نىگار سىزنى كىچىك قىز دىسە ........قۇرۇت قۇڭغۇز لامۇ ئىشەنمەيدۇ جۇمۇ !
تىمىڭىزغا رەھمەت ، ئاجايىپ ئىسىلكەن .!
| nigar | 2011-01-30 15:03 |
تېيىپجان ئېلىيوف شېئىرلىرىدىن تېيىپجان ئېلىيوف___ ھازىرقى زامان ئۇيغۇر شېئىرىيىتىنىڭ ئاساسچىلىرىدىن بىرى، مەملىكەت ئىچى ۋە سىرتىدا زور ئابروي قازانغان ئاتاقلىق شائىر . ئەدەبىياتشۇناس تېيىپجان ئېلىيوف " شەرق ناخشىسى " ، " تۈگىمەس ناخشا " ، " تۆھمەت قۇربانى " ... قاتارلىق توپلارملارنىڭ مۇئەللىپىدۇر . ئۇ يېڭى ھايات ۋە پارلاق كېلەچەكنىڭ يالقۇنلۇق كۈيچىسى بولۇپ ، يۈكسەك ھۆرمەتكە ئېرىشكەن كۆپ مەھسۇلاتلىق شائىر . ئۇنىڭ شېئىرلىرى ناھايىتى كۆپ تىللارغا تەرجىمە قىلىنغان ھەمدە ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدا سالماق ئورۇن تۇتىدىغان ئەدەبىي مىراسقا ئايلانغان. تېيىپجان ئېلىيوف 1930-يىلى تۇغۇلۇپ ، 1989-يىلى 59يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەن . ۋەتەن ھەققىدە غەزەل جان ئانام ،جانان ئانام جۇڭگو، ئۇنىڭ پەرزەنتى مەن، مېھرىگە جىسمىم بىلەن ، ئىشقىم بىلەن پەيۋەندە مەن . قەلبىمىزنىڭ مەشئىلى كومپارتىيە-باشلامچىمىز ، توي بىلىپ ئات سالىمەن ئۇ باشلىغان ھەر جەڭگە مەن . شۇ قۇياشىلىق دەۋرىمىزدىن تاپتى ئەل چوڭ شان-شەرەپ، ئىپتىخارىم شۇ زامانغا كۈيچى مەن ، سازەندە مەن . شۇ مۇھاببەتسىز، شۇ مەشئەلسىز، شەرەپسىز بىر مىنۇت_ ياشىسام جەننەتتىمۇ ،دەيمەن " دوزاخقا بەندەمەن " . تارىخىم بار شانۇ شەۋكەتلىك شۇ تۇپراق قامۇسى ، مىڭ كىتابلىق دەرس ئالارمەن ھەر ۋاراق كۆرگەندە مەن . شۇ ئۇلۇغ تارىخقا ۋارىس بولمىسام ئۆرۈم بويى ، ئۆلگىنىم مىڭ ياخشى ، بولغاندىن تىرىك شەرمەندە مەن . ئانا تۇپراق توپىسى گويا كۆزۈمگە تۇتىيا ، چۆلدە يۈرسەممۇ ئۆزۈمنى سېزىمەن گۈلشەندە مەن . سۇلىرى ئابىھايات ،كەۋسەر خىجالەت ئالدىدا، نە ئۈچۈن مۇھتاج بولاي ، خۇشتار بولاي زەمزەمگە مەن . نەگە بارسام ئۆز ئانام قوينىدا مەن ، ئۆگەي ئەمەس ، مەيلى خوتەن،مەيلى ئەنشەن،مەيلى تەيخاڭشەندە مەن. ئۆزگە يۇرتتا شاھى تون ئىچرە قورۇنغان تەنلىرىم ، ئۆز ئېلىمدە يايرىغاي كىيسەم كۇلاھۇ جەندە مەن. مەنىداش قەھرىگە قەھرىم ،كۈلكىسى كۈلكەم مېنىڭ ، قايسى غەمدە بولسا ئۇ ، مەنمۇ ھامان شۇ غەمدە مەن. سانجىلارمەن تىغ بولۇپ كىمكى ئۇنىڭغا قىلسا قەسىت، دوستىغا دوستلارچە ھەردەم بولىمەن ھەمدەمدە مەن. راھىتى تۇرماق جاپالىق پەيتىمۇ راھەت ماڭا ، دادلىسام راھەت ئارا تۇزكور بولۇپ ئۆلمەمدىمەن. كۇھىقاپقا قارشى ماڭغان پەھلىۋان ئوغلى تۇرۇپ، قۇترىغان