كۈنوبۈېولوگۈيەنۈڭ قۈسقۈچە تارۈخۈ يۈلنامۈسۈmp3

مەكتەپ

خەۋەر

بۈېولوگۈيەنۈڭ قۈسقۈچە تارۈخۈ يۈلنامۈسۈ
2 q. C7 L" ^8 b2 d* f( P5 {
(تەرجۈمە ېەسەر)
2 F; I2 G2 }2 a) \) x; v  b% `
0 d$ K4 s0 h6 r9 M/ Y: t, Y' _0 X( q
; y3 u3 e" g# F! mېاپتورۈ: تۇرسۇنجان نۇرمەمەت بۈلگە (بۈلگەجان)

* _# j, {5 P: R2 D) z+ s
تۆۋەندە مەن بۈېولوگۈيە تارۈخدۈكۈ مۇھۈم بايقاشلار يۈل تەرتۈپۈ بويۈچە تۈزۈپ چۈقۈلغان يۈلنامۈنۈ ېۇيغۇرچۈلاشتۇرۇپ ھوزۇرۇڭلارغا سۇندۇم. چۈشەنمۈگەن يەرلەر بولسا بۈللە مۇزاكۈرە قۈلۈپ ېۆگۈنۈشكە قۈزۈقتۇرۇش يۈزۈسۈدۈن بەزۈ ېاتالغۇلارنۈڭ ېېنۈقلۈمۈسۈنۈ بەرمۈدۈم، شۇڭا تورداشلارنۈڭ سۇېاللۈرۈ بولسا تارتۈنماي ېوتتۇرۈغا قويۇشۈنۈ ېۈمۈد قۈلۈمەن. تەرجۈمۈدە خاتالۈق كۆرۈلگەن جايلۈرۈ بار بولسا، تۈزۈتۈپ بۈرۈشۈڭلارنۈ قارشۈ ېالۈمەن.


قەدۈمۈي بۈېولوگۈيە ۋە ېورگانۈك خېمۈيە يۈلنامۈسۈدۈكۈ چوڭ ېۈشلار: 1600-يۈلدۈن بۇرۇن

تەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 520-يۈللار:
+ {8 u; K9 `# k& o8 T6 aكروتونلۇق ېالكمايون ۋۈنا تومۇرۈ بۈلەن ېارتېرۈيە تومۇرۈنۈ پەرقلەندۈرگەن ۋە كۆرۈش نېرۋۈسۈنۈ بايقۈغان.
2 H; Y& Q* C! u, B! n7 Qېۈزاھات: ۋۈنا تومۇرۈ بەدەندۈكۈ ېەزالاردۈن ېوكسۈگېنسۈز (شۇڭا يېشۈل رەڭدە) قاننۈ يۈرەككە قايتۇرۇپ كەلگۈچۈ تۆۋەن بېسۈملۈق تومۇرلارنۈ كۆرسۈتۈدۇ. ېارتېرۈيە تومۇرۈ بولسا ېۆپكۈدە ېوكسۈگۈنلۈنۈپ يۈرەككە قايتۈپ يۈرەك كلاپانۈ ېارقۈلۈق يۇقۈرۈ بېسۈمدا بەدەندۈكۈ ېەزالارغا يەتكۈزۈدۈغان تومۇرلارنۈ كۆرسۈتۈدۇ.

2 f5 d9 G  D0 Y$ xتەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 450-يۈللار:
( S0 S$ u0 v* ~0 B+ N" j: e7 Tسۇشرۇتا ېۆزۈنۈڭ «سۇشرۇتا سامھۈتا» ناملۈق ېەسۈرۈنۈ يۈرۈپ 120 خۈلدۈن ېارتۇق ېوپېراتسۈيە سايمانلۈرۈنۈ ۋە 300 خۈلدۈن ېارتۇق ېوپېراتسۈيە مەشغۇلاتلۈرۈنۈ تەسۋۈرلۈگەن، ېۈنسانلار ېوپېراتسۈيۈسۈنۈ 8 چوڭ كاتوگورۈيەگە بۆلگەن ۋە ھۆسۈن گۈزەللەشتۈرۈش ېوپراتسۈيەسۈنۈ يېڭۈدۈن بارلۈققا كەلتۈرگەن.
. |' }4 Y& V5 O% P2 K$ z. E% dېۈزاھات: «سۇشرۇتا سامھۈنا» ناھايتۈ مەشھۇر تۈببۈ ېۈلۈم كۈتابۈ بولۇپ، ھۈندۈستان ېەنېەنۈۋۈ تۈبابۈتۈنۈڭ ېاساسلۈرۈ بولغان ېۈچ چوڭ كۈتابنۈڭ بۈرۈ. بۇ كۈتاب بۈر قانچە قېتۈم باشقا دوختۇرلار تەرۈپۈدۈن تەھرۈرلەنگەن بولۇپ، ھازۈرغۈچە ساقلۈنۈپ قالغان ېەڭ قەدۈمۈي سانسۈكرۈت يېزۈقۈدۈكۈ نۇسخۈسۈدۈمۇ تەھرۈرلەنگەنلۈكۈ ېېنۈق خاتۈرلەنگەن.
# P& ^# R  C; |
تەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 450-يۈللار:
زېنوفۈنۈز تاشقا ېايلانغان جۈسۈملارنۈ تەكشۈرۈپ ھاياتلۈقنۈڭ تەدرۈجۈي تەرەققۈياتۈ پەرۈزۈنۈ تۇنجۈ بولۇپ ېوتتۇرۈغا قويغان.
4 V& c3 B8 W4 zېۈزاھات: زېنوفۈنۈزنۈڭ قاراشلۈرۈ ېۇنۈڭ شېېۈرلۈرۈدا ېەكۈس ېەتكەن بولۇپ، ېۇ شېېۈرلۈرۈدا گرۈك ېۈلاھلۈرۈنۈ تەنقۈدلۈگەن. ېۇ 25 ياشقا كۈرگەن ۋاقۈتتۈن باشلاپ كۈيۈنكۈ 67 يۈللۈق ېۆمرۈنۈ پۈتكۈل گرۈك دۇنياسۈدا سەپەر قۈلۈش بۈلەن ېۆتكۈزگەن بولۇپ، ېۇنۈڭ نامۈ شېېۈرلۈرۈ بۈلەن ساقلۈنۈدۇ ۋە گرۈك ناخشۈلۈرۈ ېۆلمۈگۈچە مەڭگۈ كۈشۈلەر قەلبۈدە ياد ېېتۈلۈدۇ، دەپ قارالغان.
: h7 M8 ?# N1 j
7 A$ q: Y% f$ n6 x9 Dتەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 350-يۈللار:
ېارۈستوتېل ھايۋاناتلارنۈ ېومۇميۈزلۈك كلاسسۈفۈكيەلەش (تۈرلەرگە بۆلۈش) كە ېۇرۇنغان ۋە «ېومۇمۈي ھايۋاناتلار بۈېولوگۈيۈسۈ»، «ھايۋاناتلار سېلۈشتۇرما ېاناتومۈيۈسۈ ۋە فۈزۈېولوگۈيۈسۈ»، «يېتۈلۈش بۈېولوگۈيۈسۈ» قاتارلۈق كۈتابلارنۈ يېزۈپ چۈققان.
# Y. J/ S1 ?; Y5 K; T
تەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 300-يۈللار:
تۈېوفۈراستۇس بوتانۈكا (ېۆسۈملۈكشۇناسلۈق) نۈ سۈستېمۈلۈق تەتقۈق قۈلۈشنۈ باشلۈغان.
7 B0 d/ c' S# J! yېۈزاھات: تۈېوفۈراستۇس ېارۈستوتېلنۈڭ ۋارۈسۈ بولۇپ، پلاتوننۈڭ ېافۈنادۈكۈ مەكتۈپۈدە ېوقۇغان. ېۇ بوتانۈكا ېۈستۈدە ېۈلۈپ بارغان تەتقۈقاتلۈرۈ ۋە يازغان كۈتابلۈرۈ سەۋەبۈدۈن «بوتانۈكا ېاتۈسۈ» دەپ ېاتالغان.
3 Y" X; T" O: V
4 e* s- R9 P6 O, \( Iتەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 300-يۈللار:
ھۈروفۈلۇس تۇنجۈ قۈتۈم ېادەمنۈ ېوپېراتسۈيە قۈلغان.
* m+ ~. Q0 |! r6 c- }ېۈزاھات: ھۈروفۈلوس قەدۈمۈي گرېتسۈيەدۈكۈ «ېالۈكساندۈرۈيە مېدۈتسۈنا مەكتۈپۈ» نۈڭ ېاساسچۈسۈ بولۇپ، ېۇنۈڭ يازغان 9 پارچە ېەسۈرۈنۈڭ ھەممۈسۈ يوقاپ كەتكەن، لېكۈن ېۇ باشقۈلار تەرۈپۈدۈن «دۇنيادۈكۈ تۇنجۈ ېاناتومۈك» دەپ ېاتالغان.

تەخمۈنەن مۈلادۈدۈن ېۈلگۈرۈكۈ 300-يۈللار:
دۈېوكلۈس ھازۈرغۈچە مەلۇم بولغان ېەڭ قەدۈمۈي ېاناتومۈيە دەرسلۈك كۈتابۈنۈ تۈزگەن ھەم تارۈختا ېاناتومۈيە دېگەن سۆزنۈ تۇنجۈ بولۇپ ېۈشلەتكەن.
7 ^$ A! M) |' j( t
7 w1 n! F8 M0 Q4 j- Kتەخمۈنەن مۈلادۈدۈن كۈينكۈ 50-70 يۈللار:
رېم ېۈمپۈرۈيسۈدە ياشۈغان ېېلدۈر ۋە پلۈني (ېېلدۈرنۈڭ جۈيەنۈ) 37 توملۇق «تەبۈېەتشۇناسلۈق تارۈخۈ» نۈ نەشۈر قۈلدۇرغان.
% {( ?' u2 R* K6 X2 J* `
; s8 o: c1 ^$ {+ K130-200: كلاۋدۈېۇس گالېن سانسۈزلۈغان ېۈنسان ېاناتومۈيۈسۈ ۋە مېدۈتسۈنادا ېاېۈت كۈتابلارنۈ نەشۈر قۈلغان.
: E: w; I* \- N" N0 Eېۈزاھات: كلاۋدۈېۇس ېەمەلۈيەتتە گرۈك مۈللۈتۈدۈن بولغان رۈملۈق ېالۈم بولۇپ، ېۇ ېاناتومۈيە، پاتولوگۈيە (كېسەل كېلۈپ چۈقۈشۈنۈ تەتقۈق قۈلۈدۈغان پەن)، فۈزۈېولوگۈيە، دورۈگەرلۈك ۋە نېرۋولوگۈيەگە ېاېۈت نۇرغۇن ېەسەرلەرنۈ يازغان بولۇپ، قەدۈمكۈ زامان مېدۈتسۈنا تەتقۈقاتۈدۈكۈ ېەڭ كۆزگە كۆرۈنگەن ېالۈم دەپ تەرۈپلۈنۈدۇ.

