ئامىرىكا دوللىرى نىمىشقا بۇنچە يامان داۋامى

PASSS · ۋاقتى: 2014-10-28 20:28:26

ئامىرىكا دوللىرى ۋە دوللار كۆرسەتكۈچى :

ھەر قايسى دۆلەتلەر قەغەز پۇل ئىشلەتكەندىن كېيىن پىرىۋوت نىسبىتى بارلىققا كەلدى ، ھەم پىرىۋوت نىسبىتىنى مۇقىم قىلدى ، بۇنداق قىلىش بۇرۇن دۇنياغا ناھايتى ياخشى بولغان گۈللىنىشلەرنى ئېلىپ كەلگەن ، ئەمما يەنە شۇ ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 70 - يىللىرىدا دۇنيا سودىسىنىڭ گۈللىنىشى ھەم ئىقتىسادى كىرزىسلارنىڭ كۆپلەپ يۈز بېرىشى مۇقىم پىرىۋوت نىسبىتىنىڭ كۆپلىگەن يىتەرسىزلىكىنى ئاشكارلىدى ، شۇ سەۋەپدىن يەنە شۇ ئامىرىكا مۇقىم پىرىۋوت نىسبىتىنى ئەمەلدىن قالدۇرۇپ ئۆزگىرىشچان پىرىۋوت نىسبىتىنى قوللاندى ( مۇقىم پىرىۋوت نىسبىتىنى ئەمەلدىن قالدۇرۇپ ئۆزگىرىشچان پىرىۋوت نىسبىتىنى قوللىنىش كىلىشىنامىسى بار ، كىلىشىم ئىسمىنى ئېسىمگە كەلتۈرۈپ بولالمىدىم ) .

مۇقىم پىرىۋوت نىسبىتىنىڭ ھىم پايدىلىق زىيانلىق تەرەپلىرى بار ، پىرىۋوت نىسبىتى مۇقىم بولسا ، خەتەر ئاز ، مەبلەغ كىرگۈزۇپ چىقىرىشتا خەتەر يوق ، خەلقئارالىق ھىساپ ئاددى ، ئۇچۇق بولىدۇ ، ئىمپورت - ئىكىسپورتتا مال باھاسى مۇقىم بولىدۇ ، تاشقى پىرىۋوت ھايانكەشلىك قىلمىشى بولمايدۇ ۋە باشقا دىگەندەك . كەمچىللىكى بولسا تاشقى پىرىۋوتتىن پايدىلىنىش ئۆنۈمدارلىقى تۆۋەن ، سودىدىكى بازار تەڭشەش رولى تۆۋەن ، دۆلەت ئىچىدىكى كىچىك داۋالغۇشمۇ دۆلەت ئىقتىسادىغا چوڭ تەسىر ئېلىپ كېلىدۇ .

ئۆزگىرىشچان پىرىۋوت نىسبىتىنىڭمۇ پايدىلىق زىيانلىق تەرەپلىرى بار ، پىرىۋوت نىسبىتى ئۆزگىرىشچان بولسا ، خەتەر كۆپ ، خەلقىئارالىق ھېساپ بوغۇشتا چىقىم كۆپ بولىدۇ ، تاشقى پىرىۋوت بازىرىدا ھايانكەشلەر كۆپ بولىدۇ ۋە باشقىلار . ئارتۇقچىلىقى بولسا ، تاشقى پىرىۋوت زاپىسىدىن ئۆنۈملۈك پايدىلانغىلى بولىدۇ ، ئاكتىپ پاسسىپ بالانىسلارنى تەڭشەشتە بازارنىڭ رولى چوڭ بولىدۇ ، دۆلەت ئىچىدىكى كىرزىسلارنى ھەل قىلىش ئاسان يەنى خەلقىئارانىڭ يەردىمىدە بولىدۇ .

مۇقىم پىرىۋوت بىلەن ئۆزگىرىشچان پىرىۋوتنىڭ مۇناسىۋىتى بولسا بىرسىنىڭ ئارتۇقچىلىقى يەنە بىرسىنىڭ كەمچىللىكى ، بىرسىنىڭ كەمچىللىكى يەنە بىرسىنىڭ ئارتۇقچىلىقى .

