تىل بايلىقىدىن توغرا پايدىلنىش توغرىسىدا

ئەسرار

	ئانا تىل بىر مىللەتنىڭ ئەڭ قۇدرەتلىك مەنىۋىي بايلىقى ، ئەجدادلارنىڭ تەۋەرۈكى ۋە ئامانىتى . تىل بىر مىللەتنىڭ روھى ، جېنى ھەم ئورتاق مۈلىكى ،تىل بىلەن تەپەككۈر قان بىلەن گۆشتەك يۇغۇرلۇپ كەتكەن بولىدۇ ، تىل بايلىقى تەپەككۈر بايلىقى دېگەن گەپ . شۇڭا ، تىلنى مىللەتنىڭ جېنى دەپ بىلمەك كېرەك . بىر مىللەتنىڭ بولۇپ تۇرۇشى ، ئۇلار ياراتقان پارلاق مەدەنيەتنىڭ ۋە ئۇلۇغۋار ئەنئەنىنىڭ ئىزچىل داۋاملىششى تىلدىن ئىبارەت قورالغا باغلىق . ئەگەر بىر مىللەتنىڭ تىلى يوقالسا ، شۇ مىللەتنىڭ ئۆزىمۇ مەدەنيىتىمۇ يوقىلدۇ ،شۇڭا خەلىقنىڭ تىلىغا قىلىنغان ھاقارەت شۇ خەلىقنىڭ قەلبىگە ۋە مەدەنيىتىگە نىسبەتەن قاتتىق ھاقارەت ھېسابلىندۇ . شۇڭا ئانا تىلنى قوغداش ئۈچۈن بولغان كۈرەش ۋەتەنپەۋەرلىك ۋە خەلىقپەرۋەرلىكنىڭ ئىپادىسى بولىدۇ . ھەرگىز ئانا تىلغا ھاقارەت كەلتۈردىغان ئىش قىلما . ئۇيغۇر تىلى دۇنيادىكى ئىلغار ، مەدەنىي تىللاردىن كەينىدە قالدىغان تىل ئەمەس .    ئانا تىل بىلەن سۆزلەشمەي ، باشقا تىللار بىلەن سۆزلىشىشنى مەدەنيەتلىك ھېسابلايدىغان ئادەملەرگە ئۇچىرساڭ ، جۈرئەتلىك نەسىھەت قىل . ئۇلار بىلەن ئارلاشما ، ئۆزىنىڭ تىلىدىن يانغان ،تانغان ئادەم ساڭا ۋاپا قىلمايدۇ . ئۇنداق ئادەمنىڭ ئۆز تىلىنى ئاڭلاشقىمۇ سەۋەبى ۋە سالاھىتى يوق ، ئانا تىلغا ئاسىيلىق قىلغانلىق مىللەتكە ، مىللىي مەدەنيەتكە ئاسىيلىق قىلغانلىق بولىدۇ .    قېرىنداش مىللەتنىڭ تىلىنى ۋە بىرەر چەتئەل تىلىنى كۆڭۈل قويۇپ ئۆگىۋالغىن . بۇسېنىڭ دۇنيا بىلەن ، دۇنيا مەدەنيىتى بىلەن ئۇچىرششىڭ ، باشقا مىللەتلەر ۋە دۇنيا خەلقى بىلەن قەلىب ئالماشتۇرشۇڭدا ئالتۇن كۆۋرۈك بولدۇ ، قوش تىللىق ئادەم قوش قاناتلىق قۇش ھېسابلىندۇ .   مەن بۇ تەتىلدە ھەربىر ئۇيغۇر خەلىنى ئېچىندۈردىغان ھەم ئويغا سالدىغان مۇنداق بىر ئىشقايولۇقۇپ قالدىم.    ئاتلان تىل تەربىيلەش مەركىزى كۈتىۋېلىش سۇپىسىدا تىىل ئۆگىنىش ئۈچۈن تىزىملىتىشقا ئۆچرەت تۇرۋاتاتتىم ، ئالدىمدىكى 16-17 لار چامىسىدىكى بىر ئۇيغۇر بالىسى كۈتىۋېلىش خادىمىغا : 姐姐给我帮写一下我的名字。دېدى ، قارىسام ئۇ جەدىۋەل ئۇيغۇرچە ئىكەن ، ئۇ خادىم : خەنزۇچە يازسىڭىزمۇ بولىدۇ . دېدى . ئاندىن ئۇقسام ئۇ 《ئۇيغۇر بالىسى 》 ئېنگىلىس تىلى ئۆگىنەرمىش  !    ‹ئەكەل ئۇكام ، مەن ساڭا يېزىپ بېرەي ›دەپ ئسمىنىڭ ئورنىغا ‹نادان › ياكى ‹ساتقىن ›دەپ يېزىپ ‹مانا  سېنىڭ ئىسمىڭ › دەي دەپ ، يەنە بۇ يەردە ئۇرۇش چىقىپ قالمىسۇن دەپ ئۆزۈمگە ھاي بەردىم ، كەينىدى ھەي بىچارە دەپ قالدىم خالاس .     ئوقۇۋېتىپ قارىسام ئۈچ سىنىپقا ئادەم پېتىشماي قاپتۇ ، نېمە ئىشكىن دەپ ئۇقسام ئۇيغۇر تىلى ساۋات چىقىرىش سىنىپى ئىكەن . چەتئەللىك ياكى باشقا مىللەتلەر ئوخشىمامدۇ دەپ قارىسام ، بىر چەتئەللىك ئوقۇغۇچىدىن باشقىسىنىڭ ھەممىسى ئۇيغۇر بالىسى ! تۇرۇپ ئويلىنىپ قالدىم ‹ توغرا ، بىلمەسلىك ئەيىپ ئەمەس بەلكى ئۆگەنمەسلىك ئەيىپ › ، بەزىللىرىنىڭ يېشى ئوقۇتقۇچىنىڭ يېشىدىن چوڭ ئىكەن ، شۇ چاغدا ئۇلارغا ئېچىندىم ، بىراق كەچلىكى ياتقاچ ئۇلاردىن مەمنۇن بولدۇم ، خۇرسەن بولدۇم . خوش بولدۇم . ئۇلار ئانا تىلىنىڭ مۇھىملىقىنى كېچىلىپ بولسىمۇ ھېس قىپتۇ ، ئاپىرىن ! شۈكرى . ‹ھېلىھەم بولسىمۇ ئۆگىنىڭلار .›    باللىرمىزنى 《قوش تىللىق》يەسلىگە بېرىمىز ، قوش تىللىق مەكتەپتە ئوقۇتىمىز . قوش تىل دېگەن 2تىل دېگەن گەپ  ،ھەرگىزمۇ بىر تىل دېگەنلىك ئەمەس . ئۇيغۇر تىلى -خەنزۇ تىلى دېگەن گەپ ، لېكىن بەزى ئاتا - ئانىلارنىڭ نادانلىقى تۈپەيلى بالىلار نادان ، خەلىق نامرات .......    بولسا باللىرىمىز مەكتەپتىن كەلگەندە ئۇيغۇرچە ئۆگىتەيلى ، ئانا تىلنى ئۆگىتەيلى ، گەلگۈسى ئەۋلادلار ئانا تىلنى بىلمىسە ، ئۇيغۇر مەدەنيىتىنى بىلمىسە ، بىلىمسىز ، نادان بىر تۈركۈم ئەۋلادلار يىتىشىپ چىقىدۇ ، قايسى بىر مۇتەپپەككۈر ‹ تىل يوقالسا مىللەت يوقىلدۇ ، مىللەت ئۆزگەرسە دىن ، ئىمان ئۆزگىردۇ › دەپ ناھايتتى توغرا ئېيتقان .    باشلانغۇچ مەكتەپتە خەت يازالمىسام مۇئەللىم قۇلۇمغا ئۇرغان ئىدى .  ئەسلى مېنى ئۇرماپتىكەن ، ئىلىم ھەسىلىنى سۈركەپتىكەن ، ئاھ سۈيۈملۈك مۇئەللىم قۇلۇمغا يەنە بىرنى 《ئۇرسىڭىز 》    ئوقۇتە بالاڭنى ، ئوقۇت !بولسا باشقا مەكتەپتە ئوقۇت !قوش تىللىق بولسۇن ! قوش دىنلىق ، قوش يېمەكلىك بولسۇن .......

