.
باشبەت |چايخانا | تور ئويۇنلىرى | يانفۇن مۇزىكىسى |سۈرەتلىك ناخشا |ئاۋازلىق ئەسەرلەر | سۈرەتسىز ناخشا | يۇمشاق دىتال | تېما بېزەش رەسىمى

« تىزىملىككە قايتىشئالدىنقى تېماكىيىنكى تېما
  •    ئاۋاتلىقى
       422 
  •    ئىنكاس 
       3 

سۇلتان سۇتۇق بۇغراخاننىڭ قىسقىچە تارىخى

 قەۋەت ئاتلاش
xamxar111

ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.1313

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   955 

 نادىرلانغان تېمىسى:   2 

 مۇنبەر پۇلى:   60128 (يۈەن )
 ياخشى باھا:   5108 (قېتم)
 تۆھپە:   5078  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 3631  سائەت
دەرىجىسى:
3631 سائەت 139 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2010-09-03
ئاخــىرقىسى:2012-05-12
ئاپتورنىڭلا تېخىمۇ كۆپ باش تىما  يوللانغان ۋاقتى: 02-13

C4t@;U=x  
                    سۇلتان سۇتۇق بۇغراخاننىڭ قىسقىچە تارىخى G}gmkp]z  
bWfT-Jewh  
f!+G1z}iA  
مۇسۇلمان بولىشى J+0T8?A  
#H/suQZN"g  
ئەبۇ پۇتۇھ ئابدۇغەفۇر بىننى ھۇسەيىن ئەلمايى قەشقەرىنىڭ قەشقەر تارىخدىمۇ ئىنىق خاتىرىلەر "2 J2za  
قالدۇرۇلغان 1028 - يىلى ئەلجەۋھىرىنىڭ  ئەسسۇراغ فىل لۇغاتىت ناملىق ئەرەپچە سۇزلىكنى kJG0X%+w  
پارىسچە تەرجىمە قىلغان جامال قارشى قەشقەر تارىخىدىن نەقىللەر ئىلىپ قاراخانىلار خانلىقىنىڭ Fd/.\s  
تارىخىغا دائىر قىممەتلىك مەنبەلەرنى بەرگەن . مۇشۇنىڭ بەرگەن مەنبەلىرىگە قارىغاندا . I 7s}{pG  
سۇتۇق كۇل بىلىگە قىدىرخاننىڭ ئەۋلادى بارىز ئارىسلانخاننىڭ ئۇغلى بۇلۇپ ، فىرانسىيە ئالىمى dSw%Qv*y  
سىرناندى گىرىننارتنىڭ مەلۇماتىغا قارىغاندا ، سۇتۇق مىلادىيە 900 - يىللىرى ياكى 910 - يىللىرى !w=6>B^  
تۇغۇلغان ، ئاتىسى بۇرۇن ئۇلۇپ كەتكەنلىكتىن ، تەخىتكە ئۇنىڭ تاغىسى ئۇغۇلچاق ۋارىسلىق قىلغان . 2C_/T8  
ئۇنىڭ ئانىسى ئۇغۇلچاققا نىكاھلانغان . بۇنىڭ بىلەن ئۇغۇلچاق ھاكىميەت يۇرگۇزگەن . ئىلگىرى 0z:BSdno  
خاننىڭ سامانىيلار سۇلالىسىدىن قىچىپ چىققان شاھزادە ئەبۇ نەسىر بىننى سۇلايماننى 932 - يىلى 8^|lsB}x?  
كۇتىۋالغان ۋە ئۇنىڭ قەشقەرگە يىقىن ئاتۇشتا بىر مەسچىت سىلىشقا ئىجازەت بەرگەن ئاتۇشتىكى بۇ مەسچىت i*-L_!cc:  
بۇ جايدىكى تۇنجى ئىسلام مەسچىتى ئىدى . شۇ چاغدا ، مۇسۇلمان كارۋانلىرى بۇخارا ۋە سەمەرقەنتتىن =%+o4\N,  
ئاتۇشقا كىلىپ سۇدا قىلغان شۇنىڭ بىلەن بىللە ئىسلام دىنىنىڭ تەسىرىنى كىڭەيتىش ئۇچۇن ھەركەت dpWBY3(7a  
قىلىپ 12 ياشقا تۇشقان سۇتۇق بىلەن ئۇچۇرشۇپ ، ئۇزلىرىنىڭ كارۋانلىرى ئىلىپ كەلگەن ماللارنى كۇزدىن huw|J<$  
كەچۇرۇش نىقابى بىلەن ئەبۇ نەسىر سامانىي بىلەن ئۇچراشقان ھەم مۇسۇلمانلارنىڭ ناماز ئۇقۇش ئەھۋالىنى Y] "_}  
كۇرگەن . ئۇ ئەبۇ نەسىر سامانىدىن سۇئال سۇرغان ،  سامانىي دەرھال ئۇلۇغ ئاللانىڭ 99 نامى يۇكسەك tV5U z&:b  
پەزىلەتلىرىنى باياب قىلىپ بەرگەن . ئۇ يەنە مۇھەممەد ئەلەھسالامنىڭ سۇزلىرىدىن نەقىل ئىلىپ ئىسلام ap[{`u  
قانۇنلىرىنى بايان قىلغان ھەمدە ئىسلام ئەقىدىلىرنىڭ ئارتۇقچىلىقىنى سۇزلىگەن . ئۇغۇلچاقنىڭ جىيەنى سۇتۇق ، slWO\AYiO  
ئەبۇ نەسىر سامانىنىڭ سۇزلىرىدىن چۇڭقۇر تەسىرلىنىپ ، ئاتۇشنىڭ ئاغۇ كەنتىدە ئىسلام دىنىنى قۇبۇل قىلغان ,e6}p  
