنىڭغا مەزمۇنى ساغلام بولغان فىلاش ئۇيۇنلىرى، ھەقىقىي سىنغا ئېلىغان شەخسىي سىنلار، نەشىر ھۇقۇقى تەلەپ قىلىنمايدىغان ئىجادىي ناخشا-ئاۋازلار، مۇزىكىلار قاتارلىقلارنى قوللانسا تامامەن بۇلاتتى. Q(Uj5aX
:{2exu
كۆپ قىسىم ئۇيغۇر كۆڭۈل ئېچىشنى ئاساس قىلغان تور بىكەت باشلىقلىرىمىز شۇنى ھىس قىلىشى كىرەككى، ئۈزىمىزنى بىخۇتلاشتۇرمايلى، ئۇيغۇرلار بىلىمگە ئىھتىياجلىق، ھەرگىز ناخشا-ئۇسۇل-سازغا مۇھتاج ئەمەس. سەھنىلەردىكى كاسا ئۇسۇلى، يانپاش، كىندىك ئۇسۇللىرى ۋە ئۈن-سىن دۇككانلىرىدىكى ھەقىقىي نەشىردىكى ئۈن-سىن پىلاستىنكىلار يىتەرلىك. m E<n=g=
96M?tTa
بىزگە كىرىكى بىلىم. يېڭى تېخنىكا، قابىلىيەت ۋە ھەمكارلىق، تەۋەككۈلچىلىك ... 'Y`.0T[&
eyPh^c]?`8
بىزگە كىرىكى ھەرگىزمۇ رۇھىي زەيپانىلىك ئەمەس! eLC}h %
مەنبە:شىنجاڭ كومپيوتېر ھەۋەسكارلىرى تورى eq>E<X#<