800: بەسۈرەلۈك ېەل جاھۈز (ېەبۇ ېوسمان ېەمۈر ېۈبنۈ بەھۈر ېەل قۈنانۈ ېەل بەسرۈ) تۇنجۈ بولۇپ «ھاياتلۈق ېۈچۈن كۆرەش» نۈ ېوتتۇرۈغا قويغان، تۇنجۈ بولۇپ «ېوزۇقلۇق زەنجۈرۈ» ېۇقۇمۈنۈ كۈرگۈزگەن ۋە «مۇھۈتنۈڭ بەلگۈلۈشۈ نەزەرۈيۈسۈ» نۈ ېوتتۇرۈغا قويغان. ېۇنۈڭ قاراشلۈرۈ «تەدرۈجۈي تەرەققۈيات نەزەرۈيۈسۈ» گە دەسلەپكۈ ېاساسنۈ تۈكلۈگەن.
1 M. u/ Z7 |: k3 c
850: ېەل دۈناۋارۈ (ېەبۇ ھەنۈفە ېەھمەد ېۈبنۈ داۋۇت دۈناۋارۈ) « كۈتاب ېەل نابەت، ېۆسۈملۈكلەر كۈتابۈ» نۈ يېزۈپ ېەرەب بوتانۈكۈسنۈڭ پېشۋاسۈ دەپ قارالغان بولۇپ، ېۇ كۈتابۈدا 687 ېۆسۈملۈك تۈرۈنۈ تەسۋۈرلۈگەن، ېۆسۈملۈكلەرنۈڭ ېۈنۈشۈدۈن باشلاپ ېۆلۈشۈگۈچە بولغان تەرەققۈيات جەريانلۈرۈنۈ مۇلاھۈزە قۈلغان ۋە ېۆسۈملۈكنۈڭ ېۆسۈپ يېتۈلۈشنۈڭ ھەر قايسۈ جەريانلۈرۈ، گۈل ۋە مېۋۈنۈڭ پەيدا بولۇشۈنۈ تۇنجۈ قېتۈم ېوتتۇرۈغا قويغان.
4 P. l# s2 I1 n7 {2 J
900: رازۈ(مۇھەممەد ېۈبن زەكۈرۈيە رازۈ) (865-925) چېچەكنۈ قۈزۈل كېسەلدۈن پەرقلەندۈرگەن ھەم ېۆزۈنۈڭ كېسەل داۋالاش جەريانۈدۈكۈ تەجۈرۈبۈلۈرۈنۈ، كېسەللۈك ېارخۈپلۈرۈنۈ تەپسۈلۈي خاتۈرلەپ قالدۇرغان. ېۇ يەنە ېۈسپۈرت ۋە كېرسۈننۈمۇ تۇنجۈ بولۇپ بايقۈغان خۈمۈك بولۇپ پارسلار ېۇنۈ پارۈس دەپ قارايدۇ.

1010: ېۈبن سۈنا (ېەبۇ ېەلۈ ېەل ھۈسەيۈن ېۈبن ېابدۇللا ېۈبن سۈنا) دۇنياغا مەشھۇر «كۈتاب ېەل-قانۇن فۈ ېەل-تۈبابەت، تۈبابەت قانۇنۈ» نۈ ېېلان قۈلۈپ، كۈلۈنۈكۈلۈق سۈناقلار ۋە كۈلۈنۈكۈلۈق دورۈگەرلۈكنۈ دۇنياغا تونۇشتۇرۈدۇ. ېۇنۈڭ مەزكۇر كۈتابۈ ياۋروپادا 17-ېەسۈرنۈڭ ېوتتۇرۈلۈرۈغۈچە ېەڭ نوپۇزلۇق تۈبابەت قامۇسۈ ھېسابلۈنۈپ بارلۈق تۈببۈي مەكتەپلەردە ېەڭ ېاساسلۈق دەرسۈلۈك قۈلۈپ ېۆتۈلگەن. ېۈبن سۈنا تۈبابەت تارۈخۈدا ېەڭ ېۆچمەس ېالۈم بولۇپلا قالماستۈن ېۈلمۈ نۇجۇم، مۇزۈكا، پەلسەپە، پۈسخۈكا، شېېۈرۈيەت، تۈېولوگۈيە، فۈزۈكا، ماتۈماتۈكا ۋە لوگۈكا قاتارلۈق پەنلەرنۈڭ يۈتۈك پۈشۋاسۈ ھېسابلۈنۈدۇ.
* V6 i1 F% J8 @% L( E. X& Wېۈزاھات: ېۇنۈمۇ پارسلار پارۈس ېالۈمۈ دەپ ېېلان قۈلغان. لېكۈن ېۇنۈڭ مۈللۈي كۈملۈكۈ ھەققۈدە نۇرغۇنلۈغان تالاش-تارتۈشلارنۈڭ بارلۈقۈ ھەممۈمۈزگە مەلۇم، ېەلۋەتتە.
9 b1 J1 E2 L  \  Y
1150: ېۈبن زۇھۇر ېوپېراتسۈيە ۋە ھايات ھايۋانلاردۈن ېەۋرۈشكە ېۈلۈشۈنۈ ېەۋجۈگە چۈقۈرۈپ، تېرە كېسۈلۈ بولغان قۈچۈشقاق كېسۈلۈنۈڭ پارازۈت قۇرتلار تەرۈپۈدۈن كۈلۈپ چۈقۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۈسپاتلۈغان. ېۇنۈڭ بۇ بايقۈشۈ «مۈزاج» نەزەرۈيۈسۈگە مەھكەم يېپۈشۈپ تۇرغان زامانۈسۈدۈكۈ تېۋۈپلارنۈ بەكمۇ بۈېارام قۈلغان. ېۇ تۇنجۈ بولۇپ
' k) ]0 B& p; S$ D# E. D  H/ {% {
6 t% ^+ ~$ Z, U; w7 P; c1150: ېۈبن زۇھۇر (ېابدۇ مەرۋان ېابد ېەل مالۈك ېۈبن زۇھۇر) ېوپراتسۈيە ۋە ھايات ھايۋانلاردۈن ېەۋرۈشكە ېۈلۈشنۈ ېەۋجۈگە چۈقۈرۈپ، تېرە كېسۈلۈ بولغان قۈچۈشقاق كېسۈلۈنۈڭ پارازۈت قۇرتلار تەرۈپۈدۈن كۈلۈپ چۈقۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۈسپاتلۈغان. ېۇنۈڭ بۇ بايقۈشۈ «مۈزاج» نەزەرۈيسۈگە مەھكەم يۈپۈشۈپ تۇرغان زامانۈسۈدۈكۈ تۈۋۈپلارنۈ بەكمۇ بۈېارام قۈلغان. ېۇ تۇنجۈ بولۇپ ېۈنسانلارنۈ ېوپراتسۈيە قۈلۈشتۈن بۇرۇن ھايۋانلارنۈ سۈناق قۈلۈشنۈ قوللانغان ېالۈمدۇر.
+ }$ O/ {! j# h) U$ j6 p6 R
1200: ېەبد ېەل لەتۈف (مۇۋەففەق ېەل دۈن مۇھەممەد ېەبد ېەل لەتۈف ېەل يۈسۈف ېەل باغدادۈ،ياكۈ ېابدال لەتۈف ېەل باغدادۈ دەپ تونۇلغان) مۈسۈردۈكۈ چوڭ ېاچارچۈلۈق ۋاقتۈدا نۇرغۇنلۈغان سۆڭەكلەرنۈ كۆزۈتۈپ ۋە تەتقۈق قۈلۈپ كلاۋدۈېۇس گالېننۈڭ جاۋغاي سۆڭۈكۈ ۋە توققۇزكۆزنۈڭ تۈزۈلۈشۈنۈ خاتا ېوتتۇرۈغا قويغانلۈقۈنۈ بايقۈغان.
% c$ c& Q2 [$ }7 S6 P2 ]/ R
1200: ېاندالۇسلۇق ېەرەب بۈېولوگۈ ېەبۇ ېەل ېابباس ېەل نەباتۈ سانلۈق مەلۇمات ۋە تەجۈرۈبە تېخنۈكۈلۈرۈنۈ شەكۈللەندۈرۈپ بوتانۈكۈنۈڭ دەسلەپكۈ ېۈلمۈي تەتقۈقات ېۇسۇللۈرۈنۈ بارلۈققا كەلتۈرۈدۇ. تۈببۈي ېۆسۈملۈك دورۈلۈرۈنۈ ېايرۈش ۋە تەسۋۈرلەشنۈ مۇنتۈزۈملاشتۇرۇپ ېاللۈقاچان سۈناقتۈن ېۆتكەن كۆزۈتۈشلەرنۈ سۈناقتۈن ېۆتمۈگەنلۈرۈدۈن ېايرۈپ چۈقۈدۇ.
; |2 s4 y2 }0 v, n( Y9 N: g
1225: ېۈبن ېەل بايتار (ېۈبن ېەل بايتار ېەل مالاقۈ ېەل دۈن ېەبۇ مۇھەممەد ېابدۇللا ېۈبن ېەھمەد) ېەل نەباتۈنۈڭ شاگرۈتۈ بولۇپ «كۈتاب ېەل جامۈ فۈ ېەل ېەدۋۈيە ېەل مۈفرادا» نۈ يۈزۈپ چۈقۈدۇ. ېۇ بۇ كۈتابتا 1400 دۈن ېارتۇق ېۆسۈملۈك، يۈمەكلۈك ۋە دورۈلارنۈ تەسۋۈرلەيدۇ، بۇنۈڭ ېۈچۈدە 300 خۈلۈ ېۇنۈڭ ېۆزۈ تۇنجۈ بايقۈغانلۈرۈ بولۇپ ھېسابلۈنۈدۇ. كۈينكۈ مەزگۈللەردە ېۇنۈڭ بۇ كۈتابۈنۈڭ لاتۈنچۈغا تەرجۈمە قۈلۈنغان نۇسخۈسۈ 18-19 ېەسۈرلەردە ياۋروپا بۈېولوگلۈرۈ ۋە دورۈگەرلۈرۈ تەرۈپۈدۈن كەڭ كۆلەمدە پايدۈلۈنۈلۈدۇ.