مەن مۇتلەق ئۆزگىرىشچان پىرىۋوت نىسبىتىنى قوللىغۇچى ، ئەگەردە ئۆزگىرىشچان پىرىۋوت نىسبىتى قوللانمىغان بولسا بىز مەبلەغ سېلىۋاتقان تاشقى پىرىۋوت بازىرى بولمىغان بولاتتى ، خەلقىئارا ئوتتىرىسىدىكى مەبلەغ پايدىلىنىش ئۆنۈمى بۇنچە يۇقىرى بولمىغان بولاتتى .

ئامىرىكا دوللار كۆرسەتكۈچى بولسا ئامىرىكا دوللىرىنىڭ بىر سېۋەت پۇلغا بولغان پىرىۋوت ئايرىۋاش نىسبىتىنى كۆرسىتىدۇ ، يەنى دوللار كۆرسەتكۈچى بولسا ئامىرىكا دوللىرىنىڭ ياۋرۇ ، ياپۇن يىنى ، فونىستېرلىڭ ، كانادا دوللىرى ، شىۋىتسىيە پۇلى ، شىۋىتسارىيە پۇلىغا بولغان پىرىۋوت ئايرىۋاش نىسبىتى كۆرسىتىدۇ ، ئەمدى ھازىر باشقىلار بەزى ۋاقىتتا ئامىرىكا دوللىرىنىڭ يىگىرمە نەچچە خىل پۇلغا بولغان پىرىۋوت ئايرىۋاش نىسبىتىدىكى ئامىرىكا دوللار كۆرسەتكۈچىنى قوللىنىدۇ ، بىز ئاساسلىق قوللىنىدىغىنىمىز يەنىلام بېشىدىكى ئالتە خىل پۇلغا بولغان پىرىۋوت ئايرىۋاش نىسبىتىدۇر .

ئەڭ دەسلەپتە دوللارنىڭ ئالتە خىل پۇلغا بولغان نىسبىتى يەنى دوللار كۆرسەتكۈچى 100 بولغان ، بۇ قىممەت تارىختا 165 گە چىققان ، ھەم 75 نىڭ ئاستىغىما چۈشۈپ باقتى ، ھازىر 85 ئەتراپىدا ئايلىنۋاتىدۇ . دوللار كۆرسەتكۈچىنى بىر پۇتۈن قارىساق دوللار بىلەن ئالتە خىل پۇلنىڭ تەسىر كۆرسىتىشى 50 پىرسەنتتىن بولىدۇ . بۇنىڭدىن شۇنى كۆرىۋالغىلى بولىدىكى دوللارنىڭ خەلقىئارا سودىدىكى تەسىر كۈچىنىڭ نەقەدەر چوڭ ئىكەنلىكىنى ، ئەمدى ئالتە خىل پۇلنى بىر پۇتۇن گەۋدە دەپ قارىساق ياكى بىر نىسبەت دەپ قارىساق ئۇنداقتا ھەر قايسى پۇللارنىڭ تەسىر كۆرسىتىش نىسبىتى ياۋرۇنىڭ 57.6 ، ياپۇن يىنى 13.6 ، فونىستىرلىڭ 11.9 ، كانادا پۇلى 9.1 ، شىۋىتسىيە پۇلى 4.2 ، شىۋىتسارىيە پۇلى 3.6 ، نىسبەتتە بولىدۇ ، بۇ ئەڭ دەسلەپكى قىممىەت ھازىر بەلكىم ئازراق ئۆزگىرىش بولغان بولىشى مۇمكىن ، ئەمما شۇ قىممەتلەردىن جىق پەرىقلەنمەيدۇ ياكى پەرقى يوق دىيەرلىك .

يۇقىرقى قىممەتلەردىن شۇنى كۆرگىلى بولىدىكى دوللار كۈچىنىڭ نەقەدەر چوڭ ئىكەنلىكىنى ، ھەم شۇنى بايقايمىزكى دوللار كۆرسەتكۈچىنى بەلگىلەيدىغان دۆلەتلەرنىڭ دۇنيا ئىقتىسادىدا ئىگىلىگەن نىسبىتىنىڭ چوڭ ئىكەنلىكىنى بىلەلەيمىز ، شۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن دوللار كۆرسەتكۈچىنىڭ ئۆزگىرىشى بىۋاستە دۇنيا سودىسىغا ، تاۋار باھاسىغا تەسىر كۆرسىتىدۇ .