تەتۇر قۇيۇنلار نۇقۇسا تەۋرەمدىمەن ! بەختى كۈلمەكتە ۋەتەننىڭ،ئەتىمىز ئاندىن گۈزەل، تۇرسا ئۇ بەرگەن كۆزۈم، شۇ ئەتىنى كۆرمەمدىمەن. ئۆز نېسىۋەمدەك قۇچاقلايمەن شۇ بەخىت رەناسىنى، ئاسرىغاچقا مەنمۇ جۇتلاردىن ئۇنى مەيدەمدە مەن. شۇ ۋىسالدىن رىشتە ئۈزگەنلەرنى ئۇچراتسام شۇ چاغ، نېمە دەر، ئىغۋاسىنى سالسام يۈزىگە شۇندا مەن. بەختىيار مەن "مېھرىبان ئوغلۇم"دېسە مېنى ئانام، تاپقۇدەكمەن بۇندىن ئارتۇق قايسى بەخىتنى ئەمدى مەن! بىر ئۆمۈر باغرىدا تەر تۆكسەم، ئۇنى قىلسام رىزا، نەئىمىشدۇر بىر ئۆمۈر،مىليۇن ئۆمۈر خۇرسەندە مەن. ئۆلمىدى دەڭلار مېنى، ئۆلسەممۇ ياتسام كۆز يۇمۇپ، شۇ ئانا تۇپراقتا قېزىلغان ئەزىز قەبرەمدە مەن . يۈكلىگىن يۈكنى ئانا ،مەن تاڭشۇرۇلغان تۇلپىرىڭ، سەن ئۈچۈن يۈكلەشكە رازى تاغنىمۇ يەلكەمگە مەن. بار ئۈچۈن سەن مەنمۇ بار،سەنسىز ھاياتىم يوق مېنىڭ، چۈنكى مەنمۇ سەن بىلەن بىر جاندا مەن،بىر تەندە مەن. مۇقام سازچى ياڭراق سازىدا قىلسا سېنى ناخۇن، مۇقام، جان قاناتلانغاي شۇئان بولغاچ ساڭا مەپتۇن، مۇقام، سەن بىلەن دائىم ئۆمۈر گۈلزارىمىز گۈلگۈن،مۇقام، دىلغا ئاتەشتەك ھارارەت بەرگۈچى يالقۇن مۇقام، ئاھ مۇقام،ئوتلۇق مۇقام،گۈلگۈن مۇقام،ئالتۇن مۇقام. سەن ئۈچۈن چىقتى ساتار،تەمبۇر،فارانى قالۇنى، قوشتى نەغمەڭگە ناۋا ساھىر(1) نەۋاھىنىڭ ئۈنى، تىزدى مارجاندەك قىدىرخان ھەم رەشىدى،خانىش سېنى، سەندە بار بىر نەچچە مىڭ يىلنىڭ مۇسىقى مەزمۇنى، نەغمىلەر سورۇنىدا ئورنۇڭ شۇڭا ئۈستۈن مۇقام. سەندە كۈيلەيدۇ كۆڭۈل كۈيىنى ئۇيغۇر مىللىتى، سەندە ياڭرايدۇ ئۇلۇغۋارلىق ،پەزىلەت رىغبىتى، سەندە روشەن سۆيگۈ ئەھلىنىڭ مۇھەببەت_نەپرىتى، سەندە ئۇرغۇيدۇ ئازادلىق ئاشىقىنىڭ جۈرئىتى، سەن ئازادلىق ھەم گۈزەللىك ئىشقىغا ئۇيغۇن مۇقام. ھەر مۇقامنى خۇددى بىر دەريا دېسەك،ككپ تارمىقى، ئاقىدۇ شەربەت ئۇنىڭدا ھەمدە بار سۈت-قايمىقى، ھەر مۇقامنى بىر دەرەخ دېسەك،ئۇنىڭ كۆپتۇر شېخى، كۆزلىرىڭنى چاقنىتار ھەر شاختىكى گۈل،ياپرىقى، جانغا راھەت،دىلغا ئارام مېۋىسى نۇرغۇن مۇقام. ھەممە ئادەم ئىنتىزار ساز ئوڭشىلىپ باشلانغۇچە، ئويغا چۆمگەي بىر ھازا چوڭ نەغمىگە ئاتلانغۇچە، دىل گويا دەريا بولۇپ ئۆركەشلىنەر داستانغىچە، ئېيتسا بىر داستانىمۇ پۈتمەيدۇ ھەتتا تاڭغىچە، مەشرىپى ئۈندەر ئۇسۇلغا،پەيزى مول،جۇشقۇن مۇقام. سەندە ياڭرايدۇ خەلىقنىڭ ئەڭ ئېسىل كۈي-نەزمىسى، بارچە ئۇيغۇرنىڭ سېنىڭسىز قىزىماس توي-بەزمىسى، سەن خەلىقنىڭ بىباھا،رەڭدار،ئۇلۇغۋار خەزىنىسى، سەن بىلەنمۇ ئۆلچىنەر ئۇيغۇر دېگەننىڭ ۋەزنىسى، ئېسى بار ئادەم سېنى ھەرگىز دېمەس يوچۇن مۇقام. بىر مەھەل سەن تاشلىنىپ ئەخلەتكە،بولدۇڭ زەپمۇ خار، يىغلىدى خەلقىم سېنىڭ ھىجرىڭدە قاقشاپ زارۇ زار، شۈكرى ئەمدى،سېنى قۇتقۇزدى زامانەم غەمگۇزار، قايتىدىن چىقماقتا تۇرداخۇنغا ئوخشاش ئىز باسار، ئەمدى يايرا، سەن ئەمەس مەڭگۈ سېرىق،تۇتقۇن مۇقام. ئەي مۇقام،ساز ئوردىسىنىڭ بەكمۇ كۆركەم قەسىرى سەن، مۇرغىزارنىڭ زىننىتى،گوياكى بۇلبۇل،قۇمرى سەن، خەلقىمىزنىڭ مېھرى سەن، ھەم قەھرى سەن، ھەم پەخرى سەن، سەندىن ئايرىلمايدۇ ئەل،چۈنكى ئۇنىڭ ئۆز ئەجرى سەن، سەن گويالەيلى،سېنىڭ ئىشقىڭدا ئەل مەجنۇن، مۇقام. ئەي مۇقام،كەلدى زامانەڭ باشقىدىن نۇر ياغدۇرۇپ، يېڭى ئەۋلادلار كۈيۈڭنى تېخىمۇ جانلاندۇرۇپ، تەنتەنەڭگە تەنتەنە قوشقۇسى زىننەت قوندۇرۇپ، چالدۇرار ئالقىش-چاۋاك ئالامنى ھاڭ-تاڭ قالدۇرۇپ، ياپقۇسى ئىنسانىيەت شەنىڭگە شاھى تون مۇقام. تۈگىمەس ناخشا ھەر ئاخشىمى ناخشا ئېيتىمەن شۇ كوچىنى ئەگىپ كېتەلمەي. بىر پەللىنى كۆزلەپ ماڭىمەن، ئاۋارە مەن تېخى يېتەلمەي. بۈگۈن ئاخشام ئۆتكەنتىم يەنە ناخشام بىلەن دېرىزە قېقىپ. قەيەردىدۇ ئىشىك غىچىلداپ، كايىپ كەتتى بىر بوۋاي چىقىپ: _ ۋارقىرايسەن ھەر كۈنى شۇنداق، ساراڭمۇ سەن ئوڭشالمايدىغان؟ يا ئادەمگە ئۇيقۇ بەرمەيسەن. قانداق ناخشا بۇ تۈگىمەيدىغان؟... _ كايىما،بوۋاي،سەنمۇ بىر چاغدا ياش ئىدىڭغۇ ئۇخلىمايدىغان. سەنمۇ ئېيتىپ تۈگىتەلمىگەن، شۇنداق ناخشا بۇ، تۈگىمەيدىغان! ۋەتىنىم ۋەتەن،سەندىن ئۆزگە دىلدارنى تاپالمىدىم ئالەمگە كېلىپ. تاپالمىدىم،تاپالمايمەن ھەم بەس،ياشىسام مېھرىڭگە قېنىپ. * * مەن تۆرەلدىم سېنىڭ قوينۇڭدا، سەندە ئالدىم تۇنجى نەپەسنى. سەندە بايقىدىم راسىتۋە يالغاننى، ياخشى-يامان،چوڭ ۋە كىچىكنى. ماڭا تۇنۇش چەكسىز تۇپرىقىڭ، مېۋىزارلىق، خۇش بۇي باغلىرىڭ. ماڭا تونۇش شەھەر،كەنتلىرىڭ، قېرى دەريا،ئاق باش تاغلىرىڭ. ماڭا تونۇش بوۋاي-مومايلار، يىگىت-قىزلار،تەڭتۇش دوسىتلىرىم. ماڭا تونۇش ئاشۇ قەبرىستان ۋە ئەتىكى ئۇرۇڭ-پۇشتلىرىم. ماڭا تونۇش ئاخشامقى كۈلپەت، كونا تارىخ زۇلۇمنامىسى. ماڭا تۇنۇش ئەسىرلەر جېڭى ۋە يېڭىشنىڭ شادىيانىسى. يېڭى تارىخ پۈتۈلدى بۈگۈن، بۇ، مەردلىكنىڭ ئۇلۇغ قامۇسى. ھەر بىر ھەرپ،ھەربىر چېكىتى دەۋرىمىزنىڭ ۋىجدان-نامۇسى. * * زامانىمىز بەختىنىڭ تېڭى، قۇياشقا ھەقدار ئەۋلادىمىز بار. ئۇنتۇپ قالما،ئەتىكى ئەۋلاد، بۇ تارىخنىڭ بېشىدا بىز بار . نومۇسۇڭغا سادىق مەن ۋەتەن، ئۆچۈرمەيمەن ئىشىق ئوتۇڭنى. رازى ئىدىم شائىرلىقىمدىن كۈيلىيەلىسەم مۇھەببىتىڭنى . | |