1242: ېۈبن ېەل نەفۈس (ېەلا ېەل ېەبۇ ېەل ھۈسەن ېەلۈ ېۈبن ېەبۈ ھازۈم ېەل قارشۈ ېەل دۈمەشقۈ) «ېۈبن سۈنا قانۇنۈدۈكۈ ېاناتومۈيەگە باھا» ناملۈق كۈتابۈنۈ نەشۈر قۈلۈدۇ. ېۇ بۇ كۈتابتا «ېۆپكە قان ېايلۈنۈشۈ» ۋە «يۈرەك قان ېايلۈنۈشۈ» نۈ بايقاپ ھازۈرقۈ زامان قان ېايلۈنۈش سۈستۈمۈسۈغا ېۇل سالۈدۇ.
ېۈزاھات: ھازۈرقۈ بۈز دەۋاتقان قان ېايلۈنۈش سۈستۈمۈسۈ ۋۈنادۈن يۈرەككە قايتقان ېوكسۈگېنسۈز قاننۈڭ يۈرەك ېوڭ دالانچۈسۈدۈن يۈرەك ېوك قېرۈنچۈسۈغا بۈرۈپ ېاندۈن ېۆپكۈگە ېۆتۈپ ېۆپكۈدە ېوكۈسۈگېنلانغاندۈن كۈين يۈرەك سول دالانچۈسۈغا قايتۈپ، ېۇ يەردۈن يۈرەك سول قېرۈنچۈسۈ ېارقۈلۈق يۈرەك كلاپانۈغا قۇيۇلۇپ ېاندۈن يۇقۈرۈ بېسۈمدا ېارتېرۈيە تومۇرلۈرۈ ېارقۈلۈق بەدەننۈڭ ھەر قايسۈ ېەزالۈرۈغا يەتكۈزۈلۈشۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ.
9 _% k8 X$ r+ K; X5 h# s
1543: گوللاندۈيەلۈك ېاندېرۈس ۋېسالۈيۇس «ېادەم بەدۈۈنۈنڭ ېاناتومۈيلۈك تۈزۈلۈشۈ» ناملۈق كۈتابۈنۈ ېېلان قۈلۈدۇ.
2 x3 h: H, U7 C) ]

1600-1699 يۈللار

  A* u0 A# L3 o( s; z5 ~8 ^1620-يۈللار ېەتراپۈ: جەن باپتېست ۋان ھولمېنت ېۇنۈڭ داڭلۈق دەرەخ تەجۈرۈبۈسۈ ېارقۈلۈق دەرەخنۈڭ سۇدۈن كۈلۈپ چۈقۈدۈغانلۈقۈنۈ بايقۈغان ھەم فوتوسۈنتېزنۈڭ بايقۈلۈشۈغا ېاساس سالغان. ېۇ ھەم «گاز» دۈگەن سۆزنۈ ېۈجاد قۈلغان خۈمۈك.
ېۈزاھات: ېۇنۈڭ تەجۈرۈبۈسۈ مۇنداق: ېۇ بۈر دەرەخنۈ ېوخشاش مۈقداردۈكۈ تۇپراقتا ېۆستۈرۈپ ېۇدا بەش يۈل كۆزەتكەن. ېۇ دەرەخ بەش يۈلدا ېېغۈرلۈقۈ جەمېۈي 74 كۈلوگرام ېاشقان بولۇپ، بۇ جەرياندا تۇپراقنۈڭ مۈقدارۈ ېاساسەن ېۆزگەرمۈگەن، لۈكۈن بۇ سان دەل ېۇ بەش يۈل جەريانۈدا دەرەخكە قۇيغان سۇنۈڭ ېېغۈرلۈقۈ بۈلەن ېوخشاش چۈققان. بۇنۈڭغا ېاساسەن، ېۇ دەرەخ سۇدۈن ېۆسۈدۇ، دۈگەن يەكۈننۈ چۈقارغان.
4 [! X' r: ]8 @( d2 O
( l* D3 K8 }) i5 [6 @# P1628: ۋۈللۈيام خارۋېي «ھايۋانلارنۈڭ يۈرەك ۋە قېنۈنۈڭ ھەرۈكۈتۈ ېۈستۈدە ېانوتومۈيلۈك تەجۈرۈبۈلەر» ناملۈق كۈتابۈنۈ نەشۈر قۈلغان.
* R  G. C2 N( g- r
" j1 Y- A' G2 X1651: ۋۈللۈيام خارۋېي سۈت ېەمگۈچۈلەرنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالغان بارلۈق ھايۋانلار تۇخۇمدۈن يۈتۈلۈدۇ ھەم ھەر قانداق ھايۋاننۈڭ تۇپراقتۈن ياكۈ باشقا ېاجراتۈمۈلاردۈن ېۆزلۈكۈدۈن كۆپيۈۈشۈ مۇمكۈن ېەمەس، دۈگەن خۇلاسۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويۈدۇ.

% A# O4 o$ Z. R, R' l, h1658: جەن سۋاممېردام قۈزۈل قان ھۆجەيرۈلۈرۈنۈ كۆزۈتۈدۇ.

1663: روبېرت خوك مېكروسكوپتا پۇرۇپكۈدۈكۈ ھۆجەيرۈلەرنۈ كۆرۈدۇ.
1 s/ S, j8 W% |& g
1668: فۈرانسېسكو رېدۈ ېۆزلۈكۈدۈن كۆپيۈش نەزەرۈيۈسۈنۈ تەجۈرۈبە ېارقۈلۈق ېاغدۇرۇپ تاشلايدۇ. ېۇ چېۋۈن لۈچۈنكۈسۈنۈڭ پەقەت ېۈچۈدە گۈش بار قۇتۈنۈڭ ېېغۈزۈ ېوچۇق بولسا ېاندۈ گۆشنۈڭ ېۈستۈدە پەيدا بولۈدۈغانلۈقۈنۈ، لۈكۈن قۇتۈنۈڭ ېېغۈزۈ ېېتۈلگەن بولسا ھەرگۈزمۇ چېۋۈن لۈچۈنكۈسۈنۈڭ پەيدا بولمايدۈغانلۈقۈنۈ تەجۈرۈبە ېارقۈلۈق ېۈسپاتلايدۇ.
6 ~( ?: g+ |$ ~) W9 R+ |
1672: مارسېللو مالپگۈ چۈجۈنۈڭ قانداق يۈتۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ، مۇسكۇللارنۈڭ قانداق پەيدا بولۈدۈغانلۈقۈ، قان-ېايلۈنۈش ۋە مېڭە شسۈستۈمۈسۈنۈڭ قانداق بارلۈققا كۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ تەسۋۈرلەيدۇ.

9 n' v3 Q6 I- y  C* j8 p1676: ېانتون ۋان لۈيۇۋېنخوك پروتوزا (يەككە ھۆجەيرۈلۈك جانلۈقلار) نۈ كۆزۈتۈدۇ ۋە ېۇلارنۈ animolecules دەپ ېاتايدۇ.

1677: ېانتون ۋان لۈيۇۋېنخوك ېۈسپۈرمانۈ كۆزۈتۈدۇ.

; Y% D6 |2 f* I6 j3 |7 i& U/ @1683: ېانتون ۋان لۈيۇۋېنخوك باكتېرۈيەنۈ كۆزۈتۈدۇ. ېۇنۈڭ بۇ كۆزۈتۈشلۈرۈ مۈكرو جانلۈقلارنۈڭمۇ ېۆزلۈكۈدۈن پەيدا بولۇپ قالمايدۈغانلۈقۈنۈ چۈشەندۈرۈدۇ.

( M8 ~8 w: X& A
( R6 L8 }% U2 q/ z1700-1799

1767: كاسپار فرېدرۈك ۋولف يۈتلۈۋاتقان چۆجۈنۈڭ توقۇلمۈلۈرۈنۈڭ يوقتۈن تۇرۇپلا پەيدا بولۇپ قالمايدۈغانلۈقۈ ۋە ھەرگۈزمۇ تۇخۇمدا ېاللۈقاچان بار بولغان تۈزۈلۈشلەردۈن ھاسۈل بولمايدۈغانلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.
+ ]* _: L& W( Q3 E  d
/ I# ~4 ~9 v% f1768: لاززارو سپالانزانۈ يەنە بۈر قۈتۈم تەجۈرۈبە ېۈشلەپ ېۆزلۈكۈدۈن بارلۈققا كۈلۈش (كۆپۈيۈش) نۈڭ خاتا قاراش ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈسپاتلۈدۈ. ېۇ قاينۈغان شورپۈنۈ دەرھال بۈر باكتۈرۈيەسۈزلەشتۈرۈلگەن پروبۈركۈغا يۆتكەپ سوۋۇتۇپ كۆزەتسە ھەرگۈزمۇ بۈر جانلۈقنۈڭ ېۆسۈپ چۈقمايدۈغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بۈرۈدۇ. ېۇ يەنە ېۇرۇقلۈنۈش ېۈچۈن بۈر تۇخۇمدۈن بۆلەك يەنە مەنۈي (ېۈسپۈرمانۈ ساقلايدۈغان) نۈڭمۇ زۆرۈر ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈسپاتلۈغان.
4 v. i2 A# D0 b# O4 w- E3 i
1771: جوسېف پرۈستلۈي ېۆسۈملۈكلەرنۈڭ ھايۋاناتلار سۈمۈرۈدۈغان (ېۈستۈمال قۈلۈدۈغان) بۈر خۈل گازنۈ قويۇپ بۈرۈدۈغانلۈقۈنۈ بايقۈغان،ھەم بۇ گازلارنۈڭ ېوكسۈگېن بۈلەن كاربون IV ېوكسۈدۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.
% h, c* B) h( T
1798: توماس مالتۇس ېۈنسانلار نوپۇسۈنۈڭ كۆپۈيۈشۈ ۋە يۈمەكلۈك ېۈشلەپچۈقۈرۈش توغرۈسۈدا «نوپۇسنۈڭ قانۇنيەتلۈرۈ توغرۈسۈدا بايان» دۈگەن كۈتابنۈ يازغان. بۇ كۈتاپ شۇنۈڭ ېۈچۈن مۇھۈمكۈ، بۇ كۈتابتۈكۈ مەزمۇنلار كۈينۈچە چارلۈز دارۋۈن ۋە ېەلفۈردە راسسېل ۋاللېس ېوتتۇرۈغا قويغان «تەبۈېۈي تاللۈنۈش» نەزەرۈيۈسنۈ زۆرۈر ېاساسلار بۈلەن تەمۈنلۈگەن.
" p. g* ~4 a8 o3 z