ھەم ئۇزىنىڭ مۇھاپىزەتچىلىرى ، تۇغقانلىرىنى مەخپىي ھالدا ئىسلام دىنىغا ئىتقاد قىلدۇرغان ، سامانىيلارنىڭ Ug1n4X3FKn  
شاھزادىسى ئەبۇ نەسىر سامانىي سۇتۇقنى ئىسلام دىنىغا كىرىشنى دالالەت قىلىشى ھەرگىز يەككە - يىگانە .3 JLa8y  
تاساددىبىي يۇز بەرگەن ۋەقە ئەمەس . مىلادىيە سەككىزىنجى ئەسىرنىڭ باشلىرىدىن تارتىپ ئەرەبلەر sS5:5i  
ئۇتتۇرا ئاسىيانى ئىستىلا قىلىشقا باشلىغان . ئۇتتۇرا ئاسىيا رايۇنى ئىسلاملاشقاندىن كىيىن ئىسلام دىنى =T0;F0@#4  
ئىككى يۇز نەچچە يىل داۋامىدا مەخپىي ، ئاشكارا ۋە تۇرلۇك ئۇسۇللار بىلەن قۇرۇقلۇق يۇلى ئارقىلىق YAoGVey  
ئانا دىيار رايۇنىمىزغا كىرگەن . ئۇتتۇرا ئاسيادىكى ماۋەرائۇننەھىرنىڭ شىمالىدا سامانىي خانلىقىنىڭ چىگراسىدا ;I^+u0ga  
يۇز بەرگەن تۇرلۇك ھەربىي ھەركەتلەر ۋە سۇدا ئالاقىلىرى شۇ جايلاردىكى تۇرىكلەرنىڭ تەدرىجىي ھالدا ئىسلام BlrZ<\-/  
دىنىنى قۇبۇل قىلىشقا سەۋەپچى بۇلغان ، بۇ ئەھۋاللار قاراخانىلار خاندانلىقىنىڭ ئىسلام دىنىنى قۇبۇل قىلىشتىكى 2Vn~o_ga  
تارىخى ئارقا كۇرۇنىشىنى ۋۇجۇدقا كەلتۇرگەن . C=&rPUX{  
+nj2  
يىگىرمە بەش يېشىدا jrKRXS  
yDil  
سۇتۇقنىڭ ئىسلام دىنىغا كىرگەنلىكىنى سىزىپ قالغان ئۇغۇلچاق ئۇنىڭغا قەتئىي يۇل قۇيماسلىقنى بىلدۇرگەن سۇتۇق oN\IQ7oI  
ئۇغۇلچاقنىڭ بۇ ھەركىتىگە قارتا مەخپىي تەشكىلات قۇرۇپ ئۇزى بىلەن مۇسۇلمان بۇلغان 50 نۇكەرنى باشلاپ چىقىپ ، A./ VO  
ئۇردا - قەلئەنى ئىگەللەش ۋە ئۇغۇلچاقتىن ھاكىميەتنى تارتىۋىلىش پىلانىنى تۇزگەن . بۇنىڭ بىلەن قەشقەردىن /YLHg5n8+  
بىر قىسىم مۇسۇلمان پىدائىلاردىن 300 دەك ئەسكەرنى ئۇز يىنىغا تۇپلىغان ۋە پەرغانەلەردىكى مۇسۇلمان '=Z]mi/aw  
پىدائىيلارنىڭ ياردىمىنى قۇلغا كەلتۇرۇپ ، ئۇمۇمىي ئەسكەر سانىنى مىڭدىن ئارتۇق كىشىگە كۇپەيىتكەن . nsM=n}$5x  
ئۇلار ئالدى بىلەن ئات بىشى تايانچ پۇنكىتىغا ھۇجۇم قىلىپ ، 3000 دەك قۇشۇن بىلەن جىددىي تەييارلىق قىلغان . djk?;^8  
ئۇ شەرت -شارائىت تەدرىجى پىشىپ يىتىلگەندىن كىيىن ئىچكى ۋە تاشقى كۇشلەرنىڭ ماسلىشىغا تەيىنىپ ھەربىي @F-InfB8.  
ئۇزگۇرۇش قۇزغاپ ، قىدىرخان ئۇغۇلچاق بۇغراخاننىڭ ئۇردىسىغا ھۇجۇم قىلىپ كىرىپ ، قارشىلىق قىلغان تاغىسى OtVRhR3>  
ئۇغۇلچاقنى قۇلغا ئىلىپ تەخىتنى تارتىۋالغان . R_7[7 /a  
ئۇغۇلچاقنىڭ شاھزادە تىكىنلىرى ۋە ئۇردا مەنسەپدارلىرىنى قۇلغا ئىلىپ بەزىلىرىنى ئۇلتۇردى بەزىلىرىنى ئىمان !<8-juY  
ئىتقۇزۇپ ئىسلام دىنىغا كىرگۇزدى ، مۇشۇ خىل ئۇسۇل بىلەن قەشقەر ھاكىميىتى پۇتۇنلەي سۇتۇقنىڭ قۇلىغا ئۇتتى . /TndB7l"3  
قەشقەر نۇپۇسىنىڭ يىرىمىغا قەدەر مۇسۇلمان بۇلغان قەشقەر خەلىقى ھەر تەرەپتىن سۇتۇقنىڭ ياردىمىگە d:X@zUR*)  
ئىرىشكەنلىكتىن تەنتەنە قىلىپ پۇتۇن قەشقەر خەلىقى سۇتۇق تىكىننىڭ ھاكىميىتىنى قۇبۇل قىلغان . .DX-biX,  
مىلادىيە 1027 - يىلى قاراخانىلار خاندانلىقىنىڭ خانى دەپ ئىلان قىلىپ قەھىرمانلىق مەنىسىنى ئىپادىلەيدىغان fFNs cY<4w  
بۇغرا خانلىق ئۇنۋانىنى قۇللاندى . ئىسلام دىنىنى دۇلەت دىنى قىلىپ ئىلان قىلدى . سۇتۇق بۇغراخان قاراخانىيلار Hh1]\4D,4  
خاندانلىقى ئىچىدە بىرىنجى بۇلۇپ ئىسلام دىنىغا كىرگەن . ئىسلام دىنىنى تاراتقۇچى نامى بىلەن تارىختا مەشھۇردۇر ۋە 3!u`PIQv  
قاراخانىيلار خاندانلىقىنىڭ ئاساسىنى سالغان ئادەم ھىساپلىنىدۇ . +L,V_z  
1VR|z  
B{lj.S` mB  
ھاياتىنىڭ  ئاخىرى ^ 7SE2Zi  
,gdud[&|;  
