j~d<n_   
u/5^N^@^  
تىللاش سۆزىمۇ بىرخىل ئىجتىمائى ھادىسسە، مەدەنىەت ھادىسسى. ئوخشىمىغان مىللەتنىڭ ئوخشىمىغان تىلدىكى تىللاش سۆزلىرى ئوخشىمىغان جەميەت ۋە مەدەنىيەت ساپاسى ئالاھىدلىكلىرىنى ئەكىس ئەتتۈرۈپ، ئوخشىمىغان ئىتىقاد ۋە ئۆرپە ئادەتلەرنى ئىپادىلەيدۇ. باشقا مىللەتلەرنىڭ تىلىغا ئوخشاش ئۇيغۇر تىلىدىمۇ ھەر خىل تىللاش سۆزلىرى ماۋجۇت. بۇيەردە كۆرسىتىلگىنى ئېغىز تىلىدا قوللۇنۇلدىغان ، يېزىققا ئېلىشقا مۇمۇكىنچىلىكى بار بولغان قارغىش ، ھاقارەت سۆزلىرىدىن ئىبارەت. tCFXb6Cz  
Cx.GEY|0  
ئۇيغۇر تىلىدىكى قارغىش سۆزلىرى رۇشەن ئىسلام تۈسىگە ئىگە بولۇپ ، مۇسۇلمانلارنىڭ قارىشىدا : « ياخشى ئادەم جەننەتكە كىردۇ ، يامان ئادەم دۇزاققا كىردۇ؛ ئاللاھ ھەممىگە قادىر ، ئادەمنىڭ بەخىت – سائادەتكە ئېرشىشى ياكى بالا قازاغا ئۇچرىشىشىنى ئاللاھ بەلگۈلەيدۇ» شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇيغۇرلار ئۆزى نەپرەتلىنىدىغان ، ئۆچ ئادەملەرنى قاغىغاندا ئۇلارنىڭ دۇزاققا كىرشىنى ، ئۇلارنى ئاللاھنىڭ جازالىشىنى ئۈمۈت قىلىدۇ . مەسلەن : lLq:(zMH  
<<,YgRl2  
ھەممىڭ بېشىڭنى يىيشەرسەن ئىلاھىم! oDtgBO<  
?U\@?@  
دوزقى بۇلۇپ كېتىشەرسەن ئىلاھىم! B:-qUuS?R  
k}xXja*  
خۇدا جازايىڭنى(جاجاڭنى) بېرەر! ?
C%mwW3pc  
~]CQDR:  
باللىرىڭغا قىلارسەن ئىلاھىم! ID/=YG@  
N-!>\n  
ئۆلەرسەن ئىلاھىم! `x{*P.]N!<  
#@rvoi  
خانۇۋەيران بۇلۇپ كېتەرسەن ئىلاھىم! s7"NK"  
M>eMDCB\  
سەن بەدبەخنى خۇدا ئۆزى بىرنىمە دەر! /6K9? /  
gK_^RE9~  
قاغۇش تەككۈر مۇناپىق! <8 $fo  
HX)oN8  
بېشىڭنى يەيدىغان ئۈلۈمتۈك! _~Q
iQDq  
TJO?BX_9  
ئۇيغۇر تىلىدىكى ھاقارەت سۆزلىرى تىل ئىشىتكۈچىگە بىۋاستە ئېيتىلىدۇ، چېتىلىش دائىرسى تىل ئىشىتكۈچىنىڭ بەدەن جەھەتتىكى كەمچىلىكلىرىگە قارتىلىدۇ. بۇخىل ئەھۋالدا قوللىنىلدىغان ھاقارەت سۆزلىرى سۈپەتلەردىن ياكى ئەيىپ نوخسان ناملىرىدىن ئىبارەت بولىدۇ. مەسلەن: x\i+MVR-  
@'~7O4WH  
ھۇ ، ساراڭ! Q2)CbHSz  
<K:L.c!  
ھۇ، پېسەندە! [.Y]f.D  
>4^,[IO/  
ھۇ، توكور! ul&}'jBr  
[sXnB$  
ھۇ، ئەبگا! aJzyEb  
~5;2ni8n  
گەپ ئاڭلىمايدىغان پىتىر قۇلاق! ,opS)C$  
(v0i]1ly[  
كاللىسى ئىشلىمەيدىغان دۆت! ,K
aO8^PB  
iTVepYv4m  
گېپىنى جايلاپ قىلالمايدىغان گاچا! q!
as~{!  
1UN$eb7  
ئۇيغۇر تىلىدىكى تىللاش سۆزلىرى ئىچىدە ھايۋانلارنىڭ ناملىرى كۆپ ئۇچرايدۇ. يەنى بەزىلەر ئادەمنى ھايۋانغا، بۇلۇپمۇ كىشىلەر ياقتۇرمايدىغان ياكى نامى ئادەتتە تىللاش سۆزلىرى قاتاردا ئىستىمال قىلىنىدىغان ھايۋانلارغا ئوخشۇتۇپ تىللايدۇ. مەسلەن: ھىلىگەر ئادەمنى تۈلكە، سۇيقەستچى ئادەمنى زىھەرلىك يىلان ياكى چايان، دۆت ھاماقەت ئادەمنى ئىشەك ياكى كالا، پەسكەش ئادەمنى ئىت، رەزىل ئادەمنى چوشقا دەپ تىللايدۇ. بۇلارنىڭ ئىچىدە « ئىت، كالا، ئېشەك، چوشقا» دەپ تىللاش ئەڭ كۆپ ئۇچرايدۇ. جۈملىدىن چوشقا دەپ تىللاش ئەڭ زەھەرلەك تىللاش ھېساپلىنىدۇ. چۈنكى مۇسۇلمانلارنىڭ نەزىردە چوشقا ھارام ھايۋان بۇلۇپلا قالماي، بەلكى ئەڭ مەينەت ھايۋاندۇر. مەسلەن: h/NI5  
C4|H5H  
ھۇ، نىجىس چوشقا! Ih%LKFT  
;tWi4iT+.  
شۇ، ھىلىگەر تۈلكە! L[. )!c8k  
 <xwaFZ  
ھۇ، زەھەرلىك يىلان ( چايان) ! :Y[?@/m4  
GQ1mh*4$  
ھۇ،دۆت ئېشەك (كالا)! tybM3VA  
#Q