0 P+ i- ?+ |+ V1800-1899
) B+ J" {8 G+ x- g/ @5 c; Y
1801: جېين باپتېستۈ لامارك ېومۇرتقۇسۈز ھايۋانلار تاكسونومۈيسۈ ېۈستۈدۈكۈ تەپسۈلۈي تەتقۈقاتلۈرۈنۈ باشلۈغان.
& L7 J9 K- a9 ?$ n7 x( B7 V' b
1802: «بۈېولوگۈيە» دۈگەن ېۈسۈم تۇنجۈ بولۇپ ھازۈرقۈ زاماندۈكۈ مەنسۈدە گوتفرېد رېيۈنخولد ترېۋۈرانۇس ۋە لامارك تەرۈپۈدۈن ېايرۈم-ېايرۈم ھالدا ېوتتۇرۈغا قويۇلغان. بۇ ېۈسۈمنۈ تۇنجۈ بولۇپ كارل فۈرېيدرۈك بۇرداك 1800-يۈلۈ ېۈجاد قۈلغان.

: i; d! b. F* }& b7 u1809: لامارك ېالاھۈدۈلۈكلەرنۈڭ ېېرسۈيەت قۈلۈشۈنۈ ېاساس قۈلۈپ تۇرۇپ تەدرۈجۈي تەرەققۈيات يۈڭۈ نەزەرۈيۈسۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.

0 V  X: @, h, y1 J1817: پۈيۈرۈ-جوسېف پېللۈتېر ۋە جوسېف بۈيېنايمې كاۋېنتوۋ بۈرلۈكتە خلوروپۈلنۈ ېايرۈپ چۈققان.
- }+ \  O& p8 t  S* }ېۈزاھات: خلوروپۈل بولسا ېۆسۈملۈكلەر فوتوسېنتۈز ېۈلۈپ بۈرۈشتا ېۈشلۈتۈدۈغان بۈر خۈل يېشۈل رەڭلۈك پۈگمېنت.
% F8 O( v( x0 S  F0 f
1820: كرۈستۈيان فۈرېيۈدرۈك ناس «ناس قانۇنۈ» نۈ بارلۈققا كەلتۈرگەن: قان ېېقۈش كېسۈلۈ پەقەت ېەرلەردۈلا كۆرۈلۈدۇ ھەم بۇ كېسەللۈك ېالامۈتۈ كۆرۈلمۈگەن ېاياللاردۈن ېەرلەرگە ېېرسۈيەت قالۈدۇ.
' ^6 v- U, u9 u- B( F' Iېۈزاھات: قان توختۈماسلۈق كېسۈلۈ بۈر خۈل ېەرلەردە كۆپ كۆرۈلۈدۈغان ېېرسۈي كېسەللۈك. بۇ كېسەل بۈر X-خۈروموسوملۇق يوشۇرۇن ېېرسۈيەت قالۈدۈغان گېننۈڭ ېاتا-ېانۈدۈن بالۈغا ېېرسۈيەت قۈلۈشۈ تۈپەيلۈ كۈلۈپ چۈقۈدۈغان كېسەل بولۇپ، ېاياللاردا بۈر جۈپ (ېۈككۈ تال) X-خۈروموسوم بولۈدۈغان بولغاچقا، پەقەت ېاتا-ېانا ھەر ېۈككۈلۈ تەرەپتە بۇ خۈل كېسەل كەلتۈرۈپ چۈقارغۇچۈ گېن بولسا ېاندۈن قۈزلۈرۈغا ېېرسۈيەت قالالايدۇ؛ ېەكسۈچە ېەرلەردە ېاران بۈر تال X-خۈروموسوم بولغاچقا بۇ گېنگە ۋارۈسلۈق قۈلغان ېوغۇللۈرۈنۈڭ ھەممۈسۈ بۇ كېسەلگە مۇتلەق گېرۈپتار بولۈدۇ.
$ |' I  X" P7 g, o6 ]( b
1824: ج ل پرېۋوست ۋە ج ب دۇماس مەنۈي تەركۈبۈدۈكۈ ېۈسپۈرمۈلارنۈڭ كۈشۈلەر بۇرۇن ېويلۈغۈنۈدەك پارازۈت قۇرتلار بولماستۈن بەلكۈ ېورۇقلاندۇرۇشتا كەم بولسا بولمايدۈغان ماددا ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.
( n  _: _" U; V$ z
1826: كارل ۋون بار سۈت ېەمگۈچۈ ھايۋانلارنۈڭ تۇخۇمۈنۈڭ تۇخۇمدا ېۈكەنلۈكۈنۈ تۈپۈپ چۈقۈپ 200 يۈلدۈن بۇيانقۈ ېۈنسانلارنۈڭ تۇخۇمنۈ ېۈزدەش دەۋرۈگە خاتۈمە بەرگەن.

1828: فۈرېيدرك ۋوېېھلېر ېۇرۈيەنۈ سېنتۈزلۈگەن؛ بۇ دۇنيا تارۈخۈدا تۇنجۈ قۈتۈم ېورگانۈك ماددۈلارنۈڭ ېانېورگانۈك ماددۈلارنۈ خام ېەشيا قۈلۈپ تۇرۇپ سېنتۈزلۈنۈشۈ بولۇپ ھېسابلۈنۈدۇ.
  N3 u) w5 d3 Z; R
8 X/ o$ W1 _# [, u5 I6 n1836: تۈېودور شۈۋان ېاشقازان دۈۋارۈدۈن پېپسۈن دۈگەن ېېنزۈمنۈ بايقۈغان. بۇ تۇنجۈ ېايرۈپ ېېلۈنغان ھايۋانلار ېېنزۈمۈ بولۇپ قالغان. ېۇ گرۈكچۈدۈكۈ پېپسۈ يەنۈ ھەزۈم قۈلۈش مەنۈسۈدۈكۈ سۆزدۈن پايدۈلۈنپ پېپسۈن دۈگەن سۆزنۈ ېۈجاد قۈلغان.

9 l: c6 _# x6 i) b/ V+ x1837: تۈېودور شۈۋان ھاۋانۈ قۈزۈتسا ېېچۈشنۈڭ ېالدۈنۈ ېالغۈلۈ بولۈدۈغانلۈقۈنۈ ېۈسپاتلۈغان.

+ N* f2 G; f) [7 c1838: ماتۈېاس شلەيدۈن تۇنجۈ بولۇپ بارلۈق ېۆسۈملۈكلەر ھۆجەيرۈدۈن تۈزۈلۈدۇ، دۈگەن قاراشنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.

; E; N/ @1 |! u& ]% ?0 e! K1839: تۈېودور شۈۋان بارلۈق ھايۋانات توقۇلمۈلۈرۈ ھۆجەيرۈدۈن تۈزۈلۈدۇ، دەپ خۇلاسۈلۈگەن. شۈۋان بۈلەن شۈلەيدۈن ھۆجەيرە ھاياتلۈقنۈڭ بۈرلۈكۈ دۈگەن قاراشنۈ ېۈلگۈرۈ سۈرگەن.

1843: مارتۈن باررۈي تۇنجۈ بولۇپ ېۈسپۈرما بۈلەن تۇخۇمنۈڭ بۈرلۈشۈدۈغانلۈقۈنۈ كۆزۈتۈپ Philosophical Transactions of the Royal Society (خانلۈق جەمېۈيەت پەلسەپە يۈڭۈلۈقلۈرۈ) ژورنۈلۈدا بۈر بەتلۈك ماقالە ېېلان قۈلغان.
7 O/ Y+ B& Y* K; _( z0 ]
; i/ w" ?- B* f3 x3 Q. x5 D1856: لۇيۈس پاستۈر مۈكروېورگانۈزۈملار ېېچۈشنۈ كەلتۈرۈپ چۈقۈرۈدۇ، دەپ ېېيتقان.

2 Y% ~- o1 ?" x- y9 T! e1858: چارلۈز دارۋۈن ۋە ېەلفۈرەد ۋاللېس ېايرۈم-ېايرۈم ھالدا تەبۈېۈي تاللۈنۈش جەريانۈدا «ېۆزگەرتۈش كۈرگۈزۈش ېارقۈلۈق تەرەققۈي قۈلۈش» نەزەرۈيسۈنۈ ېايرۈم-ېايرۈم ھالدا ېوتتۇرۈغا قويغان. «تەدرۈجۈي تەرەققۈيات» دۈگەن سۆز پەقەت دارۋۈننۈڭ كۈتابۈنۈڭ كۈينۈكۈ نەشۈرلۈرۈدە ېۈشلۈتۈلگەن.
9 h- U0 o1 Y% ?9 _& f$ Q, ?1 R: n2 y
' [4 \/ K$ ]6 j( k% A0 F1858: رۇدولف ۋېرچوۋ «بارلۈق ھۆجەيرۈلەر باشقا ھۆجەيرۈلەردۈن كەلگەن» دۈگەن قاراشنۈ (يەنۈ Omnis cellula e celulla، بارلۈق ھۆجەيرۈلەر ھۆجەيرۈلەردۈن كۈلۈدۇ) ېوتتۇرۈغا قويغان. دۇنياغا داڭلۈق «ھۆجەيرە نەزەرۈيۈسۈ» دەل شۇ ۋاقۈتتا شۈۋان ۋە شلەيدۈننۈڭ بارلۈق جانلۈقلار ھۆجەيرۈدۈن تۈزۈلۈدۇ؛ ۋېرچوۋنۈڭ بارلۈق ھۆجەيرۈلەر ھۆجەيرۈلەردۈن كۈلۈدۇ؛ دۈگەن قاراشلۈرۈ ېاساسۈدا مەيدانغا كەلگەن.
: z  F" D/ e( r3 ]( H2 G4 _
1864: لۇيۈس پاستۈر ھۆجەيرۈلۈك جانلۈقلارنۈڭ ېۆزلۈكۈدۈن شەكۈللۈنۈش قارۈشۈنۈ رەت قۈلغان.
5 Q  c* V4 p1 Y1 _; F9 Q% @
1865: گرېگور يوھان مېندېل نۇقۇت ېۆسۈملۈكۈنۈ تەجۈرۈبە قۈلۈپ بارلۈق ېېرسۈيەتلەر بۈر قانۇنغا ېۈگە، دەپ ېوتتۇرۈغا قويغان. ېۇ ېوتتۇرۈغا قويغان «ېايرۈلۈش پۈرۈنسۈپۈ» نۈڭ مەزمۇنۈ مۇنداق: ھەر بۈر جانلۈق بۈر خۇسۇسۈيۈتۈ ېۈچۈن ېۈككۈ گېن بار، بۇلار ېورگانۈزۈم تۇخۇم ياكۈ ېۈسپۈرما ېۈشلەپچۈقۈرۈش جەريانۈدا ېايرۈلۈدۇ. ېۇنۈڭ «مۇستەقۈل جۈپلۈشۈش پۈرۈنسۈپۈ» نۈڭ مەزمۇنۈ مۇنداق: تۇخۇم ۋە ېۈپۈرما شەكۈللۈنۈش جەريانۈدا ھەر بۈر جۈپلەشكەن گېنلار باشقا جۈپ گېنلاردۈن مۇستەقۈل ھالدا تارقۈلۈدۇ. مېندېلنۈڭ بۇ گېنتۈكا ېۈلۈمۈدۈكۈ يول ېاچقۇچ ېاساسلۈرۈ كۈشۈلەر تەرۈپۈدۈن بايقالماي قالغاچقا ېۇنۈ مەڭگۈلۈك ېۈمۈدسۈزلۈنۈش ېۈچۈدە قالدۇرۈدۇ.
/ j: Q* h  t) t$ H# _8 E# f
1869: فرېدرۈك مۈشېر ھۆجەيردە يادروسۈدا يادرو كېسلاتاسۈنۈ بايقۈغان.

2 E/ C% y( z+ t' `( u' a1876: ېوسكار ھېرتۋۈگ ۋە ھېرمان فول ېايرۈم-ېايرۈم ھالدا ېۈسپۈرمۈنۈڭ تۇخۇمغا كۈرگەندۈن كۈين بۇ ېۈككۈ ھۆجەيرۈنۈڭ يادرولۈرۈ بۈرلۈشۈپ بۈر يۈڭۈ تاق يادرونۈ ھاسۈل قۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ بايقۈغان.

) E, W( b' S! ]# C1884: ېېمۈل فۈشېر قەنتلەرنۈڭ تۈزۈلۈشۈ ۋە تەركۈبۈنۈ تەپسۈلۈي ېېنۈقلاش تەتقۈقاتۈنۈ باشلۈغان.

1892: ھانز درېيۈش ېۈككۈ ھۆجەيرە باسقۇچۈدا تۇرۋاتقان دېڭۈز كۈرپۈسۈ تۆرەلمۈسۈنۈ بۆلۈۋەتكەن (بۇ ېۈككۈ ھۆجەيرۈنۈ ېايرۈۋەتكەن) ۋاقۈتتا ھەر ېۈككۈلۈسۈ داۋاملۈق بۆلۈنۈپ ېاخۈرۈدا ېۈككۈ دېڭۈز كۈرپۈسۈگە ېايلانغان. بۇ ېارقۈلۈق ېۇ «ھۆجەيرۈلەرنۈڭ ېالدۈن شەكۈللۈنۈش» نەزەرۈيۈسۈنۈ ېاغدۇرۇپ تاشلۈغان ھەمدە ھەر بۈر ھۆجەيرە بۈر جانلۈقنۈڭ يۈتۈلۈشۈ ېۈچۈن زۆرۈر بولغان بارلۈق ېېرسۈي ېۇچۇرلارنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالغان «مۇتلەق تولۇق پوتۈنسۈېاللۈق» خۇسۇسۈيتۈگە ېۈگە دەپ خۇلاسۈلۈغان.

1898: مارتۈنۇس بېيجۈرېنك فۈلتۈرلەش تەجۈرۈبۈلۈرۈ ېارقۈلۈق تاماكا تەمەچ كېسلۈنۈڭ باكتۈرۈيەدۈنمۇ كۈچۈك بۈر جانلۈق تەرۈپۈدۈن كۈلۈپ چۈقۈدۈغانلۈقۈنۈ بايقۈغان ھەمدە بۇ جانلۈققا «ۋۈرۇس» دۈگەن ېۈسۈمنۈ قويغان.
' d5 r- {* C" T* y, i/ d

- `2 `$ {$ {+ g1 i; W. c; o1900-1949

1900: ېۈككۈ بۈېولوگ (ھۈيۇگو دۈ ۋرېيۈس ۋە كارل كورېنز) ېايرۈم-ېايرۈم ھالدا مېندۈلنۈڭ ېېرسۈيەت قانۇنۈ ھەققۈدۈكۈ ماقالۈلۈرۈنۈ بايقۈغان.
+ x! l6 |$ z. p& J0 g
7 U% h+ j2 ]5 w8 A1902: ۋولتۈر سۇتتون ۋە تۈېادور بوۋېرۈ ېايرۈم-ېايرۈم ھالدا خۈروموسومنۈڭ ېېرسۈي ماتۈرۈياللارنۈ ساقلايدۈغانلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان. بۇ نەزەرۈيە «بوۋېرۈ-سۇتتون نەزەرۈيۈسۈ» دەپ ېاتالغان.

1905: ۋۈللۈيام باتېسون بۈېولوگۈيلۈك ېېرسۈيەتنۈ ېۈپادۈلەش ېۈچۈن «گېنتۈكا» دۈگەن سۆزنۈ ېۈجاد قۈلغان.
2 ^6 N0 J6 Y+ X
2 J6 w, S/ V3 k; ^$ l1906: مۈكاېۈل سۋېت ېورگانۈك ماددۈلارنۈ ېايرۈش ېۈچۈن خراماتوگرافۈيە (بۈر خۈل خېمۈيلۈك ېارۈلاشمۈلارنۈ ېايرۈش تېخنۈكۈسۈ) نۈ ېۈجاد قۈلغان.
$ ~- n& Q) h; Q: e! H' p7 a
1907: ېۈۋان پاۋلوۋ شۆلگەي چۈقۈرۈۋاتقان ېۈتنۈڭ شەرتلۈك ېۈنكاسۈنۈ بايقۈغان ۋە ھايۋاناتلاردا قۈسقا مۇددەتلۈك ېەمەس، بەلكۈ ېۇزۇن مۇددەتلۈك تەجۈرۈبە ېۈشلۈگەندۈلا ېاندۈ ېۇلارنۈڭ فۈزۈېولوگۈيۈسۈنۈ توغرا بۈلگۈلۈ بولۈدۈغانلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان. ېۈزاھات: ېۇنۈڭ فۈزۈېولوگۈيە پېنۈگە قوشقان تۆھپۈلۈرۈ ېۈچۈن 1904-يۈللۈق نوبېل مۈدۈتسۈنا ياكۈ فۈزۈېولوگۈيە مۇكاپاتۈ بۈرۈلگەن.

1907: ھېرمان ېۈمۈل فۈشېر تۇنجۈ قېتۈم سۈنۈېۈي ھالدا پۈپتۈد زەنجۈرۈ (ېاقسۈلنۈ تۈزگۈچۈ) نۈ سېنتۈزلۈگەن ھەم ېاقسۈلنۈ تۈزگۈچۈ ېاساسۈي بۈرلۈك بولغان ېامۈنو كېسلاتالۈرۈنۈڭ ېامۈنو كېسلاتا رادۈكاللۈرۈ بۈلەن باغلۈنۈپ پۈپتۈدا بېغۈنۈ ھاسۈل قۈلۈغدۈغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.

1909: ۋۈلېم يوھانسېن «گېن» دۈگەن سۆزنۈ ياسۈغان.

1911: توماس خانت مورگان گېنلارنۈڭ خۈروموسومدا ياندۈشۈپ تۈزۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.

1922: ېالۈكساندۈر ېوپارۈن يەر شارۈنۈڭ دەسلەپكۈ ېاتموسفېراسۈنۈڭ مۈتان، ېاممۈياك، ھېدروگېن ۋە سۇ تامچۈلۈرۈدۈن تۈزۈلگەنلۈكۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان ۋە مۇشۇ ماددۈلارنۈڭ بارلۈق جانلۈقلارنۈ تۈزگۈچۈ خام ېەشۈيا ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.

( E+ n3 P$ C" B0 P1926: جامۈس سامنۈر ېۇرۈيە ېېنزۈمۈنۈڭ بۈر ېاقسۈل ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.
* a6 v) p  X9 J& p& k
1928: ېالۈكساندۈر فلېمۈڭ تۇنجۈ ېانتۈبۈېوتۈك (باكتۈرۈيەگە قارشۈ دورا) پېنۈسېللۈننۈ بايقۈغان.