دوللار كۆرسەتكۈچى ئۆزگىرىشى نۇرغۇن تاۋارلار بىلەن ئۆزگىرىش ئوڭ تاناسىپ ، ياكى تەتۈر تاناسىپ تۈزىدۇ ، ئەمدى بۇنى سىز مۇتلەق مۇشۇنداق بولىدۇ دەپ قارىۋالسىڭىز بولمايدۇ ، بەزىدە ئوڭ تاناسىپ تۈزىدىغان قانۇنىيەت تەتۈر تاناسىپ تۈزىشى مۇمكىن ۋە ياكى تۈزمەسلىكى مۇمكىن ، پەقەت مۇشۇنداق رەڭگارەڭ ، قانۇنىيەتلىك ، قانۇنىيەتسىز بولغاندىلا ئاندىن بازار سىز بىزنى قىزىقتۇرالايدۇ ، جەلىپ قىلالايدۇ ، ھاياجانغا سالالايدۇ . مۇتلەق قانۇنىيەتنىڭ كىمدە بولىدىغانلىقىنى كۆپچىلىك بۈلىدۇ ، شۇڭا بازار ئۆزگىرىشىنى قېلىپلاشتۇرۋېلىش توغرا ئۇسۇل ئەمەس .

تۆۋەندە بىز دوللار كۆرسەتكۈچى بىلەن تاۋار ئوتتىرىسىدىكى بەزى بىر ئاساسەن مۇقىم بولغان قانۇنىيەتلەرنى كۆرەيلى .

دوللار كۆرسەتكۈچى ئامىرىكا ئىقتىسادى بىلەن چەمبەرچاس باغلانغان بولىدۇ ، ئىقتىساد ئۆسۈم بىلەن چەمبەرچاس باغلانغان بولىدۇ .

دوللار كۆرسەتكۈچى بىلەن تاۋار باھا ئۆزگىرىشىنىڭ مۇناسىۋىتى : باياتىن دىگەندەك نۇرغۇن تاۋارلار دوللار ئارقىلىق باھا سۇندۇرلۇپ ئېلىپ سېتىلىدۇ ، شۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن چوڭ تاۋارلار باھاسى بىلەن دوللار كۆرسەتكۈچى نىسبەتەن يۇقىرى بولغان تەتۈر تاناسىپلىق مۇناسىۋەتتە بولىدۇ ، ئەمدى دوللار كۆرسەتكۈچى بىلەن ئامىرىكا ئەمىلى ئۆسۈم نىسبىتى ( ئامىرىكا زاپاس پۇل كوممىتى چىقارغان ئۆسۈم نىسبىتىدىن پۇل پاخالچىلىق نىسبىتىنى ئېلىۋەتكەندىكى ئۆسۈم نىسبىتى ) ئوڭ تاناسىپلىق مۇناسىۋەتتە بولىدۇ ، يەنى ئەمىلى ئۆسۈم قانچە يۇقىرى بولسا دوللار كۆرسەتكۈچى شۇنچە يۇقىرى بولىدۇ ، ئەمىلى ئۆسۈم نىسبىتى قانچە تۆۋەن بولسا دوللار كۆرسەتكۈچى شۇنچە كىچىك بولىدۇ . دوللار كۆرسەتكۈچى مۇنداقچە ئېيىتقاندا ئامىرىكا پايچىكلىرى بىلەن ئوڭ تاناسىپ ، دۆلەت زايۇمى بىلەن تەتۈر تاناسىپ بولىدۇ دىسەكمۇ بولىدۇ ، ئەمما بۇما ئۆسۈمنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئاساسەن ئېيتىلغان . مەسىلەن دۆلەت زايۇمىنىڭ ئۆسۈم نىسبىتىدىن پۇل پاخالچىلىق نىسبىتىنى چىقارغاندىن كېيىنكى نىسبىتى ئەمىلى ئۆسۈم نىسبىتى بىلەن پەرق قانچە چوڭ بولسا (ئەمىلى ئۆسۈمدىن شۇنچە چوڭ بولسا ) زايۇمنىڭ پايدىسى شۇنچە ياخشى بولىدۇ ، كىشىلەر زايۇمنى تالىشىپ سېتىۋالىدۇ ، بۇ چاغدا دوللار كۆرسەتكۈچى نىسبەتەن ئاجىز ياكى چۈشۈش يۆنىلىشىدە بولىدۇ ، تەتۈرى تەتۈر يۆنىلىشتە بولىدۇ .