مىلادى 840- يىلى ، تەبىئىي ئاپەت ۋە باشقا ئۇلۇسلار بىلەن ئۇرۇشتا مەغلۇپ بولشۇ ئاقىۋىتىدە ئۇيغۇر N`HiNb[  
خاندانلىقىنىڭ بىرلىكى شىكەست يېدى .15ياشلىق شاھزادە پانتىكىن ۋە ۋەزىر سارچىق باشچىلىقىدىكى *N&~Uq^  
15 قەبىلە ئۆزلىرىنىڭ بۇرۇنقى قېرىنداش تۇغقانلىرى بولغان قارلۇق ئۇيغۇرلىرى ئولتۇرۇشلۇق رايونلارغا AnK~<9WQj  
(ئالتاي تاغلىرىنىڭ غەرىبى ، بالقاش كۆلىنىڭ جەنۇبىدىكى جايلارغا ) كۆچۈپ كەلدى . (قارلۇقلار ئەسلىدە ;O7Vl5R  
مىلادى 766- يىللىرى يەتتە سۇ بىلەن سىر دەرياسىنىڭ شەرقى قىسمىدىكى تۈركەشلەر ئىگەللىۋالغان 4D}hYk$eP0  
زىمىننى قايتۇرۇپ ئېلىپ ، سۈيئاپ (بۈگۈنكى توقماق ) شەھرىنى پايتەخت قىلىشقان ئىدى . ) قارلۇقلار G1fC'6$3  
ئورۇنلاشقان جايلارنىڭ ئىچىگە تالاس شەھىرى ۋە تالاس ۋادىللىرىمۇ كىرەتتى . كۆچكەندىن كېيىن ?2%;VKN4  
توققۇز ئوغۇز ئۇيغۇرلىرى بىلەن قارلۇق ئۇيغۇرلىرى يېڭىۋاشتىن ئارلىشىپ كەتتى . بۇلار مىلادى 870 ALQ-aXJ  
- يىللىرى قۇرۇلغان قاراخانىلار سۇلالىسىنىڭ ئاساسى گەۋدىسىگە ئايلاندى .Ⅸئەسىرنىڭ ئاخىرلىرىدا b_X&>^4Dkl  
توققۇز ئوغۇز ئۇيغۇرلىرى بىلەن قارلۇق ئۇيغۇرلىرى ئوتتۇرىسىدا بىر چوڭ خانلىق شەكىللەندى ، dmWCNeja.  
بۇ خانلىق " ئۇلۇغ " ، " كەڭ " ۋە " كۈت پېتىش تەرەپ " دېگەن مەنالارنى ئىپادىلەيدىغان -wT!g;v;%  
" قارا " سۆزىنى ئۆز خانلىقىنىڭ نامى قىلىپ قاراخانىلار دەپ ئاتالدى . قاراخانىلار زىمىنى ئۈچ قىسىمغا PIAE6,*  
بۆلىنەتتى . بىرىنجى قىسمى : قەشقەر ۋە بالاساغۇننى مەركەز قىلغان مەركىزى قىسىم بولۇپ ، "خاقانىيە pm=m~  
ئۆلكىسى " دەپ ئاتىلاتتى . ئىككىنجى قىسمى : سەمەرقەند ۋە تالاسنى مەركەز قىلغان غەربىي قىسىم ، |BUgsE  
ئۈچىنجى قىسمى : خوتەننى مەركەز قىلغان شەرقى جەنۇبى قىسىم ئىدى . K3Bw3j 9  
ھەزرىتى سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان دەل ئەشۇ بايانىمىزدىكى ئۇلۇغ قاراخانىيلار دۆلىتىنىڭ سۇلتانى ۋە ve+bR   
ئۇيغۇرلار ئىچىدە تۈنجى ئىسلام دىنىنى قۇبۇل قىلغۇچى ئىدى . j9rxu$N+  
جامال قارشى يازغان سۇرراھ لۇغىتىگە تۇلۇقلىما  دىگەن كىتابىدىكى مەلۇماتقا قارغاندا سۇتۇق بۇغراخاننىڭ 'J$@~P  
بۇۋىسى كۇل بىلىگ قىدىرخان قۇز ئۇردۇ  ( بالاساغۇندا ) مەركىزى ھۇكۇمەتنى باشقۇرغان ۋاقىتتا ئەتراپىدىكى 2]<.m]  
تۇركى قەبىللەرگە ھۇكۇمرانلىق قىلغان . ئۇنىڭ زامانىسىدا تۇركى قۋملەردىن شاش  تاشكەنت رايۇنى *NG\3%}%|@  
ئىسلامنى بۇرۇنراق قۇبۇل قىلغان . ئۇ مىلادىيە 819 - يىللىرىدىن بۇيان ماۋەرائۇننەھردە بۇرۇن ھۇكۇم 1+gFfKq  
سۇرگەن ئۇز ھاكىميەتنى كىڭەيتىپ سامانىيلار خانلىقى بىلەن ئۇرۇشۇشقا مەجبۇر بۇلغان شۇنى ئىيتىپ ئۇتۇش T9I$6HAi  
كىرەككى كۇل بىلىگ قىدىرخاننىڭ ھۇكۇم سۇرگەن زامانى ، پائالىيىتى ھەققىدە بىز ھىشقانداق مەلۇماتقا ئىگە `KN>0R2k  
ئەمەس قامال قارشىنىڭ پىكىرىچە كۇل بىلىگ قىدىرخاندىن كىيىن ھاكىميەتنى ئۇنىڭ ئىككى ئۇغلى قۇلغا co~NXpqg  
ئالغان كۇل بىلىگ قىدىرخاننىڭ بارىز ( ئارىسلانخان ) ئۇغۇلچاق ( قىدىرخان ياكى بۇغراخان ) دىگەن 2l O(f+  
ئىككى ئۇغلى بۇلۇپ بۇ تۇغۇرلۇق پىرىستاك قاتارلىق بەزى ئالىملار بازىر ( ئارىسلانخان ) نىڭ بالاساغۇندا l=b!O  
ئۇلۇغ خاقان سۇپىتى بىلەن ، ئۇغۇلچاق قادىرخان بۇغراخان نامى بىلەن تىراز ۋە كىيىن قەشقەردە ھۇكۇم EG`6T  