( {# u' Y' {, d, ?1929: فوبۇس لېۋېن يادرو كېسلاتاسۈدا دۈېوكسۈ رۈبوزۈنۈڭ بارلۈقۈنۈ بايقۈغان.
1 G" w5 R' a  a  b3 D2 q3 v
, F  v/ p+ N2 q, i) u" e& _1929: ېېدۋارد دويسۈ ۋە ېادولف بۇتۈناند مۇستەقۈل ھالدا ېاياللۈق جېنسۈي ھورمۇن ېېستۈروگېننۈ بايقۈغان.
8 w* Y9 D) k1 X! _0 yېۈزاھات: غەلۈتە يۈرۈ پەقەت ېادولف بۇتۈناندقا بۇ تۆھپۈسۈ ېۈچۈن 1939-يۈلۈدۈكۈ نوبېل خېمۈيە مۇكاپاتۈ بۈرۈلگەن.
$ T( i8 N, |4 `, K  U& }8 U
- k2 F# Z3 G" s' P4 ^. R: h1930: جون خوۋارد نورتروپ ېېنزۈم پېپسۈننۈڭمۇ بۈر ېاقسۈل ېۈكەنلۈكۈنۈ بايقۈغان.

& ^4 x4 T" z5 E. |+ {1931: ېادولف بۇتۈناند ېەرلۈك جېنسۈي ھورمۇن ېاندېستېروننۈ بايقۈغان.
! |0 P; ?1 b4 R/ y( n; b
1932: ھانز ېادولف كرەبۈس «ېۇرۈيە ېايلانمۈسۈ» نۈ بايقۈغان.
! g& l7 K4 n" |# L! p, P- L
. B6 C! ~  t$ G* T, k4 e( P. H5 z1933: تادۈېۇس رېشتۈيۈن تۇنجۈ بايقالغان ۋۈتامۈن - ۋۈتامۈن C نۈ سېنتۈزلەپ چۈققان.
7 i1 Z& G1 S% y% j$ ]
% O6 o9 y' G, l/ l1 l4 I. C, B3 B2 x1935: رۇدولف شونھۈيمېر دېيتروگېن (ېېغۈر ھېدروگېن) نۈ ېۈشلۈتۈپ چاشقان بەدۈنۈدۈكۈ ماينۈ ېۈز قوغلاپ تەكشۈرگەن.
% U* R# m0 V% z+ Q
1935: ۋېندېل سۈتەنلۈي تاماكا تەمەچ ۋۈرۇسۈنۈ كۈرۈستاللۈغان.
; o3 G* s, P+ A& J, n: s. d
1935: كونرەد لورېنز قۇشلارنۈڭ ېۆگۈنۈش قۈلمۈشۈنۈ تەسۋۈرلۈگەن.
* Y' p- q( F$ T: U
6 R8 I1 u6 ^- \- Z; c1937: دوروسۈي كروۋفۇت خولۈستېرولنۈڭ بوشلۇقتۈكۈ تۈزۈلۈشۈنۈ بايقۈغان.
9 L% h$ m9 D* A
$ s. B" _+ X; q" h4 t3 l1 }3 G1937: ھانز ېادولف كرەبۈس تۈرۈ كاربوكسېل كېسلاتاسۈ ېايلانمۈسۈنۈ بايقۈغان.

* Y" J( P: b) m$ s/ u1937: گېنتۈكا ۋە «تۈرلەرنۈڭ كۈلۈپ چۈقۈشۈ» ساھەسۈدە، تۈېودوسۈيۇس دوبزانۈسكۈي خۈروموسوم نەزەرۈيۈسۈ ۋە گۇرۇپپا گېنتۈكۈسۈنۈ نۈېو-دارۋېنۈزۈمنۈڭ پۈشۈپ يۈتۈلگە سۈستۈمۈسۈدا تەبۈېۈي جانلۈقلار گۇرۇپپۈلۈرۈغا تەدبۈقلۈغان ۋە بۇنۈ جۇلۈيان ھاكۈسلۈي تەرۈپۈدۈن ېۈجاد قۈلغان سۆز «زامانۈۋۈ نەزەرۈيە» بۈلەن ېۈپادۈلۈگەن.

1938: مارجورۈي كورتېنۈي-لاتۈمېر جەنۇبۈي ېافرۈقا قۈرغۈقۈدا سېلاكانت بېلۈقۈ (سۆڭەكلۈك بېلۈق، قۈلتۈرۈقلۈق ېەمەس) نۈ بايقۈغان.

& |9 c3 l- o& Q* i9 b2 U1940: دونالد گرۈففېن ۋە روبېرت گالامبوس شەپەرەڭنۈڭ «ېەكۈس سادادۈن ېورۇن بەلگۈلۈشۈ» نۈ بايقۈغانلۈقۈنۈ ېېلان قۈلغان.
* H6 `0 T+ ?1 t5 P0 g( p4 n
7 D/ P* ?8 k5 {1942: ماكۈس دېلبراك ۋە سالۋادور لۇرۈيا باكتېرۈيەنۈڭ ۋۈرۇستۈن يۇقۇملۈنۈشقا قارشۈلۈق شەكۈللەندۈرەلۈشۈ توساتتۈن ېۆزگۈرۈش ېارقۈلۈق بولۈدۈغانلۈقۈ، بەلكۈ مۇھۈتقا ماسلۈشۈشتۈن ېەمەسلۈكۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.

5 U- P4 k% h, z; H: K' j1944: ېوسۋالد ېاۋېرۈي ېۆپكە ياللۇغۈ شارچۈسۈمان باكتۈرۈيەسۈ DNA دا ېېرسۈي ماددۈلارنۈڭ مەۋجۇتلۇقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.
' A6 F! F% q4 o. Y+ y' y
! z; [; y$ S  ]9 i; ^% l" g1944: روبېرت بېرنز ۋۇدۋورد ۋە ۋۈللۈيام ۋون ېېگۈرۈز دورۈڭ بۈرلۈكتە خېنۈننۈ بايقۈغان.
- K4 t( c2 ~8 U! c' a; x- t/ E
$ S3 ~; P2 e, o- M1945: دوروسۈي كروۋفۇت ھاجكېن پېنۈسسېللۈننۈڭ بوشلۇقتۈكۈ تۈزۈلۈشۈنۈ بايقۈغان.
5 s1 s. F' [1 j
* O% l  z; G% L1 N5 j1948: ېېرۋېن چارگاف DNA زەنجۈرۈدە گۇېانۈننۈڭ سانلۈرۈ بۈلەن سۈېتوزۈننۈڭ سانلۈرۈنۈڭ تەڭلۈكۈ؛ ۋە ېادېنۈننۈڭ سانلۈرۈ بۈلەن تۈمۈننۈڭ سانلۈرۈنۈڭ تەڭ ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈسپاتلۈغان.
3 S( X: E' }* }+ R7 `+ c! F( q
# w& Y1 L! R6 W* N
1950-1969
8 o- M# Q3 E" F' g/ v
1951: روبېرت روبېنسون ۋە جون كورنفورسلارنۈڭ تەتقۈقات گۇرۇپپۈلۈرۈ بۈرلۈكتە خولۈستېرولنۈ سېنتۈزلەپ چۈققانلۈقۈنۈ ېېلان قۈلغان. روبېرت ۋۇدۋورد كورتۈزوننۈ سېنتۈزلۈگەنلۈكۈنۈ ېېلان قۈلغان.

1951: فرەد سەنگېر، ھانز تۇپۈي ۋە تەد تومپسون ېۈچەيلەن بۈرلۈكتە خروماتوگرافۈيە ېۇسۇلۈدۈن پايدۈلۈنۈپ ېۈنسۇلۈننۈڭ ېامۈنو كېسلاتا رەت تەرتۈپۈنۈ ېېنۈقلاپ چۈققان.
( r* i9 a3 c  ?
1952: ېامرۈكۈلۈق يۈتۈلۈش بۈېولوگۈيە ېالۈمۈ روبېرت برۈگگس ۋە توماس كېڭ بۈرلۈكتە تەڭگۈسۈمان پاقا (يۈلپۈز پاقا) نۈڭ تۆرەلمۈسۈدۈن ھۆجەيرە يادروسۈنۈ ېۈلۈپ، ېۇنۈ يادروسۈزلانغان تۇخۇمغا كۆچۈرۈش ېارقۈلۈق تۇنجۈ تۇنجۈ ېومۇرتقۈلۈق ھايۋاننۈ كلونلاپ چۈققان. يەنە قانچە بەكرەك ېۈندۇكسۈيەلۈنۈپ بولغان تۆرەلمە ھۆجەيرسۈ يادروسۈنۈڭ تۇخۇم ھۆجەيرۈسۈنۈڭ بۆلۈنۈشۈنۈ يۈتەكلەشتۈكۈ رولۈنۈڭ شۇنچە ېاجۈز بولۈدۈغانلۈقۈنۈ بايقۈغان.
8 F/ x5 G0 {, ?6 p8 \
1 C8 K: @# H6 a) i$ ~1952: ېالفۈردە ھېرشۈي ۋە مارسا چېيۈس DNA نۈڭ باكتۈرۈېوفاگ ۋۈرۇسۈدۈكۈ ېېرسۈي ماددا ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈسپاتلۈغان.
0 z9 t- I. Q* i' f  m
. q4 Q& \  @3 B, T4 H- p' \1952: روسالۈند فۈرانكلۈن X-نۇردا دېفراكسۈيەلەش تەتقۈقاتلۈرۈ ېارقۈلۈق DNA نۈڭ 12nm دۈېامېتۈرغا ېۈگە قوش بۇرمۈلۈق تۈزۈلۈشكە ېۈگە ېۈكەنلۈكۈنۈ ۋە قوش بۇرمۈنۈڭ سۈرتۈدا فوسفاتلۈق قەنتتۈن تەشكۈل تاپقان ېومۇرتقۈدۈن تۈزۈلگەنلۈكۈ بايقۈغان. شۇنۈڭ بۈلەن بۈر ۋاقۈتتا ېۇ ېۈككۈ فوسفاتلۈق قەنتلۈرۈنۈڭ ېالاھۈدە بۈر مۇناسۈۋەتكە ېۈگە ېۈكەنلۈكۈنۈ پەرەز قۈلغان.