ئۈمۈدۋار

	توغرا دەيسىز  ئانا تىل بولغان ئۇيغۇر تىلى   بىز ئۇچۇن ناھايىتى مۇھىم  ئۇ مىللىي كىملىكنىڭ بەلگىسى :

جەسسۇر2

	دىمىسىمۇ ھازىرقى ئاتا-ئانىلار بۇ ئىشقا سەل قارايدىغان بولۇپ قېلىۋاتىدۇ،توغرا، ھازىرقى جەمئىيىتىمىزنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن دۆلەت تىلىمىزنى،بولسا چەت ئەل تىلىنى ئۆگەنسەك تېخىمۇ ياخشى،بۇ بىزنىڭ كېيىنكى خىزمەت،تۇرمۇش ۋە ئىستىقبالىمىزغا چوڭقۇر تەسىز كۆرسىتىدۇ،لىكىن بۇنىڭلىق بىلەن ئانا تىلىمىزنى تاشلىۋەتسەك قارا يۈز بولۇپ قالىمىز،شۇڭا ئالدى بىلەن ئانا تىلىمزنى پۇختا ئۆگىنىپ،ئۇنىڭدىن كېيىن باشقا قېرىنداش مىللەتلەرنىڭ تىلىنى ئۆگەنسەكمۇ كىچىكمەيمىز!