ئەسسىلامۇ ئەلەيكۇم : bL:+(/:  
ھۆرمەتلىك مۇنبەرداشلار ! ئالدى بىلەن  ھەق باراسىدا مۇشۇنچىلىك بولسىمۇ سىلەر بىلەن پىكىرلىشىشكە مۇرسىلەت قىلغان رەببىم ئاللاھ غا كۆپ مەرتىۋە شۈكۈرلەرنى ئېيتىمەن  . ............ JV;VR9-l  
ئەمدى ھەر بىر ئىنسان بىلىۋېلىشقا تىگىشلىك ئىنتايىن نازۇك بولغان بىر مەسىلىنى سەمىڭلارغا سۇندۇم . بىرەر قېتىم بولسىمۇ پىكىر قىلىپ كۆرگەيسلەر ! قېنى ئەمىسە  ئۆز تەپەككۇرىمىزغا كىلەيلى! سىلەر بۇلارنى بىرەر قېتىم بولسىمۇ ئويلاپ كۆرمىدىڭلارمۇ ؟   زىمىننى ۋە ئۇنىڭ ئارىستىكى پۈتكۈل شەئىلەرنى ئاللاھ ياراتتى . ھەقىيقەتلەر شۇنداق بولغان  ئىكەن ئۇلارنىڭ ئىشلىرنىڭ تەسەرۇپىمۇ ئەلبەتتە شۇ زاتنىڭ ئىلگىدەدۇركى ؛ پۈتكۈل مەخلۇقاتلارنىڭ تەسەرۇپى ئىلگىدە بولغان زاتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقىمۇ (يەنى ئۆزىگە ئىتائەتمەنلىك بىلەن بوي سۇنغانلارنى ھەم بۇ دۇنيادا ياخشى ياشىتىش ھەم ئاخىرەتتە جەننىتىدىن ئىبارەت كاتتا ئىنئامغا ئىرىشتۈرۈشنى ۋەدە قىلىش ھەم ئىرادە قىلىش ،قانۇنى پىرىنسىپلىردىن ھالقىپ كەتكەن ، ئاسىي گۇناھكارلارنى جازالاشنى ئىرادە قىلىش ھەم ۋەدە قىلىشتىن ئىبارەت ) قانۇنى تەسەرۇپىمۇ ئەلبەتتە شۇ زاتنىڭ ھوقۇق داھىرسىدە بۇلۇدۇ .  دىمەك ئاللاھ جىمىي مەخلۇقاتلارنى ئۆزى ياراتقان ئىكەن ئۇنىڭ ھەممە ئىشلىرنى  قانداق تەسەرۇپ قىلىشقا يەنىلا ئۆزى ھوقۇقلۇقتۇر . بۇھەقتە جانابى ئاللاھ قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دىگەن: a5]]AkvA  
يەنى [ئاللاھ مەخلۇقاتتىن خالىغىننى يارىتىدۇ ، خالىغان ئادەمنى (پەيغەمبەرلىككە) تاللايدۇ ، تاللاش ھوقۇقى ئۇلاردا ئەمەس، ئاللاھ پاكتۇر ، ئۇلارنىڭ شىرىك كەلدۈرگەنلىردىن ئۈستۈندۇر .]28-68. 2Y}A9Veb  
يەنى[ئاللاھ پاكتۇركى ، ھەر بىر نەرسىنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى ئۇنىڭ قۇلىدىدۇر، (ئۆلگەندىن كىيىن ) ئۇنىڭ دەرگاھىغا قايتۇرلىسلەر . ]36-83. (elkk#  