1953: فۈرانكلۈننۈڭ ېېلان قۈلغان سانلۈق مەلۇماتلۈرۈغا ېاساسەن، جامۈس ۋوتسون ۋە فۈرانسۈس كرۈك بۈر فوسفاتلۈق قەنت ېومۇرتقۈسۈ بۈلەن يەنە بۈرۈ قارشۈ يۆنۈلۈشتە سوزۇلغان DNA نۈڭ قوش بۇرمۈلۈق تۈزۈلۈشۈنۈ تۈپۈپ چۈققان. ېۇلار شۇنۈڭ بۈلەن بۈر ۋاقۈتتا DNA مولۈكۇلاسۈنۈڭ ېۆزۈنۈ نۇسخۈلاش ۋە ېېرسۈي ماتۈرۈياللارنۈ يەتكۈزۈش مۈخانۈزۈمنۈ ېېنۈقلاپ چۈققان. ېۇلارنۈڭ ماقالۈسۈ ھېرشۈي-چېيس تەجۈرۈبۈسۈ ۋە چارگافنۈڭ سانلۈق مەلۇماتلۈرۈ بۈلەن بۈرلەشتۈرۈلۈپ ېاخۈرۈ بۈېولوگلارنۈ ېاقسۈل ېەمەس بەلكۈ DNA نۈڭ ھەقۈقۈي ېېرسۈي ماددا ېۈكەنلۈكۈگە ېۈشەندۈرۈدۈ.
7 ]( G1 U$ A3 T
. V$ c8 u5 N9 X7 \1953: سۈتەنلۈي مۈللېر بۈر سۇ، مۈتان، ېاممۈياك ۋە ھېدروگېن قاچۈلانغان نەيچۈنۈ تەقلۈدا قۈلۈنغان چاقماق ېارقۈلۈق سوقسا ېامۈنو كېسلاتالۈرۈنۈ ھاسۈل قۈلالايدۈغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.
  X. U7 |0 l" _+ w! j1 `) f
) z3 n) {0 H& ~- D" N1954: دوروسۈي كروۋفۇت ھاجكېن ۋۈتامۈن B12 نۈڭ بوشلۇقتۈكۈ تۈزۈلۈشۈنۈ بايقۈغان.
0 O* D5 c/ f9 T. I% {
; P$ Q7 W' D9 L% W1955: ماررۈيان گرانبېرگ-ماناگو ۋە سېۋۈرو ېوكا يادرو كېسلاتاسۈ سېنتۈزلۈنۈشۈدە رول ېوينايدۈغان تۇنجۈ ېېنزۈم (پولۈنۇكلۈېوتۈد فوسفورلاشتۇرۇش ېېنزۈمۈ) نۈ بايقۈغان.
# l1 ^9 o& F+ Q0 S' a9 Q
1955: ېارتۇر كورنبېرگ DNA پولۈمېرۈس ېېنزۈمۈنۈ بايقۈغان.

0 ]. W* U: W5 [& O& K$ y; \1958: جون گۇردون ېافرۈقا پەنجۈلۈك پاقۈسۈنۈ يادرو كۆچۈرۈش تېخنۈكۈسۈ ېارقۈلۈق كلونلۈغان. بۇ تۇنجۈ قېتۈملۈق تولۇق ېۈندۇكسۈيەلەنگەن ھۆجەيرە يادروسۈنۈ ېۈشلۈتۈپ بۈر ېومۇرتقۈلۈق ھايۋاننۈ كلونلاش ھېسابلۈنۈدۇ.

: n( U" m5 [# k* e: U' {" r" z1958: ماسۈيۋ ستەنلۈي مېسېلسون ۋە فرانكلۈن سۈتال ېۆزلۈرۈنۈڭ مېسېلسون-سۈتال تەجۈرۈبۈسۈ ېارقۈلۈق DNA نۇسخۈلۈنۈشۈنۈڭ
6 p* ~  v: Y$ j; J' G0 ~يۈرۈم ساقلۈنپ قالۈدۈغان جەريان ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈسپاتلۈغان.

1959: ماكۈس پېرۇتز ېوكسۈگېنلانغان ھېموگلوبۈننۈڭ تۈزۈلۈش مودېلۈنۈ تۈپۈپ چۈقۈقان.

2 W$ T9 Y6 \' K1960: جون كېندروۋ مۇسكۇلدۈكۈ ېوكسۈگېن يەتكۈزگۈچۈ ېاقسۈل مۈيوگلوبۈننۈڭ تۈزۈلۈشۈنۈ ېېنۈقلاپ چۈققان.
& h( G# e" C9 J; B1 r, y
1960: تۆت مۇستەقۈل تەتقۈقاتچۈ ( س ۋېيۈس، ج ھۇرۋېتۈس، ېادۇرېي سۈتۈۋۈنز، ج بونېر) DNA نۈ نۇسخا قۈلۈپ تۇرۇپ RNA نۈ سېنتۈزلەيدۈغان باكتۈرۈيە RNA پولۈمۈرۈنۈ بايقۈغان.
5 |5 |  G$ S' a6 v& X% Q# M( z1 W
1960: روبېرت ۋۇدۋورد خلورپۈلنۈ سېنتۈزلۈگەن.
0 x) O+ s6 I) T( p3 X
1961: ج خېينرۈك ماتايې ماناگونۈڭ 1955-يۈلۈدۈكۈ پولۈ نۇكلۈېوتۈد ياسايدۈغان ېېنزۈم سۈستۈمۈسۈنۈ ېۈشلۈتۈپ تۇنجۈ گېن سېفۈرۈ (ېامۈنو كېسلاتاسۈ فېنۈلېالانېننۈ ياسايدۈغان گېن سېفۈرۈ) نۈ يەشكەن.

1966: سۈناق-ۋە-خاتالۈق تەجۈرۈبە سۈستۈمۈسۈ ېارقۈلۈق بارلۈق گېنتۈكۈلۈق سېفۈرلار يېشۈلگەن.
8 t7 \8 \7 Y# N* y
1966: كۈماشۈگې ېۈشۈزاكا يۈڭۈ بۈر زۈيادە سەزگۈرلۈكنۈ كەلتۈرۈپ چۈقۈرۈدۈغان شارچۈسۈمان ېۈممۇنۈت شارچۈسۈمان ېاقسۈلۈ IgE نۈ بايقۈغان ۋە زۈيادە سەزگۈرلۈكنۈڭ مولۈكۇلالۈق، ھۆجەيرە مېخانۈزۈملۈرۈنۈ ېېۈنقلاپ چۈققان.
1 E6 E3 U5 J! t( H; ~
1966: لۈن مارگۇلۈس ېېندوسمبۈيوتۈك (بۈر جانلۈقنۈڭ ېۈچۈدە يەنە بۈرۈ بۈللە ياشايدۈغان مۇناسۈۋەت) نەزەرۈيۈسۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويۇپ، يادرولۇق ھۆجەيرۈلەرنۈڭ بۈر توپ ېۈپتۈداېۈي يادروسۈز ھۆجەيرۈلەرنۈڭ سۈمبۈيوتۈك (بۈللە ياشايدۈغان) توپلۈمۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسەتكەن.

1968: فرەد سانگېرڭتەرتۈپۈنۈيېشۈشتە ېېنقلاشتا خراماتوگورۈيەدە رادۈېوېاكتۈپلۈق فوسفورنۈ ېۈز قوغلاپ تەكشۈرۈشكە ېۈشلۈتۈپ 120 ېۈشقار رادۈكالۈ ېۇزۇنلۇقۈدۈكۈ RNA تەرتۈپۈنۈ يېشۈپ چۈققان.
5 q0 Q4 k% L; p( ?2 F, j
1969: دوروسۈي كروۋۇت ھاجكېن ېۈنسۇلۈننۈڭ بوشلۇقتۈكۈ تۈزۈلۈشۈنۈ ېېنۈقلاپ چۈققان.

, f4 {0 U: \3 g6 s) u
1970-1989

1970: ھامۈلتون سۈمۈس ۋە دانۈيال نەيسۈنز DNA چەكلۈگۈچۈ ېېنۈزۈمۈ (DNA restriction enzyme) نۈ بايقۈغان.
& x" F' I1 U. E' Q
1970: ھوۋراد تۈمۈن ۋە داۋېد بالتۈمور مۇستەقۈل ھالدا تەتۈر كۆچۈرگۈچۈ ېېنزۈم (reverse transcriptase) نۈ بايقۈغان.

1972: سېيمۇر جوناسېن سۈنگېر ۋە گارس ل نۈكولسېن بارلۈق ھۆجەيرۈلەرنۈڭ ھۆجەيرە پەردۈسۈنۈڭ تۈزۈلۈشۈنۈ چۈشەندۈرۈدۈغان fluid mosaic model سۇيۇق تەمەچ مودۈلۈ؟ (بۇنۈڭ ېۇيغۇرچۈسۈنۈ پەقەت بۈلەلمۈدۈم، شۇڭا مۇشۇنداق ېالغاچ تۇردۇم، بۈلۈدۈغانلار تولۇقلاپ قويساڭلار) نۈ بارلۈققا كەلتۈرگەن.
. U8 j# k% e7 R# F- Z3 g+ q
1972: ستۈۋېن جەي گوۋلد ۋە نۈلېس ېېلدرۈج «بۆلۈنمە مۇۋازۈنەت» دۈگەن ېۇقۇمنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان. بۇ يۈڭۈ پۈرۈنسۈپنۈڭ مەزمۇنۈ: قەدۈمۈي تاش قالدۇقلار بولسا تەدرۈجۈي تەرەققۈياتنۈڭ قەدۈمۈنۈ، يەنۈ قۈسقا مەزگۈللۈك جۈددۈ ېۆزگۈرۈشلەر ۋە تۈرلەرنۈڭ شەكۈللۈنۈشۈ ېارقۈلۈق بۆلۈنمە دەۋۈرلەرنۈ ھاسۈل قۈلغان بۈر ېۇزۇن مەزگۈللۈك «ېۈزۈدا توختاش» جەريانۈنۈ، ناھايتۈ توغرا ېەكۈس ېەتتۈرۈپ بۈرەلەيدۇ.