سۇرگەن . مىلادىيە 893 - يىللىرى ئۇغۇلچاق بىلەن سامانىيلار خانلىقى ئۇتتۇرسىدا كۇپ قىتىم سۇقۇشلار بۇلۇپ )$_1U!z  
ئۇتكەنىدى . مىلادىيە 893 - يىلى ئىسمايىل شەرقىي قاراخانىيلارنىڭ مەركىزى تىرازنى ئىشخال قىلىپ ، Y+ UJV6  
خۇتۇن بالىلىرى بىلەن 15 مىڭ ئەسكەرنى ئەسىرگە ئالغان بۇنىڭ بىلەن ئۇغۇلچاق ئارىسلانخان مەركەزنى y^,QM[&  
قەشقەرگە يۇتكەش بىلەن سامانىيلار خانلىقىغا ھۇجۇم قىلىشقا تەييارلىق كۇرگەن سامانىيلار ئىچىدە مەيدانغا cZQ8[I  
كەلگەن قالايمىقانچىلىقتىن پايدىلانغان ئۇغۇلچاق ، سامانىيلاردىن بىرىنى ئۇز پاناھىغا ئىلىشقا ھەركەتمۇ قىلغان ئىدى . ZX` \so,&,  
        سۇتۇق بۇغراخان قاراخانىلار خاندىنلىقنىڭخاقانى بۇلغاندىن باشلاپ ، قاراخانلىيلار خاندانلىقى تارىخىدا l)vC=V6MG  
مەدەنىيەت گۇللەنگەن ۋە ئىسلاملىشىش دەۋرى باشلانغان . بۇ دەۋېردە قاراخانىيلار قۇدرەتلىك ، مەدەنىيەتلىك 6{buel(|e  
باي بىر دۇلەت سۇپىتىدە جاھانغا تۇنۇلغان . سۇتۇق بۇغرا قاراخان ئىسلاملاشتۇرۇش ئىشىدا ، خەلىقلەرنى ئىسلام @k&6\1/U  
دىنىغا دەۋەت قىلىشتا ئالدى بىلەن قەشقەر ، يەكەن ، ئاقسۇ ، ئىلى ، بالاساغۇن ، بارسغان ( ئىسسىقكۇل ئەتراپى ) 6qHD&bv\%C  
قاتارلىق جايلاردا ، ئىسلام دىنىنى ناھايىتى تىز ۋاقىتنىڭ ئىچىدە تارقىتىپ ، بۇ رايۇنلاردا يىلتىز تارتتى ۋە ئىسلام G;}WZy  
دىنىغا ئۇمۇملاشتى . بۇنىڭ بىلەن سامانىيلار خاندانلىقىغا ھۇجۇم قىلىپ ، تالاس شەھىرىنى قايتۇرۇپ كەلدى ، >) u;X  
10 - ئەسىرنىڭ 40 - يىللىرى سۇتۇق بۇغراخاننىڭ تەشەببۇسۇ بىلەن ئىسلامغا دەۋەت قىلىش ئارقىلىق ، ئىككى SjB"#E)  
يۇزمىڭغا يىقىن تۇركلەر ئىسلام دىنىغا كىردى ۋە جۇڭغارىيە ئۇيمانلىقىدا ئىسلام دىنى زۇر كۇچ بىلەن ئۇمۇملاشتى . .oyAi||  
بۇ ۋاقىتتا سۇتۇق بۇغراخان ئۇزىنىڭ پايتىختىنى قەشقەر قىلىپ بەلگىلىدى . قاراخانيلارنىڭ پايتەختى قەشقەرگە 22ON=NN  
ماۋەئۇننەھر ، خۇراسا ، ئافغانىستان قاتارلىق ئىسلام ئەللىرىدىن نۇرغۇن دىن پىشىۋالىرى ، دىن ئالىملىرى كەلدى . =U3S"W %  
مانا بۇ ئىسلام پىشىۋا ئالىملىرى سۇتۇق بۇغراخانغا ئابدۇكېرىم دەپ مۇسۇلمانچە ئىسىم قۇيدى  . ( پىرىتساكنىڭ /e0B$UymFu  
قاراخانىيلار كىتابىدىن ئىلىندى ) k~8-E u1  
سۇتۇق بۇغراخان دەۋرېدە ئۇنىڭ نامىغا قۇيدۇرۇلغان تىللا پۇل سۇتۇق بۇغراخان نامى بىلەن مۇسۇلمانچە CW+kKN  
ئابدۇكېرىم دىگەن خەت قۇيۇلغان تىللا پۇللار ھازىر لىنىنىگىراتتىكى مۇزېيدا ساقلانماقتا . سۇتۇق بۇغراخان ^YLC{V  
بالاساغۇننى بۇي سۇندۇرۇپ بۇلغاندىن كىيىن قەشقەرگە قايتىپ ئىدىقۇت ئۇىيغۇر خانلىقىغا قارشى FMVAXOO  
زىر غازاتقا تەييەرلاندى . سۇتۇق بۇغراخان ئۇزى ئىسلام قۇشۇنىغا رەھبەرلىك قىلىپ ، خۇتەنگە يۇرۇش قىلدى . &u2;S?7m  
سۇتۇق بۇغراخان بۇ قىتىمقى يۇرۇشتە خۇتەن بۇددىسى ئۇيغۇرلىرىنى بۇسۇندۇرۇپ بۇلغاندىن كىيىن { LvD\4h"  
كۇچالارغا يۇرۇش قىلدى ۋە قەدىمدىن بىرى بىددا دىنىنىڭ مەركىزىدىن بىرى بۇلغان كۇچار قاتتىق 7%Y`j/  
قارشىلىق قىلىپ . ئىسلام دىنىغا كىرىشكە تەرسالىق قىلغان بۇلسىمۇ ، ئاھالىنىڭ زۇر كۇپچىلىكى يەنىلا NfvPE]S  
مۇسۇلمان بۇلماي بۇرۇنقى بۇددا دىنىغا ئىتقادىدا بۇلدى . سۇتۇق بۇغراخان خۇتەن ، كۇچالارنى %]4Tff  
بۇيسۇندۇرۇپ بۇلغاندىن كىيىن ئىدىقۇت ئۇيغۇرخانلىقىنى بۇيسۇندۇرۇش تاكتىكىسىدا ئاۋۋال $X#y9<bW  