دوللار كۆرسەتكۈچىگە يەنە ياۋرۇپا ئىقتىسادى ، ياپۇن ئىقتىسادىمۇ بىۋاستە تەسىر كۆرسىتەلەيدۇ ، دوللار كۆرسەتكۈچى بولسا ئاشۇ دۆلەتلەرنىڭ ئەمىلى ئىقتىسادى ئۆزگىرىش بىلەن بەك قويۇق مۇناسىۋەتتە بولىدۇ . ( ئامىرىكا دوللىرى دىگەننى دوللار دەپلا يازدىم ) .

ئامىرىكا دوللىرى ۋە ئامىرىكا ئىقتىسادى :

ھەر قانداق بىر كۈچلۈك ئىقتىسادى بولغان دۆلەت ئارقىسىدا كۈچلۈك بولغان سانائەت كۈچى بولىدۇ ، كۈچلۈك سانائەت كۈچلۈك ئىقتىسادقا ۋەكىللىك قىلىدۇ ، ئامىرىكا سانائىتىنىڭ يۇقىرى دەرىجىدە تەرەققى قىلىشىدا نۇرغۇن ئامىللار بار ، مەسىلەن مائارىپ تۈزۈلمىسى ، سىياسەت تۈزۈلمىسى ، دۇنيا ۋەزىيەت ئۆزگىرىشلەرنىڭ نەتىجىسى دىگەندەك ، كۈچلۈك ياساش كۈچى ئامىرىكىنى دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ سودا دۆلىتىگە ئايلاندۇردى ( بۇ يىل دۆلىتىمىز ئامىرىكىدىن ئېشىپ ئەڭ چوڭ سودا دۆلىتى بولدى ) ، ئامىرىكا پۈتۈن دۇنيادىن خام ئەشيا كىرگۈزىدۇ ، ھەم پۈتۈن دۇنياغا سانائەت مەھسۇلاتلىرىنى ساتىدۇ ، بۇ ھال يالغۇز ئامىرىكىلا ئەمەس پۇتۈن دۇنيانى مەنپەئەتلىنۋاتىدۇ ، بۇ سودىلارنىڭ ھەممىسى ئەلۋەتتە ئامىرىكا دوللىرى بويىچە ئېلىپ بېرىلىدۇ .

ئامىرىكا ساياھەتچىلىرىنىڭ پۇتۇن دۇنياغا تارقىلىشى بىر ھىساپتا دوللارنىڭ دۇنياغا تارقىلىشىغا ئوخشاش ، نۇرغۇن دۆلەتلەر مۇشۇ ساياھەتچىلەرگە تايىنىپ دۆلەت چىقىمىنى قامدايدۇ ، شۇنىڭ ئۈچۈن كۆپلەپ ساياھەتچىلەر ئۈچۈن قولايلىق سىياسەتلەرنى چىقىرىدۇ ، مەسىلەن دوللارنى بىۋاستە شۇ دۆلەتتە ئوبرورت قىلىشقا يول قويۇش دىگەندەك . دۇنيادىن ئامىرىكىغا بېرىپ ئىشلەش جان باقىدىغانلارمۇ كۇرمۇڭ ، ئۇلارنىڭ ئېلىپ قايتىدىغىنى بولسا يەنە شۇ ئامىرىكا دوللىرى .