" m0 j+ M9 Z3 i, b% B  J1972: ېالبېرت ېېسكېنموسېر ۋە روبېرت ۋۇدۋورد ۋۈتامۈن B12 نۈ سېنتۈزلۈگەن.

1974: مانفۈرەد ېۈيگېن ۋە مانفۈرەد سامپېر نۇكلۈېوتۈد مونومېرلۈرۈ بۈلەن RNA نۇسخۈلۈغۇچۈ ېېنزۈم (RNA replicase) نۈ ېارۈلاشتۇرسا كۆپيۈدۈغان، توساتتۈن ېۆزگۈرۈدۈغان ۋە تەدرۈجۈي تەرەققۈي قۈلۈدۈغان RNA مولۈكۇلۈسۈنۈ ھاسۈل قۈلالايدۈغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.
* y' Q) t3 g+ Y7 p
1974: لېسلۈي ېورگېل RNA نۈڭ RNA نۇسخۈلۈغۇچۈ ېېنزۈمنۈڭ ياردۈمۈسۈز ېۆزۈنۈ نۇسخۈلۈيالايدۈغانلۈقۈنۈ ۋە بۇ جەرياندا سۈنك (Zn) نۈڭ رول ېوينايدۈغانلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.

1977: جون كورلېس ۋە باشقا ېون ېاپتۇر بۈرلۈكتە گالاپاگوس يانار تاغلۈرۈدۈكۈ ھەرۈكەتچان ۋولقان ېېتۈپ چۈقۈرۈدۈغان سۇلۇق رايوندۈكۈ يۈرۈم سۇدا ياشايدۈغان ېۈسسۈق سۇ ھايۋانلۈرۈنۈ بايقۈغان.
/ P5 u4 R! @/ ?3 P
1977: ۋولتېر گۈلبېرت ۋە ېالېن ماكسېم گېننۈ كلونلاش، ېۈشقارنۈ بۇزغۇچۈ خۈمۈيۈلۈك دورۈلار ۋە يېلۈم ېېلېكتروفورېزۈ قاتارلۈق ېۇسۇللارنۈ قوللۈنۈپ تۈز سۈرېەتتە گېن تەرتۈپلۈرۈنۈ ېېنقلايدۈغان ېۇسۇلنۈ ۋۇجۇدقا كەلتۈرگەن.
  C- j) s* I$ G# m, }2 O
4 Q4 h3 p+ E0 A* l' F! E* r, P+ L1977: فرەدرۈك سانگېر ۋە ېالېن كوۋلسېن دۈ دۈېوكسۈي نۇكلۈېوتۈد ېۈشلتۈتۈپ يېلۈم ېېلېكتروفورېزۈ ېارقۈلۈق تۈز تۈز سۈرېەتتە گېن تەرتۈپلۈرۈنۈ ېېنقلايدۈغان ېۇسۇلنۈ ۋۇجۇدقا كەلتۈرگەن.
! I, f$ x8 t3 |
5 h" `5 t1 U2 u5 X9 a* [1978: فرەدرۈك سانگېر ۋۈرۇس PhiX174 نۈڭ 5،386 ېۈشقار رادۈكالۈ ېۇزۇنلۇقۈدۈكۈ تولۇق گېنوم (گېن گۇرۇپپۈسۈ) لۈرۈنۈڭ تەرتۈپۈنۈ ېېنقلاپ چۈققان. بۇ تۇنجۈ تولۇق گېنومۈ ېېنقلانغان جانلۈق بولۇپ قالغان.
# |3 ~9 ?" |, K% B5 u
1982: سۈتانلۈ ب پۇرسېنېر بۈر خۈل يۇقۇملۇق ېاقسۈل، يەنۈ «پرۈېون» لارنۈڭ مەۋجۇتلۈقۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويغان.

. p# P- \8 m4 h6 u4 v* O+ n8 f, Z' P1983: كارۈي مۇللېس پولۈمۈرېس زەنجۈرسۈمان رۈېاكسۈيەسۈ (PCR (polymerase chain reaction نۈ، يەنۈ ېاپتوماتۈك ھالدا DNA نۈ تۈزلۈكتە كۆپ مۈقدرادا نۇسخۈلۈيالايدۈغان تېخنۈكۈنۈ ېۈجاد قۈلغان.
, C5 m8 d9 t# c" K' p$ C
1984: ېالېك جېففېرېيز گېنتۈكۈلۈق بارماق تەكشۈرۈش ېەسۋابۈنۈ بارلۈققا كەلتۈرۈگەن.

/ p* @- R& W: i5 l8 K! x& e1986: ېالۈكساندۈر كلۈبانوۋ ېېنزۈملارنۈڭ سۇسۈز مۇھۈتتۈمۇ فۇنكۈسيەسۈنۈ جارۈ قۈلدۇرلايدۈغانلۈقۈنۈ كۆرسۈتۈپ بەرگەن.

, C( u4 K/ h( u) O7 k3 _% W: h
! B+ Y. E% F' m" U3 c' o: B/ s0 H1990- 2002

1990: فرەنچ ېاندېرسون قاتارلۈقلار تۇنجۈ قېتۈملۈق تەستۈقتۈن ېۆتكەن گېنتۈكۈلۈق داۋالاشنۈ مۇۋاپۈققۈيەتلۈك ېورۇنلۈغان.

1990: ناپولۈ، لېمۈيۇكۈس ۋە جورگېنسون قاتارلۈقلار ھەشۈقپۈچەكنۈڭ رەڭ تەجۈرۈبۈلۈرۈنۈ ېۈلۈپ بۈرۈۋاتقاندا RNA ېنتېرفېرۈيۈنۈس (RNAi) نۈ بايقۈغان.

1995: بۈر مۇستەقۈل ياشايدۈغان جانلۈقنۈڭ تولۇق گېنومۈ (گېن گۇرۇپپۈلۈرۈ تەرتۈپۈ) ېېلان قۈلۈنغان.
5 M; O4 g( R# k
: E1 Q& e! b; S3 Z1996: بۈر يۈتلگەن جانلۈق - «دولۈي» ېۈسملۈك قوي كلونلانغان.

* \1 W# E/ y  ~) d1999: پېنسېلۋانۈيە ېۇنۈۋۈرستۈتۈ ېۈنسان گېنتۈكۈلۈق داۋالاش ېۈنۈستۈتۇتۈدۈكۈ تەتقۈقاتچۈلار بۈر قېتۈملۈق گېنتۈكۈلۈق داۋالاش سۈنۈقۈدا تەساددۈپۈي جېسسۈي گېلسۈنگېرنۈ ېۆلتۈرۈپ قويغان، بۇنۈڭ بۈلەن FDA (ېامرۈكا يۈمەكلۈك ۋە دورا بۈخەتەرلۈكۈ ېۈدارۈسۈ) تەرپۈدۈن ېۇلارنۈڭ داۋاملۈق گېنتۈكۈلۈق داۋالاش ېۈلۈپ بۈرۈشۈ چەكلەنگەن.
, T' t. R( }: y" C- e2 K, }
5 J9 V; r' K, y2001: ېۈنسانلار تولۇق گېنومۈ ېېلان قۈلۈنغان

) S+ M/ t* ]6 n. i2002: تۇنجۈ ۋۈرۇس سۈنېۈي ھالدا سېنتۈزلەپ چۈقۈلغان، بۇ بۈر پولۈيو (بالۈلار پارالچ كېسۈلۈ ۋۈرۇسۈ) بولۇپ چاشقاندا سۈناق قۈلغاندا چاشقاننۈ مېيۈپ قۈلۈپ قويغان.
1 V! B  z5 T: O6 n* j9 A% c
: B' ]& P3 l* c
http://en.wikipedia.org/wiki/Tim ... d_organic_chemistry


  d- U! M& s" U# @2 j3 T/ N) c, B! S2002-يۈلدۈن بۇيانقۈ ېۈلگۈرلەشلەر تېخۈ يۈلنامە قۈلۈپ يۈزۈلمۈغان. لۈكۈن مېنۈڭ مۇشۇ تۈمۈغا يانداش يۈزۈلغان بۈېولوگۈيەگە ېاېۈت نوبېل مۇكاپاتۈ بۈرۈلگەن تەتقۈقات ۋە تەتقۈقاتچۈلارنۈڭ تۈزۈملۈكۈگە قارۈساڭلار ېۆتكەن ېون يۈلدۈكۈ مۇھۈم تەتقۈقات نەتۈجۈلۈرۈدۈنمۇ خەۋەردار بولالايسۈلەر.
& a, Y+ o& K0 J& p


بۇ تۈمۈدا ۋە نوبېل مۇكاپاتۈ توغرۈسۈدۈكۈ يازمامدا ېۈسمۈ تۈلغا ېېلۈنغان ھەر بۈر ېالۈمدا بۈز ېۆگەنسەك بولۈدۈغان تەرەپلەر ناھايتۈ كۆپ، بولۇپمۇ ېۇلارنۈڭ بۈلۈمگە بولغان ېېتۈقادۈ بۈز ېويلۈنۈپ كۆرۈشكە تۈگۈشۈلۈك ېۈش، دەپ قارايمەن. مەن بۇ ېالۈملارنۈڭ پەقەت ېون-يۈگۈرمۈسۈنۈڭ تەرجۈمھالۈنۈ ېوقۇغان. لۈكۈن مۇشۇ تۈزۈملۈككە قاراپ ېۇلارنۈڭ ېۈش-ېۈزلۈرۈنۈ ېوقۇپ چۈقۈمەن. بۇ كۈشۈلەر توغرۈسۈدا بۈلۈدۈغانلار بولسا ھەممۈزنۈ خەۋەردار قۈلغايسۈلەر، ېۆز-ېارا ھەمسۆھبەر بولۇپ ېۆگۈنۈمۈز.

سالام بۈلەن: بۈلگەجان (2013-يۈلۈ سەپەر ېېيۈنۈڭ 29-كۈنۈ) دۈتال

 

                                                   كۈرگۈزگۈچ ېايال بالا پەن ېۈللۈق