مىلادىنىڭ 950 - يىللىرى شىمالى تەرەپتىن ئىلىغا ، جەبۇبىي تەرەپتىن قارا شەھەر تەرەپتىكى ئۇرۇش +l7)7qKx  
يۇنىلىشى بۇيچە قۇشۇن تەشكىللەپ ماڭدى . بۇ غازاتقا ئەبۇ نەسىر سامانىينىڭ ئۇغىلى ئەبۇ فەتتاھنى s* (a  
قۇماندان قىلدى . مىلادىيە 950 - يىللىرى ئەتراپىدا ئەبۇ فەتتاھ قۇماندانلىقىدىكى قاراخانىيلار A<+Dx  
قۇشۇنى ھەشەمەتلىك بايراق ، داقا دۇمباق ئەلەملىرىنى كۇتۇرۇپ ، ھەيۋەتلىك قۇشۇن بىلەن شەرىققە ~m6=s~Vn  
يۇرۇش قىلدى . قاراخانىيلارنىڭ ئەبۇ فەتتاھ قۇماندانلىقىدىكى قۇشۇنى كۇچار ، كۇرلا ، قاراشەھەر I\Op/`_=E  
قاتارلىق جايلارنى ئىشخال قىلىپ ، تۇقسۇن يۇىلى بىلەن تەڭرى تىغىنىڭ شىمالىدىكى بەشبالىق KnG7w^  
شەھىرىگە ھۇجۇم قىلىش بىلەن تەڭ ئىدىقۇت ئۇيغۇرلىرى بەشبالىق ۋە قارا خۇجا شەھىرىدىن نۇرغۇن RCWmdR#}V  
قۇشۇن يۇتكەپ تەڭرىتاغ ئىغىزىدا ئەبۇ فەتتاھ قۇشۇنلىرىغا قاتتىق قارشىلىق قىلدى ، بۇ ۋاقىتتا سۇتۇق ]*=4>(F[  
بۇغراخان قارا خاننىڭ چۇڭ ئۇغلى مۇسا تىكىن ( بايتاش ) نىڭ قۇماندانلىقىدا قارا شەھەرگە ۋاقتىنچە `;UWq{"  
چىكىنىپ بۇ جايدا قۇشۇنلىرىنى تەرتىپكە سالدى . بۇ قىتىمقى ئۇرۇشتا ئىدىقۇت ئۇيغۇرلىرىمۇ ناھايىتى <A,V/']  
زۇر چىقىمغا ئۇچۇردى . سۇتۇق بۇغراخان بۇددىسى ئۇيغۇرلار بىلەن بۇلغان جەڭدە ئەبۇ نەسىر v #+ECx  
سامانىنىڭ ئۇغلى ئەبۇل فەتتاھ زۇر قۇماندانلىق بىلەن خىزمەت كۇرسەتكەنلىكى ئۇچۇن ، سۇتۇق بۇغراخان EOB8|:*  
ئۇنىڭغا ئالىپ تىكىن ( قەھىرمان شاھزادە ) دىگەن ئۇنۋاننى بەردى . ئىدىقۇت ئۇيغۇرخانلىقى بۇددا Ev7.!  
دىنىدا قىلىش شەرتى بىلەن قاراخانىيلار خاندانلىقىغا بۇي سۇنىدىغانلىقىنى بىلدۇرگەن . سۇتۇق بۇغراخان jYp!?%!  
ئۇز دۇلىتىنىڭ شەرقى چىگراسى قىلىپ كۇچانى بىكىتتى مىلادىيە 954 - يىلى سۇتۇق بۇغراخان ئىغىر كىسەلگە '7?Y+R@|L  
دۇچار بۇلغانلىقىدىكى خەۋەر مۇسا تىكىنگە يەتكۇزۇلدى مۇسا تىكىن دەرھال قەشقەرگە قايىتتى . ئۇلۇغ  @lN\.O  
مۇتەپپەككۇر ، دىننىي ئالىم ، سىياسىيۇن ، تالانتلىق ھەربىي ئالىم ۋە ھەربىي سەركەردە سۇتۇق *`H*@2  
بۇغراخان 22 يىل قاراخانىيلار خاقانى بۇلۇپ ، مىلادىيە 955 - يىلى ئالەمدىن ئۇتتى . ئۇنىڭ جەستىنى Q!+AiSTU  
ئاتۇشتىكى مەشھەتتە ئۇستازى ئەبۇ نەسىر سامانىنىينىڭ قەبرىگاھىنىڭ يىنىغا قاراخانىيلار خاندانلىقىنىڭ P73GH  
ئائىلە مازارى بۇلغان گۇمبەز تۇل خاقانىيە ناملىق ھۇكۇمدارلار گۇمبىزىگە دەپنە قىلىنغان . cfIC(d  
        سۇتۇق بۇغراخان ئۇيغۇرلار ئىچىدىن چىققان بۈيۈك خاقان بولۇپ ، ئۇنىڭ ئەينى دەۋىردىكى JQ%hh&M\0  
ئادالەتپەرۋەرلىكى ، جاسارىتى ۋە توغرا ئېتىقادى پۈتۈن ئۇيغۇرلارنىڭ گۈللىنىشىگە نېگىزلىك تۈرتكە بولغان . KqG b+N-@  
شۇڭا قەدىمدىن تارتىپ ئۇ ھەققىدىكى قوشاقلار ئۈزۈلمەي داۋام قىلىپ كەلمەكتە : @;4;72@O  
MH.+pqIv^  
Eg)24C R 4  
XM:BMd|  
d'';0[W)  
63 oe0T&  
ئاتۇش دېگەن ئوبدان يۇرت ، _m9k2[N!  
دۈشەنبە بازارى بار . Ge2Klyi  
غېرىپلارنى قوللايدۇ ، C98F?uo%Q  
ھەز سۇلتان مازارى بار... GKoYT{6  
B!+c74  
.s<0}<Aq>  
ھەز سۇلتاندا تۇغ -ئەلەم ، #m U\8M,  
قولىدا قىلىچ -قەلەم . G u`xJ  
يىغلىماڭلار ياش باللا ، h{)m}"n<R  
ئۆتۈپ كېتىدۇ ئالەم . bhUE!h<  
--]blP7  
;l%xjMcU  
0gqV>:  
b,Eq-Z;  
?Q_ @@)  
سۇتۇق بۇغراخاننىڭ ۋاپاتىدىن كېيىنكى قىستۇرما : UI=v| <'-  