KgY7  
ھۇ، ئىتلار! $m0-IyXcv  
giu8EjzK  
تىللىغاندا ھاقاراتلەنگۈچىنىڭ ئىجدادىنى چىشلەپ تارتىش ئۇيغۇرلارنىڭ ھاقارەت سۆزىدىكى بىرخىل رۇشەن ئىپادىدۇر. مەسلەن: ufXU  
c7/fQc)h4d  
ھۇ، ئىتنىڭ كۈچىكى ! ZsL-vlv  
tzSg`7H!  
ھۇ، شۇمتەك! Y)9]I6n7  
~0ZLaiJ  
ھۇ، ناكەسنىڭ بالىسى! x\!Uk!fM  
S1a}9Z|  
ھۇ، ھارامدىن بولغان! OA\*)c+F  
bx8|_K*^  
ھۇ، ئاناڭنى ( ئاچاڭنى).... 
"N4rh<<  
Q)b*; @  
ھۇ ئەجدادى بۇزۇق! 1%,AU  
`VxfAV?}  
ھۇ، نىجىسنىڭ ئەۋلادى! }v?_.MtS  
muqIh!nn  
ھۇ، يەتتە پۇشتۇڭنى.... C/L+:b&x~  
E6NrBPm  
ئۇنىڭدىن باشقا ئۇيغۇرلاردا كۈچلىك ئۆچمەنلكى بار كىشىلەرنى تىللىغاندا تېخىمۇ كەسكىن ۋە ئۆتكۈر تىللاش سۆزلىرى قوللۇنۇلدۇ. مۇنداق سۆزلەرئادەتتە بەك كەم قوللۇنۇلدۇ ھەم ئۇنى قوللانغۇچىلار ئادەتتە جەميەتنىڭ تۈۋەن قاتلىمىغا تەۋە كىشلەردۇر. مەسلەن: '/"xMpN4  
iqjZC80  
ھۇ، تۇخۇ پوقى! =<M7t*!  
68^5X"OGF  
ھۇ، ئۈلىكىنى ئىت يىمەيدىغان! G'>z~I]6S  
esM<.  
ھۇ، شەقىقە! :z EhPx;B7  
cN>z`xl  
بىزنىڭ تىل –ھاقارەت سۆزلىرىنى مۇھاكىمە قىلىشىمىزدىكى مەقسەت تىل بىلەن مەدەنىيەتنىڭ مۇناسىۋتىنى چىقىش قىلىپ ، ئۇنى بىرخىل ئۇبۇكتىپ مەۋجۇت تىل ھادىسسى قاتاردا تەھلىل قىلىش ، ھەرگىزمۇ ئۇنداق سۆزلەرنى بازارغا سېلىش ئەمەس . چۈنكى تىل تەتقىقاتىغا تىل ئۈگۈنىشكە نىسبەتەن ئېيتقاندا ، بىرەر تىلدىكى ھاقارەت سۆزلىرىنى ئۈگىنىپ قۇيۇشنىڭ زىينى يوق. GA{Q6]B  
T#1>pED  

مەنبە: مۇتەللىپ سىدىق قاھىرى نىڭ « خەزىنىلەر ئاچقۇچى» ناملىق كىتاۋىدىن قىسقارتىپ ئېلىندى

باشقىسى مەيلى مۇشۇ <ئاناڭنى.....>دەپ تىللاشنى يوقاتساق دەيمەن نەدىن پەيدا بولدى بۇ تىل!!

بىزدە-يولۋىسنى يەڭگەن باتۇر ئەمەس،ئاچچىقنى يەڭگەن باتۇر دەيدىغان گەپ بار. ئەمما تۇرمۇشتا دەرمانلىققا بەزى ئاچچىقلارنى يۇتۇپ كېتەلىشىمىز مۇمكىن ئەمەس .شۇنداق چاغلاردا .ئەقلىمىزنى ئىشلەتسەكلا ھەممە ئىش ئۆتۈپ كېتىشى مۇمكىن،بۇنىڭ ئۈچۈن سەبىر-تاقەت كەڭ قوساقلىقمۇ ھەم ئىنسان ھاياتىدىكى ئەڭ چوڭ سوۋغا-ئەپۇ قىلىشنى ئۈگۈنىۋالساق تىللاشتىن ساقلىنىپ قالالىشىمىز مۇمكىن.

ئۇيغۇر تىلى لوغىتىدە تىللاش سۈزى نىمانچە كۆپ ھە!؟؟؟؟