دىمەك يۇقارقى ئاللاھ نىڭ ھەق سۆزلىردىن شۇ ھەقىيقەتلەرنى بىلىۋېلىش كىرەككى ! كائىناتتا نۇرغۇن پادىشالار بولسا ، شۇ پادىشالارنى ، شۇنداقلا پادىشالارنىڭ پۇخرالىرنى باشقۇرۇش ھوقۇقى ئەلبەتتە شۇلارنى ياراتقان زات ئاللاھ نىڭ ئىلگىدە بۇلىدۇ . دىمەك ئاللاھ ! ئۆزى ياراتقان بەندىلىرنى پەقەتلام ئۆزى يالغۇز  باشقۇرۇشقا ئالبەتتە ئۆزى ھوقۇقلۇقتۇر . مانا بۇلارنى ئاللاھ نىڭ ھەق ھوقۇقلىرى دەيمىز . توغرا ! ھوقۇقلا بۇلىدىكەن ئىرادە قىلىش ، ۋەدە قىلىشتىن ئىبارەت مەجبۇريەتلەرمۇ مەۋجۇت بۇلىدۇ . دىمەك تۈۋەندىكى ھەقىيقەتلەردىن  يەنى شۇ ھەقىيقەتلەرنى بىلىۋالغىلى بۇلۇدۇكى ؛ جانابى ئاللاھ ! ئۇلارغا رەھمەت قىلىش يۈزۈسىدىن جىمي مەخلۇقاتلارنى رىسىقلاندۇرۇشنى ئۆز زىممىسىگە ئالغان . بۇ ھەقتە قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دىيىلگەن : |L)qH"Eo  
يەنى[يەر يۈزۈدىكى ھايۋانلارنىڭ ھەممىسىگە رىسىق بىرىشنى ئاللاھ (مەرھەممەت يۈزۈسىدىن )ئۈستىگە ئالغان ، ئاللاھ ئۇلارنىڭ تۇرار جايىنى ۋە (ئۆلگەندىن كىيىن )كۈمۈلىدىغان جايىنى بىلىدۇ ، ئۇلارنىڭ ھەممىسى رۇشەن كىتابقا  (يەنى لەۋھۇلمەھفۇزغا )يېزىلغاندۇر]11-6. lb)i0`AN+  
يەنى [ئى قەۋمىم ! سىلەرگە (دىننى)تەبلىق قىلغانلىقىم ئۈچۈن سىلەردىن پۇل -مال تەلەپ قىلمايمەن ، ماڭا ئەجىر بىرىشنى پەقەت ئاللاھ ئۆز ئۈستىگە ئالغان ، مەن ئىمان ئېيتقان كىشىلەرنى (يېنىمدىن ) قوغلىۋەتمەيمەن ،(چۈنكى )ئۇلار، شۆبھىسىزكى ، پەرۋەردىگارىغا مۇلاقات بۇلىدۇ  ، لېكىن مەن سىلەرنى نادان قەۋم كۆرىمەن ]11-29. U,`F2yD/!  
دىمەك يۇقارقى ھەقىيقەتلەردىنمۇ شۇ ھەقىيقەتلەرنى بىلىۋالغىلى بۇلىدۇكى ؛ ئاللاھ نىڭ رەھمىتى پۈتكۈل مەخلۇقاتلارغا ئورتاق بولغاچقا ، ئۇلار مەيلى ئەقىللىق ھايۋانلار بولسۇن ۋە ياكى ئەقىلسىز ھايۋانلار بولسۇن ئاللاھ نىڭ رەھمىتىدىن ئورتاق بەھرىمەن بۇلىدۇ . چۈنكى ئۇلارنىڭ پۈتكۈل تەسەرۇپى ئاللاھ نىڭ ئىلگىدە بولغاچقا ،  جانابى ئاللاھ بەندىلىرگە مېھرىبان ، شەپقەتلىك ، رېھىمدىللىق سۈپۈتى بىلەن ئۇلارغا رەھمەت قىلىش يۈزۈسىدىن  ئۇلارنى رىسىقلاندۇرۇشنى ئۆز مەجبۇريىتى قاتارىدا  ئۆز ئۈستىگە ئالغان . مانا بۇلار  مەيلى ئۇ ياخشىلىقتىن بۇلامدۇ ۋە ياكى يامانلىقتىن بۇلامدۇ ئىنسانلارنىڭ ئۆز قىلمىشلىرى  تۈپەيلىدىن ئاللاھ نىڭ ئىنسانلارغا ئىرادە قىلغان ئىشلارنى ھەرقانداق ۋاستىلار بىلەن ئۇنى ئىجىرا قىلىشىدىكى ھەق ھوقۇقلىرىدۇر .   yA<\?Ps  
ئابتۇر: قۇرئان كەرىمگە ئاساسلىنىپ ئۆز ئىلھامىمدىن يېزىلدى .