سۇتۇق بۇغراخان ئالەمدىن ئۇتكەندىن كىيىن چۇڭ ئۇغلى مۇسا ئىبىن ئابدۇكەرىم بۇغراخان 4 6v C/  
( تۇرۇكچە ئىسىمى بايتاش ) ئارسلان بۇغراخان ئۇنۋانى بىلەن قاراخانىيلار تەختىدە ئۇلتۇردى % (h6m${j  
ئۇ يەنىلا قەشقەرنى قاراخانىيلار پايتەختى قىلدى . ئۇنىڭ ئىنىسى سۇلايمان بالاساغۇندا تۇردى . HxK'u4I  
مۇسا ئارسلان بۇغراخان ئۇتكۇر سىياسەتچىلەردىن بۇلۇپ ، كۇپ ئىقتىدارلىق ئالىم ئىدى . ئۇ Jm , :6T  
قاراخانىيلارنىڭ تەختىگە چىققاندىن كىيىن بىر قەدەر مۇكەممەل بۇلغان دۇلەت مەمۇرىي تۇزۇمىنى GQg2!s(  
بەرپا قىلىپ ، كۇپ قاتلاملىق ، كۇپ شەكىللىك ئىجدىمائىي تۇزۇمنى بىكىتتى . شەرق قەبىلە باشلىقلىرىنىڭ uNy-r`vg  
ئەنئەنىۋىي ھۇقۇقىنى ئىتىراپ قىلىش بىلەن ئۇلارغا مەلۇم مەمۇرىي ھۇقۇق بەردى . قاراخانىيلارنىڭ `/1rZ#  
ئىجدقمائىي تۇزىمىدە مەمۇرىي تۇزۇمنى ئۇڭۇشلۇق يۇلغا قۇيۇش ئۇچۇن بىر قاتار قانۇن تۇزۇم ، نىزامنامىلەر '[6]W)f  
تۇرغۇزۇلغان . مۇشۇ تۇزۇملەرنى تۇرغۇزۇپ ، قاراخانىيلار ھاكىميىتىنىڭ بالاساغۇن ۋە قەشقەردىكى مەركىزى CXn?~m&K  
ھۇكۇمەتنى مۇستەھكەملىگەن ھەم دىننىي مۇئەسسەسەلىرىنى قۇرۇپ ، ئىسلام دىنىنى زۇر كۇچ بىلەن كېڭەيتىكەن . }vZfp5Y  
خۇتەندىكى بۇددىسلارغا جىھات قىلىپ خۇتەننى ئىسلام دىنىغا كىرگۇزگەن . ئۇ ئالىپ تىكىن باشچىلىقىدىكى dDiy_Q6  
مۇسۇلمان قۇشۇننى تەشكىللەپ ئىلىدىكى ئۇيغۇرلار ئۇستىدە يۇرۇش قىلىپ ئالدى بىلەن قارا شەھەرنى ئىشخال 0F uj-q  
قىلغان . ئىلى دەرياسىنىڭ شىمالىدىكى مىڭلاق قاتارلىق رايۇنلارغا يۇرۇش قىلدى . قاراخانىيلار قۇشۇنى ئىلىنى 1V5N)ty  
ئىشخال قىلىپ ، بۇ جايدىكى ئىبادەتخانىلىرىنى ۋەيران قىلىپ تاشلىدى . بۇددىست ئۇيغۇرلىرىنى مىڭلاقتىن V B ^1wm  
سۇرۇپ چىقىرىپ . ئۇ يەرلەرگە مۇسۇلمان تۇركلەرنى ئۇرۇنلاشتۇردى . دەل مۇشۇ مەزگىلدە قۇجۇ ئۇيغۇرلىرى s4 , `  
ئىلىغا ھۇجۇم قىلدى . قۇجۇ ئۇيغۇرلىرى بىلەن قاراخانىيلار مۇسۇلمان قۇشۇنلىرى ئۇتتۇرسىدا شىددەتلىك جەڭ c9gm%  
بۇلدى ئالىپ تىكىن قاتتىق جەڭلەردىن كىيىن قۇجۇ ئۇيغۇرلىرىنى مەغلۇپ قىلىپ ، قۇجۇنى ئىشخال قىلدى . R(>oyxA[F  
قۇجۇ ئۇيغۇرلىرى ئىسلام دىنىنى قۇبۇل قىلماي ئۇزلىرىنىڭ بۇددا دىنىدا قىلىپ ، ئىچكى مۇستەقىللىقنى ساقلاپ _ y'g11 \  
قىلىش شەرتى بىلەن قاراخانىيلارغا تەۋە بۇلدى . M$v\7vBgO!  
ئۇيغۇر تارىخي مەنبەلەردە قاراخانىيلار ئىسلام دىنىنى ئۇمۇملاشتۇرۇش ئۇچۇن قۇجۇ ئۇيغۇرلىرى بىلەن H(?+-72KX  
بەشبالىقتا ئىلىپ بارغان بىر قىتىملىق شىددەتلىك جەڭدە ئەبۇ ناسىر سامانىينىڭ ئۇغلى ئەبۇ فەتتاھ باتۇرلۇق <YG 42,N  
بىلەن خىزمەت كۇرسۇتۇپ شىھىت بۇلىدۇ . ئالىپ تىكىننىڭ مازىرى جەنۇبىي تاغ ئىتىكىدە بۇلۇپ ، ھازىرمۇ j0cB#M44  
خەلىقلەر بۇ مازارنى << ئەل فەتتاھ غۇجام >> مازىرى دەپ ئاتايدۇ . s7`2ky()kz  
TD;u"  
سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان مازىرى ئاتۇش شەھرى سۈنتاغ يېزىسىنىڭ غەربىي جەنۇبىدىكى تۇز سىزىق ;x)f;!e+  
ئارلىقى بىر يېرىم كىلومېتىر كىلدىغان مەشىھەد كەنتىگە جايلاشقان. *[3tGiUJ  
سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان_ ئېلىمىزنىڭ تاڭ دەۋرىدە قاراخانىلار دۆلىتىنى قۇرغۇچى بىلگە كۆل قادىرخاننىڭ skLr6Cs|  
(ئۈچىنچى ئەۋلاد5-چوڭ خان) ، تۇنجى قېتىم ئىسلام دىنىغا ئېتىقاد قىلغان ئۇيغۇر خانى . ئۇ /u'V>=D;f  