شۇنى ئالاھىدە تەكىتلەپ ئۆتۈش كېرەككى مۇشۇلاردىن سىرىت دوللارنىڭ بۈگۈنكى دۇنيادىكى ئورنىنىڭ پۇت تىرەپ تۇرىشىدىكى مۇھىم ئامىلنىڭ بىرسى ئامىرىكا جەمئىيىتىنىڭ سىڭدۇرىشچانلىقى ، يەنى قايسى ئېرق ، دىن ، مىللەت بولسۇن ناھايتى تىزلا ئامىرىكا جەمئىيىتىنىڭ بىر ئەزاسىغا ئاينىلالايدۇ ، گەرچە بۇ نۇرغۇن ئامىللارنىڭ تەسىرىدىن بولغان بولسۇن بۈگۈنكى دۇنيادا ھىچقانداق دۆلەت ياكى رايۇندا بۇ خىل ئالاھىدىلىك يوق بولسىمۇ ئاجىز ھالەتتە . ئالدىنقى ئامىللارنى قاتتىق كۈچ دىسەك ئېنىقكى ئامىرىكا جەمئىيىتىنىڭ سىڭدۇرىشچانلىقى يۇمشاق كۈچ ھىساپلىنىدۇ ، بۇنىڭ رولى دوللارنىڭ دۇنيادىكى ئورنىنى ساقلاشتا كۆرۈمسىز ھالەتتە چوڭ تېرەك بولاۋاتىدۇ دەپ قارايمە .

ئاخىرىدا دەيدىغىنىم دوللارنىڭ بۈگۈنكى دۇنيادىكى ئورنى ئىرىشىشكە تىگىشلىك ھەققى ، گەرچە نەپكە ئىرىشىشتە بىز ئەمگەككە تايىنىىپ قىممەت يارىتىۋاتقان ، ئۇلار ماشىنىدا پۇل بېسىپ قىممەت يارىتىۋاتقان بولسىمۇ ، دۇنيادا مۇشۇنداق بىرلىككە كەلگەن پۇلنىڭ بولىشى پۈتۈن دۇنيا ئىقتىسادىنىڭ ئېشىسىغا پايدىلىق ، ئەلۋەتتە ئامىرىكىلىقلار بىزدىن بەكراق تىرىشىدۇ ، ئەمگەك ئارقىلىق قىممەت يارىتىدۇ ، بىراق ئۇلاردا پۇل بېسىپ قىممەت يارىتىش ئىقتىدار بار ، ئۇندىن بۆلەك ھىچقانداق دۆلەت بۇنداق تەمىناتتىن بەھرىمان بولالمايدۇ .

ئىقتىسادى ھادىسىلەرنىڭ ئۆزگىرىشى بەك مۇرەپكەپ ، كۆپ خىل ئامىلدىن تەركىپ تاپقان بولىدۇ ، شۇڭا تەھلىل ئېلىپ بارغاندا ئامال بار جىق نەرسىلەردىن پايدىلىنىڭ ، ھەم مەلۇم بىر قانۇنىيەتنى ئاساس قىلىۋالماڭ ، بۈگۈن ئاساسلىق ئۆزگىرىشنى پەيدا قىلغان ئامىل كىيىنكى قېتىم ھىچقانداق رولى بولماسلىقى مۇمكىن .

بىلىدىغانلىرىمنىڭ چەكلىك بولغانلىقىدىن ھەم ۋاقىت سەۋەبىدىن نۇرغۇن نەرسىلەرنى تەپسىلى سۆزلەشكە بولماي قالدى ، بەزى مەزمۇنلار خاتا ياكى مۈجىمەل بوپ قالغان بولسا تورداشلارنىڭ ئەپۇ قىلىشىنى سورايمە .

بۇ ماقالىنى ھەر قانداق تور بەتكە كۆچۈرسىڭىز بولىدۇ ، بىراق ئەجرىم ئۈچۈن ئۇندىدار نۇمۇرىمنى بىللە كۆچۈرسىڭىز رەھمەت .

ئۈندندار نۇمۇرۇم : 728339627

ھېسابات		ساقلاش	پارول قايتۇرىۋېلىش
پارول			تىزىملىتىش

مىكروبلوگ[ يېڭى | 24 سائەت | 7 كۈن | 30 كۈن ]

ئامىرىكا دوللىرى نىمىشقا بۇنچە يامان داۋامى