مىلادى 932-يىللىرى خانلىق تەختىگە ئولتۇرغان.مىلادى 955-يىلى ۋاپات بولغاندىن كېيىن ،ھازىرقى CrGDo9JdvT  
ئاتۇش شەھىرىنىڭ سۈنتاغ يېزا مەشھەد كەنتىگە دەپنە قىلىنغان ۋە ئىسلام دىنى ئۆرپ-ئادىتى بويىچە e&pt[W}X%u  
قەبرىگاھ ياسالغان.                     n~yhX%=_Du  
v00wGOpW  
سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان قەبرىگاھى 10 ئەسىر مابەينىدە كۆپ قېتىم رېمونت قىلىنغان ۋە ياسالغان. Qv;^nj{\qV  
ھازىرقى قەبرىگاھ ياساپ ئەسلىگە كەلتۇرۇلگەندىن كېيىنكى قەبرىگاھ بولۇپ ئۇ ئەنگىليە بۇيۇك بىرتانىيە [@/x  
مۇزىيدا ساقلىنىۋاتقان ،1875-يىلى ئەنگلىيىلىك ئالىم تەرپىدىن تارتىلغان فۇتۇ سۈرىتى بىلەن سىزما D89 (u.h  
رەسىمنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسىغا ئاساسەن قايتا سېلىنغان . قۇرلۇش 1995-يىلى 7-ئاينىڭ8-كۈنى hLSas#B>  
باشلىنىپ 1998-يىلى 11-ئايدا پۇتكەن . V%w]HIhq  
قەبرىگاھ گۇمبەز تورۇسلۇق ۋە تۈز تورۇسلۇقتىن ئىبارەت ئىككى خىل بىناكارلىق شەكلى ئۆز ئارا بىرلەشتۇرۇلگەن. Ei\tn`I&  
قەبىگاھنىڭ بىرىنجى قەۋتىنىڭ ئىچى كەڭ ،ئېگىز ۋە يورۇق بولۇپ ،تورۇسى بىر چوڭ گۈمبەز ،8 كىچىك R`>z>!)  
گۈمبەز ۋە بىر نەچچەتۇز تورۇستىن تەشكىل تاپقان . سۇتۇق بۇغراخانىڭ قەبرىسى قەبرىگاھنىڭ بىرىنجى F@@6D0\X?  
قەۋىتىنىڭ ئەوتتۇرىسىغا جايلاشقان. بىرىنچى قەۋەتنىڭ 4 تېمىغا پەنجىرلىك چوڭ دەرىزە ئېچىلغان ، CDDOm8  
بۇ قەۋەتنىڭ غەرب تەرپىنىڭ ئىككى بۈلۇڭىغا چىقىدىغان پەلەمپەي قويۇلغان ، ئىككىنچى قەۋەتتە <.c#l':  
بولسا ئۆگزىگە چىقىدىغان ياغاچ شوتا ئورنىتىلغان . قەبرىگاھنىڭ ئۆگزىسىدە چوڭ گۈمبەز بار . قەبرىگاھنىڭ .hytn`+9  
سىرتقى تېمىدا توققۇز دانە ئەگمە تەكچە ،ئەگمە تەكچە ئوتتۇرىسىدا ياغاچ پەنجىرلىك دەرىزە بولۇپ ، UZ 6:vmcT  
ئۇنىڭ ئىشكى شەرىق تەرەپكە قارتىپ ئېچىلغان . ~e<h2/Xc  
قەبرىگاھنىڭ تۆت بۇرجىكىدە تۆت مۇنار ، ئاستىدا 1.08 مېتىر ئېگىزلىكتە سۇپىسى بولۇپ ،پۈتۈن f-l(H="e  
قۇرۇلۇش چىرايلىق ۋە كۆركەم. 2:Q2w3Xe  
سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان قەبرىگاھى خىش-بىتون قۇرۇلمىلىق ،سىرتقى تام يۈزى ،چوڭ گۈمبەز سىرتى Ld:U~M-  
قاتارلىقلارغا قەدىمكى كاھىشلارغا ئوخشىتىپ ياسالغان كاھىشلار چاپلانغان. <gbm1iEe  
سۇلتان ساتۇق بۇغرا قاراخان دەپىن قىلىنغان ئورۇننىڭ ھازىرقى يۇرت نامى مەشھەد . مەشھەدنىڭ YO`V'6\  
1000يىلدىن بۇيانقى ئەسلى تولۇق نامى ئاتىلىشى ماھى شەھىد - جەننەتكە سازاۋەر كىشىلەر، a+ lGN  
ئەڭ ئىسىل شېھىتلىك، ئىسلام يولىدا قۇربان بولغان خان ئەۋلاتلىرى شېھىتلىكى، غازات يولىدا پىدا tw%z!u[a  
بولغان شېھىتلىك دىگەن مەنالارنى بەرگەندىن باشقا ، سۇلتان ساتۇق بۇغرا قاراخاننى ئىسلامغا &3%V%_  
مۇيەسسەر قىلغان ئەبۇناسىر سامانىي مەقبەرىسى ھۆرمىتىدە ۋە ئۇلۇق خاقانىمىزنى مەڭگۈلىك >7I"_#x1:  
ئەسلەش يۈزىسىدىن بولسا كېرەك كىيىنكى ۋاقىتلارداسۇلتانەم مازىرى دەپمۇ ئاتالغان. X4Y!Z/b  
m6^n8%  
eY#_!{*Wn  
مەنبە: مەرىپەت مۇنبىرى .
تېما تەستىقلىغۇچى : Anatuprak
تەستىقلانغان ۋاقىت : 2012-02-13, 11:26
ئانا تۇپراق مۇنبرىدىكى مەزكۇر تېمىغا مۇناسىۋەتلىك تېمىلار جەمئىي 1 پارچە مۇنبەر پۇلى +100
ئەتتىرگۈلمۇنبەر پۇلى+10002-13ئەجىرىڭىزگە تەشەككۈر
يوشۇرۇش
ئانا تۇپراق مۇنبىرىدىكى كۆرىۋاتقان چاپلانمادىكى ھېسياتىڭىز قانداق بولدى؟

精彩
感动
搞笑
开心
愤怒
无聊
灌水
تېمىنى تەۋسىيەلەڭ .. 淘江湖 新浪 QQ微博 QQ空间 开心 人人 豆瓣 网易微博 百度 鲜果 白社会 飞信
ئىنكاس نەقىل
پاش قىلىش
alam

ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.4334

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   646 

 نادىرلانغان تېمىسى:   0 

 مۇنبەر پۇلى:   29829 (يۈەن )
 ياخشى باھا:   2976 (قېتم)
 تۆھپە:   2971  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 3098  سائەت
دەرىجىسى:
3098 سائەت 142 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-02-01
ئاخــىرقىسى:2012-03-11
ئاپتورنىڭلاتۇنجى ئىنكاس  يوللانغان ۋاقتى: 02-13

تارىخنى ئەجدادلىرىمىز ياراتغان ئەسلەپ تۇرىمىز،بىزمۇ يارىتىشىمىز ،كەلگۇسى ئەۋلاتلىرىمىزمۇ يارىتىشى كېرەك ،قانداق تارىخ يارىتىش ئۆزىمىزگە باغلىق............ I~4!8W-Y  
تېمىڭىزغا كۆپ تەشەككۇر...
ئۆز  خاتالىغىنى تۇنىغان ئادەم ، ھەقىقى ياخشى ئادەمدۇر..!
ئىنكاس نەقىل
پاش قىلىش
ئەتتىرگۈل

ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.7107

جىنسى:    خانىم

 يوللانغان يازمىسى:   312 

 نادىرلانغان تېمىسى:   0 

 مۇنبەر پۇلى:   17282 (يۈەن )
 ياخشى باھا:   1695 (قېتم)
 تۆھپە:   1695  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 791  سائەت
دەرىجىسى:
791 سائەت 109 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2011-10-19
ئاخــىرقىسى:2012-05-10
ئاپتورنىڭلا2- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 02-13

سۇلتان سۇتۇق بۇغراخاننىڭ قىسقىچە تارىخىدىن بىزنى خەۋەردار قىلغىنىڭىزغا كۆپ رەھمەت. P00%EB  
ئىنكاس نەقىل
پاش قىلىش
sultan88
ئەزا ئۇچۇرى

تىزىم نۇمۇرى:  No.7857

جىنسى:    ئەپەندىم

 يوللانغان يازمىسى:   302 

 نادىرلانغان تېمىسى:   0 

 مۇنبەر پۇلى:   11671 (يۈەن )
 ياخشى باھا:   1595 (قېتم)
 تۆھپە:   1595  [ئۆرلىتىش]
 توردىكى ۋاقتى: 2576  سائەت
دەرىجىسى:
2576 سائەت 174 سائەت
تور ھالىتى:
تىزىملاتقىنى:2012-01-14
ئاخــىرقىسى:2012-05-12
ئاپتورنىڭلا3- قەۋەت يوللانغان ۋاقتى: 02-13

بۇ تېمىنى ئەينەن يوللاپسىز رەخمەت .يەنە بىر خەۋەر تا پتۇق
سەن دۇنيادىن يولۇچى ياكى مۇساپىردەك ئۆتكىن .
ئىنكاس نەقىل
پاش قىلىش

« تىزىملىككە قايتىشئالدىنقى تېماكېيىنكى تېما  ئانا تۇپراق مۇنبىرى » مەشھۇر شەخىسلەر
تېز سۈرئەتتە -جاۋاپ بىرىش
چەكلىك2000 بايىت
 
ئالدىنقىسىكىيىنكىسى